tomo pi kiwen suli

jan Simiman Nov 1, 2023

{"/":{"prev":{"id":"2023/11/toki-pona-li-ken-ala-ken-suwi-e-pilin-sina","data":{"title":"toki pona li ken ala ken suwi e pilin sina?","description":null,"authors":["jan Lapate"],"proofreaders":null,"date":"2023-11-01T00:00:00.000Z","date-precision":"day","original":null,"tags":null,"license":"CC-BY-SA 4.0","sources":["https://liputenpo.org/pdfs/0022sin.pdf","https://liputenpo.org/lipu/nanpa-sin/"],"archives":null,"preprocessing":null,"accessibility-notes":null,"notes":null},"body":"jan Lapate li toki e moli e pilin anpa.\n\njan ale pi toki pona li sona e ni—jan Sonja li pilin anpa la, ona li pali e toki lili sin, li kama mama pi toki pona. ona li ni tan seme? pilin ona la, toki sina li ken ante e pilin sina. toki sina li pali e lon sina; ni la, toki pona li ken pona e lon sina, li ken suwi e pilin ike sina. sona toki la, ni li sona Sapi-Wa[^1]. taso ni li lon ala lon? toki pona li ken ala ken suwi e pilin sina?\n\nmi la, ni li lon. mi toki e mi e pilin mi. mi jo e jan sama wan. ona li jan Tepi, li jan sama meli suli mi. tenpo sike suno wan pini la, ona li kama moli. nasin seme la, ni li kama? tenpo lili la, jan Tepi li pilin ike; ni la, ona li tawa tomo pi pona sijelo. ona li pilin ike tan seme? jan pi pona sijelo li sona ala. tenpo esun tu la, jan li alasa e tan pi ike ona lon tomo pi pona sijelo. taso pini la, jan li lukin e ijo insa sijelo pi pona pi telo loje la, telo loje mute li weka tan jan Tepi. tenpo pi lili mute la, ona li kama moli. tenpo lon la, mi en jan pi pona sijelo li sona e ni—ona li jo e jaki suli pi telo loje. jaki suli ni li kama lon sijelo ale ona.\n\ntenpo pimeja pi moli ona la, jan pi kulupu mama mi li pana e sona sin ike tawa mi kepeken ilo toki. tawa tomo waso la, mi tawa ma mama mi. jan lili ona en mama mije mi li pilin anpa mute, li ken ala pilin e lon pi moli ona. mi alasa pona e pilin ona. taso mi kin li pilin anpa, mi kin li ken ala pilin e lon pi moli ona. mi mute li pana e sijelo ona lon ma. ni pini la, tenpo esun wan la, mi awen lon ma mama mi, mi awen e kulupu mama mi. tenpo esun ni la, mi kama lukin e lipu Wiki pi toki pona. lipu Wiki li toki e jan Sonja, e suwi pi pilin ike. mi toki insa e ni— mi pilin ike mute la, mi wile sona e toki pona. mi esun e lipu pu kepeken ilo lipu, mi lukin e ona lon ilo lipu. tenpo lili la, mi kama sona e nimi ale, e lawa ale pi toki pona. mi lukin e lipu ante e sitelen tawa pi toki pona, mi sitelen e toki musi kepeken toki pona.\n\nlon la, pilin mi li kama suwi lili tan ni—mi wile toki insa anu sitelen e pilin mi la, mi o kepeken nimi lili mute. toki mama la, nimi li suli, li jo e kon suli e kon mute. mi jo e pilin la, mi ken kepeken nimi suli wan taso. taso ken la, pilin mi li suli la, ona li wile e nimi mute e nimi lili. toki pona la, mi o toki insa e pilin mi, o jasima[^2] insa e pilin mi.\n\ntenpo ni la, mi pilin seme? toki Inli la, nimi pi pilin mi li “grief”. nimi ala pi pilin ni li lon toki pona. nasin seme la, mi ken toki e pilin mi? kon pi nimi “grief” li seme? mi sona ala; ni la, mi sona ala e pilin mi, e mi sama. taso jasima insa mi la, mi kama toki e pilin mi kepeken toki pona: mi pilin anpa tan weka pi jan mi; mi toki ala e ni tawa ona—o tawa pona. nimi ni li pana e pona tawa mi, li ken e sona pi mi sama. ni li ken suwi e pilin mi.\n\nmi awen pilin e weka pi jan Tepi. taso tenpo suno ale la, toki pona la, mi sitelen lili, mi lukin lili e lipu, mi toki insa lili. ni li suwi e pilin mi, li pona e sona mi, e kon mi. toki pona li ijo pana suli a tawa jan ale! lon la, toki pona li ken suwi e pilin sina.\n\n[^1]: Sapir-Whorf hypothesis\n[^2]: “jasima” li sinpin kiwen lili lon sinpin tomo insa. sina lukin e jasima la, sina ken lukin e sina e tomo sina. jasima li “jasima” e suno. nasin mi la, sina “jasima insa” la, sina toki insa e ijo suli kepeken tenpo suli.","filePath":"poki/plaintext/2023/11/toki-pona-li-ken-ala-ken-suwi-e-pilin-sina.md","digest":"8104e1cf21db9d22","rendered":{"html":"jan Lapate li toki e moli e pilin anpa.\njan ale pi toki pona li sona e ni—jan Sonja li pilin anpa la, ona li pali e toki lili sin, li kama mama pi toki pona. ona li ni tan seme? pilin ona la, toki sina li ken ante e pilin sina. toki sina li pali e lon sina; ni la, toki pona li ken pona e lon sina, li ken suwi e pilin ike sina. sona toki la, ni li sona Sapi-Wa<a href=\"#user-content-fn-1\" id=\"user-content-fnref-1\" data-footnote-ref=\"\" aria-describedby=\"footnote-label\">1</a>. taso ni li lon ala lon? toki pona li ken ala ken suwi e pilin sina?\nmi la, ni li lon. mi toki e mi e pilin mi. mi jo e jan sama wan. ona li jan Tepi, li jan sama meli suli mi. tenpo sike suno wan pini la, ona li kama moli. nasin seme la, ni li kama? tenpo lili la, jan Tepi li pilin ike; ni la, ona li tawa tomo pi pona sijelo. ona li pilin ike tan seme? jan pi pona sijelo li sona ala. tenpo esun tu la, jan li alasa e tan pi ike ona lon tomo pi pona sijelo. taso pini la, jan li lukin e ijo insa sijelo pi pona pi telo loje la, telo loje mute li weka tan jan Tepi. tenpo pi lili mute la, ona li kama moli. tenpo lon la, mi en jan pi pona sijelo li sona e ni—ona li jo e jaki suli pi telo loje. jaki suli ni li kama lon sijelo ale ona.