sona pi lipu toki ni sina ken pona e ona kepeken ilo poki Kita
kulupu toki la ona li original li poetry li story
sina ken lukin e ona lon lipu discord.com
ma pona pi toki pona tan kala pona Tonyu sike #2020 ) #10 ) #5 {"/":{"prev":{"id":"2020/10/musi-soki","data":{"title":"musi Soki (rules of shogi) (wip)","description":null,"authors":["jan Lentan"],"proofreaders":null,"date":"2020-10-06T00:00:00.000Z","date-precision":"day","original":null,"tags":null,"license":"MIT OR CC-BY-SA-3.0 OR CC-BY-SA-4.0","sources":["https://lipu-sona.pona.la/lentan/shogi"],"archives":null,"preprocessing":"Removed soft linebreaks.","accessibility-notes":null,"notes":"Removed English translation in HTML comments."},"body":"> !!! note\n> \n> lipu ni li pini ala. ona li ken jo e sona ike. ona li ken jo ala e sona suli. / this document is not finished. it can have errors or missing content.\n\n## musi Soki (Shogi) \n\nmusi Soki li musi supa. \n\nijo mute la, ona li sama [musi pi jan lawa moli](lentan/chess). musi Soki en musi pi jan lawa moli li jo e tan sama. ma Insija pi tenpo pini suli la, musi \"Satulanka\" (Chaturanga) li lon. jan li tawa, ona li tawa e nasin musi, ona li ante e ona.\n\nnasin wan la, musi \"Satulanka\" li tawa tan ma Insija tawa ma Ilan, tawa ma mute pi nasin sewi Silami, tawa ma Losi, tawa ma Elopa. nasin ona li ante. ona li kama musi pi jan lawa moli. \n\nnasin ante la, ona li tawa ma Tawi, tawa ma Sonko, tawa ma Anku, tawa ma Nijon. nasin ona li ante lon ma ni. taso, nasin musi li awen lon ma ni. musi pi ma Sonko li jo e nimi \"Sijansi\" (Xiangqi). musi pi ma Nijon li musi Soki (Shogi).\n\n\nmusi Soki li jo e sama mute tawa musi pi jan lawa moli, taso ona li jo e ante mute. ijo musi li ante mute. ma musi li ante mute. ante #1 li ni: jan musi li anpa e ijo musi pi jan musi ante la, ona li kama jo e ona, li ken tawa e ona tawa ma musi. \n\njan tu li utala kepeken musi ni tawa ni: ona li wile anpa e ijo musi \"jan lawa\" pi jan ante. \n\n## supa musi \n\nsupa musi li jo e nasin 9 tan poka tawa poka ante. sin la, ona li jo e nasin poka 9 tan sinpin tawa monsi. nasin tu ni li kama wan la, ma li lon. tan ni, ma 81 li lon. \n\nnimi ma li kama tan nanpa pi nasin poka en nanpa nasin. tan ni, \"ma pi nanpa 3 en 7\" li ma lon nasin poka nanpa 3, lon nasin nanpa 7.\n\n\no lukin noka e sitelen pi musi supa:\n\n```\n poka pi jan musi walo\n -- +--+--+--+--+--+--+--+--+--+\n nasin ^ | | | | | | | | | | nasin #1\n sinpin | +--+--+--+--+--+--+--+--+--+\n | | | | | | | | | | | nasin #2\n (tawa | +--+--+--+--+--+--+--+--+--+\n jan | | | | | | | | | | | nasin #3\n musi | +--+--+--O--+--+--O--+--+--+\n pimeja) | | | | | | | | | | | ...\n | +--+--+--+--+--+--+--+--+--+\n | | | | | | | | | | |\n | +--+--+--+--+--+--+--+--+--+\n | | | | | | | | | | | ...\n | +--+--+--O--+--+--O--+--+--+\n | | | | | | | | | | | nasin #7\n | +--+--+--+--+--+--+--+--+--+\n | | | | | | | | | | | nasin #8\n nasin | +--+--+--+--+--+--+--+--+--+\n monsi V | | | | | | | | | | nasin #9\n -- +--+--+--+--+--+--+--+--+--+\n ^ poka pi jan musi pimeja^\n | |\n | |\n nasin poka #9 nasin poka #1\n```\n\nnasin \"monsi\" li nasin tawa poka pi jan musi sama. nasin \"sinpin\" li nasin tawa poka pi jan musi ante.\n\n## ijo musi en tawa ona \n\njan wan li kama jan musi pimeja. jan ante li kama jan musi walo. \n\ntoki Nijon la, jan musi pimeja li jo e nimi \"Sente\". ona li toki e ni: \"tenpo tawa open\". jan musi walo li jo e nimi \"Kote\" (Gote). ona li toki e ni: \"tenpo tawa pini\". \n\n```\n .\n _-^-_ /|\\ poka sinpin\n / \\ |\n / \\ |\n/ \\ |\n/_______\\ | poka monsi\n```\n\nijo musi ale li lukin sama ni. ona li jo e poka sinpin, e poka monsi. poka monsi li sama supa. poka sinpin li sama lukin sewi pi selo tomo. (anu la, ona li sama sewi pi sitelen \"tomo\" pi sitelen pona.) \n\njan musi li jo e ijo musi la, sinpin pi ijo musi ona li wile nasin tawa poka pi supa musi pi jan musi ante. \n\nijo musi ni li **jan utala** luka tu tu, li **soweli tawa** tu, li **jan utala lawa pi kiwen lili** tu, li **jan utala lawa pi kiwen suli** tu, li **tomo kon** tu, li **ijo pi tawa nasa** wan, li **tomo tawa** wan, li **jan lawa** wan.\n\n\nmusi open la, tenpo pimeja li lon. \n\ntenpo pimeja la, jan musi pimeja li ken tawa e ijo musi. ona li pini tawa e musi ijo la, tenpo walo li lon.\n\ntenpo walo la, jan musi walo li ken tawa e ijo musi. ona li pini tawa e musi ijo la, tenpo pimeja li lon.\n\njan musi li ken tawa e ijo musi lon tenpo ona taso. \n\njan musi li ken tawa e ijo musi ona taso. \n\njan musi li ken tawa e ijo musi wan taso. \n\njan musi li ken tawa e ijo musi la, jan musi ken ala tawa ala e ijo musi. \n\njan musi li ken tawa e ijo musi kepeken nasin pi ijo musi ni taso. \n\nijo musi li ken ala tawa ma ni: ijo musi ona li lon ona. \n\nijo musi li ken tawa ma ni: ijo musi pi jan musi ante li lon ona. ona li pali e ni la, jan musi ona li anpa e ijo musi ni. jan musi li tawa e ijo musi ni tawa poki ona, li tawa e ijo musi ona tawa ma pini pi ijo musi pi jan musi ante.\n\n\nijo musi ante li lon insa pi nasin ona la, ijo musi \"soweli tawa\" taso li ken tawa ma ni. \n\njan musi li kama anpa e ijo musi pi jan musi ante, ona li kama jan musi ona, li tawa poki ona. \n\njan musi li ken tawa e ijo musi wan ona tan poki ona. ona li pali e ni la, ona li ken ala tawa e ijo musi ante lon tenpo ni. \n\nijo musi li ken tawa ma, anu ona li ken anpa e ijo musi lon ma, jan li toki e ni: ijo musi li \"utala\" e ma ni. \n\nijo musi li ken ala tawa ma tan ni: ijo musi ante pi jan musi sama li lon ma ni la, jan li toki e ni: ijo musi li \"awen\" e ma ni, e ijo musi ante ni. ijo musi pi jan musi ante li anpa e ijo musi ante la, ijo musi \\#1 li ken anpa e ijo musi pi jan ante ni. \n\n## nasin pi ijo musi \n\n| nimi pi ijo musi | nimi lili | nimi pi toki Nijon | sitelen Kansi | sona pi nimi Nijon |\n|:----------------------------:|:----------:|:------------------:|:-------------:|:------------------:|\n| jan utala | jan | Ujo (fuhyō) | 歩兵 (歩) | jan pi tawa noka |\n| soweli tawa | soweli | Kema (keima) | 桂馬 (桂) | soweli tawa pi kasi Kasija |\n| jan utala lawa pi kiwen lili | kiwen lili | Kinso (ginshō) | 銀將 (銀) | jan utala lawa pi kiwen ilo walo |\n| jan utala lawa pi kiwen suli | kiwen suli | Kinso (kinshō) | 金將 (金) | jan utala lawa pi kiwen ilo jelo |\n| tomo kon | kon | Kosa (kyōsha) | 香車 (香) | tomo pi ijo kon pi pilin nena pona |\n| ijo pi tawa nasa | nasa | Kakuko (kakugyō) | 角行 (角) | ijo pi tawa pi ante palisa |\n| tomo tawa | tomo | Isa (hisha) | 飛車 (飛) | tomo pi tawa sewi |\n| jan lawa (jan pi sona suli) | lawa | Oso (ōshō) | 王將 (王) | jan utala lawa pi jan lawa |\n| jan lawa (jan pi sona lili) | lawa | Kokuso (gyokushō) | 玉將 (玉) | jan utala lawa pi kiwen kule |\n\no sona e sitelen Kansi pi ijo musi. ijo musi ale li lukin sama mute. ante ona taso li suli ona, li sitelen Kansi ona. \n\nlipu ni li jo e nimi tu tawa jan lawa. kama mute la, jan pi sona mute (jan pi nanpa wawa suli anu jan pi tenpo lon suli) li kama jo e ijo musi pi sitelen \"王將\" anu sitelen \"王\". jan musi ante li kama jo e ijo musi pi sitelen \"玉將\" anu sitelen \"玉\". ijo musi ni li ante lon nimi taso. ona li sama lon ijo ante ale. \n\n**jan utala** li ken tawa ma sinpin wan. \n\n```\n+---+---+---+\n| | X | |\n+---+---+---+\n| | O | |\n+---+---+---+\n| | | |\n+---+---+---+\n```\nsitelen ni la, jan utala li lon ma pi sitelen \"O\". ona li ken tawa ma pi sitelen \"X\".\n\n**soweli tawa** li ken tawa ma tu sinpin en ma wan poka. \n\n* ijo musi pi jan musi ante li lon insa nasin pi ma ni, ona li ken tawa ma ni. \n\n```\n+---+---+---+\n| X | | X |\n+---+---+---+\n| | | |\n+---+---+---+\n| | O | |\n+---+---+---+\n```\nsitelen ni la, jan utala lon soweli tawa li lon ma pi sitelen \"O\". ona li ken tawa ma pi sitelen \"X\".\n\n**jan utala lawa pi kiwen lili** li ken tawa ma ni:\n\n* ma sinpin wan\n* ma poka wan pi ma sinpin wan\n* ma poka wan pi ma monsi wan\n\n```\n+---+---+---+\n| X | X | X |\n+---+---+---+\n| | O | |\n+---+---+---+\n| X | | X |\n+---+---+---+\n```\nsitelen ni la, jan utala lawa pi kiwen lili li lon ma pi sitelen \"O\". ona li ken tawa ma pi sitelen \"X\".\n\n**jan utala lawa pi kiwen suli** li ken tawa ma ni:\n\n* ma sinpin wan\n* ma poka wan pi ma sinpin wan\n* ma poka wan\n* ma monsi wan\n\n```\n+---+---+---+\n| X | X | X |\n+---+---+---+\n| X | O | X |\n+---+---+---+\n| | X | |\n+---+---+---+\n```\n\nsitelen ni la, jan utala lawa pi kiwen suli li lon ma pi sitelen \"O\". ona li ken tawa ma pi sitelen \"X\".\n\n**tomo kon** li ken tawa lon nasin ni: o tawa ma sinpin wan. ona li ken tawa ma mute lon nasin ni.\n\n```\n+---+---+---+\n| | X | |\n+---+---+---+\n| | X | |\n+---+---+---+\n| | X | |\n+---+---+---+\n| | X | |\n+---+---+---+\n| | O | |\n+---+---+---+\n| | | |\n+---+---+---+\n```\nsitelen ni la, tomo kon li lon ma pi sitelen \"O\". ona li ken tawa ma pi sitelen \"X\".\n\n**ijo pi tawa nasa** li ken tawa lon nasin ni: o tawa ma sinpin wan anu ma monsi wan, o tawa ma poka wan. ona li ken tawa ma mute lon nasin ni.\n\n```\n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | X | | | | | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | X | | | | | | X |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | X | | | | X | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | X | | X | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | | O | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | X | | X | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | X | | | | X | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | X | | | | | | X |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | X | | | | | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+\n```\nsitelen ni la, soweli suli utala li lon ma pi sitelen \"O\". ona li ken tawa ma pi sitelen \"X\".\n\n**tomo tawa** li ken tawa lon nasin ni: o tawa ma sinpin wan anu ma monsi wan anu ma poka wan. ona li ken tawa ma mute lon nasin ni.\n\n* ijo musi ante li lon insa pi nasin ona la, ona li ken ala tawa ma ni.\n\n```\n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | X | | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | X | | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | X | | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | X | | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | X | | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| X | X | X | X | O | X | X | X | X |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | X | | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | X | | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | X | | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+\n```\n\nsitelen ni la, tomo kiwen tawa li lon ma pi sitelen \"O\". ona li ken tawa ma pi sitelen \"X\".\n\n**jan lawa** li ken tawa ma wan lon nasin ale.\n\n* ijo musi li anpa e jan lawa, jan musi ona li anpa. o awen e jan lawa sina.\n\n```\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | X | X | X | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | X | O | X | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | X | X | X | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n```\nsitelen ni la, jan lawa li lon ma pi sitelen \"O\". ona li ken tawa ma pi sitelen \"X\".\n\n## ma open pi ijo musi \n\n```\n 9 8 7 6 5 4 3 2 1 <-- nasin poka (open nanpa)\n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+\n|TK |SU |KL |KS |JL |KS |KL |SU |TK | 1 <-- nasin (pini nanpa)\n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| |TT | | | | | |TN | | 2\n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+\n|JU |JU |JU |JU |JU |JU |JU |JU |JU | 3\n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | | | | | | 4\n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | | | | | | 5\n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | | | | | | 6 \n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+\n|ju |ju |ju |ju |ju |ju |ju |ju |ju | 7\n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| |tn | | | | | |tt | | 8\n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+\n|tk |su |kl |ks |jl |ks |kl |su |tk | 9\n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+\n```\nopen musi la, ijo musi ale li lon ma open ona.\n\n**jan utala pi jan musi walo** ale li lon ma 9 pi nasin \\#3. **jan utala pi jan musi pimeja** ale li lon ma 9 pi nasin \\#7.\n\n**ijo pi tawa nasa** pi jan musi walo li lon ma pi nanpa 8 en 2. ijo pi tawa nasa pi jan musi pimeja li lon ma pi nanpa 2 en 8.\n\nijo musi ante ale li lon nasin \\#1 tawa jan musi walo, li lon nasin \\#9 tawa jan musi pimeja.\n\n**tomo kon** li lon ma \\#1 en ma \\#9.\n\n**soweli utala** li lon ma \\#2 en ma \\#8.\n\n**jan utala lawa pi kiwen lili** li lon ma \\#3 en ma \\#7.\n\n**jan utala lawa pi kiwen suli** li lon ma \\#4 en ma \\#6.\n\n**jan lawa** li lon ma \\#5.\n\nnasin pi nanpa 1 en 2 en 3 li \"tomo\" pi jan musi walo. nasin pi nanpa 7 en 8 en 9 li \"tomo\" pi jan musi pimeja.\n\nsitelen ale kama la, ijo musi pi jan musi pimeja li sitelen kepeken sitelen lili (abcde...). ijo musi pi jan musi walo li sitelen kepeken sitelen suli (ABCDE...).\n\n## kama wawa pi ijo musi \n\nijo musi mute li ken \"kama wawa\". \n\nijo musi li lon supa musi la, ona li ken kama wawa kepeken nasin ni:\n\n* o tawa \"tomo\" pi jan musi ante \n* o tawa lon \"tomo\" pi jan musi ante \n* o tawa tan \"tomo\" pi jan musi ante \n\nijo musi li tawa tan poki la, ona li ken ala kama wawa lon tenpo tawa ni. taso, ona li tawa kepeken nasin pi lipu sewi lon tenpo tawa kama la, ona li ken kama wawa. \n\nijo musi li ken kama wawa la, ona li ken ante ala. taso, nasin ni li lon, ona li ken ala ante ala:\n\n* **jan utala** anu **tomo kon** pi jan musi pimeja li lon nasin \\#1.\n* **jan utala** anu **tomo kon** pi jan musi walo li lon nasin \\#9.\n* **soweli utala** pi jan musi pimeja li lon nasin \\#1 anu \\#2.\n* **soweli utala** pi jan musi walo li lon nasin \\#8 anu \\#9.\n\nkama ni li lon la, ijo musi ni li ante ala, ona li ken ala tawa lon tenpo ale.\n\njan musi li anpa e ijo musi wawa pi jan musi ante, wawa ona li weka. \n\n**jan utala lawa pi kiwen suli** en **jan lawa** li ken ala kama wawa. \n\nijo musi li kama wawa la, o ante e nasin ona lon nasin ni: poka anpa ona li lon sewi ona. sitelen lon poka anpa li jo e sitelen Kansi pi ijo musi wawa. kama mute la, sitelen ni li loje.\n\n\n\nsitelen ni la, ijo musi \"jan utala\" li jo e sitelen pi ijo musi \"jan utala wawa\" lon poka anpa ona.\n\n## nasin tawa pi ijo musi wawa \n\n| nimi pi ijo musi | nimi lili | nimi pi toki Nijon | sitelen Kansi | sona pi nimi Nijon |\n|:----------------------------:|:----------:|:------------------:|:-------------:|:------------------:|\n| jan utala wawa | jan wawa | Tokin | と金 (と) | kama kiwen ilo jelo |\n| soweli wawa | soweli wawa| Nalike (narikei) | 成桂 (圭) | kasi Kasija wawa |\n| jan utala lawa pi kiwen wawa | kiwen wawa | Nalikin (narigin) | 成銀 (全) | kiwen ilo walo wawa |\n| tomo kon wawa | kon wawa | Naliko (narikyō) | 成香 (杏) | kon pi pilin nena pona wawa |\n| soweli seli | seli | Lijuma (ryūma) | 龍馬 (馬) | soweli tawa pi akesi seli |\n| akesi seli | akesi | Lijujo (ryūō) | 龍王 (龍/竜) | akesi seli lawa |\n\n* **jan utala** li kama wawa, ona li kama **jan utala wawa**.\n* **soweli tawa** li kama wawa, ona li kama **soweli wawa**.\n* **jan utala lawa pi kiwen lili** li kama wawa, ona li kama **jan utala lawa pi kiwen wawa**.\n* **tomo kon** li kama wawa, ona li kama **tomo kon wawa**.\n\nijo musi wawa ni ale li tawa sama **jan utala lawa pi kiwen suli**. \n\n**ijo pi tawa nasa** li kama wawa, ona li kama **soweli seli**. ona li ken tawa sama ijo pi tawa nasi, li ken tawa ma wan lon nasin ale.\n\n```\n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | X | | | | | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | X | | | | | | X |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | X | | | | X | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | X | X | X | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | X | O | X | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | X | X | X | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | X | | | | X | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | X | | | | | | X |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | X | | | | | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+\n```\nsitelen ni la, soweli seli li lon ma pi sitelen \"O\". ona li ken tawa ma pi sitelen \"X\".