sitelen lon tomo majuna

jan li alasa monsuta la ona li alasa lon ma nasa weka. ni li ma moli Tolemesi li tomo moli pi ma ike tawa ona. ona li tawa sewi lon tomo awen suli pi ma lon poka pi telo Lajuna. ona li tawa anpa lon nasin leko pi ma tomo majuna lon ma Asija. nena suli en ma kasi pimeja li sewi tawa ona. ona li awen lon poka pi leko sewi ike pi ma lon telo. taso jan li wile kama sona e ijo monsuta pi toki ala la ona li alasa lon tomo majuna lon ma kasi ike pi ma Nu Inlan. wawa en weka en sona ala en nasa li kama ijo monsuta wan lon ni.

ijo monsuta nanpa wan li tomo lili pi kule ala lon weka tan nasin suli. tenpo mute la ona li lon nena kasi anu kiwen suli mute. ona li lon tan tenpo sike ale tu. tenpo sama la kasi li kama mute li kama suli. tenpo ni la ona li len lon monsi sinpin pi laso suli jaki lon monsi pi len awen pimeja kasi. lupa lili li awen lukin monsuta sama ni: ona li len e sona monsuta pi toki ala.

jan mute nasa li lon tomo sama ni. mama ona li sona e ijo nasa li tawa weka tan kulupu tawa ma pi lawa ala. ni la jan pi ken ale li lon. taso ona li kama anpa tan ijo nasa pi lawa ona. ona li jo ala e sona kulupu. ni la wawa ona li kama nasa. ona li taso li jaki li anpa. ona o utala e wawa ale. ni la ona li kama sama jan mama majuna ona pi ma Elopa lete. utala ona la ona li jo e nasin suli. ni la len li ijo nanpa wan tawa ona. taso ijo len ona li kama jaki. tomo pimeja taso li ken toki e tenpo majuna ale ni. taso ona li wile toki ala. tenpo mute la jan li pilin e ni: jan o pakala e tomo ni.

tenpo sike LLLTWAMMMMLLLW (1896) la telo sewi li wawa suli la mi alasa e tomo tawa awen li tawa tomo majuna sama toki ni. mi tawa lon ma anpa Mikatoni. mi alasa e sona mama. nasin mi li weka li ike la mi kepeken e ilo tawa pi sike tu. mi wile lili e nasin mi tawa ma tomo Akemu. ni la mi tawa lon nasin majuna. taso telo sewi wawa suli li kama lon. mi weka tan ma tomo ale la tomo majuna taso pi kiwen kasi li lon. ona li lon insa pi kasi suli tu lon noka pi nena kiwen. ona li weka tan nasin. taso mi lukin e ona la mi pilin pona ala. tomo pona li monsuta lukin ala tawa jan. kin la alasa sona mi pi sona mama la mi kama sona e tomo ike sama ni. taso wawa sewi li anpa e pilin ni mi. mi awen ala li tawa e ilo tawa mi lon nena lili tawa lupa pini. nasa la mi pilin e ni: lupa ni li jo e len mute.

mi sona ala e tan ona. taso mi pilin e ni: jan ala li lon tomo. taso mi tawa poka ona la pilin ni li kama lili. kasi li jaki lukin. taso ona li pona mute tawa ijo pi jan ala. ni la mi alasa ala open e lupa li luka e ona. taso pilin mi la pali ni li jo ala e tan. mi awen lon kiwen jaki pi kasi lili la mi lukin e lupa ante. ona li majuna li pali e kalama suli. sina ken ala lukin lupa ona tan jaki mute ona. taso ona li pakala ala. ni la mi pilin e ni: tomo li jo e jan. kalama mi lon lupa la jan ala li toki la mi alasa open e lupa. ilo awen lupa li pini ala. insa li tomo open lili. selo kule ona li open kama weka tan sinpin. lupa ante li pana e kon jaki lili. mi tawa insa e ilo tawa li pini e lupa lon monsi mi. nasin leko li lon sinpin mi. lupa ante li lon poka ona tawa tomo anpa. poka tu mi la lupa tu pini tawa tomo ante li lon.