\ntenpo pimeja pi moli ona la, jan pi kulupu mama mi li pana e sona sin ike tawa mi kepeken ilo toki. tawa tomo waso la, mi tawa ma mama mi. jan lili ona en mama mije mi li pilin anpa mute, li ken ala pilin e lon pi moli ona. mi alasa pona e pilin ona. taso mi kin li pilin anpa, mi kin li ken ala pilin e lon pi moli ona. mi mute li pana e sijelo ona lon ma. ni pini la, tenpo esun wan la, mi awen lon ma mama mi, mi awen e kulupu mama mi. tenpo esun ni la, mi kama lukin e lipu Wiki pi toki pona. lipu Wiki li toki e jan Sonja, e suwi pi pilin ike. mi toki insa e ni— mi pilin ike mute la, mi wile sona e toki pona. mi esun e lipu pu kepeken ilo lipu, mi lukin e ona lon ilo lipu. tenpo lili la, mi kama sona e nimi ale, e lawa ale pi toki pona. mi lukin e lipu ante e sitelen tawa pi toki pona, mi sitelen e toki musi kepeken toki pona.\nlon la, pilin mi li kama suwi lili tan ni—mi wile toki insa anu sitelen e pilin mi la, mi o kepeken nimi lili mute. toki mama la, nimi li suli, li jo e kon suli e kon mute. mi jo e pilin la, mi ken kepeken nimi suli wan taso. taso ken la, pilin mi li suli la, ona li wile e nimi mute e nimi lili. toki pona la, mi o toki insa e pilin mi, o jasima<a href=\"#user-content-fn-2\" id=\"user-content-fnref-2\" data-footnote-ref=\"\" aria-describedby=\"footnote-label\">2</a> insa e pilin mi.\ntenpo ni la, mi pilin seme? toki Inli la, nimi pi pilin mi li “grief”. nimi ala pi pilin ni li lon toki pona. nasin seme la, mi ken toki e pilin mi? kon pi nimi “grief” li seme? mi sona ala; ni la, mi sona ala e pilin mi, e mi sama. taso jasima insa mi la, mi kama toki e pilin mi kepeken toki pona: mi pilin anpa tan weka pi jan mi; mi toki ala e ni tawa ona—o tawa pona. nimi ni li pana e pona tawa mi, li ken e sona pi mi sama. ni li ken suwi e pilin mi.\nmi awen pilin e weka pi jan Tepi. taso tenpo suno ale la, toki pona la, mi sitelen lili, mi lukin lili e lipu, mi toki insa lili. ni li suwi e pilin mi, li pona e sona mi, e kon mi. toki pona li ijo pana suli a tawa jan ale! lon la, toki pona li ken suwi e pilin sina.\n<section data-footnotes=\"\" class=\"footnotes\"><h2 class=\"sr-only\" id=\"footnote-label\">Footnotes</h2>\n<ol>\n<li id=\"user-content-fn-1\">\nSapir-Whorf hypothesis <a href=\"#user-content-fnref-1\" data-footnote-backref=\"\" aria-label=\"Back to reference 1\" class=\"data-footnote-backref\">↩</a>\n</li>\n<li id=\"user-content-fn-2\">\n“jasima” li sinpin kiwen lili lon sinpin tomo insa. sina lukin e jasima la, sina ken lukin e sina e tomo sina. jasima li “jasima” e suno. nasin mi la, sina “jasima insa” la, sina toki insa e ijo suli kepeken tenpo suli. <a href=\"#user-content-fnref-2\" data-footnote-backref=\"\" aria-label=\"Back to reference 2\" class=\"data-footnote-backref\">↩</a>\n</li>\n</ol>\n</section>","metadata":{"headings":[{"depth":2,"slug":"footnote-label","text":"Footnotes"}],"localImagePaths":[],"remoteImagePaths":[],"frontmatter":{"title":"toki pona li ken ala ken suwi e pilin sina?","description":null,"authors":["jan Lapate"],"proofreaders":null,"date":"2023-11-01T00:00:00.000Z","date-precision":"day","tags":null,"original":null,"license":"CC-BY-SA 4.0","sources":["https://liputenpo.org/pdfs/0022sin.pdf","https://liputenpo.org/lipu/nanpa-sin/"],"archives":null,"preprocessing":null,"accessibility-notes":null,"notes":null},"imagePaths":[]}},"collection":"blog"},"next":{"id":"2023/11/toki-pona-tawa-sewi","data":{"title":"toki pona tawa sewi","description":null,"authors":["jan Kapesi Pake"],"proofreaders":null,"date":"2023-11-01T00:00:00.000Z","date-precision":"day","original":null,"tags":["poetry"],"license":"CC-BY-SA 4.0","sources":["https://liputenpo.org/pdfs/0022sin.pdf","https://liputenpo.org/lipu/nanpa-sin/"],"archives":null,"preprocessing":null,"accessibility-notes":null,"notes":null},"body":"mama mi pi ma sewi \no, nimi sina o sewi. \nlawa sina o kama. \nwile sina o kama \nlon sewi, lon ma kin. \no pana e pan wile \nlon tenpo ni tawa mi. \no weka e pali ike mi. \nsama la, mi weka e ni pi jan ante kin. \no tawa ala e mi tawa ike. \no weka e mi tan ike. \nlawa en wawa en sewi li \nsina tawa tenpo ali. \nni o lon.","filePath":"poki/plaintext/2023/11/toki-pona-tawa-sewi.md","digest":"2e0d756ea6fe4435","rendered":{"html":"mama mi pi ma sewi \no, nimi sina o sewi. \nlawa sina o kama. \nwile sina o kama \nlon sewi, lon ma kin. \no pana e pan wile \nlon tenpo ni tawa mi. \no weka e pali ike mi. \nsama la, mi weka e ni pi jan ante kin. \no tawa ala e mi tawa ike. \no weka e mi tan ike. \nlawa en wawa en sewi li \nsina tawa tenpo ali. \nni o lon.","metadata":{"headings":[],"localImagePaths":[],"remoteImagePaths":[],"frontmatter":{"title":"toki pona tawa sewi","description":null,"authors":["jan Kapesi Pake"],"proofreaders":null,"date":"2023-11-01T00:00:00.000Z","date-precision":"day","tags":["poetry"],"original":null,"license":"CC-BY-SA 4.0","sources":["https://liputenpo.org/pdfs/0022sin.pdf","https://liputenpo.org/lipu/nanpa-sin/"],"archives":null,"preprocessing":null,"accessibility-notes":null,"notes":null},"imagePaths":[]}},"collection":"blog"}},"c/lipu_tenpo_nanpa_sin":{"prev":{"id":"2023/11/toki-olapi-li-seme","data":{"title":"toki Olapi li seme?","description":null,"authors":["jan Imi"],"proofreaders":null,"date":"2023-11-01T00:00:00.000Z","date-precision":"day","original":null,"tags":null,"license":"CC-BY-SA 4.0","sources":["https://liputenpo.org/pdfs/0022sin.pdf","https://liputenpo.org/lipu/nanpa-sin/","https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Lipu_tenpo_nanpa_sin_-_toki_Olapi.svg"],"archives":null,"preprocessing":null,"accessibility-notes":null,"notes":null},"body":"![toki Olapi](https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/17/Lipu_tenpo_nanpa_sin_-_toki_Olapi.svg)\n\njan mute li sona e toki Epelanto. kulupu pi toki pona la, jan mute li ken toki Epelanto. sina sona ala e toki Epelanto la, mi ken pana e sona tawa sina. tenpo pini mute la, jan Sameno (Zamenhof) li mama e toki Epelanto tan ni: ona li wile e ni: ma ale li toki e toki wan e toki mama ona.