\n\n**tomo tawa** li kama wawa, ona li kama **akesi seli**. ona li ken tawa sama tomo tawa, li ken tawa ma wan lon nasin ale.\n\n```\n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | X | | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | X | | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | X | | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | X | | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | X | X | X | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| X | X | X | X | O | X | X | X | X |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | X | X | X | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | X | | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | X | | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+\n```\n\nsitelen ni la, akesi seli li lon ma pi sitelen \"O\". ona li ken tawa ma pi sitelen \"X\".\n\n## tawa tan poki lili \n\njan musi li anpa e ijo musi pi jan musi ante, ona li tawa poki ona, li kama ijo musi ona. \n\njan musi li ken tawa e ijo musi tan poki ona tawa supa musi lon tenpo tawa ale ona. \n\ntaso, nasin mute li lon:\n\n* o tawa ala e ijo musi tawa ma ni: ijo musi ante li lon ma ni. \n* o tawa ala e ijo musi tawa ma ni: ona li ken ala tawa lon tenpo ale kama. \n* ijo musi ni li jan utala la, o tawa ala e ijo musi tawa ma ni: jan utala ante pi jan musi sama li lon nasin poka sama. (nasin ni la, jan utala wawa li jan utala ala.) \n* ijo musi ni li jan utala la, o tawa ala e ijo musi tawa ma ni: jan lawa pi jan musi ante li moli lon tenpo tawa kama wan. \n\n## jan lawa li ken moli \n\nijo musi pi jan musi wan li ken anpa e jan lawa pi jan musi ante lon tenpo musi kama wan, jan lawa ona li \"ken moli\". \n\njan lawa li ken moli la, jan musi li wile pali e tawa, tawa ni: ijo musi ante li ken ala anpa e jan lawa. jan musi li ken ala pali e tawa ante. \n\njan musi li ken ala pali e ni la, jan lawa ona li moli. jan musi ni li anpa.\n\n\njan musi li ken ala tawa e ijo musi ona tawa ni: ijo musi pi jan ante li ken anpa e jan lawa ona. \n\n> %warning%\n>\n> musi suli la, jan musi li _ken_ tawa e ijo musi kepeken nasin ni. taso, ona li pali e ni, ona li anpa lon tenpo tawa kama wan. \n>\n\n```\n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | | | | KS| JL|\n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | | | | JU| JU|\n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | | | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| |TT | | | | | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | 3 | | | | | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| |2 3| | | | | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+\n|ks |2 3| 1 | | | | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+ poki pi jan musi pimeja\n| 1 |jl | 1 | | | | | | | li jo e jan utala wan.\n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| 1 | | 1 | | | | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+ \ntenpo tawa pi jan pimeja (ijo musi pi sitelen lili) li lon.\n```\n\nsitelen ni la, tomo tawa pi jan walo li ken anpa e jan lawa pimeja lon tenpo tawa kama wan. jan lawa pimeja li \"ken moli\". jan musi pimeja li wile tawa ni: jan lawa ona li \"ken moli\" ala. \n\nona li ken tawa e jan lawa tawa ma pi sitelen \"1\". ona li pali e ni la, ijo musi pi jan walo li ken ala anpa e jan lawa lon ma ni lon tenpo kama wan. \n\nanu la, ona li ken tawa e jan utala pi kiwen suli ona tawa ma pi sitelen \"2\". ona li pali e ni la, tomo kiwen tawa pi jan walo li ken ala anpa e jan lawa pi jan pimeja tan ni: ijo musi ante li lon insa nasin ona. \n\nanu la, ona li ken tawa e jan utala tan poki ona tawa ma pi sitelen \"3\". ona li pali e ni la, toki kiwen tawa pi jan walo li ken ala anpa e jan lawa pi jan pimeja tan nasin sama. \n\n```\n 9 8 7 6 5 4 3 2 1\n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | TK| | | | | | 1\n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | JU| | | | | | 2\n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | | | JU| JU| JU| 3\n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | | | | | | 4 \n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | | | | | | 5\n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | | | | | | 6\n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+\n|ju |ju |ju |ju |tk | | | | | 7\n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+ poki pi jan musi pimeja\n| | |jl |ks | | | | | | 8 li jo e jan utala lawa\n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+ pi kiwen suli wan.\n| | | | | | | | | | 9\n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+\ntenpo musi pi jan pimeja (ijo musi pi sitelen lili) li lon.\n```\n\n```\n 9 8 7 6 5 4 3 2 1\n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | 2 |JL2| 2 | | | 1\n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | 2 | 1 | 2 | JU| JU| 2\n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | |kl | 2 | | | | 3\n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | | | | | | 4 \n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | | | | | | 5\n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | | | | | | 6\n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+\n|ju |ju |ju |ju | | | | | | 7\n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+ poki pi jan musi pimeja\n| | |jl |ks | | | | | | 8 li jo e jan utala lawa\n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+ pi kiwen suli wan.\n| | | | | | | | | | 9\n+---+---+---+---+---+---+---+---+---+\ntenpo musi pi jan pimeja (ijo musi pi sitelen lili) li lon.\n```\nsitelen ni la, jan lawa pi jan walo li ken ala moli. taso, jan musi pimeja li ken pali e tawa ni: jan lawa pi jan walo li ken moli, li ken ala ante e ni. ona li pali e ni la, jan lawa pi jan walo li kama moli. jan musi pimeja li anpa e jan musi walo. \n\nona li ken tawa e jan utala lawa pi kiwen suli tan poki ona tawa ma pi sitelen \"1\". ona li pali e ni, jan utala pi kiwen suli li anpa e ma ale pi sitelen \"2\". jan lawa pi jan walo li ken ala tawa ma ni: ijo musi ante li utala ala e ona. ona li ken ala anpa e jan utala lawa pi kiwen suli tan ni: jan utala lawa pi kiwen lili lon ma pi nanpa 5 en 3 li awen e jan utala lawa pi kiwen suli. \n\nni la, jan lawa pi jan walo li kama moli. \n\n## kama ante\n\n* kama ni li ken: jan musi li ken ala tawa e ilo musi ona, taso jan lawa ona li ken ala moli. ni li lon la, musi li pini. jan musi ante li anpa e jan ni. \n\n * taso, kama ni li ken lon tenpo pi mute lili tan ni: tenpo pi mute suli la, jan musi li ken tawa e ijo musi tan poki ona. \n\n* tenpo musi ale la, jan musi wan li ken toki e ni: \"mi anpa.\" (toki Nijon: \"Makemasita\" (makemashita)) ona li toki e ni la, musi li pini. jan musi ante li anpa e ona. \n\n* ijo musi ale li lon ma sama, li lon poki pi jan sama, li ken tawa lon nasin sama, lon tenpo tawa tu tu pi jan musi sama, musi li pini. jan ala li anpa. \n\n * taso, jan lawa pi jan wan li ken moli lon tenpo tawa tu tu ni la, jan musi ante li anpa. \n\n* musi suli la, nasin ni li lon: jan lawa tu li lon \"tomo\" pi jan musi ante la, jan musi tu li ken toki e ni: \"mi ken ala anpa e jan lawa ante. mi wile nanpa e ijo musi, wile pini e musi.\" \n\n * ni li lon la, jan musi li lukin e ma musi, e poki ona. ona li lukin e ijo musi ale ona. \n\n * ijo musi li \"ijo pi tawa nasa\" anu \"tomo tawa\" anu \"soweli seli\" anu \"akesi seli\" la, ona li kama jo e nanpa pona 5. \n\n * ijo musi li \"jan lawa\" la, ala li ante. \n\n * ijo musi li ijo musi ante la, ona li kama jo e nanpa pona 1. \n\n * ni li pini la, jan musi wan li jo e mute pi nanpa pona ni la: ona li lili tawa 24, ona li anpa. \n\n## suli kiwen pi tenpo tawa \n\nmusi mute la, jan musi, anu jan pi lawa musi, li wile e ni: tenpo musi li suli ala. ni li lon la, nasin pi suli kiwen pi tenpo tawa li ken lon. \n\nnasin ni la, jan musi li nanpa e suli tenpo pi tenpo tawa ona kepeken ilo tenpo. mute tenpo lawa tu li lon. tenpo lawa \\#1 li tenpo lawa pi tawa ale. tenpo lawa \\#2 li tenpo lawa pi tawa wan (toki Nijon: \"Pijojomi\" (byōyomi)). \n\njan musi wan li jo e tenpo lawa tu ona. \n\nopen musi la, tenpo lawa \\#1 taso li pali. jan musi li ken pali e tawa mute lon tenpo ni. tenpo lawa \\#1 li kama ala la, tenpo lawa \\#2 li open pali. jan musi li wile pali e tawa wan lon tenpo ni. tawa li pini la, tenpo lawa \\#2 li ante tawa suli open ona. (jan musi li awen ken pali e tawa mute la, taso tawa wan li wile kepeken e tenpo lili.) \n\ntenpo lawa \\#2 pi jan lawa li kama ala la, ona li anpa. \n\n## o musi kepeken ilo sona\n\n * lipu kon \"[Lishogi](https://lishogi.org)\" la, jan li ken musi lon poka ilo, lon poka jan ante. ona li ken toki kepeken toki Inli, kepeken toki Nijon.\n\n * lipu kon \"[81dojo](https://lishogi.org)\" li pali e ijo sama. nasin ona li sama nasin musi pi jan sona pi ma Nijon: sina pali e tawa ike la, sina anpa. lipu ni li ken toki e toki mute.\n\n----\n\n* sona ni li kama tan lipu pi musi Soki pi lipu Wikipesija, tan sitelen tawa pi musi Soki pi jan Itesi (Hidetchi) (toki Inli: <https://www.youtube.com/user/HIDETCHI> )\n\n* kulupu toki pi ilo Siko (toki Inli en toki Nijon): [Shogi Hall 将棋会館](https://discord.gg/t55wfGae6Q)","filePath":"poki/plaintext/2020/10/musi-soki.md","digest":"673678eafb2aaa4f","rendered":{"html":"<blockquote>\n<p>!!! note</p>\n<p>lipu ni li pini ala. ona li ken jo e sona ike. ona li ken jo ala e sona suli. / this document is not finished. it can have errors or missing content.</p>\n</blockquote>\n<h2 id=\"musi-soki-shogi\">musi Soki (Shogi)</h2>\n<p>musi Soki li musi supa.</p>\n<p>ijo mute la, ona li sama <a href=\"lentan/chess\">musi pi jan lawa moli</a>. musi Soki en musi pi jan lawa moli li jo e tan sama. ma Insija pi tenpo pini suli la, musi “Satulanka” (Chaturanga) li lon. jan li tawa, ona li tawa e nasin musi, ona li ante e ona.</p>\n<p>nasin wan la, musi “Satulanka” li tawa tan ma Insija tawa ma Ilan, tawa ma mute pi nasin sewi Silami, tawa ma Losi, tawa ma Elopa. nasin ona li ante. ona li kama musi pi jan lawa moli.</p>\n<p>nasin ante la, ona li tawa ma Tawi, tawa ma Sonko, tawa ma Anku, tawa ma Nijon. nasin ona li ante lon ma ni. taso, nasin musi li awen lon ma ni. musi pi ma Sonko li jo e nimi “Sijansi” (Xiangqi). musi pi ma Nijon li musi Soki (Shogi).</p>\n<p>musi Soki li jo e sama mute tawa musi pi jan lawa moli, taso ona li jo e ante mute. ijo musi li ante mute. ma musi li ante mute. ante #1 li ni: jan musi li anpa e ijo musi pi jan musi ante la, ona li kama jo e ona, li ken tawa e ona tawa ma musi.</p>\n<p>jan tu li utala kepeken musi ni tawa ni: ona li wile anpa e ijo musi “jan lawa” pi jan ante.</p>\n<h2 id=\"supa-musi\">supa musi</h2>\n<p>supa musi li jo e nasin 9 tan poka tawa poka ante. sin la, ona li jo e nasin poka 9 tan sinpin tawa monsi. nasin tu ni li kama wan la, ma li lon. tan ni, ma 81 li lon.</p>\n<p>nimi ma li kama tan nanpa pi nasin poka en nanpa nasin. tan ni, “ma pi nanpa 3 en 7” li ma lon nasin poka nanpa 3, lon nasin nanpa 7.</p>\n<p>o lukin noka e sitelen pi musi supa:</p>\n<pre class=\"astro-code github-dark\" style=\"background-color:#24292e;color:#e1e4e8; overflow-x: auto;\" tabindex=\"0\" data-language=\"plaintext\"><code><span class=\"line\"><span> poka pi jan musi walo</span></span>\n<span class=\"line\"><span> -- +--+--+--+--+--+--+--+--+--+</span></span>\n<span class=\"line\"><span> nasin ^ | | | | | | | | | | nasin #1</span></span>\n<span class=\"line\"><span> sinpin | +--+--+--+--+--+--+--+--+--+</span></span>\n<span class=\"line\"><span> | | | | | | | | | | | nasin #2</span></span>\n<span class=\"line\"><span> (tawa | +--+--+--+--+--+--+--+--+--+</span></span>\n<span class=\"line\"><span> jan | | | | | | | | | | | nasin #3</span></span>\n<span class=\"line\"><span> musi | +--+--+--O--+--+--O--+--+--+</span></span>\n<span class=\"line\"><span> pimeja) | | | | | | | | | | | ...</span></span>\n<span class=\"line\"><span> | +--+--+--+--+--+--+--+--+--+</span></span>\n<span class=\"line\"><span> | | | | | | | | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span> | +--+--+--+--+--+--+--+--+--+</span></span>\n<span class=\"line\"><span> | | | | | | | | | | | ...</span></span>\n<span class=\"line\"><span> | +--+--+--O--+--+--O--+--+--+</span></span>\n<span class=\"line\"><span> | | | | | | | | | | | nasin #7</span></span>\n<span class=\"line\"><span> | +--+--+--+--+--+--+--+--+--+</span></span>\n<span class=\"line\"><span> | | | | | | | | | | | nasin #8</span></span>\n<span class=\"line\"><span> nasin | +--+--+--+--+--+--+--+--+--+</span></span>\n<span class=\"line\"><span> monsi V | | | | | | | | | | nasin #9</span></span>\n<span class=\"line\"><span> -- +--+--+--+--+--+--+--+--+--+</span></span>\n<span class=\"line\"><span> ^ poka pi jan musi pimeja^</span></span>\n<span class=\"line\"><span> | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span> | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span> nasin poka #9 nasin poka #1</span></span></code></pre>\n<p>nasin “monsi” li nasin tawa poka pi jan musi sama. nasin “sinpin” li nasin tawa poka pi jan musi ante.</p>\n<h2 id=\"ijo-musi-en-tawa-ona\">ijo musi en tawa ona</h2>\n<p>jan wan li kama jan musi pimeja. jan ante li kama jan musi walo.</p>\n<p>toki Nijon la, jan musi pimeja li jo e nimi “Sente”. ona li toki e ni: “tenpo tawa open”. jan musi walo li jo e nimi “Kote” (Gote). ona li toki e ni: “tenpo tawa pini”.</p>\n<pre class=\"astro-code github-dark\" style=\"background-color:#24292e;color:#e1e4e8; overflow-x: auto;\" tabindex=\"0\" data-language=\"plaintext\"><code><span class=\"line\"><span> .</span></span>\n<span class=\"line\"><span> _-^-_ /|\\ poka sinpin</span></span>\n<span class=\"line\"><span> / \\ |</span></span>\n<span class=\"line\"><span> / \\ |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>/ \\ |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>/_______\\ | poka monsi</span></span></code></pre>\n<p>ijo musi ale li lukin sama ni. ona li jo e poka sinpin, e poka monsi. poka monsi li sama supa. poka sinpin li sama lukin sewi pi selo tomo. (anu la, ona li sama sewi pi sitelen “tomo” pi sitelen pona.)</p>\n<p>jan musi li jo e ijo musi la, sinpin pi ijo musi ona li wile nasin tawa poka pi supa musi pi jan musi ante.</p>\n<p>ijo musi ni li <strong>jan utala</strong> luka tu tu, li <strong>soweli tawa</strong> tu, li <strong>jan utala lawa pi kiwen lili</strong> tu, li <strong>jan utala lawa pi kiwen suli</strong> tu, li <strong>tomo kon</strong> tu, li <strong>ijo pi tawa nasa</strong> wan, li <strong>tomo tawa</strong> wan, li <strong>jan lawa</strong> wan.</p>\n<p>musi open la, tenpo pimeja li lon.</p>\n<p>tenpo pimeja la, jan musi pimeja li ken tawa e ijo musi. ona li pini tawa e musi ijo la, tenpo walo li lon.</p>\n<p>tenpo walo la, jan musi walo li ken tawa e ijo musi. ona li pini tawa e musi ijo la, tenpo pimeja li lon.</p>\n<p>jan musi li ken tawa e ijo musi lon tenpo ona taso.</p>\n<p>jan musi li ken tawa e ijo musi ona taso.</p>\n<p>jan musi li ken tawa e ijo musi wan taso.</p>\n<p>jan musi li ken tawa e ijo musi la, jan musi ken ala tawa ala e ijo musi.</p>\n<p>jan musi li ken tawa e ijo musi kepeken nasin pi ijo musi ni taso.</p>\n<p>ijo musi li ken ala tawa ma ni: ijo musi ona li lon ona.</p>\n<p>ijo musi li ken tawa ma ni: ijo musi pi jan musi ante li lon ona. ona li pali e ni la, jan musi ona li anpa e ijo musi ni. jan musi li tawa e ijo musi ni tawa poki ona, li tawa e ijo musi ona tawa ma pini pi ijo musi pi jan musi ante.</p>\n<p>ijo musi ante li lon insa pi nasin ona la, ijo musi “soweli tawa” taso li ken tawa ma ni.</p>\n<p>jan musi li kama anpa e ijo musi pi jan musi ante, ona li kama jan musi ona, li tawa poki ona.</p>\n<p>jan musi li ken tawa e ijo musi wan ona tan poki ona. ona li pali e ni la, ona li ken ala tawa e ijo musi ante lon tenpo ni.