mi awen e ilo tawa mi lon sinpin li open e lupa lon poka pi pilin mi. tomo ni li jo e supa lili e sinpin sewi lon anpa. suno li lon tan lupa tu ona. lukin la ona li tomo awen. ona li jo e supa moku e supa jan mute e poki seli. lipu lili li lon. suno li lili la mi ken ala lukin e nimi ona. taso ni li musi tawa mi: ijo ale pi tomo ni li majuna lukin. tomo mute lon ma ni li jo e ijo majuna lili. taso tomo ni li jo ala e ijo wan sin. ale li tan tenpo pi ante wawa lon ma Mewika. ona li jo e supa pona mute la jan esun li olin e ona. 

mi lukin e tomo nasa  ni la pilin monsuta mi li kama suli lon tenpo sin. mi lukin e selo tomo la mi pilin sama. taso nasin ala la mi ken kama sona e ijo monsuta. kon majuna la mi pilin e ni: len pi sona ala li lon. mi o weka sona e ona. mi wile ala awen lon supa li open lukin e ijo tu. nanpa wan la mi lukin e lipu suli lon lupa moku. ona li majuna suli. mi pilin pona tan ni: mi alasa e ona lon tomo sona musi anu tomo lipu ala. selo ona li selo soweli li jo e kiwen lili tawa pona lukin. ona li pona mute tawa mute tenpo ona. mi open e lipu open la musi mi li kama suli tan ni: lipu ni li lipu pi ma Konko tan jan Pikapeta. ona li kepeken e toki Lasina li tan sitelen pi jan telo Lope. ona li kama lon lon ma tomo Panpu lon tenpo sike LLLAMMMMLLLTW (1598). tenpo mute la mi kute e lipu ni e sitelen nasa ona tan jan sama Te Pa. ni la mi pilin monsuta ala lon tenpo pini li lukin e lipu. sitelen li musi. jan li pali e ona tan lawa taso tan toki lili lipu. jan pi selo pimeja li walo li jo e sinpin sama jan pi ma Elopa lon sitelen ni. mi wile ala pini lukin. taso ijo lili mute nasa li lon li suli lili e pilin monsuta mi. ona li ni: lipu li wile open lon sitelen nanpa luka luka tu. tomo esun moku sijelo jan pi kulupu jan Ansike li lon ona. sitelen lon poka ni li toki e nasin moku pi jan Ansike. mi pilin ike lili tan ni: mi monsuta tan ijo lili ni. taso sitelen li awen ike tawa mi. 

mi open lukin e supa lipu e lipu lili ona. ona li jo e lipu sewi tan tenpo sike LLLTWA (1800) e lipu “nasin sewi pi jan nasin” tan tenpo sama. sitelen nasa pi jan pali lipu Aseja Toma li lon insa ona. lipu “pali sewi pi jan Jesu lon ma Mewika” tan jan Koton Mate en lipu ante lili pi tenpo sama kin li lon supa. mi lukin la mi kute e kalama noka tan tomo lon sewi mi. nanpa wan la mi kama monsuta li sona e ni: mi kama tomo la jan ala li kute e kalama mi lon lupa. mi sona e ni: ken suli la jan ni li kama tan lape. ni la pilin monsuta mi li kama lili. tawa ona li suli. taso ona li sona e ken ike kin. ni li ike tawa mi tan ni: ona li suli. mi kama la mi pini e lupa. tenpo ni la tenpo awen lili li lon. ken la jan li lukin e ilo tawa mi. mi kute e kalama tan ilo awen lupa li lukin e ni: lupa li kama open lon tenpo sin.

jan pi wan lukin suli li lon lupa. mi lukin e ona la mi kalama ala tan nasin pona pi mama mi taso. linja lawa ona li walo. ona li majuna li jo e mani ala. mi pilin e lawa tan lukin ona. ona li jaki lili lukin li jo e len pi mani ala. taso ona li wawa lukin li suli. sinpin ona li jo e linja walo suli. ona li loje mute tawa majuna ona. kin la selo ona li jaki lili taso. linja lawa lili walo li lon selo sewi pi sinpin ona. lukin ona li laso li jo e telo sijelo loje lili. taso ona li wawa mute lukin. tenpo sama la ona li suli lukin li jaki. taso ona li awen monsuta tan jaki ona. mi ken ala toki e len e jaki ona. lukin la ona li jaki mute taso lon len noka suli tu. 

selo pi jan ni en pilin monsuta mi tan ona la mi monsuta tan ken utala. ni la mi pilin nasa tan ni: ona li toki tawa mi kepeken kalama pi wawa lili. ona li toki luka e ni: “o awen lon supa!”. kalama ona li pona. ni la mi pilin e ni: ona li pilin pona tan mi. toki ona li nasa. ona li sama nasin toki Jenki pi tenpo majuna. ona li awen lon sinpin mi la mi kute suli e ona.