\n\njan mute la, ni li ken nasa: toki Epelanto li lon ala la, toki sin ante pi ma ali li lon. toki ni li toki Olapi (Volapük). nasin mute la, toki Olapi li sama toki Epelanto.\n\no lukin: ni li sama toki Epelanto: mama pi toki Olapi li jan wan! jan ni li jan Jokan Masin Saja (Johann Martin Schleyer). ona li sama jan Sameno: ona li wile e toki wan tawa ma ali. taso jan Jokan li pilin e ni: jan sewi li toki tawa ona. jan sewi li toki e ni: o pali e toki pi ma ali!\n\nijo nasa pi toki Olapi li ni: nimi mute pi toki Olapi li tan toki ante tu wan. toki ni li toki Inli li toki Tosi li toki Kanse. ni taso li nasa ala. taso ni li nasa: jan Jokan li ante mute e nimi ni! ni la, ken la, jan li toki Inli li sona ala e ni: nimi ‘Volapük’ li tan nimi ni pi toki Inli: toki pi ma ale (‘world speak’)\n\nijo nasa ante pi toki Olapi li ni: nimi li jo e pini mute e open mute. toki Olapi la, jan li ken toki e tenpo e nanpa e ijo ante mute kepeken nimi wan. ni li nasa li ike tawa jan mute. nimi pona li ken sama nimi ijo lili. ni la, toki Olapi li pona ala. taso ni li lon mute: toki Olapi la, jan li ken toki e mute kepeken nimi wan taso. kin la, toki Olapi li ken wawa mute!\n\nni li nasa mute kin: tenpo pini la, jan mute li toki e toki Olapi li pali e lipu mute kepeken ona li toki mute lon kulupu kepeken ona. kin la, jan li wile pana e sona pi toki Olapi lon tomo sona mute. tenpo ni la, ni li lon ala. ni li tan seme? ike la, jan ala li sona. ken la, ni li tan toki Epelanto. jan mute pi toki Olapi li kama toki Epelanto. ante la, toki Olapi li kama ante mute. ni li ike mute tawa jan mute pi toki Olapi. pini la, jan mute li pilin e ni: jan li wile kama sona e toki Olapi la, ni li wile e tenpo mute. jan li wile kama sona e toki sin ante la, ni li wile e tenpo lili.\n\npona la, toki Olapi li awen lon. taso jan pi mute lili li ken toki e ona. mi pilin e ni: jan li ken toki Olapi la, ni li pona. kin la, mi wile kama sona e toki Olapi. tenpo kama la, mi o ni anu seme? mi sona ala. taso, mi wile ni.\n\ntaso ale la, mi sona e ni: toki Olapi li toki pona li pona tawa sona pi jan ale li pona tawa jan mute!","filePath":"poki/plaintext/2023/11/toki-olapi-li-seme.md","digest":"b3254ad9ef0be406","rendered":{"html":"<img src=\"https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/17/Lipu_tenpo_nanpa_sin_-_toki_Olapi.svg\" alt=\"toki Olapi\">\njan mute li sona e toki Epelanto. kulupu pi toki pona la, jan mute li ken toki Epelanto. sina sona ala e toki Epelanto la, mi ken pana e sona tawa sina. tenpo pini mute la, jan Sameno (Zamenhof) li mama e toki Epelanto tan ni: ona li wile e ni: ma ale li toki e toki wan e toki mama ona.\njan mute la, ni li ken nasa: toki Epelanto li lon ala la, toki sin ante pi ma ali li lon. toki ni li toki Olapi (Volapük). nasin mute la, toki Olapi li sama toki Epelanto.\no lukin: ni li sama toki Epelanto: mama pi toki Olapi li jan wan! jan ni li jan Jokan Masin Saja (Johann Martin Schleyer). ona li sama jan Sameno: ona li wile e toki wan tawa ma ali. taso jan Jokan li pilin e ni: jan sewi li toki tawa ona. jan sewi li toki e ni: o pali e toki pi ma ali!\nijo nasa pi toki Olapi li ni: nimi mute pi toki Olapi li tan toki ante tu wan. toki ni li toki Inli li toki Tosi li toki Kanse. ni taso li nasa ala. taso ni li nasa: jan Jokan li ante mute e nimi ni! ni la, ken la, jan li toki Inli li sona ala e ni: nimi ‘Volapük’ li tan nimi ni pi toki Inli: toki pi ma ale (‘world speak’)\nijo nasa ante pi toki Olapi li ni: nimi li jo e pini mute e open mute. toki Olapi la, jan li ken toki e tenpo e nanpa e ijo ante mute kepeken nimi wan. ni li nasa li ike tawa jan mute. nimi pona li ken sama nimi ijo lili. ni la, toki Olapi li pona ala. taso ni li lon mute: toki Olapi la, jan li ken toki e mute kepeken nimi wan taso. kin la, toki Olapi li ken wawa mute!\nni li nasa mute kin: tenpo pini la, jan mute li toki e toki Olapi li pali e lipu mute kepeken ona li toki mute lon kulupu kepeken ona. kin la, jan li wile pana e sona pi toki Olapi lon tomo sona mute. tenpo ni la, ni li lon ala. ni li tan seme? ike la, jan ala li sona. ken la, ni li tan toki Epelanto. jan mute pi toki Olapi li kama toki Epelanto. ante la, toki Olapi li kama ante mute. ni li ike mute tawa jan mute pi toki Olapi. pini la, jan mute li pilin e ni: jan li wile kama sona e toki Olapi la, ni li wile e tenpo mute. jan li wile kama sona e toki sin ante la, ni li wile e tenpo lili.\npona la, toki Olapi li awen lon. taso jan pi mute lili li ken toki e ona. mi pilin e ni: jan li ken toki Olapi la, ni li pona. kin la, mi wile kama sona e toki Olapi. tenpo kama la, mi o ni anu seme? mi sona ala. taso, mi wile ni.