</p>\n<p>ijo musi li ken tawa ma, anu ona li ken anpa e ijo musi lon ma, jan li toki e ni: ijo musi li “utala” e ma ni.</p>\n<p>ijo musi li ken ala tawa ma tan ni: ijo musi ante pi jan musi sama li lon ma ni la, jan li toki e ni: ijo musi li “awen” e ma ni, e ijo musi ante ni. ijo musi pi jan musi ante li anpa e ijo musi ante la, ijo musi #1 li ken anpa e ijo musi pi jan ante ni.</p>\n<h2 id=\"nasin-pi-ijo-musi\">nasin pi ijo musi</h2>\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n<table><thead><tr><th align=\"center\">nimi pi ijo musi</th><th align=\"center\">nimi lili</th><th align=\"center\">nimi pi toki Nijon</th><th align=\"center\">sitelen Kansi</th><th align=\"center\">sona pi nimi Nijon</th></tr></thead><tbody><tr><td align=\"center\">jan utala</td><td align=\"center\">jan</td><td align=\"center\">Ujo (fuhyō)</td><td align=\"center\">歩兵 (歩)</td><td align=\"center\">jan pi tawa noka</td></tr><tr><td align=\"center\">soweli tawa</td><td align=\"center\">soweli</td><td align=\"center\">Kema (keima)</td><td align=\"center\">桂馬 (桂)</td><td align=\"center\">soweli tawa pi kasi Kasija</td></tr><tr><td align=\"center\">jan utala lawa pi kiwen lili</td><td align=\"center\">kiwen lili</td><td align=\"center\">Kinso (ginshō)</td><td align=\"center\">銀將 (銀)</td><td align=\"center\">jan utala lawa pi kiwen ilo walo</td></tr><tr><td align=\"center\">jan utala lawa pi kiwen suli</td><td align=\"center\">kiwen suli</td><td align=\"center\">Kinso (kinshō)</td><td align=\"center\">金將 (金)</td><td align=\"center\">jan utala lawa pi kiwen ilo jelo</td></tr><tr><td align=\"center\">tomo kon</td><td align=\"center\">kon</td><td align=\"center\">Kosa (kyōsha)</td><td align=\"center\">香車 (香)</td><td align=\"center\">tomo pi ijo kon pi pilin nena pona</td></tr><tr><td align=\"center\">ijo pi tawa nasa</td><td align=\"center\">nasa</td><td align=\"center\">Kakuko (kakugyō)</td><td align=\"center\">角行 (角)</td><td align=\"center\">ijo pi tawa pi ante palisa</td></tr><tr><td align=\"center\">tomo tawa</td><td align=\"center\">tomo</td><td align=\"center\">Isa (hisha)</td><td align=\"center\">飛車 (飛)</td><td align=\"center\">tomo pi tawa sewi</td></tr><tr><td align=\"center\">jan lawa (jan pi sona suli)</td><td align=\"center\">lawa</td><td align=\"center\">Oso (ōshō)</td><td align=\"center\">王將 (王)</td><td align=\"center\">jan utala lawa pi jan lawa</td></tr><tr><td align=\"center\">jan lawa (jan pi sona lili)</td><td align=\"center\">lawa</td><td align=\"center\">Kokuso (gyokushō)</td><td align=\"center\">玉將 (玉)</td><td align=\"center\">jan utala lawa pi kiwen kule</td></tr></tbody></table>\n<p>o sona e sitelen Kansi pi ijo musi. ijo musi ale li lukin sama mute. ante ona taso li suli ona, li sitelen Kansi ona.</p>\n<p>lipu ni li jo e nimi tu tawa jan lawa. kama mute la, jan pi sona mute (jan pi nanpa wawa suli anu jan pi tenpo lon suli) li kama jo e ijo musi pi sitelen “王將” anu sitelen “王”. jan musi ante li kama jo e ijo musi pi sitelen “玉將” anu sitelen “玉”. ijo musi ni li ante lon nimi taso. ona li sama lon ijo ante ale.</p>\n<p><strong>jan utala</strong> li ken tawa ma sinpin wan.</p>\n<pre class=\"astro-code github-dark\" style=\"background-color:#24292e;color:#e1e4e8; overflow-x: auto;\" tabindex=\"0\" data-language=\"plaintext\"><code><span class=\"line\"><span>+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | X | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | O | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+</span></span></code></pre>\n<p>sitelen ni la, jan utala li lon ma pi sitelen “O”. ona li ken tawa ma pi sitelen “X”.</p>\n<p><strong>soweli tawa</strong> li ken tawa ma tu sinpin en ma wan poka.</p>\n<ul>\n<li>ijo musi pi jan musi ante li lon insa nasin pi ma ni, ona li ken tawa ma ni.</li>\n</ul>\n<pre class=\"astro-code github-dark\" style=\"background-color:#24292e;color:#e1e4e8; overflow-x: auto;\" tabindex=\"0\" data-language=\"plaintext\"><code><span class=\"line\"><span>+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| X | | X |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | O | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+</span></span></code></pre>\n<p>sitelen ni la, jan utala lon soweli tawa li lon ma pi sitelen “O”. ona li ken tawa ma pi sitelen “X”.</p>\n<p><strong>jan utala lawa pi kiwen lili</strong> li ken tawa ma ni:</p>\n<ul>\n<li>ma sinpin wan</li>\n<li>ma poka wan pi ma sinpin wan</li>\n<li>ma poka wan pi ma monsi wan</li>\n</ul>\n<pre class=\"astro-code github-dark\" style=\"background-color:#24292e;color:#e1e4e8; overflow-x: auto;\" tabindex=\"0\" data-language=\"plaintext\"><code><span class=\"line\"><span>+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| X | X | X |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | O | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| X | | X |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+</span></span></code></pre>\n<p>sitelen ni la, jan utala lawa pi kiwen lili li lon ma pi sitelen “O”. ona li ken tawa ma pi sitelen “X”.</p>\n<p><strong>jan utala lawa pi kiwen suli</strong> li ken tawa ma ni:</p>\n<ul>\n<li>ma sinpin wan</li>\n<li>ma poka wan pi ma sinpin wan</li>\n<li>ma poka wan</li>\n<li>ma monsi wan</li>\n</ul>\n<pre class=\"astro-code github-dark\" style=\"background-color:#24292e;color:#e1e4e8; overflow-x: auto;\" tabindex=\"0\" data-language=\"plaintext\"><code><span class=\"line\"><span>+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| X | X | X |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| X | O | X |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | X | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+</span></span></code></pre>\n<p>sitelen ni la, jan utala lawa pi kiwen suli li lon ma pi sitelen “O”. ona li ken tawa ma pi sitelen “X”.</p>\n<p><strong>tomo kon</strong> li ken tawa lon nasin ni: o tawa ma sinpin wan. ona li ken tawa ma mute lon nasin ni.</p>\n<pre class=\"astro-code github-dark\" style=\"background-color:#24292e;color:#e1e4e8; overflow-x: auto;\" tabindex=\"0\" data-language=\"plaintext\"><code><span class=\"line\"><span>+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | X | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | X | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | X | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | X | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | O | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+</span></span></code></pre>\n<p>sitelen ni la, tomo kon li lon ma pi sitelen “O”. ona li ken tawa ma pi sitelen “X”.</p>\n<p><strong>ijo pi tawa nasa</strong> li ken tawa lon nasin ni: o tawa ma sinpin wan anu ma monsi wan, o tawa ma poka wan. ona li ken tawa ma mute lon nasin ni.</p>\n<pre class=\"astro-code github-dark\" style=\"background-color:#24292e;color:#e1e4e8; overflow-x: auto;\" tabindex=\"0\" data-language=\"plaintext\"><code><span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | X | | | | | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | X | | | | | | X |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | X | | | | X | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | X | | X | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | | O | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | X | | X | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | X | | | | X | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | X | | | | | | X |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | X | | | | | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span></code></pre>\n<p>sitelen ni la, soweli suli utala li lon ma pi sitelen “O”. ona li ken tawa ma pi sitelen “X”.</p>\n<p><strong>tomo tawa</strong> li ken tawa lon nasin ni: o tawa ma sinpin wan anu ma monsi wan anu ma poka wan. ona li ken tawa ma mute lon nasin ni.</p>\n<ul>\n<li>ijo musi ante li lon insa pi nasin ona la, ona li ken ala tawa ma ni.</li>\n</ul>\n<pre class=\"astro-code github-dark\" style=\"background-color:#24292e;color:#e1e4e8; overflow-x: auto;\" tabindex=\"0\" data-language=\"plaintext\"><code><span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | X | | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | X | | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | X | | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | X | | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | X | | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| X | X | X | X | O | X | X | X | X |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | X | | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | X | | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | X | | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span></code></pre>\n<p>sitelen ni la, tomo kiwen tawa li lon ma pi sitelen “O”. ona li ken tawa ma pi sitelen “X”.</p>\n<p><strong>jan lawa</strong> li ken tawa ma wan lon nasin ale.</p>\n<ul>\n<li>ijo musi li anpa e jan lawa, jan musi ona li anpa. o awen e jan lawa sina.</li>\n</ul>\n<pre class=\"astro-code github-dark\" style=\"background-color:#24292e;color:#e1e4e8; overflow-x: auto;\" tabindex=\"0\" data-language=\"plaintext\"><code><span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | X | X | X | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | X | O | X | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | X | X | X | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span></code></pre>\n<p>sitelen ni la, jan lawa li lon ma pi sitelen “O”. ona li ken tawa ma pi sitelen “X”.</p>\n<h2 id=\"ma-open-pi-ijo-musi\">ma open pi ijo musi</h2>\n<pre class=\"astro-code github-dark\" style=\"background-color:#24292e;color:#e1e4e8; overflow-x: auto;\" tabindex=\"0\" data-language=\"plaintext\"><code><span class=\"line\"><span> 9 8 7 6 5 4 3 2 1 <-- nasin poka (open nanpa)</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>|TK |SU |KL |KS |JL |KS |KL |SU |TK | 1 <-- nasin (pini nanpa)</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| |TT | | | | | |TN | | 2</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>|JU |JU |JU |JU |JU |JU |JU |JU |JU | 3</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | | | | | | 4</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | | | | | | 5</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | | | | | | 6 </span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>|ju |ju |ju |ju |ju |ju |ju |ju |ju | 7</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| |tn | | | | | |tt | | 8</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>|tk |su |kl |ks |jl |ks |kl |su |tk | 9</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span></code></pre>\n<p>open musi la, ijo musi ale li lon ma open ona.</p>\n<p><strong>jan utala pi jan musi walo</strong> ale li lon ma 9 pi nasin #3. <strong>jan utala pi jan musi pimeja</strong> ale li lon ma 9 pi nasin #7.</p>\n<p><strong>ijo pi tawa nasa</strong> pi jan musi walo li lon ma pi nanpa 8 en 2. ijo pi tawa nasa pi jan musi pimeja li lon ma pi nanpa 2 en 8.</p>\n<p>ijo musi ante ale li lon nasin #1 tawa jan musi walo, li lon nasin #9 tawa jan musi pimeja.</p>\n<p><strong>tomo kon</strong> li lon ma #1 en ma #9.</p>\n<p><strong>soweli utala</strong> li lon ma #2 en ma #8.</p>\n<p><strong>jan utala lawa pi kiwen lili</strong> li lon ma #3 en ma #7.</p>\n<p><strong>jan utala lawa pi kiwen suli</strong> li lon ma #4 en ma #6.</p>\n<p><strong>jan lawa</strong> li lon ma #5.</p>\n<p>nasin pi nanpa 1 en 2 en 3 li “tomo” pi jan musi walo. nasin pi nanpa 7 en 8 en 9 li “tomo” pi jan musi pimeja.</p>\n<p>sitelen ale kama la, ijo musi pi jan musi pimeja li sitelen kepeken sitelen lili (abcde…). ijo musi pi jan musi walo li sitelen kepeken sitelen suli (ABCDE…).</p>\n<h2 id=\"kama-wawa-pi-ijo-musi\">kama wawa pi ijo musi</h2>\n<p>ijo musi mute li ken “kama wawa”.</p>\n<p>ijo musi li lon supa musi la, ona li ken kama wawa kepeken nasin ni:</p>\n<ul>\n<li>o tawa “tomo” pi jan musi ante</li>\n<li>o tawa lon “tomo” pi jan musi ante</li>\n<li>o tawa tan “tomo” pi jan musi ante</li>\n</ul>\n<p>ijo musi li tawa tan poki la, ona li ken ala kama wawa lon tenpo tawa ni. taso, ona li tawa kepeken nasin pi lipu sewi lon tenpo tawa kama la, ona li ken kama wawa.</p>\n<p>ijo musi li ken kama wawa la, ona li ken ante ala. taso, nasin ni li lon, ona li ken ala ante ala:</p>\n<ul>\n<li><strong>jan utala</strong> anu <strong>tomo kon</strong> pi jan musi pimeja li lon nasin #1.</li>\n<li><strong>jan utala</strong> anu <strong>tomo kon</strong> pi jan musi walo li lon nasin #9.</li>\n<li><strong>soweli utala</strong> pi jan musi pimeja li lon nasin #1 anu #2.</li>\n<li><strong>soweli utala</strong> pi jan musi walo li lon nasin #8 anu #9.</li>\n</ul>\n<p>kama ni li lon la, ijo musi ni li ante ala, ona li ken ala tawa lon tenpo ale.</p>\n<p>jan musi li anpa e ijo musi wawa pi jan musi ante, wawa ona li weka.</p>\n<p><strong>jan utala lawa pi kiwen suli</strong> en <strong>jan lawa</strong> li ken ala kama wawa.</p>\n<p>ijo musi li kama wawa la, o ante e nasin ona lon nasin ni: poka anpa ona li lon sewi ona. sitelen lon poka anpa li jo e sitelen Kansi pi ijo musi wawa. kama mute la, sitelen ni li loje.</p>\n<p><img src=\"https://lipu-sona.pona.la/shogi_piece.gif\" alt=\"sitelen ni li jo e sitelen tu pi ijo musi Soki wan. sitelen #1 li jo e poka sewi pi ijo musi "jan utala". sitelen Kansi "歩" pimeja li lon ona. sitelen #2 li jo e poka anpa ona. sitelen Kansi "と" loje li lon ona.\"></p>\n<p>sitelen ni la, ijo musi “jan utala” li jo e sitelen pi ijo musi “jan utala wawa” lon poka anpa ona.</p>\n<h2 id=\"nasin-tawa-pi-ijo-musi-wawa\">nasin tawa pi ijo musi wawa</h2>\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n<table><thead><tr><th align=\"center\">nimi pi ijo musi</th><th align=\"center\">nimi lili</th><th align=\"center\">nimi pi toki Nijon</th><th align=\"center\">sitelen Kansi</th><th align=\"center\">sona pi nimi Nijon</th></tr></thead><tbody><tr><td align=\"center\">jan utala wawa</td><td align=\"center\">jan wawa</td><td align=\"center\">Tokin</td><td align=\"center\">と金 (と)</td><td align=\"center\">kama kiwen ilo jelo</td></tr><tr><td align=\"center\">soweli wawa</td><td align=\"center\">soweli wawa</td><td align=\"center\">Nalike (narikei)</td><td align=\"center\">成桂 (圭)</td><td align=\"center\">kasi Kasija wawa</td></tr><tr><td align=\"center\">jan utala lawa pi kiwen wawa</td><td align=\"center\">kiwen wawa</td><td align=\"center\">Nalikin (narigin)</td><td align=\"center\">成銀 (全)</td><td align=\"center\">kiwen ilo walo wawa</td></tr><tr><td align=\"center\">tomo kon wawa</td><td align=\"center\">kon wawa</td><td align=\"center\">Naliko (narikyō)</td><td align=\"center\">成香 (杏)</td><td align=\"center\">kon pi pilin nena pona wawa</td></tr><tr><td align=\"center\">soweli seli</td><td align=\"center\">seli</td><td align=\"center\">Lijuma (ryūma)</td><td align=\"center\">龍馬 (馬)</td><td align=\"center\">soweli tawa pi akesi seli</td></tr><tr><td align=\"center\">akesi seli</td><td align=\"center\">akesi</td><td align=\"center\">Lijujo (ryūō)</td><td align=\"center\">龍王 (龍/竜)</td><td align=\"center\">akesi seli lawa</td></tr></tbody></table>\n<ul>\n<li><strong>jan utala</strong> li kama wawa, ona li kama <strong>jan utala wawa</strong>.</li>\n<li><strong>soweli tawa</strong> li kama wawa, ona li kama <strong>soweli wawa</strong>.</li>\n<li><strong>jan utala lawa pi kiwen lili</strong> li kama wawa, ona li kama <strong>jan utala lawa pi kiwen wawa</strong>.</li>\n<li><strong>tomo kon</strong> li kama wawa, ona li kama <strong>tomo kon wawa</strong>.</li>\n</ul>\n<p>ijo musi wawa ni ale li tawa sama <strong>jan utala lawa pi kiwen suli</strong>.</p>\n<p><strong>ijo pi tawa nasa</strong> li kama wawa, ona li kama <strong>soweli seli</strong>. ona li ken tawa sama ijo pi tawa nasi, li ken tawa ma wan lon nasin ale.