ona li toki e ni: “sena koma ton telo sewe onu seme? me pelin pona ton ni: sena lon poka pe tomo me le koma ensa. ken la sena koma la me lape. onte la me kote. me jon sin ala. me o lape mute. sena towa mute onu seme? tomo towa ton ma tomo Akemu le weka lo jon ala le lon ni.”

mi toki e ni: mi tawa ma tomo Akemu. mi kama tomo ni la mi pali ike. taso ona li awen toki e ni:

“me pelin pona ton sena. tenpo leli lo senpin sin le lon ni. tenpo ne lo tenpo tenpo leli lo me pelin muse. sena ton ma tomo Poton onu seme? me lon ala ona. toso me lukin e jon pe ma tomo lo me sona e ona. tenpo sike mute mute mute mute tu tu lo me jo e jan pe pana sona. ona le towa weka. jon ala le lukin e ona ton tenpo ne.”. tenpo ni la jan majuna li open kalama lili musi. mi alasa sona e tan ona la ona li toki ala. lukin la ona li musi. taso ona li jo e ijo nasa mi sona tan selo ona. tenpo mute lili la ona li toki e ijo nasa li pilin musi. ni la mi kama sona e ni: mi o alasa sona e ni: ona li jo e lipu ma Konko pi jan Pikapeta tan seme? pilin mi tan lipu ni li kama weka ala. mi pilin monsuta lili tan toki ona. taso pilin mi pi alasa sona li anpa e pilin monsuta ale tan tomo ni. pona la lukin la ona li pali ala e pilin nasa ala ona tan ni: ona li open toki e ni:

“lipu pe ma Apiki onu seme? tenpo sike mute mute luko tu wan lo jon lawa Epenese O le pana e ona towa me. ona le mole lon utala.”. mi kute e nimi Epenese O la mi lukin sewi tan ni: mi sona e nimi ni tan pali mi pi sona mama. taso mi lukin ala e ona lon lipu tan tenpo pi ante wawa lon ma Mewika. ni la mi pilin e ni: ken la mi ken toki tawa ona tawa pali mi pi sona mama. mi wile alasa sona e ni tan ona lon tenpo kama. ona li awen toki e ni:

“tenpo sike mute lo jon Epenese le lon tomo towa telo esun le esun e ejo nasa mute lon mo esun ale pe tomo towa telo. n ona le koma jo e ne lon ma tomo Lonton. tenpo mute lo ona le esun e ejo sama ne lon tomo esun. me lon tomo ona lon neno sule le esun e soweli lo me lukin e lipu ne. me olen e setelen one. ne la me esun e ona. lipu nasa ne… o awen! me jo e elo lukin me…” ona li luka alasa lon len jaki ona. pini la ona li jo e ilo lukin majuna kiwen. ona li jo li open e lipu.

ona li toki e ni: “jon Epenese le ken lukin e…e…toke Lasin ne. taso me ken ala. me jo e jon tu pe pana sona. ona le toke e lili ona towa me. jan Pason Ka kin. ona le mole lon telo lili. sena ken ala ken toke e ona?” mi toki e ni: mi ken li ante e toki lili tawa toki Inli tawa ona. mi pakala la ona li pona ala e ona. ona li jo ala e sona mute tawa ni li pilin pona mute tan toki Inli ni. mi pilin ike tan ni: ona li lon poka mi. taso mi tawa weka la ona li pilin ike. ni la mi tawa ala. mi pilin musi tan ni: ona li ken olin e lipu sitelen ni pi toki nasa tawa ona. mi alasa sona e ni: ona li ken ala ken sona pona e lipu ante ona pi toki Inli. taso sona lili ona la mi pilin monsuta ala. mi pilin musi. tenpo sama la ona li awen toki e ni:

“nasa lo me pelin mute ton sitelen ne. o lukin e ne lon lepu open! sena sona ala sona e kase soma ne pe lipu suli. ona le ken ala jon pemeja. ona le sama jan loje pe ma ne. taso ona le lon ma Apiki. soweli ne le nasa lukin. ona le jon le soweli jon lon tenpo sama. me sona ala e soweli sama ne.” ni la ona li luka e sitelen pi soweli nasa. ona li sama akesi suli.