\ntaso ale la, mi sona e ni: toki Olapi li toki pona li pona tawa sona pi jan ale li pona tawa jan mute!","metadata":{"headings":[],"localImagePaths":[],"remoteImagePaths":[],"frontmatter":{"title":"toki Olapi li seme?","description":null,"authors":["jan Imi"],"proofreaders":null,"date":"2023-11-01T00:00:00.000Z","date-precision":"day","tags":null,"original":null,"license":"CC-BY-SA 4.0","sources":["https://liputenpo.org/pdfs/0022sin.pdf","https://liputenpo.org/lipu/nanpa-sin/","https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Lipu_tenpo_nanpa_sin_-_toki_Olapi.svg"],"archives":null,"preprocessing":null,"accessibility-notes":null,"notes":null},"imagePaths":[]}},"collection":"blog"},"next":{"id":"2023/11/enko-li-seme","data":{"title":"enko li seme?","description":null,"authors":["jan Lapate"],"proofreaders":null,"date":"2023-11-01T00:00:00.000Z","date-precision":"day","original":null,"tags":null,"license":"CC-BY-SA 4.0","sources":["https://liputenpo.org/pdfs/0022sin.pdf","https://liputenpo.org/lipu/nanpa-sin/"],"archives":null,"preprocessing":null,"accessibility-notes":null,"notes":null},"body":"kon pi nimi sin “enko” li seme? ijo ale li suli anu lili. ken la, ijo nanpa wan la, ijo nanpa tu li suli. sina ken wile sona e ni: suli pi ijo nanpa wan li seme? suli pi ijo nanpa tu li seme? sina ken nanpa e suli pi ijo ni tu. suli pi ijo ale li wile e nanpa tu wan. nanpa tu wan ni li nanpa e enko ijo. taso ni li nasa: sina weka e ijo la, enko ijo li kama ala weka, li awen. taso tenpo ni la, ijo ala anu kon taso li lon insa pi enko ijo.\n\ntenpo ni la, sina ken kepeken nimi sin “enko.” sina sona pona e nimi sin ni. taso lon la, enko li seme? enko li sama kon, anu nanpa ijo, anu sona taso, anu nimi taso, anu seme? ijo ale li lon ala la, enko li lon ala lon? pini la, enko li lon anu lon ala anu seme? tenpo ale la, jan sona mute li wile sona e ni, li toki sona utala e ni.\n\nken la, enko li ijo. taso ona li kon ala: kon li weka la, enko kon li lon a. sina ken pana e kon sin lon enko pi kon weka. ni la, enko li ijo la, jan li ken ala pilin e ona, li ken ala lukin e ona. ona li sama ala ijo ante ale. tenpo pini weka la, jan Pato (Πλάτων, 429– 347 BCE) la, enko li ijo. ijo ante ale li tan enko. enko li sama ala ijo ante ale; taso ona li ken kama ijo ante ale. enko en selo li pali e sijelo e ijo ale. tenpo ale la, selo li lon ma sewi. taso ona li kama lon enko la, ijo li lon a. ijo en sijelo li seme? ona li selo lon enko.\n\njan Alitotele (Ἀριστοτέλης, 384–322 BCE) li pilin ante. ona la, enko li ma. kala li lon telo la, ma ona li telo. anu pilin pi jan Alitotele la, lon la, ma kala li selo insa pi telo ni—telo li lon poka ale ona. jan li lon kon la, ma ona li selo insa pi kon ni—kon li lon poka ale ona. ken la, sina wile sona e ni—ijo ni li lon enko seme? taso jan Alitotele la, wile sona ni li ike lili. sina ken sona e ni taso: ma ijo li seme? anu ijo ante seme li lon poka ale pi ijo ni? enko li lon ala, li sona taso, li nimi taso. tenpo suli kama la, jan Teka (René Descartes, 1596–1650) li pilin e sama anu sama lili.\n\njan Nuto (Isaac Newton, 1643–1727) la, ale ijo li lon enko. taso pilin pi jan Nuto li sama ala pilin pi jan Pato. pilin pi jan Nuto la, ijo ale li lon enko, taso ona li tan ala enko. enko en selo li pali ala e ijo. jan Nuto la, enko li sama lipu pi sitelen ala. tan seme? mi sitelen la, mi pana e sitelen lon lipu walo, mi pana e ona lon lipu pi sitelen ala. sina ken toki e ni—lipu li enko sitelen. nasin sama la, ijo li lon la, ona li lon enko, li lon enko pi ijo ala. ijo li sama sitelen la, enko li sama lipu walo. enko li jo e ijo ale. tenpo ale la, enko ni li ante ala, li tawa ala. sina ken nanpa e tawa ijo, e ante ijo, kepeken enko pi tawa ala, kepeken enko pi ante ala.\n\npini la, jan Antan (Albert Einstein, 1879– 1955) li sama lili pi jan Teka, li sama lili pi jan Nuto. sama jan Teka sama jan Alitotele la, sona pi enko ijo li wile e ijo tu anu ijo mute. sina wile sona e enko ijo la, sina ken nanpa e suli pi linja ni—linja li tan ijo li tawa ijo ante ale. ni li sama jan Alitotele, li sama jan Teka. taso kin la, enko li ijo, anu sama ijo. sina ken wile sona e ni—enko ni li sama seme? ken la, pilin sina la, enko pi jan Antan li sama enko pi jan Nuto. taso ante la, pilin pi jan Antan la, enko li ken ante, li ken sama linja, li ken sama sike. kin la, enko li ken ante e ijo, li ken ante e tawa ijo. ni li nasa lili! sona pi enko ni li wile e pali mute, e wawa sona mute!\n\nenko la, jan mute li pilin ante. tenpo kama la, jan ante li pilin ante sin. tenpo ala la, kama sona enko li pini. pilin pi sina kin la, enko li seme?","filePath":"poki/plaintext/2023/11/enko-li-seme.md","digest":"1a79eb67c0dee528","rendered":{"html":"kon pi nimi sin “enko” li seme? ijo ale li suli anu lili. ken la, ijo nanpa wan la, ijo nanpa tu li suli. sina ken wile sona e ni: suli pi ijo nanpa wan li seme? suli pi ijo nanpa tu li seme? sina ken nanpa e suli pi ijo ni tu. suli pi ijo ale li wile e nanpa tu wan. nanpa tu wan ni li nanpa e enko ijo. taso ni li nasa: sina weka e ijo la, enko ijo li kama ala weka, li awen. taso tenpo ni la, ijo ala anu kon taso li lon insa pi enko ijo.\ntenpo ni la, sina ken kepeken nimi sin “enko.” sina sona pona e nimi sin ni. taso lon la, enko li seme? enko li sama kon, anu nanpa ijo, anu sona taso, anu nimi taso, anu seme? ijo ale li lon ala la, enko li lon ala lon? pini la, enko li lon anu lon ala anu seme? tenpo ale la, jan sona mute li wile sona e ni, li toki sona utala e ni.