</p>\n<pre class=\"astro-code github-dark\" style=\"background-color:#24292e;color:#e1e4e8; overflow-x: auto;\" tabindex=\"0\" data-language=\"plaintext\"><code><span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | X | | | | | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | X | | | | | | X |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | X | | | | X | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | X | X | X | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | X | O | X | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | X | X | X | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | X | | | | X | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | X | | | | | | X |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | X | | | | | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span></code></pre>\n<p>sitelen ni la, soweli seli li lon ma pi sitelen “O”. ona li ken tawa ma pi sitelen “X”.</p>\n<p><strong>tomo tawa</strong> li kama wawa, ona li kama <strong>akesi seli</strong>. ona li ken tawa sama tomo tawa, li ken tawa ma wan lon nasin ale.</p>\n<pre class=\"astro-code github-dark\" style=\"background-color:#24292e;color:#e1e4e8; overflow-x: auto;\" tabindex=\"0\" data-language=\"plaintext\"><code><span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | X | | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | X | | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | X | | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | X | | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | X | X | X | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| X | X | X | X | O | X | X | X | X |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | X | X | X | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | X | | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | X | | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span></code></pre>\n<p>sitelen ni la, akesi seli li lon ma pi sitelen “O”. ona li ken tawa ma pi sitelen “X”.</p>\n<h2 id=\"tawa-tan-poki-lili\">tawa tan poki lili</h2>\n<p>jan musi li anpa e ijo musi pi jan musi ante, ona li tawa poki ona, li kama ijo musi ona.</p>\n<p>jan musi li ken tawa e ijo musi tan poki ona tawa supa musi lon tenpo tawa ale ona.</p>\n<p>taso, nasin mute li lon:</p>\n<ul>\n<li>o tawa ala e ijo musi tawa ma ni: ijo musi ante li lon ma ni.</li>\n<li>o tawa ala e ijo musi tawa ma ni: ona li ken ala tawa lon tenpo ale kama.</li>\n<li>ijo musi ni li jan utala la, o tawa ala e ijo musi tawa ma ni: jan utala ante pi jan musi sama li lon nasin poka sama. (nasin ni la, jan utala wawa li jan utala ala.)</li>\n<li>ijo musi ni li jan utala la, o tawa ala e ijo musi tawa ma ni: jan lawa pi jan musi ante li moli lon tenpo tawa kama wan.</li>\n</ul>\n<h2 id=\"jan-lawa-li-ken-moli\">jan lawa li ken moli</h2>\n<p>ijo musi pi jan musi wan li ken anpa e jan lawa pi jan musi ante lon tenpo musi kama wan, jan lawa ona li “ken moli”.</p>\n<p>jan lawa li ken moli la, jan musi li wile pali e tawa, tawa ni: ijo musi ante li ken ala anpa e jan lawa. jan musi li ken ala pali e tawa ante.</p>\n<p>jan musi li ken ala pali e ni la, jan lawa ona li moli. jan musi ni li anpa.</p>\n<p>jan musi li ken ala tawa e ijo musi ona tawa ni: ijo musi pi jan ante li ken anpa e jan lawa ona.</p>\n<blockquote>\n<p>%warning%</p>\n<p>musi suli la, jan musi li <em>ken</em> tawa e ijo musi kepeken nasin ni. taso, ona li pali e ni, ona li anpa lon tenpo tawa kama wan.</p>\n</blockquote>\n<pre class=\"astro-code github-dark\" style=\"background-color:#24292e;color:#e1e4e8; overflow-x: auto;\" tabindex=\"0\" data-language=\"plaintext\"><code><span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | | | | KS| JL|</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | | | | JU| JU|</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | | | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| |TT | | | | | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | 3 | | | | | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| |2 3| | | | | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>|ks |2 3| 1 | | | | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+ poki pi jan musi pimeja</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| 1 |jl | 1 | | | | | | | li jo e jan utala wan.</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| 1 | | 1 | | | | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+ </span></span>\n<span class=\"line\"><span>tenpo tawa pi jan pimeja (ijo musi pi sitelen lili) li lon.</span></span></code></pre>\n<p>sitelen ni la, tomo tawa pi jan walo li ken anpa e jan lawa pimeja lon tenpo tawa kama wan. jan lawa pimeja li “ken moli”. jan musi pimeja li wile tawa ni: jan lawa ona li “ken moli” ala.</p>\n<p>ona li ken tawa e jan lawa tawa ma pi sitelen “1”. ona li pali e ni la, ijo musi pi jan walo li ken ala anpa e jan lawa lon ma ni lon tenpo kama wan.</p>\n<p>anu la, ona li ken tawa e jan utala pi kiwen suli ona tawa ma pi sitelen “2”. ona li pali e ni la, tomo kiwen tawa pi jan walo li ken ala anpa e jan lawa pi jan pimeja tan ni: ijo musi ante li lon insa nasin ona.</p>\n<p>anu la, ona li ken tawa e jan utala tan poki ona tawa ma pi sitelen “3”. ona li pali e ni la, toki kiwen tawa pi jan walo li ken ala anpa e jan lawa pi jan pimeja tan nasin sama.</p>\n<pre class=\"astro-code github-dark\" style=\"background-color:#24292e;color:#e1e4e8; overflow-x: auto;\" tabindex=\"0\" data-language=\"plaintext\"><code><span class=\"line\"><span> 9 8 7 6 5 4 3 2 1</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | TK| | | | | | 1</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | JU| | | | | | 2</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | | | JU| JU| JU| 3</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | | | | | | 4 </span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | | | | | | 5</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | | | | | | 6</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>|ju |ju |ju |ju |tk | | | | | 7</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+ poki pi jan musi pimeja</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | |jl |ks | | | | | | 8 li jo e jan utala lawa</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+ pi kiwen suli wan.</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | | | | | | 9</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>tenpo musi pi jan pimeja (ijo musi pi sitelen lili) li lon.</span></span></code></pre>\n<pre class=\"astro-code github-dark\" style=\"background-color:#24292e;color:#e1e4e8; overflow-x: auto;\" tabindex=\"0\" data-language=\"plaintext\"><code><span class=\"line\"><span> 9 8 7 6 5 4 3 2 1</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | 2 |JL2| 2 | | | 1</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | 2 | 1 | 2 | JU| JU| 2</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | |kl | 2 | | | | 3</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | | | | | | 4 </span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | | | | | | 5</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | | | | | | 6</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>|ju |ju |ju |ju | | | | | | 7</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+ poki pi jan musi pimeja</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | |jl |ks | | | | | | 8 li jo e jan utala lawa</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+ pi kiwen suli wan.</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | | | | | | 9</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>tenpo musi pi jan pimeja (ijo musi pi sitelen lili) li lon.</span></span></code></pre>\n<p>sitelen ni la, jan lawa pi jan walo li ken ala moli. taso, jan musi pimeja li ken pali e tawa ni: jan lawa pi jan walo li ken moli, li ken ala ante e ni. ona li pali e ni la, jan lawa pi jan walo li kama moli. jan musi pimeja li anpa e jan musi walo.</p>\n<p>ona li ken tawa e jan utala lawa pi kiwen suli tan poki ona tawa ma pi sitelen “1”. ona li pali e ni, jan utala pi kiwen suli li anpa e ma ale pi sitelen “2”. jan lawa pi jan walo li ken ala tawa ma ni: ijo musi ante li utala ala e ona. ona li ken ala anpa e jan utala lawa pi kiwen suli tan ni: jan utala lawa pi kiwen lili lon ma pi nanpa 5 en 3 li awen e jan utala lawa pi kiwen suli.</p>\n<p>ni la, jan lawa pi jan walo li kama moli.</p>\n<h2 id=\"kama-ante\">kama ante</h2>\n<ul>\n<li>\n<p>kama ni li ken: jan musi li ken ala tawa e ilo musi ona, taso jan lawa ona li ken ala moli. ni li lon la, musi li pini. jan musi ante li anpa e jan ni.</p>\n<ul>\n<li>taso, kama ni li ken lon tenpo pi mute lili tan ni: tenpo pi mute suli la, jan musi li ken tawa e ijo musi tan poki ona.</li>\n</ul>\n</li>\n<li>\n<p>tenpo musi ale la, jan musi wan li ken toki e ni: “mi anpa.” (toki Nijon: “Makemasita” (makemashita)) ona li toki e ni la, musi li pini. jan musi ante li anpa e ona.</p>\n</li>\n<li>\n<p>ijo musi ale li lon ma sama, li lon poki pi jan sama, li ken tawa lon nasin sama, lon tenpo tawa tu tu pi jan musi sama, musi li pini. jan ala li anpa.</p>\n<ul>\n<li>taso, jan lawa pi jan wan li ken moli lon tenpo tawa tu tu ni la, jan musi ante li anpa.</li>\n</ul>\n</li>\n<li>\n<p>musi suli la, nasin ni li lon: jan lawa tu li lon “tomo” pi jan musi ante la, jan musi tu li ken toki e ni: “mi ken ala anpa e jan lawa ante. mi wile nanpa e ijo musi, wile pini e musi.”</p>\n<ul>\n<li>\n<p>ni li lon la, jan musi li lukin e ma musi, e poki ona. ona li lukin e ijo musi ale ona.</p>\n</li>\n<li>\n<p>ijo musi li “ijo pi tawa nasa” anu “tomo tawa” anu “soweli seli” anu “akesi seli” la, ona li kama jo e nanpa pona 5.</p>\n</li>\n<li>\n<p>ijo musi li “jan lawa” la, ala li ante.</p>\n</li>\n<li>\n<p>ijo musi li ijo musi ante la, ona li kama jo e nanpa pona 1.</p>\n</li>\n<li>\n<p>ni li pini la, jan musi wan li jo e mute pi nanpa pona ni la: ona li lili tawa 24, ona li anpa.</p>\n</li>\n</ul>\n</li>\n</ul>\n<h2 id=\"suli-kiwen-pi-tenpo-tawa\">suli kiwen pi tenpo tawa</h2>\n<p>musi mute la, jan musi, anu jan pi lawa musi, li wile e ni: tenpo musi li suli ala. ni li lon la, nasin pi suli kiwen pi tenpo tawa li ken lon.</p>\n<p>nasin ni la, jan musi li nanpa e suli tenpo pi tenpo tawa ona kepeken ilo tenpo. mute tenpo lawa tu li lon. tenpo lawa #1 li tenpo lawa pi tawa ale. tenpo lawa #2 li tenpo lawa pi tawa wan (toki Nijon: “Pijojomi” (byōyomi)).</p>\n<p>jan musi wan li jo e tenpo lawa tu ona.</p>\n<p>open musi la, tenpo lawa #1 taso li pali. jan musi li ken pali e tawa mute lon tenpo ni. tenpo lawa #1 li kama ala la, tenpo lawa #2 li open pali. jan musi li wile pali e tawa wan lon tenpo ni. tawa li pini la, tenpo lawa #2 li ante tawa suli open ona. (jan musi li awen ken pali e tawa mute la, taso tawa wan li wile kepeken e tenpo lili.)</p>\n<p>tenpo lawa #2 pi jan lawa li kama ala la, ona li anpa.</p>\n<h2 id=\"o-musi-kepeken-ilo-sona\">o musi kepeken ilo sona</h2>\n<ul>\n<li>\n<p>lipu kon “<a href=\"https://lishogi.org\">Lishogi</a>” la, jan li ken musi lon poka ilo, lon poka jan ante. ona li ken toki kepeken toki Inli, kepeken toki Nijon.</p>\n</li>\n<li>\n<p>lipu kon “<a href=\"https://lishogi.org\">81dojo</a>” li pali e ijo sama. nasin ona li sama nasin musi pi jan sona pi ma Nijon: sina pali e tawa ike la, sina anpa. lipu ni li ken toki e toki mute.</p>\n</li>\n</ul>\n<hr>\n<ul>\n<li>\n<p>sona ni li kama tan lipu pi musi Soki pi lipu Wikipesija, tan sitelen tawa pi musi Soki pi jan Itesi (Hidetchi) (toki Inli: <a href=\"https://www.youtube.com/user/HIDETCHI\">https://www.youtube.com/user/HIDETCHI</a> )</p>\n</li>\n<li>\n<p>kulupu toki pi ilo Siko (toki Inli en toki Nijon): <a href=\"https://discord.gg/t55wfGae6Q\">Shogi Hall 将棋会館</a></p>\n</li>\n</ul>","metadata":{"headings":[{"depth":2,"slug":"musi-soki-shogi","text":"musi Soki (Shogi)"},{"depth":2,"slug":"supa-musi","text":"supa musi"},{"depth":2,"slug":"ijo-musi-en-tawa-ona","text":"ijo musi en tawa ona"},{"depth":2,"slug":"nasin-pi-ijo-musi","text":"nasin pi ijo musi"},{"depth":2,"slug":"ma-open-pi-ijo-musi","text":"ma open pi ijo musi"},{"depth":2,"slug":"kama-wawa-pi-ijo-musi","text":"kama wawa pi ijo musi"},{"depth":2,"slug":"nasin-tawa-pi-ijo-musi-wawa","text":"nasin tawa pi ijo musi wawa"},{"depth":2,"slug":"tawa-tan-poki-lili","text":"tawa tan poki lili"},{"depth":2,"slug":"jan-lawa-li-ken-moli","text":"jan lawa li ken moli"},{"depth":2,"slug":"kama-ante","text":"kama ante"},{"depth":2,"slug":"suli-kiwen-pi-tenpo-tawa","text":"suli kiwen pi tenpo tawa"},{"depth":2,"slug":"o-musi-kepeken-ilo-sona","text":"o musi kepeken ilo sona"}],"localImagePaths":[],"remoteImagePaths":[],"frontmatter":{"title":"musi Soki (rules of shogi) (wip)","description":null,"authors":["jan Lentan"],"proofreaders":null,"date":"2020-10-06T00:00:00.000Z","date-precision":"day","tags":null,"original":null,"license":"MIT OR CC-BY-SA-3.0 OR CC-BY-SA-4.0","sources":["https://lipu-sona.pona.la/lentan/shogi"],"archives":null,"preprocessing":"Removed soft linebreaks.","accessibility-notes":null,"notes":"Removed English translation in HTML comments."},"imagePaths":[]}},"collection":"poki"},"next":{"id":"2020/10/musi-pi-jan-lawa-moli","data":{"title":"musi pi jan lawa moli (rules of chess)","description":null,"authors":["jan Lentan"],"proofreaders":null,"date":"2020-10-05T00:00:00.000Z","date-precision":"day","original":null,"tags":null,"license":"MIT OR CC-BY-SA-3.0 OR CC-BY-SA-4.0","sources":["https://lipu-sona.pona.la/lentan/chess"],"archives":null,"preprocessing":"Removed soft linebreaks.","accessibility-notes":null,"notes":"Removed English translation in HTML comments."},"body":"## musi pi jan lawa moli\n\nmusi pi jan lawa moli li musi supa.\n\njan tu li utala kepeken musi ni tawa ni: ona li wile anpa e ijo musi \"jan lawa\" pi jan ante.\n\n## supa musi\n\nsupa musi li jo e nasin 8 tan monsi tawa sinpin. sin la, ona li jo e nasin poka 8 tan poka tawa poka ante. nasin en nasin poka li kama wan la, ma li lon. tan ni, ma 64 li lon.\n\nnasin wan li jo e ma 8. nanpa ona li sama nanpa pi nasin poka ona. tan ni, \"ma \\#3 pi nasin \\#2\" li ma ni: ona li lon nasin \\#2, ona li lon nasin poka \\#3.\n\no lukin noka e sitelen pi musi supa:\n\n```\n poka pi jan musi pimeja\n -- +--+--+--+--+--+--+--+--+\n nasin ^ | | | | | | | | | nasin nanpa luka tu wan (8)\n sinpin | +--+--+--+--+--+--+--+--+\n | | | | | | | | | | nasin nanpa luka tu (7)\n (tawa | +--+--+--+--+--+--+--+--+\n jan | | | | | | | | | |\n musi | +--+--+--+--+--+--+--+--+\n walo) | | | | | | | | | |\n | +--+--+--+--+--+--+--+--+\n | | | | | | | | | | ...\n | +--+--+--+--+--+--+--+--+\n | | | | | | | | | | ...\n | +--+--+--+--+--+--+--+--+\n | | | | | | | | | | nasin nanpa tu (2)\n nasin | +--+--+--+--+--+--+--+--+\n monsi V | | | | | | | | | nasin nanpa wan (1)\n -- +--+--+--+--+--+--+--+--+\n ^ poka pi jan ^\n | musi walo |\n | |\n nasin poka nanpa wan nasin poka nanpa luka tu wan\n```\n\nnasin \"monsi\" li nasin tawa poka pi jan musi sama. nasin \"sinpin\" li nasin tawa poka pi jan musi ante.\n\nma li kule walo, li kule pimeja. nasin kule pi ma li ni:\n\nma \\#1 pi nasin \\#1 li pimeja. ma li lon poka pi ma pimeja la, ona li walo. ma li lon poka pi ma walo la, ona li pimeja.\n\nnasin ante la, ma li lon sinpin anu monsi pi ma pimeja la, ona li walo. ma li lon sinpin anu monsi pi ma walo la, ona li pimeja.\n\n```\n +--+--+--+--+--+--+--+--+\n |XX| |XX| |XX| |XX| |\n +--+--+--+--+--+--+--+--+\n | |XX| |XX| |XX| |XX|\n +--+--+--+--+--+--+--+--+\n |XX| |XX| |XX| |XX| |\n +--+--+--+--+--+--+--+--+\n | |XX| |XX| |XX| |XX|\n +--+--+--+--+--+--+--+--+\n |XX| |XX| |XX| |XX| |\n +--+--+--+--+--+--+--+--+\n | |XX| |XX| |XX| |XX|\n +--+--+--+--+--+--+--+--+\n |XX| |XX| |XX| |XX| |\n +--+--+--+--+--+--+--+--+\n | |XX| |XX| |XX| |XX|\n +--+--+--+--+--+--+--+--+\n```\n\nsitelen ni la, ma mute li jo e sitelen \"XX\". ma ni li walo.\n\n## ijo musi en tawa ona\n\njan wan li kama jan musi walo. jan ante li kama jan musi pimeja.\n\njan musi li jo e ijo musi ona pi kule sama.\n\nijo musi ni li **jan utala** luka tu wan, li **jan utala lon soweli tawa** tu, li **soweli suli utala** tu, li **tomo kiwen tawa** tu, li **jan lawa meli** wan, li **jan lawa** wan.