ona li toki e ni: “sena o lukin e sitelen nanpa wan. ona le lon ensa lipu.” kalama ona li kama wawa ala. lukin ona li kama suno. luka ona li wawa ala. taso ona li ken pali. lipu li kama open lon sitelen nanpa luka luka tu. tenpo mute la lipu ni li open la ona li wile open lon ni. tomo esun moku sijelo jan pi kulupu jan Ansike li lon ona. pilin monsuta mi li kama lon tenpo sin. taso lukin la mi pilin pona. nasa la jan sitelen li pali e sitelen la jan pi ma Apika li walo lukin. noka en sijelo lon sinpin pi tomo esun li monsuta suli. jan tomo en ilo kipisi ona ni li nasa lukin. taso mi pilin monsuta la jan majuna li pilin  pona tan sitelen ni.

ona li awen toki e ni: “sena pelin seme ton ona? sena lukin ala e ejo sama ne lon ne onu seme? me lukin e ne lo me toki e ne towa jan Epenese O: «ne le monsuta e sena. telo ensa me le kama wawa.» me lukin e toki moli pe  jan Misijan lon lipu sewe Pelesi. me pelin e ona. taso me ken ala lukin e ona. ne lo jon le ken lukin e ale. ne le pale ike. taso me ale le pale ike. jon ne le koma kipisi. tenpo ale lo lukin me le towa ona. o lukin e noka ona. ona le weka ton sijelo ona. lawa ona le lon supa. luka wan ona le lon poka ona. luka ante ona le lon poka pe leko sijelo ne.”

ona li awen toki nasa la sinpin ona li kama monsuta. kalama ona li kama lili. mi sona ala e pilin mi tan tenpo ni. pilin monsuta mi li kama suli mute lon tenpo sin. mi sona e ni: ijo majuna ni li ike mute pi toki ala tawa mi. mi sona e ni kin: lawa ona li kama nasa pakala. kalama ona li lili mute li jaki. kalama monsuta li ike la ni li ike suli. ona li toki la mi pilin monsuta.

ona li toki e ni: “me toki e ne: nasa lo me pelin mute ton sitelen ne. me pelin sama telo nasa ton sitelen ne. me koma jo e lipu ne ton jan Epenese lo me lukin e ona lon tenpo mute. jan sewe Pason Ka le toki lon tenpo suno sewi lo me lukin e ona. tenpo wan lo me pali e ejo musi. o monsuta ala. me moli e sowele towa tenpo esun lo me lukin e sitelen. moli le musi ton ona…” kalama ona li kama anpa kin. tenpo mute la mi ken ala kute e nimi ona. mi kute e telo sewi li kute e ona lon lupa lili. telo sewi pi wawa suli kama. tenpo wan la wawa seli pi kon sewi li kama anpa lon poka tomo. wawa en kalama ona li tawa lili e tomo. taso ona li awen toki e ni:

“mole sowele le koma musi. taso me wile e musi ante. nasa lo wile le ken lawa e sena. sewe a! o toki ala e ne. taso me lukin e sitelen ne lo me wile moku e moku sijelo me ken esun ala. o awen. sena monsuta onu seme? me pali ala. me pelin taso. me kute e ne: moku sijelo le suli e tenpo sena. me alasa sona e ne: moku sijelo le sama lo ona le koma ala koma suli mute…” ona li ken awen ala. pini li tan ala monsuta tan ala telo sewi pi wawa suli. tenpo kama la mi kama lon tenpo sin lon kiwen pakala pimeja tan ni. ona li tan ijo nasa wan taso.

lipu li open lon insa pi mi tu la sitelen li lukin e mi. jan majuna li toki e nimi “suli mute” la kalama lili telo li lon. ijo lili li kama lon lipu jelo pi sitelen monsuta. mi sona e telo sewi. taso telo sewi li loje ala. telo loje lili lon sitelen pi tomo esun moku sijelo jan. ona li lon la sitelen li sama lon. jan majuna li lukin e ona la ona li pini toki. mi o toki ala e pilin monsuta suli tawa ni. ona li lukin e ona li lukin sewi tawa tomo lon sewi mi. tenpo pini la ona li kama tan ona. mi kin li lukin e ni. ni la mi lukin e selo suli pi telo loje lon sinpin sewi. mi lukin e ona la ona li awen kama suli. mi kalama ala li tawa ala. taso mi pini e lukin mi. tenpo ni la wawa seli suli mute pi kon sewi li kama anpa. ona li pakala e tomo li awen e mi tan ijo pi toki ala.