\nken la, enko li ijo. taso ona li kon ala: kon li weka la, enko kon li lon a. sina ken pana e kon sin lon enko pi kon weka. ni la, enko li ijo la, jan li ken ala pilin e ona, li ken ala lukin e ona. ona li sama ala ijo ante ale. tenpo pini weka la, jan Pato (Πλάτων, 429– 347 BCE) la, enko li ijo. ijo ante ale li tan enko. enko li sama ala ijo ante ale; taso ona li ken kama ijo ante ale. enko en selo li pali e sijelo e ijo ale. tenpo ale la, selo li lon ma sewi. taso ona li kama lon enko la, ijo li lon a. ijo en sijelo li seme? ona li selo lon enko.\njan Alitotele (Ἀριστοτέλης, 384–322 BCE) li pilin ante. ona la, enko li ma. kala li lon telo la, ma ona li telo. anu pilin pi jan Alitotele la, lon la, ma kala li selo insa pi telo ni—telo li lon poka ale ona. jan li lon kon la, ma ona li selo insa pi kon ni—kon li lon poka ale ona. ken la, sina wile sona e ni—ijo ni li lon enko seme? taso jan Alitotele la, wile sona ni li ike lili. sina ken sona e ni taso: ma ijo li seme? anu ijo ante seme li lon poka ale pi ijo ni? enko li lon ala, li sona taso, li nimi taso. tenpo suli kama la, jan Teka (René Descartes, 1596–1650) li pilin e sama anu sama lili.\njan Nuto (Isaac Newton, 1643–1727) la, ale ijo li lon enko. taso pilin pi jan Nuto li sama ala pilin pi jan Pato. pilin pi jan Nuto la, ijo ale li lon enko, taso ona li tan ala enko. enko en selo li pali ala e ijo. jan Nuto la, enko li sama lipu pi sitelen ala. tan seme? mi sitelen la, mi pana e sitelen lon lipu walo, mi pana e ona lon lipu pi sitelen ala. sina ken toki e ni—lipu li enko sitelen. nasin sama la, ijo li lon la, ona li lon enko, li lon enko pi ijo ala. ijo li sama sitelen la, enko li sama lipu walo. enko li jo e ijo ale. tenpo ale la, enko ni li ante ala, li tawa ala. sina ken nanpa e tawa ijo, e ante ijo, kepeken enko pi tawa ala, kepeken enko pi ante ala.\npini la, jan Antan (Albert Einstein, 1879– 1955) li sama lili pi jan Teka, li sama lili pi jan Nuto. sama jan Teka sama jan Alitotele la, sona pi enko ijo li wile e ijo tu anu ijo mute. sina wile sona e enko ijo la, sina ken nanpa e suli pi linja ni—linja li tan ijo li tawa ijo ante ale. ni li sama jan Alitotele, li sama jan Teka. taso kin la, enko li ijo, anu sama ijo. sina ken wile sona e ni—enko ni li sama seme? ken la, pilin sina la, enko pi jan Antan li sama enko pi jan Nuto. taso ante la, pilin pi jan Antan la, enko li ken ante, li ken sama linja, li ken sama sike. kin la, enko li ken ante e ijo, li ken ante e tawa ijo. ni li nasa lili! sona pi enko ni li wile e pali mute, e wawa sona mute!\nenko la, jan mute li pilin ante. tenpo kama la, jan ante li pilin ante sin. tenpo ala la, kama sona enko li pini. pilin pi sina kin la, enko li seme?","metadata":{"headings":[],"localImagePaths":[],"remoteImagePaths":[],"frontmatter":{"title":"enko li seme?","description":null,"authors":["jan Lapate"],"proofreaders":null,"date":"2023-11-01T00:00:00.000Z","date-precision":"day","tags":null,"original":null,"license":"CC-BY-SA 4.0","sources":["https://liputenpo.org/pdfs/0022sin.pdf","https://liputenpo.org/lipu/nanpa-sin/"],"archives":null,"preprocessing":null,"accessibility-notes":null,"notes":null},"imagePaths":[]}},"collection":"blog"}},"a/jan_Simiman":{"prev":{"id":"2023/12/jan-li-toki-e-wile-ona-lon-ma-netelan","data":{"title":"jan li toki e wile ona lon ma Netelan","description":null,"authors":["jan Kasape","jan Simiman"],"proofreaders":null,"date":"2023-12-25T00:00:00.000Z","date-precision":"day","original":null,"tags":null,"license":"CC-BY-SA 4.0","sources":["https://liputenpo.org/pdfs/0023sewi.pdf","https://liputenpo.org/lipu/nanpa-sewi/","https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Lipu_tenpo_nanpa_sewi_-_wile_pi_ma_Netelan.svg"],"archives":null,"preprocessing":"wrote alt text","accessibility-notes":null,"notes":null},"body":"![kulupu mute li lon · jan li wile e kulupu wan](https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/16/Lipu_tenpo_nanpa_sewi_-_wile_pi_ma_Netelan.svg)\n\nlawa pi ma mi li wile kama sin · tan ni la jan mute li kama toki e wile ona tawa ma · ike mute li lon ma · ma o pali e seme tawa ona · jan li toki e wile ni ona · kulupu mute li wile e nasin ante · mi toki e ike mute ma e wile pi kulupu mute lon lipu ni · taso mi toki ala e ike ali e kulupu ali · ijo li lon lipu ni la ona li suli lon tenpo utala · kulupu mute li utala tawa ni: jan ma li wile e ona ·\n\no sona e ni : lipu ni la mi toki e nasin pi kulupu mute · mi toki e ona tan ala ni : ona li nasin mi · mi toki e ona tawa ni taso : sina ken sona e ma mi ·\n\n## ike seme li lon ma\n\ntomo li lili · taso jan li mute · tan ni la jan mute li ken ala lape lon tomo · ni li ike · kon jaki mute li lon ma · ona li pakala e kasi mute · ni li ike · jan mute li kama lon ma mi tan ma ante · ma mi li tomo ala e jan ni ali · ni la jan sin li lape lon kasi lete lon ala tomo · ni li ike ·\n\n## jan li wile pali e seme tawa ike ni\n\nkulupu ale li lukin li sona e pakala ma · kulupu ale li toki sama ni : ‹nasin mi li pona a · o pana e wile sina tawa mi la ale li kama pona lon ma Netelan› · taso kulupu ale li wile lawa li wile pali kepeken nasin ante · kulupu suli li toki e seme ·\n\n### kulupu waso (PVV)\n\n‹ma pona mi li jo e jan mute · jan sin mute a li kama · taso ma li ken ala jo e ona ali · tan ni la jan sin o kama ala · ma li pana e mani suli e tomo tawa jan pi ma ante · taso jan pi ma mi li ken ala esun e tomo wile ona · ni li ike suli · jan ante mute li suli lon ma mi · taso sin la ma Netelan o tawa jan Netelan› ·\n\n### kulupu laso pali (GL-PvdA)\n\n‹pali jan o kama e mani · lon tenpo lon la jan li jo e mani lili taso la ma li pana e mani suli tawa ona · taso jan ni li pali la ona li kama jo e mani lili taso · ni li nasa a · pali o pana e mani suli tawa jan · ni la ma li ken pana e mani lili tawa jan · kin mi o pana e mani suli tawa ni : kasi ma li awen pona› ·\n\n### kulupu esun (VVD)\n\n‹ma Netelan li pona · pona li tan ni : jan esun li ken pali e wile ona · ni la esun suli o pana e mani lili tawa ma · ni la ona li ken esun wawa li ken awen wawa e ma · nasin ni la ma li wile ala e kulupu lawa suli · lawa li lili la jan li ken kama e wile ali ona› ·\n\n### kulupu pi wile sin (NSC)\n\n‹jan lawa li toki e wile ona tawa jan ali · taso lon tenpo mute la ona li pana ala e toki ona tawa kulupu · tan ni la ala li ken oko e pali ona e wile ona e nasin ona · ni li ike suli · tomo o open tawa kulupu · jan ali o ken sona e nasin lawa› ·\n\n## jan ma li wile e seme\n\nma li kama sona e ni : jan mute li wile e nasin pi kulupu waso · kulupu ni li kama suli a · kulupu tu wan ante li kama suli lili · taso kulupu mute ante li wile ala pali e nasin pi kulupu waso · tan ni la tenpo toki suli li kama · kulupu ali li kama toki e wile ali ona · kulupu mute o kama wan · ni la ona li ken lawa ma ·","filePath":"poki/plaintext/2023/12/jan-li-toki-e-wile-ona-lon-ma-netelan.md","digest":"47cbc2d68168d851","rendered":{"html":"<img src=\"https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/16/Lipu_tenpo_nanpa_sewi_-_wile_pi_ma_Netelan.svg\" alt=\"kulupu mute li lon · jan li wile e kulupu wan\">\nlawa pi ma mi li wile kama sin · tan ni la jan mute li kama toki e wile ona tawa ma · ike mute li lon ma · ma o pali e seme tawa ona · jan li toki e wile ni ona · kulupu mute li wile e nasin ante · mi toki e ike mute ma e wile pi kulupu mute lon lipu ni · taso mi toki ala e ike ali e kulupu ali · ijo li lon lipu ni la ona li suli lon tenpo utala · kulupu mute li utala tawa ni: jan ma li wile e ona ·\no sona e ni : lipu ni la mi toki e nasin pi kulupu mute · mi toki e ona tan ala ni : ona li nasin mi · mi toki e ona tawa ni taso : sina ken sona e ma mi ·\n<h2 id=\"ike-seme-li-lon-ma\">ike seme li lon ma</h2>\ntomo li lili · taso jan li mute · tan ni la jan mute li ken ala lape lon tomo · ni li ike · kon jaki mute li lon ma · ona li pakala e kasi mute · ni li ike · jan mute li kama lon ma mi tan ma ante · ma mi li tomo ala e jan ni ali · ni la jan sin li lape lon kasi lete lon ala tomo · ni li ike ·\n<h2 id=\"jan-li-wile-pali-e-seme-tawa-ike-ni\">jan li wile pali e seme tawa ike ni</h2>\nkulupu ale li lukin li sona e pakala ma · kulupu ale li toki sama ni : ‹nasin mi li pona a · o pana e wile sina tawa mi la ale li kama pona lon ma Netelan› · taso kulupu ale li wile lawa li wile pali kepeken nasin ante · kulupu suli li toki e seme ·\n<h3 id=\"kulupu-waso-pvv\">kulupu waso (PVV)</h3>\n‹ma pona mi li jo e jan mute · jan sin mute a li kama · taso ma li ken ala jo e ona ali · tan ni la jan sin o kama ala · ma li pana e mani suli e tomo tawa jan pi ma ante · taso jan pi ma mi li ken ala esun e tomo wile ona · ni li ike suli · jan ante mute li suli lon ma mi · taso sin la ma Netelan o tawa jan Netelan› ·\n<h3 id=\"kulupu-laso-pali-gl-pvda\">kulupu laso pali (GL-PvdA)</h3>\n‹pali jan o kama e mani · lon tenpo lon la jan li jo e mani lili taso la ma li pana e mani suli tawa ona · taso jan ni li pali la ona li kama jo e mani lili taso · ni li nasa a · pali o pana e mani suli tawa jan · ni la ma li ken pana e mani lili tawa jan · kin mi o pana e mani suli tawa ni : kasi ma li awen pona› ·\n<h3 id=\"kulupu-esun-vvd\">kulupu esun (VVD)</h3>\n‹ma Netelan li pona · pona li tan ni : jan esun li ken pali e wile ona · ni la esun suli o pana e mani lili tawa ma · ni la ona li ken esun wawa li ken awen wawa e ma · nasin ni la ma li wile ala e kulupu lawa suli · lawa li lili la jan li ken kama e wile ali ona› ·\n<h3 id=\"kulupu-pi-wile-sin-nsc\">kulupu pi wile sin (NSC)</h3>\n‹jan lawa li toki e wile ona tawa jan ali · taso lon tenpo mute la ona li pana ala e toki ona tawa kulupu · tan ni la ala li ken oko e pali ona e wile ona e nasin ona · ni li ike suli · tomo o open tawa kulupu · jan ali o ken sona e nasin lawa› ·\n<h2 id=\"jan-ma-li-wile-e-seme\">jan ma li wile e seme</h2>\nma li kama sona e ni : jan mute li wile e nasin pi kulupu waso · kulupu ni li kama suli a · kulupu tu wan ante li kama suli lili · taso kulupu mute ante li wile ala pali e nasin pi kulupu waso · tan ni la tenpo toki suli li kama · kulupu ali li kama toki e wile ali ona · kulupu mute o kama wan · ni la ona li ken lawa ma ·","metadata":{"headings":[{"depth":2,"slug":"ike-seme-li-lon-ma","text":"ike seme li lon ma"},{"depth":2,"slug":"jan-li-wile-pali-e-seme-tawa-ike-ni","text":"jan li wile pali e seme tawa ike ni"},{"depth":3,"slug":"kulupu-waso-pvv","text":"kulupu waso (PVV)"},{"depth":3,"slug":"kulupu-laso-pali-gl-pvda","text":"kulupu laso pali (GL-PvdA)"},{"depth":3,"slug":"kulupu-esun-vvd","text":"kulupu esun (VVD)"},{"depth":3,"slug":"kulupu-pi-wile-sin-nsc","text":"kulupu pi wile sin (NSC)"},{"depth":2,"slug":"jan-ma-li-wile-e-seme","text":"jan ma li wile e seme"}],"localImagePaths":[],"remoteImagePaths":[],"frontmatter":{"title":"jan li toki e wile ona lon ma Netelan","description":null,"authors":["jan Kasape","jan