\n\nmusi open la, tenpo walo li lon.\n\ntenpo walo la, jan musi walo li ken tawa e ijo musi. ona li pini tawa e musi ijo la, tenpo pimeja li lon.\n\ntenpo pimeja la, jan musi pimeja li ken tawa e ijo musi. ona li pini tawa e musi ijo la, tenpo walo li lon.\n\njan musi li ken tawa e ijo musi lon tenpo ona taso.\n\njan musi li ken tawa e ijo musi pi kule sama.\n\njan musi li ken tawa e ijo musi wan taso.\n\njan musi li ken tawa e ijo musi la, jan musi ken ala tawa ala e ijo musi.\n\njan musi li ken tawa e ijo musi kepeken nasin pi ijo musi ni taso.\n\nijo musi li ken ala tawa ma ni: ijo musi pi kule sama li lon ona.\n\nijo musi li ken anpa e ijo musi pi kule ante. ni la, ona li weka e ijo musi ante, li tawa lon ma ona.\n\nijo musi ante li lon insa pi nasin ona la, ijo musi \"jan utala lon soweli tawa\" taso li ken tawa ma ni.\n\nijo musi weka li ken ala tawa.\n\n## nasin pi ijo musi\n\n**jan utala** li ken tawa ma sinpin wan. \n\n* sin la, tenpo musi ale la, ona li tawa ala la, ona li ken tawa ma sinpin tu.\n\n* ona li ken ala tawa ma sinpin ni: ijo musi ante li lon ma ni anu insa nasin tawa ma ni.\n\n* jan utala li ken anpa e ijo musi ni: ona li lon ma sinpin wan en poka wan. ma ni li jo e ijo musi pi kule ante la, jan utala li ken pali e ni: weka e ijo musi tan ma ni, tawa ma ni.\n\n* jan utala pimeja li lon nasin \\#1 la, anu jan utala walo li lon ma nasin \\#8 la, ona li kama ijo musi ante. jan musi ona ken wile ante wan:\n\n * ona li kama jan utala lon soweli tawa\n * ona li kama soweli suli utala\n * ona li kama tomo kiwen tawa\n * ona li kama jan lawa meli.\n\n```\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | |-c-| c |-c-| |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | | C | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | |-b-| b |-b-| | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | a | | B | | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n|-a-| a |-a-| | | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | A | | | | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n```\nsitelen ni la, jan utala li lon ma pi sitelen \"A\", \"B\" en \"C\" suli. ona li ken tawa ma pi sitelen \"a\", \"b\" anu \"c\" lili. ona li ken anpa e ijo musi lon ma pi sitelen \"-a-\", \"-b-\" anu \"-c-\". jan utala pi sitelen \"A\" suli li tawa ala lon musi ni. tan ni, ona li ken tawa ma sinpin tu.\n\n**jan utala lon soweli tawa** (nimi ante: \"soweli tawa\") li ken tawa ma tu lon nasin wan en ma wan lon nasin poka pi nasin nanpa wan.\n\n* ijo musi pi kule ante li lon ma ni, ona li ken anpa e ijo musi ni.\n\n```\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | X | | X | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | X | | | | X | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | O | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | X | | | | X | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | X | | X | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n```\nsitelen ni la, jan utala lon soweli tawa li lon ma pi sitelen \"O\". ona li ken tawa ma pi sitelen \"X\".\n\n**soweli suli utala** (nimi ante: \"lawa sewi\" anu \"soweli suli\") li ken tawa lon nasin ni: o tawa ma sinpin wan anu ma monsi wan, o tawa ma poka wan. ona li ken tawa ma mute lon nasin ni.\n\n* ijo musi ante li lon insa pi nasin ona la, ona li ken ala tawa ma ni.\n\n```\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| X | | | | | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | X | | | | | | X |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | X | | | | X | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | X | | X | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | O | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | X | | X | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | X | | | | X | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | X | | | | | | X |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n```\nsitelen ni la, soweli suli utala li lon ma pi sitelen \"O\". ona li ken tawa ma pi sitelen \"X\".\n\n**tomo kiwen tawa** (nimi ante: \"tomo utala\") li ken tawa lon nasin ni: o tawa ma sinpin wan anu ma monsi wan anu ma poka wan. ona li ken tawa ma mute lon nasin ni.\n\n* ijo musi ante li lon insa pi nasin ona la, ona li ken ala tawa ma ni.\n\n```\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | X | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | X | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | X | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | X | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| X | X | X | X | O | X | X | X |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | X | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | X | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | X | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n```\n\nsitelen ni la, tomo kiwen tawa li lon ma pi sitelen \"O\". ona li ken tawa ma pi sitelen \"X\".\n\n**jan lawa meli** (nimi ante: \"lawa meli\") li ken tawa lon nasin pi soweli suli utala anu lon nasin pi tomo kiwen tawa.\n\n* ijo musi ante li lon insa pi nasin ona la, ona li ken ala tawa ma ni.\n\n```\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| X | | | | X | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | X | | | X | | | X |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | X | | X | | X | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | X | X | X | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| X | X | X | X | O | X | X | X |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | X | X | X | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | X | | X | | X | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | X | | | X | | | X |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n```\nsitelen ni la, jan lawa meli li lon ma pi sitelen \"O\". ona li ken tawa ma pi sitelen \"X\".\n\n**jan lawa** (nimi ante: \"lawa mije\") li ken tawa ma wan lon nasin ale.\n\n* ijo musi li anpa e jan lawa, jan musi ona li anpa. o awen e jan lawa sina.\n\n```\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | X | X | X | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | X | O | X | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | X | X | X | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n```\nsitelen ni la, jan lawa li lon ma pi sitelen \"O\". ona li ken tawa ma pi sitelen \"X\".\n\n## ma open pi ijo musi \n\n```\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n|TKT|LST|SSU|JLM|JL |SSU|LST|TKT|\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n|JU |JU |JU |JU |JU |JU |JU |JU |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n|ju |ju |ju |ju |ju |ju |ju |ju |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n|tkt|lst|ssu|jlm|jl |ssu|lst|tkt|\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n```\nopen musi la, ijo musi ale li lon ma open ona.\n\n**jan utala walo** ale li lon ma 8 pi nasin \\#2. **jan utala pimeja** ale li lon ma 8 pi nasin \\#7.\n\nijo musi ante ale li lon nasin \\#1 tawa jan musi walo, li lon nasin \\#8 tawa jan musi pimeja.\n\n**jan utala lon soweli tawa** li lon ma \\#2 en ma \\#7.\n\n**soweli suli utala** li lon ma \\#3 en ma \\#6.\n\n**tomo kiwen tawa** li lon ma \\#1 en ma \\#8.\n\n**jan lawa meli** li lon ma \\#4.\n\n**jan lawa** li lon ma \\#5.\n\nsitelen ale la, ijo musi walo li sitelen kepeken sitelen lili (abcde...). ijo musi pimeja li sitelen kepeken sitelen suli (ABCDE...).\n\n> %info%\n> \n> \n> ma pi \\#1 en \\#2 en \\#3 en \\#4 ale li \"poka meli\" tan ni: open musi la, jan lawa meli ale tu li lon ma \\#4.\n> \n> ma pi \\#5 en \\#6 en \\#7 en \\#8 ale li \"poka mije\" tan ni: open musi la, jan lawa ale tu li lon la \\#5.\n>\n\n## tawa ante \n\njan lawa en tomo kiwen tawa wan pi kule sama li ken tawa lon tenpo sama. taso, ni ale li wile lon tawa ni:\n\n * jan lawa en tomo kiwen tawa ni li tawa ala lon tenpo ale pi musi ni.\n\n * ijo musi ala li lon insa nasin tan jan lawa tawa tomo kiwen tawa ni.\n\n * ijo musi ante li ken ala anpa e jan lawa.\n\n * nasin pi jan lawa la, ijo musi ante li ken ala anpa e ma ni.\n\nni ale li lon la, ken tu li lon:\n \n * jan lawa li tawa ma \\#3 pi nasin sama, tomo kiwen tawa pi ma \\#1 li tawa ma \\#4.\n \n * jan lawa li tawa ma \\#7 pi nasin sama, tomo kiwen tawa pi ma \\#8 li tawa ma \\#6.\n\ntenpo mute la, jan utala (\"\\#1\") li ken tawa ma tu. taso, jan utala pi kule ante (\"jan utala \\#2\") li ken anpa e ma lon insa nasin pi jan utala \\#1 la, ona li ken anpa e jan utala \\#1 lon tenpo musi kama wan. jan utala \\#2 li pali e ni la, ona li tawa ma lon insa nasin pi jan utala \\#1 (ma wan sinpin en ma wan poka).\n\n```\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | |JU | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | X | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | |ju | O | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n```\n\nsitelen ni la, jan utala \\#1 li lon ma pi sitelen \"JU\", jan utala \\#2 li lon ma pi sitelen \"ju\". jan utala \\#1 li wile tawa ma pi sitelen \"O\", taso jan utala \\#2 li ken anpa e ma pi sitelen \"X\". jan musi \\#2 li wile e ni la, ona li ken: anpa e jan utala \\#1, tawa e jan utala \\#2 tawa ma pi sitelen \"X\".\n\n## jan lawa li ken moli \n\nijo musi pi jan musi wan li ken anpa e jan lawa pi jan musi ante lon tenpo musi kama wan, jan lawa ona li \"ken moli\".\n\njan lawa li ken moli la, jan musi li wile pali e tawa, tawa ni: ijo musi ante li ken ala anpa e jan lawa. jan musi li ken ala pali e tawa ante.\n\njan musi li ken ala pali e ni la, jan lawa ona li moli. jan musi ni li anpa.\n\njan musi li ken ala tawa e ijo musi ona tawa ni: ijo musi pi jan ante li ken anpa e jan lawa ona.\n\n```\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | | |TKT| JL|\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | | | JU| JU|\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| |TKT| | | | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n|tkt| 2 | 1 | | | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| 1 |jl | 1 | | | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| 1 | | 1 | | | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\ntenpo musi pi jan walo (ijo musi pi sitelen lili) li lon.\n```\n\nsitelen ni la, tomo kiwen tawa pimeja li ken anpa e jan lawa walo lon tenpo musi kama wan. jan lawa walo li \"ken moli\". jan musi walo li wile tawa ni: jan lawa walo li \"ken moli\" ala.\n\nona li ken tawa e jan lawa tawa ma pi sitelen \"1\". ona li pali e ni la, ijo musi pimeja li ken ala anpa e jan lawa lon ma ni lon tenpo kama wan.\n\nanu la, ona li ken tawa e tomo kiwen tawa ona tawa ma pi sitelen \"2\". ona li pali e ni la, tomo kiwen tawa pimeja li ken ala anpa e jan moli walo tan ni: ijo musi ante li lon insa nasin ona.\n\n```\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| 1 | | | | | | | JL|\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | | | JU| JU|\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n|tkt| | | | | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| |jl | | | | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\ntenpo musi pi jan walo (ijo musi pi sitelen lili) li lon.\n```\n\nsitelen ni la, jan lawa pimeja li ken ala moli. taso, tomo kiwen tawa walo li tawa ma pi sitelen \"1\" la, jan lawa pimeja li ken moli. sin la, ijo musi pimeja li ken ala tawa ni: jan lawa pimeja li ken moli ala. ni la, jan lawa pimeja li moli. jan musi walo li anpa e jan musi pimeja.\n\n## kama ante\n\nkama ni li ken: jan musi li ken ala tawa e ilo musi ona, taso jan lawa ona li ken ala moli. ni li lon la, musi li pini. taso, jan musi ala li anpa e jan musi ante.\n\n```\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| 1 | 1 |jlm| | | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n|JL |1 2| | | | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| 1 | 2 |jl | | | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\n| | | | | | | | |\n+---+---+---+---+---+---+---+---+\ntenpo musi pi jan pimeja (ijo musi pi sitelen suli) li lon.\n```\n\nsitelen ni la, jan lawa pimeja li ijo musi pimeja taso. ona li ken ala tawa ma pi sitelen \"1\" tan ni: jan lawa meli walo li ken anpa e ma ni. ona li ken ala tawa ma pi sitelen \"2\" tan ni: jan lawa walo li ken anpa e ma ni. taso, ijo musi ala li ken anpa e jan lawa pimeja.\n\ntan ni, musi li pini. jan musi walo li anpa ala e jan musi pimeja. jan musi pimeja li anpa ala e jan musi walo.\n\n---\n\ntenpo musi ale la, jan musi wan li ken toki e ni: \"mi anpa.\" ona li toki e ni la, musi li pini. jan musi ante li anpa e ona.\n\ntenpo musi ale la, jan musi wan li ken toki e ni: \"mi wile e ni: jan ala li anpa. ni li pona ala pona?\" jan musi ante li ken toki tawa ni. ona li toki e \"pona\" la, musi li pini. jan musi ala li anpa e jan musi ante.\n\nmusi suli la, nasin ni li lon: ijo musi ale li lon ma sama, li ken tawa lon nasin sama, lon tenpo tawa tu wan pi jan musi sama, jan musi ni li ken toki e ni: \"musi ni li pini. jan ala li anpa.\"\n\n## suli kiwen pi tenpo tawa \n\nmusi mute la, jan musi, anu jan pi lawa musi, li wile e ni: tenpo musi li suli ala. ni li lon la, nasin pi suli kiwen pi tenpo tawa li ken lon.\n\nnasin ni la, jan musi li nanpa e suli tenpo pi tenpo tawa ona kepeken ilo tenpo. mute tenpo lawa li lon. tenpo pi tenpo tawa ale pi jan wan li suli tawa ona la, jan musi ni li anpa.\n\nanu la, mute tenpo lawa pi tenpo tawa wan li lon. jan musi ale li wile pali e tenpo tawa wan ona lon tenpo ni. ona li ken ala pali e ni la, ona li anpa.\n\n# musi pi ilo sona\n\nlipu kon [Lichess](https://lichess.org/) li ilo pona. jan li ken musi kepeken ona, li ken kama sona e nasin musi kepeken ona. lipu ni li ken toki kepeken toki pona. taso, ante toki ona li pini ala. ona li toki e ijo kepeken nimi ante.","filePath":"poki/plaintext/2020/10/musi-pi-jan-lawa-moli.md","digest":"75a20cd52ecdd057","rendered":{"html":"<h2 id=\"musi-pi-jan-lawa-moli\">musi pi jan lawa moli</h2>\n<p>musi pi jan lawa moli li musi supa.</p>\n<p>jan tu li utala kepeken musi ni tawa ni: ona li wile anpa e ijo musi “jan lawa” pi jan ante.</p>\n<h2 id=\"supa-musi\">supa musi</h2>\n<p>supa musi li jo e nasin 8 tan monsi tawa sinpin. sin la, ona li jo e nasin poka 8 tan poka tawa poka ante. nasin en nasin poka li kama wan la, ma li lon. tan ni, ma 64 li lon.</p>\n<p>nasin wan li jo e ma 8. nanpa ona li sama nanpa pi nasin poka ona. tan ni, “ma #3 pi nasin #2” li ma ni: ona li lon nasin #2, ona li lon nasin poka #3.</p>\n<p>o lukin noka e sitelen pi musi supa:</p>\n<pre class=\"astro-code github-dark\" style=\"background-color:#24292e;color:#e1e4e8; overflow-x: auto;\" tabindex=\"0\" data-language=\"plaintext\"><code><span class=\"line\"><span> poka pi jan musi pimeja</span></span>\n<span class=\"line\"><span> -- +--+--+--+--+--+--+--+--+</span></span>\n<span class=\"line\"><span> nasin ^ | | | | | | | | | nasin nanpa luka tu wan (8)</span></span>\n<span class=\"line\"><span> sinpin | +--+--+--+--+--+--+--+--+</span></span>\n<span class=\"line\"><span> | | | | | | | | | | nasin nanpa luka tu (7)</span></span>\n<span class=\"line\"><span> (tawa | +--+--+--+--+--+--+--+--+</span></span>\n<span class=\"line\"><span> jan | | | | | | | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span> musi | +--+--+--+--+--+--+--+--+</span></span>\n<span class=\"line\"><span> walo) | | | | | | | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span> | +--+--+--+--+--+--+--+--+</span></span>\n<span class=\"line\"><span> | | | | | | | | | | ...</span></span>\n<span class=\"line\"><span> | +--+--+--+--+--+--+--+--+</span></span>\n<span class=\"line\"><span> | | | | | | | | | | ...</span></span>\n<span class=\"line\"><span> | +--+--+--+--+--+--+--+--+</span></span>\n<span class=\"line\"><span> | | | | | | | | | | nasin nanpa tu (2)</span></span>\n<span class=\"line\"><span> nasin | +--+--+--+--+--+--+--+--+</span></span>\n<span class=\"line\"><span> monsi V | | | | | | | | | nasin nanpa wan (1)</span></span>\n<span class=\"line\"><span> -- +--+--+--+--+--+--+--+--+</span></span>\n<span class=\"line\"><span> ^ poka pi jan ^</span></span>\n<span class=\"line\"><span> | musi walo |</span></span>\n<span class=\"line\"><span> | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span> nasin poka nanpa wan nasin poka nanpa luka tu wan</span></span></code></pre>\n<p>nasin “monsi” li nasin tawa poka pi jan musi sama. nasin “sinpin” li nasin tawa poka pi jan musi ante.</p>\n<p>ma li kule walo, li kule pimeja. nasin kule pi ma li ni:</p>\n<p>ma #1 pi nasin #1 li pimeja. ma li lon poka pi ma pimeja la, ona li walo. ma li lon poka pi ma walo la, ona li pimeja.</p>\n<p>nasin ante la, ma li lon sinpin anu monsi pi ma pimeja la, ona li walo. ma li lon sinpin anu monsi pi ma walo la, ona li pimeja.</p>\n<pre class=\"astro-code github-dark\" style=\"background-color:#24292e;color:#e1e4e8; overflow-x: auto;\" tabindex=\"0\" data-language=\"plaintext\"><code><span class=\"line\"><span> +--+--+--+--+--+--+--+--+</span></span>\n<span class=\"line\"><span> |XX| |XX| |XX| |XX| |</span></span>\n<span class=\"line\"><span> +--+--+--+--+--+--+--+--+</span></span>\n<span class=\"line\"><span> | |XX| |XX| |XX| |XX|</span></span>\n<span class=\"line\"><span> +--+--+--+--+--+--+--+--+</span></span>\n<span class=\"line\"><span> |XX| |XX| |XX| |XX| |</span></span>\n<span class=\"line\"><span> +--+--+--+--+--+--+--+--+</span></span>\n<span class=\"line\"><span> | |XX| |XX| |XX| |XX|</span></span>\n<span class=\"line\"><span> +--+--+--+--+--+--+--+--+</span></span>\n<span class=\"line\"><span> |XX| |XX| |XX| |XX| |</span></span>\n<span class=\"line\"><span> +--+--+--+--+--+--+--+--+</span></span>\n<span class=\"line\"><span> | |XX| |XX| |XX| |XX|</span></span>\n<span class=\"line\"><span> +--+--+--+--+--+--+--+--+</span></span>\n<span class=\"line\"><span> |XX| |XX| |XX| |XX| |</span></span>\n<span class=\"line\"><span> +--+--+--+--+--+--+--+--+</span></span>\n<span class=\"line\"><span> | |XX| |XX| |XX| |XX|</span></span>\n<span class=\"line\"><span> +--+--+--+--+--+--+--+--+</span></span></code></pre>\n<p>sitelen ni la, ma mute li jo e sitelen “XX”. ma ni li walo.</p>\n<h2 id=\"ijo-musi-en-tawa-ona\">ijo musi en tawa ona</h2>\n<p>jan wan li kama jan musi walo. jan ante li kama jan musi pimeja.</p>\n<p>jan musi li jo e ijo musi ona pi kule sama.</p>\n<p>ijo musi ni li <strong>jan utala</strong> luka tu wan, li <strong>jan utala lon soweli tawa</strong> tu, li <strong>soweli suli utala</strong> tu, li <strong>tomo kiwen tawa</strong> tu, li <strong>jan lawa meli</strong> wan, li <strong>jan lawa</strong> wan.</p>\n<p>musi open la, tenpo walo li lon.</p>\n<p>tenpo walo la, jan musi walo li ken tawa e ijo musi. ona li pini tawa e musi ijo la, tenpo pimeja li lon.</p>\n<p>tenpo pimeja la, jan musi pimeja li ken tawa e ijo musi. ona li pini tawa e musi ijo la, tenpo walo li lon.</p>\n<p>jan musi li ken tawa e ijo musi lon tenpo ona taso.</p>\n<p>jan musi li ken tawa e ijo musi pi kule sama.</p>\n<p>jan musi li ken tawa e ijo musi wan taso.</p>\n<p>jan musi li ken tawa e ijo musi la, jan musi ken ala tawa ala e ijo musi.</p>\n<p>jan musi li ken tawa e ijo musi kepeken nasin pi ijo musi ni taso.</p>\n<p>ijo musi li ken ala tawa ma ni: ijo musi pi kule sama li lon ona.</p>\n<p>ijo musi li ken anpa e ijo musi pi kule ante. ni la, ona li weka e ijo musi ante, li tawa lon ma ona.</p>\n<p>ijo musi ante li lon insa pi nasin ona la, ijo musi “jan utala lon soweli tawa” taso li ken tawa ma ni.</p>\n<p>ijo musi weka li ken ala tawa.</p>\n<h2 id=\"nasin-pi-ijo-musi\">nasin pi ijo musi</h2>\n<p><strong>jan utala</strong> li ken tawa ma sinpin wan.</p>\n<ul>\n<li>\n<p>sin la, tenpo musi ale la, ona li tawa ala la, ona li ken tawa ma sinpin tu.</p>\n</li>\n<li>\n<p>ona li ken ala tawa ma sinpin ni: ijo musi ante li lon ma ni anu insa nasin tawa ma ni.</p>\n</li>\n<li>\n<p>jan utala li ken anpa e ijo musi ni: ona li lon ma sinpin wan en poka wan. ma ni li jo e ijo musi pi kule ante la, jan utala li ken pali e ni: weka e ijo musi tan ma ni, tawa ma ni.</p>\n</li>\n<li>\n<p>jan utala pimeja li lon nasin #1 la, anu jan utala walo li lon ma nasin #8 la, ona li kama ijo musi ante. jan musi ona ken wile ante wan:</p>\n<ul>\n<li>ona li kama jan utala lon soweli tawa</li>\n<li>ona li kama soweli suli utala</li>\n<li>ona li kama tomo kiwen tawa</li>\n<li>ona li kama jan lawa meli.</li>\n</ul>\n</li>\n</ul>\n<pre class=\"astro-code github-dark\" style=\"background-color:#24292e;color:#e1e4e8; overflow-x: auto;\" tabindex=\"0\" data-language=\"plaintext\"><code><span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | |-c-| c |-c-| |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | | C | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | |-b-| b |-b-| | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | a | | B | | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>|-a-| a |-a-| | | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | A | | | | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span></code></pre>\n<p>sitelen ni la, jan utala li lon ma pi sitelen “A”, “B” en “C” suli. ona li ken tawa ma pi sitelen “a”, “b” anu “c” lili. ona li ken anpa e ijo musi lon ma pi sitelen “-a-”, “-b-” anu “-c-”. jan utala pi sitelen “A” suli li tawa ala lon musi ni. tan ni, ona li ken tawa ma sinpin tu.</p>\n<p><strong>jan utala lon soweli tawa</strong> (nimi ante: “soweli tawa”) li ken tawa ma tu lon nasin wan en ma wan lon nasin poka pi nasin nanpa wan.</p>\n<ul>\n<li>ijo musi pi kule ante li lon ma ni, ona li ken anpa e ijo musi ni.</li>\n</ul>\n<pre class=\"astro-code github-dark\" style=\"background-color:#24292e;color:#e1e4e8; overflow-x: auto;\" tabindex=\"0\" data-language=\"plaintext\"><code><span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | X | | X | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | X | | | | X | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | O | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | X | | | | X | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | X | | X | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span></code></pre>\n<p>sitelen ni la, jan utala lon soweli tawa li lon ma pi sitelen “O”. ona li ken tawa ma pi sitelen “X”.</p>\n<p><strong>soweli suli utala</strong> (nimi ante: “lawa sewi” anu “soweli suli”) li ken tawa lon nasin ni: o tawa ma sinpin wan anu ma monsi wan, o tawa ma poka wan. ona li ken tawa ma mute lon nasin ni.</p>\n<ul>\n<li>ijo musi ante li lon insa pi nasin ona la, ona li ken ala tawa ma ni.</li>\n</ul>\n<pre class=\"astro-code github-dark\" style=\"background-color:#24292e;color:#e1e4e8; overflow-x: auto;\" tabindex=\"0\" data-language=\"plaintext\"><code><span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| X | | | | | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | X | | | | | | X |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | X | | | | X | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | X | | X | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | O | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | X | | X | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | X | | | | X | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | X | | | | | | X |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span></code></pre>\n<p>sitelen ni la, soweli suli utala li lon ma pi sitelen “O”. ona li ken tawa ma pi sitelen “X”.</p>\n<p><strong>tomo kiwen tawa</strong> (nimi ante: “tomo utala”) li ken tawa lon nasin ni: o tawa ma sinpin wan anu ma monsi wan anu ma poka wan. ona li ken tawa ma mute lon nasin ni.</p>\n<ul>\n<li>ijo musi ante li lon insa pi nasin ona la, ona li ken ala tawa ma ni.</li>\n</ul>\n<pre class=\"astro-code github-dark\" style=\"background-color:#24292e;color:#e1e4e8; overflow-x: auto;\" tabindex=\"0\" data-language=\"plaintext\"><code><span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | X | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | X | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | X | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | X | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| X | X | X | X | O | X | X | X |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | X | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | X | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | X | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span></code></pre>\n<p>sitelen ni la, tomo kiwen tawa li lon ma pi sitelen “O”. ona li ken tawa ma pi sitelen “X”.</p>\n<p><strong>jan lawa meli</strong> (nimi ante: “lawa meli”) li ken tawa lon nasin pi soweli suli utala anu lon nasin pi tomo kiwen tawa.</p>\n<ul>\n<li>ijo musi ante li lon insa pi nasin ona la, ona li ken ala tawa ma ni.</li>\n</ul>\n<pre class=\"astro-code github-dark\" style=\"background-color:#24292e;color:#e1e4e8; overflow-x: auto;\" tabindex=\"0\" data-language=\"plaintext\"><code><span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| X | | | | X | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | X | | | X | | | X |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | X | | X | | X | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | X | X | X | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| X | X | X | X | O | X | X | X |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | X | X | X | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | X | | X | | X | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | X | | | X | | | X |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span></code></pre>\n<p>sitelen ni la, jan lawa meli li lon ma pi sitelen “O”. ona li ken tawa ma pi sitelen “X”.</p>\n<p><strong>jan lawa</strong> (nimi ante: “lawa mije”) li ken tawa ma wan lon nasin ale.</p>\n<ul>\n<li>ijo musi li anpa e jan lawa, jan musi ona li anpa. o awen e jan lawa sina.</li>\n</ul>\n<pre class=\"astro-code github-dark\" style=\"background-color:#24292e;color:#e1e4e8; overflow-x: auto;\" tabindex=\"0\" data-language=\"plaintext\"><code><span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | X | X | X | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | X | O | X | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | X | X | X | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span></code></pre>\n<p>sitelen ni la, jan lawa li lon ma pi sitelen “O”. ona li ken tawa ma pi sitelen “X”.</p>\n<h2 id=\"ma-open-pi-ijo-musi\">ma open pi ijo musi</h2>\n<pre class=\"astro-code github-dark\" style=\"background-color:#24292e;color:#e1e4e8; overflow-x: auto;\" tabindex=\"0\" data-language=\"plaintext\"><code><span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>|TKT|LST|SSU|JLM|JL |SSU|LST|TKT|</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>|JU |JU |JU |JU |JU |JU |JU |JU |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>|ju |ju |ju |ju |ju |ju |ju |ju |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>|tkt|lst|ssu|jlm|jl |ssu|lst|tkt|</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span></code></pre>\n<p>open musi la, ijo musi ale li lon ma open ona.</p>\n<p><strong>jan utala walo</strong> ale li lon ma 8 pi nasin #2. <strong>jan utala pimeja</strong> ale li lon ma 8 pi nasin #7.</p>\n<p>ijo musi ante ale li lon nasin #1 tawa jan musi walo, li lon nasin #8 tawa jan musi pimeja.</p>\n<p><strong>jan utala lon soweli tawa</strong> li lon ma #2 en ma #7.</p>\n<p><strong>soweli suli utala</strong> li lon ma #3 en ma #6.</p>\n<p><strong>tomo kiwen tawa</strong> li lon ma #1 en ma #8.</p>\n<p><strong>jan lawa meli</strong> li lon ma #4.</p>\n<p><strong>jan lawa</strong> li lon ma #5.</p>\n<p>sitelen ale la, ijo musi walo li sitelen kepeken sitelen lili (abcde…). ijo musi pimeja li sitelen kepeken sitelen suli (ABCDE…).</p>\n<blockquote>\n<p>%info%</p>\n<p>ma pi #1 en #2 en #3 en #4 ale li “poka meli” tan ni: open musi la, jan lawa meli ale tu li lon ma #4.</p>\n<p>ma pi #5 en #6 en #7 en #8 ale li “poka mije” tan ni: open musi la, jan lawa ale tu li lon la #5.</p>\n</blockquote>\n<h2 id=\"tawa-ante\">tawa ante</h2>\n<p>jan lawa en tomo kiwen tawa wan pi kule sama li ken tawa lon tenpo sama. taso, ni ale li wile lon tawa ni:</p>\n<ul>\n<li>\n<p>jan lawa en tomo kiwen tawa ni li tawa ala lon tenpo ale pi musi ni.</p>\n</li>\n<li>\n<p>ijo musi ala li lon insa nasin tan jan lawa tawa tomo kiwen tawa ni.</p>\n</li>\n<li>\n<p>ijo musi ante li ken ala anpa e jan lawa.</p>\n</li>\n<li>\n<p>nasin pi jan lawa la, ijo musi ante li ken ala anpa e ma ni.</p>\n</li>\n</ul>\n<p>ni ale li lon la, ken tu li lon:</p>\n<ul>\n<li>\n<p>jan lawa li tawa ma #3 pi nasin sama, tomo kiwen tawa pi ma #1 li tawa ma #4.</p>\n</li>\n<li>\n<p>jan lawa li tawa ma #7 pi nasin sama, tomo kiwen tawa pi ma #8 li tawa ma #6.</p>\n</li>\n</ul>\n<p>tenpo mute la, jan utala (“#1”) li ken tawa ma tu. taso, jan utala pi kule ante (“jan utala #2”) li ken anpa e ma lon insa nasin pi jan utala #1 la, ona li ken anpa e jan utala #1 lon tenpo musi kama wan. jan utala #2 li pali e ni la, ona li tawa ma lon insa nasin pi jan utala #1 (ma wan sinpin en ma wan poka).</p>\n<pre class=\"astro-code github-dark\" style=\"background-color:#24292e;color:#e1e4e8; overflow-x: auto;\" tabindex=\"0\" data-language=\"plaintext\"><code><span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | |JU | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | X | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | |ju | O | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span></code></pre>\n<p>sitelen ni la, jan utala #1 li lon ma pi sitelen “JU”, jan utala #2 li lon ma pi sitelen “ju”. jan utala #1 li wile tawa ma pi sitelen “O”, taso jan utala #2 li ken anpa e ma pi sitelen “X”. jan musi #2 li wile e ni la, ona li ken: anpa e jan utala #1, tawa e jan utala #2 tawa ma pi sitelen “X”.</p>\n<h2 id=\"jan-lawa-li-ken-moli\">jan lawa li ken moli</h2>\n<p>ijo musi pi jan musi wan li ken anpa e jan lawa pi jan musi ante lon tenpo musi kama wan, jan lawa ona li “ken moli”.</p>\n<p>jan lawa li ken moli la, jan musi li wile pali e tawa, tawa ni: ijo musi ante li ken ala anpa e jan lawa. jan musi li ken ala pali e tawa ante.</p>\n<p>jan musi li ken ala pali e ni la, jan lawa ona li moli. jan musi ni li anpa.</p>\n<p>jan musi li ken ala tawa e ijo musi ona tawa ni: ijo musi pi jan ante li ken anpa e jan lawa ona.</p>\n<pre class=\"astro-code github-dark\" style=\"background-color:#24292e;color:#e1e4e8; overflow-x: auto;\" tabindex=\"0\" data-language=\"plaintext\"><code><span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | | |TKT| JL|</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | | | JU| JU|</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| |TKT| | | | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>|tkt| 2 | 1 | | | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| 1 |jl | 1 | | | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| 1 | | 1 | | | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>tenpo musi pi jan walo (ijo musi pi sitelen lili) li lon.</span></span></code></pre>\n<p>sitelen ni la, tomo kiwen tawa pimeja li ken anpa e jan lawa walo lon tenpo musi kama wan. jan lawa walo li “ken moli”. jan musi walo li wile tawa ni: jan lawa walo li “ken moli” ala.</p>\n<p>ona li ken tawa e jan lawa tawa ma pi sitelen “1”. ona li pali e ni la, ijo musi pimeja li ken ala anpa e jan lawa lon ma ni lon tenpo kama wan.</p>\n<p>anu la, ona li ken tawa e tomo kiwen tawa ona tawa ma pi sitelen “2”. ona li pali e ni la, tomo kiwen tawa pimeja li ken ala anpa e jan moli walo tan ni: ijo musi ante li lon insa nasin ona.</p>\n<pre class=\"astro-code github-dark\" style=\"background-color:#24292e;color:#e1e4e8; overflow-x: auto;\" tabindex=\"0\" data-language=\"plaintext\"><code><span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| 1 | | | | | | | JL|</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | | | JU| JU|</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>|tkt| | | | | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| |jl | | | | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>tenpo musi pi jan walo (ijo musi pi sitelen lili) li lon.