Simiman"],"proofreaders":null,"date":"2023-12-25T00:00:00.000Z","date-precision":"day","tags":null,"original":null,"license":"CC-BY-SA 4.0","sources":["https://liputenpo.org/pdfs/0023sewi.pdf","https://liputenpo.org/lipu/nanpa-sewi/","https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Lipu_tenpo_nanpa_sewi_-_wile_pi_ma_Netelan.svg"],"archives":null,"preprocessing":"wrote alt text","accessibility-notes":null,"notes":null},"imagePaths":[]}},"collection":"blog"},"next":{"id":"2023/08/kili","data":{"title":"kili","description":null,"authors":["jan Simiman"],"proofreaders":null,"date":"2023-08-15T00:00:00.000Z","date-precision":"day","original":null,"tags":["nimi ku li lon"],"license":"CC-BY-SA-4.0","sources":["https://github.com/raacz/utala/blob/main/toki-en-lipu/lipu-suli/kili.md","http://utala.pona.la/toki-en-lipu/lipu-suli/kili.html"],"archives":null,"preprocessing":"includes HTML","accessibility-notes":null,"notes":"awkward markdown. reformat maybe?"},"body":"<style>\n.weka {\n text-indent: 2em;\n}\np{\n margin-bottom:1px;\n margin-top:1px;\n}\n</style>\n\n***\n\ntenpo weka la soweli lili li tawa lon ma kasi suli. \n\nlon uta ona la kili kiwen li lon. \n\nkepeken linja monsi suli la soweli li \n\nken ante pona e nasin tawa. \n\nala li ken pini e ona. \n\nsoweli li wile lon kasi tomo ona. \n\nni la noka lili ona li tawa wawa. \n\nsewi kasi la lupa ona li lon. \n\ntaso tenpo la kasi li awen lon weka.\n\n \n\ntenpo suli la soweli li alasa e kili \n\nli kulupu e ona ale lon tomo.\n{:.weka}\n\nni la ona li ken moku lon tenpo lete kin.\n\nlipu kasi li kama loje sama linja soweli\n\nli pana e kili mute a.\n{:.weka}\n\nni la tenpo lete li lon poka.\n\nni la kulupu kili li nena suli.\n\n \n\ntenpo lili taso la kasi tomo li kama lon poka.\n\nsoweli li tawa sewi lon kasi.\n\nona li ken lukin e tomo.\n\nsoweli li lon lupa.\n\nona li kute e kalama pi noka ona.\n\ntaso kalama ni li nasa\n\nli kama sin tan insa tomo.\n{:.weka}\n\nkin la ona li pilin wawa ala e kon kili.\n\nkepeken tenpo la soweli li lukin lon insa tomo.\n\nnena kili li weka a.\n\nseme li lanpan e moku ale?\n\nsoweli li pilin e kon.\n\nni la kon lili jaki li awen lon.\n\nona li kon kijetesantakalu.\n\n \n\nsoweli li ike wawa pilin.\n\nkili ala la ona li ken ala moku lon lete.\n\nona o kama sin e kili ale a.\n\ntaso kili ona li lon seme?\n\nsoweli li sona ala.\n\nni la ona li open e alasa.\n\nlon anpa kasi la soweli li pilin nena e ma\n\nli alasa e kon kijetesantakalu.\n{:.weka}\n\nni la nena li lawa e soweli lon nasin kon.\n\nkon li tawa ma weka\n\nli lon poka telo\n{:.weka}\n\nli wawa lon kasi pimeja pi insa ala.\n{:.weka}\n\nkon ante kin li lon kasi.\n\nona li kon kili.\n\n \n\nkasi pimeja la kijetesantakalu li mu lon lape.\n\npoka kasi la nena kili li lon.\n\nsoweli li wile jo e kili ale\n\nli wile weka e ona\n{:.weka}\n\nli wile pana e ona tawa tomo.\n{:.weka}\n\ntaso luka li lili la ona li ken ala ni.\n\ntomo li lon weka la ona li ken ala ni\n\ntenpo li lili la ona li ken ala ni\n\nsuno li tawa anpa.\n\npimeja li lon poka.\n\no sona e ni: kijetesantakalu li lape ala lon tenpo pimeja.\n\nsoweli o seme?\n\nona li sona.\n\n \n\nsoweli li pali e lupa lili lon ma.\n\nkili wan li ken lon ona.\n\nni la soweli li len e lupa kepeken ma kepeken lipu.\n\nma poka la soweli li pali e lupa ante mute.\n\nli pana e kili lon ni.\n{:.weka}\n\nlupa ale la kili wan anu kili tu li ken lon.\n\npimeja li kama la nena kili li weka.\n\nlukin la lupa li lon ala.\n\ntaso soweli li sona e ma ale pi lupa kili.\n\nli tawa tomo.\n{:.weka}\n\nona li lape a pilin.\n\n \n\nkijetesantakalu li kama lape ala.\n\nona li wile moku.\n\nni la ona o telo e kili sin.\n\ntaso kili li weka.\n\nkijetesantakalu li wawa ike pilin.\n\nnasin seme la kili li weka.\n\nken la soweli li weka sin e ona.\n\nni la kijetesantakalu li tawa tomo soweli.\n\n“soweli o, sina lon ala lon?”\n\n“lon. kin la mi lape”\n\n“sina weka ala weka e kili mi?”\n\n“weka ala.\n\no lukin e ni: kili ala li lon tomo mi.\n\nkin la luka mi li lili.\n\nmi kulupu e kili lon tenpo suli.\n\nmi ken ala weka e kili lon tenpo lili.\n\npilin mi la jan li weka e kili sina\n\nli awen e ale lon tomo ona.”\n{:.weka}\n\n“ale li pona.\n\nsina weka ala e kili mi.\n\no lape pona.”\n\n \n\ntan ni ale la soweli li kulupu e kili ale lon ala lupa wan\n\nli len e ona lon lupa lili mute.\n{:.weka}\n\nni la kijetesantakalu ala li ken lanpan e kili ale.\n\nkijetesantakalu li lon tomo sina\n\nli lon poki jaki la o sona e ni: ona li alasa e kili weka.\n{:.weka}","filePath":"poki/plaintext/2023/08/kili.md","digest":"629044010676d5f3","rendered":{"html":"<style>\n.weka {\n text-indent: 2em;\n}\np{\n margin-bottom:1px;\n margin-top:1px;\n}\n</style>\n<hr>\ntenpo weka la soweli lili li tawa lon ma kasi suli.\nlon uta ona la kili kiwen li lon.\nkepeken linja monsi suli la soweli li\nken ante pona e nasin tawa.\nala li ken pini e ona.\nsoweli li wile lon kasi tomo ona.\nni la noka lili ona li tawa wawa.\nsewi kasi la lupa ona li lon.\ntaso tenpo la kasi li awen lon weka.\n \ntenpo suli la soweli li alasa e kili\nli kulupu e ona ale lon tomo.\n{:.weka}\nni la ona li ken moku lon tenpo lete kin.\nlipu kasi li kama loje sama linja soweli\nli pana e kili mute a.\n{:.weka}\nni la tenpo lete li lon poka.\nni la kulupu kili li nena suli.\n \ntenpo lili taso la kasi tomo li kama lon poka.\nsoweli li tawa sewi lon kasi.\nona li ken lukin e tomo.\nsoweli li lon lupa.\nona li kute e kalama pi noka ona.\ntaso kalama ni li nasa\nli kama sin tan insa tomo.\n{:.weka}\nkin la ona li pilin wawa ala e kon kili.\nkepeken tenpo la soweli li lukin lon insa tomo.\nnena kili li weka a.\nseme li lanpan e moku ale?\nsoweli li pilin e kon.\nni la kon lili jaki li awen lon.\nona li kon kijetesantakalu.\n \nsoweli li ike wawa pilin.\nkili ala la ona li ken ala moku lon lete.\nona o kama sin e kili ale a.\ntaso kili ona li lon seme?\nsoweli li sona ala.\nni la ona li open e alasa.\nlon anpa kasi la soweli li pilin nena e ma\nli alasa e kon kijetesantakalu.\n{:.weka}\nni la nena li lawa e soweli lon nasin kon.\nkon li tawa ma weka\nli lon poka telo\n{:.weka}\nli wawa lon kasi pimeja pi insa ala.\n{:.weka}\nkon ante kin li lon kasi.\nona li kon kili.\n \nkasi pimeja la kijetesantakalu li mu lon lape.\npoka kasi la nena kili li lon.\nsoweli li wile jo e kili ale\nli wile weka e ona\n{:.weka}\nli wile pana e ona tawa tomo.\n{:.weka}\ntaso luka li lili la ona li ken ala ni.\ntomo li lon weka la ona li ken ala ni\ntenpo li lili la ona li ken ala ni\nsuno li tawa anpa.\npimeja li lon poka.\no sona e ni: kijetesantakalu li lape ala lon tenpo pimeja.\nsoweli o seme?\nona li sona.\n \nsoweli li pali e lupa lili lon ma.\nkili wan li ken lon ona.\nni la soweli li len e lupa kepeken ma kepeken lipu.\nma poka la soweli li pali e lupa ante mute.\nli pana e kili lon ni.\n{:.weka}\nlupa ale la kili wan anu kili tu li ken lon.\npimeja li kama la nena kili li weka.\nlukin la lupa li lon ala.\ntaso soweli li sona e ma ale pi lupa kili.\nli tawa tomo.\n{:.weka}\nona li lape a pilin.\n \nkijetesantakalu li kama lape ala.\nona li wile moku.\nni la ona o telo e kili sin.\ntaso kili li weka.\nkijetesantakalu li wawa ike pilin.\nnasin seme la kili li weka.\nken la soweli li weka sin e ona.\nni la kijetesantakalu li tawa tomo soweli.\n“soweli o, sina lon ala lon?”\n“lon. kin la mi lape”\n“sina weka ala weka e kili mi?”\n“weka ala.\no lukin e ni: kili ala li lon tomo mi.\nkin la luka mi li lili.\nmi kulupu e kili lon tenpo suli.\nmi ken ala weka e kili lon tenpo lili.\npilin mi la jan li weka e kili sina\nli awen e ale lon tomo ona.”\n{:.weka}\n“ale li pona.\nsina weka ala e kili mi.\no lape pona.”\n \ntan ni ale la soweli li kulupu e kili ale lon ala lupa wan\nli len e ona lon lupa lili mute.\n{:.weka}\nni la kijetesantakalu ala li ken lanpan e kili ale.\nkijetesantakalu li lon tomo sina\nli lon poki jaki la o sona e ni: ona li alasa e kili weka.\n{:.weka}","metadata":{"headings":[],"localImagePaths":[],"remoteImagePaths":[],"frontmatter":{"title":"kili","description":null,"authors":["jan Simiman"],"proofreaders":null,"date":"2023-08-15T00:00:00.000Z","date-precision":"day","tags":["nimi ku li lon"],"original":null,"license":"CC-BY-SA-4.0","sources":["https://github.com/raacz/utala/blob/main/toki-en-lipu/lipu-suli/kili.md","http://utala.pona.la/toki-en-lipu/lipu-suli/kili.html"],"archives":null,"preprocessing":"includes HTML","accessibility-notes":null,"notes":"awkward markdown. reformat maybe?"},"imagePaths":[]}},"collection":"blog"}}}

tomo pi kiwen suli

ma mute la tomo kiwen ni li awen lon: kulupu jan li pali e ona lon tenpo weka a. tenpo weka ni la jan li ken ala sitelen. tan ni la mi ale li sona ala e toki ona e pilin ona e wile ona. taso ijo ona pi pali suli li awen. tomo pi kiwen suli li lon ma mi. lipu ni la mi wile toki e ona.

tenpo lete

tenpo weka a la ma li lete. tan lete la ko walo li kama tan sewi. suno li telo ala e ko. ni la ko li kama kiwen lon supa suli. supa lete li tawa lon ma kepeken tenpo suli a. supa tawa ni li wawa li ken tawa e ale. tan ni la kiwen suli li kama lon ma Tansi lon ma Tosi lon ma Netelan tan ma Sansinawija. tenpo la ma li kama seli sin la supa suli li kama telo li weka. taso kiwen en ma li awen. jan li kama sona pali e pan e soweli e kili. tenpo ni la kiwen li awen.

tomo

kepeken kiwen suli ni la jan li pali e tomo. tomo ni li lon poka pi kulupu tomo. taso jan li lape ala lon tomo ni. pilin jan la tomo ni li sewi. tomo la kulupu li awen sona e mama moli ona. lon pali la jan li tu e kiwen la sinpin kiwen li kama nena ala. taso ona li leko ala e kiwen. ni la tomo li kiwen suli taso ala. kiwen lili en ko li lon insa pi kiwen suli la kiwen li kama selo tomo. tomo li leko ala li sike ala. sijelo ona li sama palisa. sinpin tu li suli. sinpin tu li lili. kin lupa li lon sinpin wan la jan li ken lon insa tomo. kiwen suli a li supa lon sewi pi sinpin suli. tomo kiwen li lon la jan li pana e ma lon sewi ona. ni la tomo li nena kin. taso ni li lon tenpo weka.

tenpo poka

tenpo suli li kama li tawa la jan li kama sona pali e ilo pi kiwen sin li kama sona sitelen lon tenpo ni. ma en kiwen lili li weka tan tenpo tan jan. tomo la kiwen suli li awen ala sinpin li kama noka taso. jan li wile pali e tomo sewi e nasin sin la ona li pakala e kiwen suli pi tomo kiwen li kepeken ona. tomo mute pi kiwen suli li pakala li weka tan ni. taso tan suli tenpo la jan ni li sona ala e open pi tomo kiwen li sona ala e jan pali e nasin pali. tan ni la ona li pilin e ni: kulupu pi jan suli li lon tenpo pini. ona suli li pali e supa suli kiwen li lape lon ona. sona ni li kama e nimi pi tomo ni. toki Netelan en toki Tosi kin la nimi tomo li toki e supa lape pi jan suli. tenpo lon la jan li awen e tomo pi kiwen suli li pona e ona. tenpo lon la jan sona li lukin e poki e ilo e ijo mani. sona mute li kama tan ona.