</span></span></code></pre>\n<p>sitelen ni la, jan lawa pimeja li ken ala moli. taso, tomo kiwen tawa walo li tawa ma pi sitelen “1” la, jan lawa pimeja li ken moli. sin la, ijo musi pimeja li ken ala tawa ni: jan lawa pimeja li ken moli ala. ni la, jan lawa pimeja li moli. jan musi walo li anpa e jan musi pimeja.</p>\n<h2 id=\"kama-ante\">kama ante</h2>\n<p>kama ni li ken: jan musi li ken ala tawa e ilo musi ona, taso jan lawa ona li ken ala moli. ni li lon la, musi li pini. taso, jan musi ala li anpa e jan musi ante.</p>\n<pre class=\"astro-code github-dark\" style=\"background-color:#24292e;color:#e1e4e8; overflow-x: auto;\" tabindex=\"0\" data-language=\"plaintext\"><code><span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| 1 | 1 |jlm| | | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>|JL |1 2| | | | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| 1 | 2 |jl | | | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>| | | | | | | | |</span></span>\n<span class=\"line\"><span>+---+---+---+---+---+---+---+---+</span></span>\n<span class=\"line\"><span>tenpo musi pi jan pimeja (ijo musi pi sitelen suli) li lon.</span></span></code></pre>\n<p>sitelen ni la, jan lawa pimeja li ijo musi pimeja taso. ona li ken ala tawa ma pi sitelen “1” tan ni: jan lawa meli walo li ken anpa e ma ni. ona li ken ala tawa ma pi sitelen “2” tan ni: jan lawa walo li ken anpa e ma ni. taso, ijo musi ala li ken anpa e jan lawa pimeja.</p>\n<p>tan ni, musi li pini. jan musi walo li anpa ala e jan musi pimeja. jan musi pimeja li anpa ala e jan musi walo.</p>\n<hr>\n<p>tenpo musi ale la, jan musi wan li ken toki e ni: “mi anpa.” ona li toki e ni la, musi li pini. jan musi ante li anpa e ona.</p>\n<p>tenpo musi ale la, jan musi wan li ken toki e ni: “mi wile e ni: jan ala li anpa. ni li pona ala pona?” jan musi ante li ken toki tawa ni. ona li toki e “pona” la, musi li pini. jan musi ala li anpa e jan musi ante.</p>\n<p>musi suli la, nasin ni li lon: ijo musi ale li lon ma sama, li ken tawa lon nasin sama, lon tenpo tawa tu wan pi jan musi sama, jan musi ni li ken toki e ni: “musi ni li pini. jan ala li anpa.”</p>\n<h2 id=\"suli-kiwen-pi-tenpo-tawa\">suli kiwen pi tenpo tawa</h2>\n<p>musi mute la, jan musi, anu jan pi lawa musi, li wile e ni: tenpo musi li suli ala. ni li lon la, nasin pi suli kiwen pi tenpo tawa li ken lon.</p>\n<p>nasin ni la, jan musi li nanpa e suli tenpo pi tenpo tawa ona kepeken ilo tenpo. mute tenpo lawa li lon. tenpo pi tenpo tawa ale pi jan wan li suli tawa ona la, jan musi ni li anpa.</p>\n<p>anu la, mute tenpo lawa pi tenpo tawa wan li lon. jan musi ale li wile pali e tenpo tawa wan ona lon tenpo ni. ona li ken ala pali e ni la, ona li anpa.</p>\n<h1 id=\"musi-pi-ilo-sona\">musi pi ilo sona</h1>\n<p>lipu kon <a href=\"https://lichess.org/\">Lichess</a> li ilo pona. jan li ken musi kepeken ona, li ken kama sona e nasin musi kepeken ona. lipu ni li ken toki kepeken toki pona. taso, ante toki ona li pini ala. ona li toki e ijo kepeken nimi ante.</p>","metadata":{"headings":[{"depth":2,"slug":"musi-pi-jan-lawa-moli","text":"musi pi jan lawa moli"},{"depth":2,"slug":"supa-musi","text":"supa musi"},{"depth":2,"slug":"ijo-musi-en-tawa-ona","text":"ijo musi en tawa ona"},{"depth":2,"slug":"nasin-pi-ijo-musi","text":"nasin pi ijo musi"},{"depth":2,"slug":"ma-open-pi-ijo-musi","text":"ma open pi ijo musi"},{"depth":2,"slug":"tawa-ante","text":"tawa ante"},{"depth":2,"slug":"jan-lawa-li-ken-moli","text":"jan lawa li ken moli"},{"depth":2,"slug":"kama-ante","text":"kama ante"},{"depth":2,"slug":"suli-kiwen-pi-tenpo-tawa","text":"suli kiwen pi tenpo tawa"},{"depth":1,"slug":"musi-pi-ilo-sona","text":"musi pi ilo sona"}],"localImagePaths":[],"remoteImagePaths":[],"frontmatter":{"title":"musi pi jan lawa moli (rules of chess)","description":null,"authors":["jan Lentan"],"proofreaders":null,"date":"2020-10-05T00:00:00.000Z","date-precision":"day","tags":null,"original":null,"license":"MIT OR CC-BY-SA-3.0 OR CC-BY-SA-4.0","sources":["https://lipu-sona.pona.la/lentan/chess"],"archives":null,"preprocessing":"Removed soft linebreaks.","accessibility-notes":null,"notes":"Removed English translation in HTML comments."},"imagePaths":[]}},"collection":"poki"}},"t/poetry":{"prev":{"id":"2021/02/waso-tanije","data":{"title":"waso","description":null,"authors":["jan Tanije"],"proofreaders":null,"date":"2021-02-01T00:00:00.000Z","date-precision":"day","original":null,"tags":["poetry"],"license":"CC-BY-SA 4.0","sources":["https://liputenpo.org/pdfs/0001akesi.pdf","https://liputenpo.org/lipu/nanpa-akesi/"],"archives":null,"preprocessing":null,"accessibility-notes":null,"notes":null},"body":"mi pana e moku tawa waso \\\nona li lon kasi taso \\\nwaso li kalama musi mute \\\nmi pilin pona li kute","filePath":"poki/plaintext/2021/02/waso-tanije.md","digest":"b9858d44250bd4cb","rendered":{"html":"<p>mi pana e moku tawa waso <br>\nona li lon kasi taso <br>\nwaso li kalama musi mute <br>\nmi pilin pona li kute</p>","metadata":{"headings":[],"localImagePaths":[],"remoteImagePaths":[],"frontmatter":{"title":"waso","description":null,"authors":["jan Tanije"],"proofreaders":null,"date":"2021-02-01T00:00:00.000Z","date-precision":"day","tags":["poetry"],"original":null,"license":"CC-BY-SA 4.0","sources":["https://liputenpo.org/pdfs/0001akesi.pdf","https://liputenpo.org/lipu/nanpa-akesi/"],"archives":null,"preprocessing":null,"accessibility-notes":null,"notes":null},"imagePaths":[]}},"collection":"poki"},"next":{"id":"2020/08/mi-uta-e-pan","data":{"title":"mi uta e pan","description":null,"authors":["jan Ne"],"proofreaders":null,"date":"2020-08-25T00:00:00.000Z","date-precision":"day","original":{"title":"i lik the bred","authors":["Sam Garland"]},"tags":["poetry"],"license":null,"sources":["https://www.reddit.com/r/tokipona/comments/ig5je0/comment/g2slqxh/"],"archives":["https://web.archive.org/web/20230521064950/https://www.reddit.com/r/tokipona/comments/ig5je0/i_lik_the_bred_but_in_toki_pona/"],"preprocessing":null,"accessibility-notes":null,"notes":null},"body":"mi mani ma. \\\npimeja la \\\nmun li suno \\\nwawa a. \\\ntenpo kama \\\npi lape jan \\\nla mi awen. \\\nmi uta e pan.","filePath":"poki/plaintext/2020/08/mi-uta-e-pan.md","digest":"bd48dadd732ec9f0","rendered":{"html":"<p>mi mani ma. <br>\npimeja la <br>\nmun li suno <br>\nwawa a. <br>\ntenpo kama <br>\npi lape jan <br>\nla mi awen. <br>\nmi uta e pan.</p>","metadata":{"headings":[],"localImagePaths":[],"remoteImagePaths":[],"frontmatter":{"title":"mi uta e pan","description":null,"authors":["jan Ne"],"proofreaders":null,"date":"2020-08-25T00:00:00.000Z","date-precision":"day","tags":["poetry"],"original":{"title":"i lik the bred","authors":["Sam Garland"]},"license":null,"sources":["https://www.reddit.com/r/tokipona/comments/ig5je0/comment/g2slqxh/"],"archives":["https://web.archive.org/web/20230521064950/https://www.reddit.com/r/tokipona/comments/ig5je0/i_lik_the_bred_but_in_toki_pona/"],"preprocessing":null,"accessibility-notes":null,"notes":null},"imagePaths":[]}},"collection":"poki"}},"t/original":{"prev":{"id":"2020/11/pipi-jaki-li-moku-e-kasi-jaki","data":{"title":"pipi jaki li moku e kasi jaki","description":null,"authors":["sn1j"],"proofreaders":null,"date":"2020-11-07T00:00:00.000Z","date-precision":"day","original":null,"tags":["music","original","bedroom pop","ukelele"],"license":null,"sources":["https://www.youtube.com/watch?v=DaI5ch29e8U"],"archives":null,"preprocessing":null,"accessibility-notes":null,"notes":null},"body":"pipi jaki li moku e kasi jaki \\\nkala jaki li moku e pipi jaki \\\nakesi jaki li moku e kala jaki \\\nwaso jaki li moku e akesi jaki \\\nsoweli jaki li moku e waso jaki\n\njan jaki li moku e soweli jaki \\\njan jaki li moku e waso jaki \\\njan jaki li moku e akesi jaki \\\njan jaki li moku e kala jaki \\\njan jaki li moku e pipi jaki \\\njan jaki li moku e kasi jaki\n\njan jaki li moku e ali jaki \\\njan jaki li moku e ali jaki \\\njan jaki li moku e ali jaki","filePath":"poki/plaintext/2020/11/pipi-jaki-li-moku-e-kasi-jaki.md","digest":"0231dd63b220d07d","rendered":{"html":"<p>pipi jaki li moku e kasi jaki <br>\nkala jaki li moku e pipi jaki <br>\nakesi jaki li moku e kala jaki <br>\nwaso jaki li moku e akesi jaki <br>\nsoweli jaki li moku e waso jaki</p>\n<p>jan jaki li moku e soweli jaki <br>\njan jaki li moku e waso jaki <br>\njan jaki li moku e akesi jaki <br>\njan jaki li moku e kala jaki <br>\njan jaki li moku e pipi jaki <br>\njan jaki li moku e kasi jaki</p>\n<p>jan jaki li moku e ali jaki <br>\njan jaki li moku e ali jaki <br>\njan jaki li moku e ali jaki</p>","metadata":{"headings":[],"localImagePaths":[],"remoteImagePaths":[],"frontmatter":{"title":"pipi jaki li moku e kasi jaki","description":null,"authors":["sn1j"],"proofreaders":null,"date":"2020-11-07T00:00:00.000Z","date-precision":"day","tags":["music","original","bedroom pop","ukelele"],"original":null,"license":null,"sources":["https://www.youtube.com/watch?v=DaI5ch29e8U"],"archives":null,"preprocessing":null,"accessibility-notes":null,"notes":null},"imagePaths":[]}},"collection":"poki"},"next":{"id":"2020/09/o-lape","data":{"title":"o lape","description":null,"authors":["kala pona Tonyu"],"proofreaders":null,"date":"2020-09-26T00:00:00.000Z","date-precision":"day","original":null,"tags":["original","music","lyrics"],"license":null,"sources":["https://www.youtube.com/watch?v=n1Zc7YQixL8","https://www.youtube.com/watch?v=k1_Uys7SNlg","https://www.youtube.com/playlist?list=PLaRjp1CZwGVRg6DeaO7kLNZsPk2h0zsMy","https://soundcloud.com/kala-pona/o-lape","https://soundcloud.com/kala-pona/o-lape-extended","https://open.spotify.com/track/4vCUiOujaxRnpIxnwjIBw3","https://open.spotify.com/track/2cNbYvSRv4Ov23o575I45C","https://www.youtube.com/playlist?list=OLAK5uy_nbTTsNjV9XPhEK3j3oFytc2G0qExqL56g","https://www.youtube.com/watch?v=HngsPrnlG7U","https://www.youtube.com/watch?v=SeSNgWu1yNA","https://seka.pona.la/w/8aiASAdAWF8iCjR2WnbhhB"],"archives":null,"preprocessing":"Section headers are wrapped inside square brackets.","accessibility-notes":null,"notes":null},"body":"\\[sike] \\\no lape, o lape \\\nale li pona tawa sina \\\no lape, lape suwi \\\ntenpo kama la ale li pona\n\n\\[musi #1] \\\ntenpo suno kama la \\\nike li weka \\\nwaso lili suwi li kon\n\ntenpo suno kama la \\\nale li pona \\\nkasi kule mute li lon\n\n\\[sike] \\\no lape, o lape \\\nale li pona tawa sina \\\no lape, lape suwi \\\ntenpo kama la ale li pona\n\n\\[musi #2] \\\ntenpo suno kama la \\\npimeja li awen kin \\\npimeja li monsuta ala\n\ntenpo suno kama la \\\nwalo li kama sin \\\nale li pona tawa sina\n\n\\[sike] \\\no lape, o lape \\\nsina kama la ala li ike \\\no lape, lon supa lape \\\nlape suwi, omekapona","filePath":"poki/plaintext/2020/09/o-lape.md","digest":"56ad9d1c08e217cc","rendered":{"html":"<p>[sike] <br>\no lape, o lape <br>\nale li pona tawa sina <br>\no lape, lape suwi <br>\ntenpo kama la ale li pona</p>\n<p>[musi #1] <br>\ntenpo suno kama la <br>\nike li weka <br>\nwaso lili suwi li kon</p>\n<p>tenpo suno kama la <br>\nale li pona <br>\nkasi kule mute li lon</p>\n<p>[sike] <br>\no lape, o lape <br>\nale li pona tawa sina <br>\no lape, lape suwi <br>\ntenpo kama la ale li pona</p>\n<p>[musi #2] <br>\ntenpo suno kama la <br>\npimeja li awen kin <br>\npimeja li monsuta ala</p>\n<p>tenpo suno kama la <br>\nwalo li kama sin <br>\nale li pona tawa sina</p>\n<p>[sike] <br>\no lape, o lape <br>\nsina kama la ala li ike <br>\no lape, lon supa lape <br>\nlape suwi, omekapona</p>","metadata":{"headings":[],"localImagePaths":[],"remoteImagePaths":[],"frontmatter":{"title":"o lape","description":null,"authors":["kala pona Tonyu"],"proofreaders":null,"date":"2020-09-26T00:00:00.000Z","date-precision":"day","tags":["original","music","lyrics"],"original":null,"license":null,"sources":["https://www.youtube.com/watch?v=n1Zc7YQixL8","https://www.youtube.com/watch?v=k1_Uys7SNlg","https://www.youtube.com/playlist?list=PLaRjp1CZwGVRg6DeaO7kLNZsPk2h0zsMy","https://soundcloud.com/kala-pona/o-lape","https://soundcloud.com/kala-pona/o-lape-extended","https://open.spotify.com/track/4vCUiOujaxRnpIxnwjIBw3","https://open.spotify.com/track/2cNbYvSRv4Ov23o575I45C","https://www.youtube.com/playlist?list=OLAK5uy_nbTTsNjV9XPhEK3j3oFytc2G0qExqL56g","https://www.youtube.com/watch?v=HngsPrnlG7U","https://www.youtube.com/watch?v=SeSNgWu1yNA","https://seka.pona.la/w/8aiASAdAWF8iCjR2WnbhhB"],"archives":null,"preprocessing":"Section headers are wrapped inside square brackets.","accessibility-notes":null,"notes":null},"imagePaths":[]}},"collection":"poki"}},"t/story":{"prev":{"id":"2020/10/waso","data":{"title":"waso","description":"A translation of The Heron","authors":["jan Ne"],"proofreaders":null,"date":"2020-10-29T00:00:00.000Z","date-precision":"day","original":{"title":"The Heron","authors":["unknown"]},"tags":["translation","prose","story","folklore"],"license":"All Rights Reserved","sources":["https://jan-ne.github.io/lipu/Esopo"],"archives":null,"preprocessing":null,"accessibility-notes":null,"notes":null},"body":"# waso\r\n\r\nwaso li tawa pi wawa lili lon poka pi telo linja. ona li lukin e telo pona. linja ona pi anpa lawa en uta palisa ona li ilo pi kama moku. telo li jo mute e kala. taso ona ala li pona tawa ona.\r\n\r\n“kala lili li ike tawa mi.” ona li toki. “ona li ike tawa waso suli sama mi.”\r\n\r\nkala pona li kama lon poka.\r\n\r\n“ike kin.” waso li toki. “mi wile ala open e uta mi tawa kala sama ni!”\r\n\r\nsuno li kama sewi la kala li weka li tawa anpa pi telo suli lete. waso li lukin e kala ala. pini la pipi lili li moku pona tawa ona.\r\n\r\n\r\n\r\n*<p style=\"text-align: center;\">o wile suli ala. ante la ijo ike anu ijo ala li awen tawa sina.</p>*","filePath":"poki/plaintext/2020/10/waso.md","digest":"8644e2c9806420b5","rendered":{"html":"<h1 id=\"waso\">waso</h1>\n<p>waso li tawa pi wawa lili lon poka pi telo linja. ona li lukin e telo pona. linja ona pi anpa lawa en uta palisa ona li ilo pi kama moku. telo li jo mute e kala. taso ona ala li pona tawa ona.</p>\n<p>“kala lili li ike tawa mi.” ona li toki. “ona li ike tawa waso suli sama mi.”</p>\n<p>kala pona li kama lon poka.</p>\n<p>“ike kin.” waso li toki. “mi wile ala open e uta mi tawa kala sama ni!”</p>\n<p>suno li kama sewi la kala li weka li tawa anpa pi telo suli lete. waso li lukin e kala ala. pini la pipi lili li moku pona tawa ona.</p>\n<p><img src=\"https://jan-ne.github.io/lipu/Esopo/waso.jpg\" alt=\"\"></p>\n<p><em></em></p><p style=\"text-align: center;\"><em>o wile suli ala. ante la ijo ike anu ijo ala li awen tawa sina.</em></p><p></p>","metadata":{"headings":[{"depth":1,"slug":"waso","text":"waso"}],"localImagePaths":[],"remoteImagePaths":[],"frontmatter":{"title":"waso","description":"A translation of The Heron","authors":["jan Ne"],"proofreaders":null,"date":"2020-10-29","date-precision":"day","original":{"title":"The Heron","authors":["unknown"]},"tags":["translation","prose","story","folklore"],"license":"All Rights Reserved","sources":["https://jan-ne.github.io/lipu/Esopo"],"archives":null,"preprocessing":null,"accessibility-notes":null,"notes":null},"imagePaths":[]}},"collection":"poki"},"next":{"id":"2020/08/ma-pi-lon-ala","data":{"title":"ma pi lon ala","description":null,"authors":["palisa jelo Natan"],"proofreaders":null,"date":"2020-08-31T00:00:00.000Z","date-precision":"day","original":null,"tags":["original","story"],"license":null,"sources":["https://discord.com/channels/301377942062366741/545467374254555137/749779196733161543","https://cdn.discord.com/channels/301377942062366741/545467374254555137/749779196733161543/ma_pi_lon_ala.pdf"],"archives":null,"preprocessing":null,"accessibility-notes":null,"notes":null},"body":"# ma pi lon ala\ntan palisa jelo Natan\n\n*“lipu musi li toki e ijo lon kepeken ijo pi lon ala” - jan Ape pi mama Kamu*\n\n*open la jan Same en mama ona li lon ma. lon lon lon la toki pona li lili sama ala toki Inli. taso ma ni li ma pi lon ala.*\n\n\noko mi li kama open lon tenpo pi open suno. suno li kama lon lupa lukin sama palisa. kalama pipi li kama tan ilo tenpo li kama pini tan pilin pi luka mi.\n\nweka tan supa lape la mi kama jo e moku li pali moku. kalama pi wawa ala la mi kalama e ni tawa mama mi: “tenpo open pona, mama o.”\n\n“tenpo open pona a, jan suwi mi o!” li kalama tan uta pi mama mi. “tan lukin la sina pilin lape. ni li lon tan seme?”\n\n“a. musi sin li kama tawa mi. sina sona ala sona e kon pi nimi ‘toki pali?’” toki ni la mi pana e pan tawa supa moku. kepeken ilo la mi tu e pan li pana e waso tawa insa. pilin pona pi sinpin lawa mi li kama tan lukin mi pi moku ni. mi la ona li pona tawa uta.\n\nmama mi li toki e ni: “pilin mi la mi sona. insa lawa mi la ona li toki tan pali jan. musi ni li tan ala tan pi pilin lape sina? ona li weka e tenpo sina la ni li ike. tenpo lape sina o tawa lape. jan lili mi o, o sona e ni...”\n\nmi toki e ni: “mama mi a. mi o awen toki. toki pali pi musi mi li sama ala toki pona. ken la sina pilin e ni: ona li nasa. nimi pi mute suli li lon toki ni. poka pi nimi ante la nasin toki pi nimi wan ona li kama ante. ni li nasa kin. taso ona li musi pona tawa mi. ona li weka e tenpo ike mi tawa tenpo pona. toki pona la nimi pi toki pali ni li ken toki Inli.”\n\nnasin toki pi pilin musi lili la mama mi li toki e ni: “nasa a a. mi sona ala e tan sina pi kepeken pi toki ni. ken la kepeken sina pi tenpo sina li ken tawa ijo musi ante. musi ni li pona ala tawa sina lon lon lon. lon lon lon la jan li toki pona. ijo musi sina o pona tawa sina sama kalama musi sama tawa. kalama musi li pona. tawa li pona tawa sijelo. taso toki Inli li pona tawa ijo ala. kin la toki ni li toki lon ala. toki pali li toki pi lon ala. nanpa tu wan la jan li ken toki kepeken nasin seme lon toki ni a! nimi mute li lon. toki li sama ma. ijo mute mute li lon ma la ijo ale ni li lili. taso ijo pi mute ala li lon la ijo ale li ken suli li suli. ni la nimi mute li lili e ken toki e kon nimi. tan ni la kepeken nasin seme la jan li toki kepeken toki… a… toki pali ni. nimi ona li seme?”\n\nwawa ala la mi toki e ni: “toki Inli. ante la ona li pona tawa ijo ala ala. ona li pona tawa mi.”\n\n“a lon. toki Inli. ken la ona o pona ala tawa sina. mute nimi li suli lon toki Inli. taso mute li ni lili e kon nimi e ken toki. jan lili mi o, ni la jan li ken toki kepeken nasin seme lon toki Inli?”\n\npilin pi ike lili la mi toki e ni: “ale ni li lon. nimi ale pi toki Inli li kon lili. taso nasin ni pi nimi mute li pana e ken. ma kon pi toki sina la ni o lon: jan mute mute li pali e tomo lon ma. sina toki e ni: ma kon ni pi toki pona la ijo ale li suli tan ni: ma wan li weka tawa ijo pi mute ala taso. ante la sina toki e ni: ma kon ni pi toki Inli la ijo ale li lili tan ni: ma wan li weka tawa ijo pi mute suli. taso ma kon ni pi toki pona la jan mute li pali e tomo lon ijo wan. ijo li suli la tomo mute li kama pali lon ijo sama. ni la sina ken toki e ijo pi tomo wan kepeken nasin seme?”\n\nweka pi lukin toki mi la mama mi li toki e ni: “a… ken taso sina ken awen sona e kon. kin la…”\n\n“mama mi o, sina ken toki lon pini pi wile toki mi. tomo mute li tawa ijo sama la sina ken toki e ijo pi tomo wan kepeken nasin seme? sina ken ala. awen sona li awen lon. taso ken pi sona ala li kama suli. ni li ante tawa toki Inli. toki Inli li nasin e ken sona. ma kon ni pi toki Inli la tomo lili anu tomo wan li lon ijo sama. ni li lon tan ni: ijo pi mute suli li lon ma sama la ijo ale ni li lili. ni la sina toki e ijo la jan li ken sona e kon tomo kepeken wawa lili. ni li tan lon pi toki Inli. ona li nasin e ken sona li weka e wawa tan ken sona.”\n\nkalama ala li awen lili lon uta pi mama mi. taso pini pi weka kalama la ona li toki e ni: “awen la mi pilin e ni: toki pali Inli li nasa mute li pona ala tawa sina. tenpo sina o lon tawa pona sina. taso… mi wile ala lawa ike e sina. ni la sina ken awen kama sona e toki nasa pi wile sina. ante la ken pi toki nasa sina li suli ala. jan li kepeken ala e ona la ona li suli ala.”\n\ntawa mama mi la mi toki e ni: “mi mute li ken ala ken awen toki e ni lon tenpo kama? mi wile open moku e moku mi pi tenpo open.”\n\n“ken, jan suwi mi o. o moku pona.”","filePath":"poki/plaintext/2020/08/ma-pi-lon-ala.md","digest":"f9add9611c26d95e","rendered":{"html":"<h1 id=\"ma-pi-lon-ala\">ma pi lon ala</h1>\n<p>tan palisa jelo Natan</p>\n<p><em>“lipu musi li toki e ijo lon kepeken ijo pi lon ala” - jan Ape pi mama Kamu</em></p>\n<p><em>open la jan Same en mama ona li lon ma. lon lon lon la toki pona li lili sama ala toki Inli. taso ma ni li ma pi lon ala.</em></p>\n<p>oko mi li kama open lon tenpo pi open suno. suno li kama lon lupa lukin sama palisa. kalama pipi li kama tan ilo tenpo li kama pini tan pilin pi luka mi.</p>\n<p>weka tan supa lape la mi kama jo e moku li pali moku. kalama pi wawa ala la mi kalama e ni tawa mama mi: “tenpo open pona, mama o.”</p>\n<p>“tenpo open pona a, jan suwi mi o!” li kalama tan uta pi mama mi. “tan lukin la sina pilin lape. ni li lon tan seme?”</p>\n<p>“a. musi sin li kama tawa mi. sina sona ala sona e kon pi nimi ‘toki pali?’” toki ni la mi pana e pan tawa supa moku. kepeken ilo la mi tu e pan li pana e waso tawa insa. pilin pona pi sinpin lawa mi li kama tan lukin mi pi moku ni. mi la ona li pona tawa uta.</p>\n<p>mama mi li toki e ni: “pilin mi la mi sona. insa lawa mi la ona li toki tan pali jan. musi ni li tan ala tan pi pilin lape sina? ona li weka e tenpo sina la ni li ike. tenpo lape sina o tawa lape. jan lili mi o, o sona e ni…”</p>\n<p>mi toki e ni: “mama mi a. mi o awen toki. toki pali pi musi mi li sama ala toki pona. ken la sina pilin e ni: ona li nasa. nimi pi mute suli li lon toki ni. poka pi nimi ante la nasin toki pi nimi wan ona li kama ante. ni li nasa kin. taso ona li musi pona tawa mi. ona li weka e tenpo ike mi tawa tenpo pona. toki pona la nimi pi toki pali ni li ken toki Inli.”</p>\n<p>nasin toki pi pilin musi lili la mama mi li toki e ni: “nasa a a. mi sona ala e tan sina pi kepeken pi toki ni. ken la kepeken sina pi tenpo sina li ken tawa ijo musi ante. musi ni li pona ala tawa sina lon lon lon. lon lon lon la jan li toki pona. ijo musi sina o pona tawa sina sama kalama musi sama tawa. kalama musi li pona. tawa li pona tawa sijelo. taso toki Inli li pona tawa ijo ala. kin la toki ni li toki lon ala. toki pali li toki pi lon ala. nanpa tu wan la jan li ken toki kepeken nasin seme lon toki ni a! nimi mute li lon. toki li sama ma. ijo mute mute li lon ma la ijo ale ni li lili. taso ijo pi mute ala li lon la ijo ale li ken suli li suli. ni la nimi mute li lili e ken toki e kon nimi. tan ni la kepeken nasin seme la jan li toki kepeken toki… a… toki pali ni. nimi ona li seme?”</p>\n<p>wawa ala la mi toki e ni: “toki Inli. ante la ona li pona tawa ijo ala ala. ona li pona tawa mi.”</p>\n<p>“a lon. toki Inli. ken la ona o pona ala tawa sina. mute nimi li suli lon toki Inli. taso mute li ni lili e kon nimi e ken toki. jan lili mi o, ni la jan li ken toki kepeken nasin seme lon toki Inli?”</p>\n<p>pilin pi ike lili la mi toki e ni: “ale ni li lon. nimi ale pi toki Inli li kon lili. taso nasin ni pi nimi mute li pana e ken. ma kon pi toki sina la ni o lon: jan mute mute li pali e tomo lon ma. sina toki e ni: ma kon ni pi toki pona la ijo ale li suli tan ni: ma wan li weka tawa ijo pi mute ala taso. ante la sina toki e ni: ma kon ni pi toki Inli la ijo ale li lili tan ni: ma wan li weka tawa ijo pi mute suli. taso ma kon ni pi toki pona la jan mute li pali e tomo lon ijo wan. ijo li suli la tomo mute li kama pali lon ijo sama. ni la sina ken toki e ijo pi tomo wan kepeken nasin seme?”</p>\n<p>weka pi lukin toki mi la mama mi li toki e ni: “a… ken taso sina ken awen sona e kon. kin la…”</p>\n<p>“mama mi o, sina ken toki lon pini pi wile toki mi. tomo mute li tawa ijo sama la sina ken toki e ijo pi tomo wan kepeken nasin seme? sina ken ala. awen sona li awen lon. taso ken pi sona ala li kama suli. ni li ante tawa toki Inli. toki Inli li nasin e ken sona. ma kon ni pi toki Inli la tomo lili anu tomo wan li lon ijo sama. ni li lon tan ni: ijo pi mute suli li lon ma sama la ijo ale ni li lili. ni la sina toki e ijo la jan li ken sona e kon tomo kepeken wawa lili. ni li tan lon pi toki Inli. ona li nasin e ken sona li weka e wawa tan ken sona.”</p>\n<p>kalama ala li awen lili lon uta pi mama mi. taso pini pi weka kalama la ona li toki e ni: “awen la mi pilin e ni: toki pali Inli li nasa mute li pona ala tawa sina. tenpo sina o lon tawa pona sina. taso… mi wile ala lawa ike e sina. ni la sina ken awen kama sona e toki nasa pi wile sina. ante la ken pi toki nasa sina li suli ala. jan li kepeken ala e ona la ona li suli ala.”</p>\n<p>tawa mama mi la mi toki e ni: “mi mute li ken ala ken awen toki e ni lon tenpo kama? mi wile open moku e moku mi pi tenpo open.”</p>\n<p>“ken, jan suwi mi o. o moku pona.”</p>","metadata":{"headings":[{"depth":1,"slug":"ma-pi-lon-ala","text":"ma pi lon ala"}],"localImagePaths":[],"remoteImagePaths":[],"frontmatter":{"title":"ma pi lon ala","description":null,"authors":["palisa jelo Natan"],"proofreaders":null,"date":"2020-08-31T00:00:00.000Z","date-precision":"day","tags":["original","story"],"original":null,"license":null,"sources":["https://discord.com/channels/301377942062366741/545467374254555137/749779196733161543","https://cdn.discord.com/channels/301377942062366741/545467374254555137/749779196733161543/ma_pi_lon_ala.pdf"],"archives":null,"preprocessing":null,"accessibility-notes":null,"notes":null},"imagePaths":[]}},"collection":"poki"}},"a/kala_pona_Tonyu":{"prev":{"id":"2020/10/pipi-li-kon","data":{"title":"pipi li kon","description":null,"authors":["kala pona Tonyu"],"proofreaders":null,"date":"2020-10-09T00:00:00.000Z","date-precision":"day","original":{"title":"虫儿飞","authors":["Ekin Cheng"]},"tags":["translation","music","lyrics","lullaby"],"license":null,"sources":["https://www.youtube.com/watch?v=sjdAnoGLeF4","https://soundcloud.com/kala-pona/pipi-li-kon","https://www.youtube.com/watch?v=dZPiTCulcEc"],"archives":null,"preprocessing":null,"accessibility-notes":null,"notes":null},"body":"sewi pimeja lon anpa \\\nmun lili walo lon poka \\\npipi li kon, pipi li kon \\\nsina wile e seme\n\nmun lon sewi li telo \\\nkasi lon anpa li moli \\\nkon lete, kon lete \\\nlon lon poka sina\n\npipi kon, kasi lape \\\ntu li pona tawa ale \\\npimeja li ike ala \\\napeja li ike wawa \\\nlape anu seme \\\nni anu nasin ante","filePath":"poki/plaintext/2020/10/pipi-li-kon.md","digest":"301bd65d39cb294a","rendered":{"html":"<p>sewi pimeja lon anpa <br>\nmun lili walo lon poka <br>\npipi li kon, pipi li kon <br>\nsina wile e seme</p>\n<p>mun lon sewi li telo <br>\nkasi lon anpa li moli <br>\nkon lete, kon lete <br>\nlon lon poka sina</p>\n<p>pipi kon, kasi lape <br>\ntu li pona tawa ale <br>\npimeja li ike ala <br>\napeja li ike wawa <br>\nlape anu seme <br>\nni anu nasin ante</p>","metadata":{"headings":[],"localImagePaths":[],"remoteImagePaths":[],"frontmatter":{"title":"pipi li kon","description":null,"authors":["kala pona Tonyu"],"proofreaders":null,"date":"2020-10-09T00:00:00.000Z","date-precision":"day","tags":["translation","music","lyrics","lullaby"],"original":{"title":"虫儿飞","authors":["Ekin Cheng"]},"license":null,"sources":["https://www.youtube.com/watch?v=sjdAnoGLeF4","https://soundcloud.com/kala-pona/pipi-li-kon","https://www.youtube.com/watch?v=dZPiTCulcEc"],"archives":null,"preprocessing":null,"accessibility-notes":null,"notes":null},"imagePaths":[]}},"collection":"poki"},"next":{"id":"2020/09/o-lape","data":{"title":"o lape","description":null,"authors":["kala pona Tonyu"],"proofreaders":null,"date":"2020-09-26T00:00:00.000Z","date-precision":"day","original":null,"tags":["original","music","lyrics"],"license":null,"sources":["https://www.youtube.com/watch?v=n1Zc7YQixL8","https://www.youtube.com/watch?v=k1_Uys7SNlg","https://www.youtube.com/playlist?list=PLaRjp1CZwGVRg6DeaO7kLNZsPk2h0zsMy","https://soundcloud.com/kala-pona/o-lape","https://soundcloud.com/kala-pona/o-lape-extended","https://open.spotify.com/track/4vCUiOujaxRnpIxnwjIBw3","https://open.spotify.com/track/2cNbYvSRv4Ov23o575I45C","https://www.youtube.com/playlist?list=OLAK5uy_nbTTsNjV9XPhEK3j3oFytc2G0qExqL56g","https://www.youtube.com/watch?v=HngsPrnlG7U","https://www.youtube.com/watch?v=SeSNgWu1yNA","https://seka.pona.la/w/8aiASAdAWF8iCjR2WnbhhB"],"archives":null,"preprocessing":"Section headers are wrapped inside square brackets.","accessibility-notes":null,"notes":null},"body":"\\[sike] \\\no lape, o lape \\\nale li pona tawa sina \\\no lape, lape suwi \\\ntenpo kama la ale li pona\n\n\\[musi #1] \\\ntenpo suno kama la \\\nike li weka \\\nwaso lili suwi li kon\n\ntenpo suno kama la \\\nale li pona \\\nkasi kule mute li lon\n\n\\[sike] \\\no lape, o lape \\\nale li pona tawa sina \\\no lape, lape suwi \\\ntenpo kama la ale li pona\n\n\\[musi #2] \\\ntenpo suno kama la \\\npimeja li awen kin \\\npimeja li monsuta ala\n\ntenpo suno kama la \\\nwalo li kama sin \\\nale li pona tawa sina\n\n\\[sike] \\\no lape, o lape \\\nsina kama la ala li ike \\\no lape, lon supa lape \\\nlape suwi, omekapona","filePath":"poki/plaintext/2020/09/o-lape.md","digest":"56ad9d1c08e217cc","rendered":{"html":"<p>[sike] <br>\no lape, o lape <br>\nale li pona tawa sina <br>\no lape, lape suwi <br>\ntenpo kama la ale li pona</p>\n<p>[musi #1] <br>\ntenpo suno kama la <br>\nike li weka <br>\nwaso lili suwi li kon</p>\n<p>tenpo suno kama la <br>\nale li pona <br>\nkasi kule mute li lon</p>\n<p>[sike] <br>\no lape, o lape <br>\nale li pona tawa sina <br>\no lape, lape suwi <br>\ntenpo kama la ale li pona</p>\n<p>[musi #2] <br>\ntenpo suno kama la <br>\npimeja li awen kin <br>\npimeja li monsuta ala</p>\n<p>tenpo suno kama la <br>\nwalo li kama sin <br>\nale li pona tawa sina</p>\n<p>[sike] <br>\no lape, o lape <br>\nsina kama la ala li ike <br>\no lape, lon supa lape <br>\nlape suwi, omekapona</p>","metadata":{"headings":[],"localImagePaths":[],"remoteImagePaths":[],"frontmatter":{"title":"o lape","description":null,"authors":["kala pona Tonyu"],"proofreaders":null,"date":"2020-09-26T00:00:00.000Z","date-precision":"day","tags":["original","music","lyrics"],"original":null,"license":null,"sources":["https://www.youtube.com/watch?v=n1Zc7YQixL8","https://www.youtube.com/watch?v=k1_Uys7SNlg","https://www.youtube.com/playlist?list=PLaRjp1CZwGVRg6DeaO7kLNZsPk2h0zsMy","https://soundcloud.com/kala-pona/o-lape","https://soundcloud.com/kala-pona/o-lape-extended","https://open.spotify.com/track/4vCUiOujaxRnpIxnwjIBw3","https://open.spotify.com/track/2cNbYvSRv4Ov23o575I45C","https://www.youtube.com/playlist?list=OLAK5uy_nbTTsNjV9XPhEK3j3oFytc2G0qExqL56g","https://www.youtube.com/watch?v=HngsPrnlG7U","https://www.youtube.com/watch?v=SeSNgWu1yNA","https://seka.pona.la/w/8aiASAdAWF8iCjR2WnbhhB"],"archives":null,"preprocessing":"Section headers are wrapped inside square brackets.","accessibility-notes":null,"notes":null},"imagePaths":[]}},"collection":"poki"}}} toki ale poetry original story kala pona Tonyu li sitelen
ma pona pi toki pona
tomo sin.
sitelen mute li kama tawa oko sina sama telo. sitelen lili, suli, nimi mute.
tenpo la nimi li lon sona sina. tenpo la ona li sama nimi ante, sama nimi ale. sina sona e ni sama nimi sina. sina ken toki e ni sama ijo ale.
tenpo la nimi mute li sin tawa sina, li ante mute - li awen kama tan uta pi jan ante sama nimi ale, li sama nimi pi sona sina tawa ona.
sina pilin nasa lili. nimi ni li seme? tawa ante la, nimi ni li namako ala. kon ona li lon ala sina.
tenpo la nimi nasa ni li kama tawa lawa sina. tenpo la nimi nasa ni li open pona tawa uta sina, li pilin namako ala. tenpo la toki sina li kama nimi sin mute.
tenpo la sina ante e nimi sina tawa nimi nasa ni. tenpo la sina lukin e kama pi nimi sin tan jan, e lon pi musi sin, e kama pi jan sin.
tenpo la jan li kama jan pona tawa sina. tenpo la tomo li kama tomo pona, li kama tomo lon, tawa sina. tenpo la nimi nasa sin li kama nimi sina.
tenpo la sina lukin e nimi pi tomo ni, li pilin olin.
tenpo la sina pali e nimi sin.