moku li suwi ala suwi?

tan jan Wano (Ron Rapahel) sike #2024 ) #8 ) #10

{"/":{"prev":{"id":"2024/08/mi-wile-e-sona-sin","data":{"title":"mi wile e sona sin","description":null,"authors":["jan Sepulon"],"proofreaders":null,"date":"2024-08-10T00:00:00.000Z","date-precision":"day","original":null,"tags":null,"license":"CC-BY-SA-4.0","sources":["https://github.com/raacz/utala/blob/main/mamtt/lipu-musi/lipu-suli/mi-wile-e-sona-sin.md","https://utala.pona.la/mamtt/lipu-musi/lipu-suli/mi-wile-e-sona-sin.html"],"archives":null,"preprocessing":null,"accessibility-notes":null,"notes":null},"body":"## mi moku\n\n— kon pakala li kama la jan Kasa o awen pona!\n\nmama mi li wile e pona mi la mi o weka e poki jaki tan tomo pi mi tu. pimeja pi walo lili li len e suno. telo li kama ala tan sewi lon tenpo ni. taso kon wawa li lon. kasi suli li tawa mute. lukin la jan ala li lon ma tomo. kasi li laso mute. kasi kule mute li lon. taso lete li lon kin.\n\nkon li kalama wawa. mi tawa noka wawa tawa nasin pi ma tomo. mi pana e poki jaki lon poka nasin. sama waso ike la palisa kasi li tawa kon lon poka pi lawa mi. mi o tawa tomo kepeken tenpo lili!\n\nmi lon tomo la mi pini e sinpin lupa tomo kepeken wawa. mi utala e kon. ale li pona. \n\nkalama kon li wawa li ike tawa mi. mi open e ilo pi kalama musi. mi alasa lili. kalama musi pona pi pilin lape li kama. ona li pona mute tawa kute mi. mi sona mute e ona. mi sona e kalama musi ale. mi wile e ni: kalama musi sin li lon. taso jan ala li ken pali e kalama sin. jan ala li ken pali e ijo sin. sin li kama tan jan mun taso. \n\njan mun li sama ala sama jan ma? mi sona ala. jan ma en jan mun li kulupu ala. tenpo la jan mun li toki tawa jan ma. taso suno wawa li selo e jan mun la jan ma li ken ala lukin e ona.\n\n— jan Kasa o! sina wile moku anu seme?\n\nmama mi li toki lon tomo moku, li pali e moku seli. nena mi li pilin e kon pona. ko kasi seli a. tenpo pini lili la mi sona ala e pilin moku mi. tenpo ni la mi pilin e ni: mi ken moku e moku mute. insa mi li kalama, li wile e moku lon tenpo ni. mi tawa tomo moku.\n\n— wile a. sina wile ala wile e ni: mi kin li pali e moku?\n\npoka uta pi mama mi li tawa sewi.\n\n— pali li pini. o pana e supa lili sina lon supa moku.\n\nmi pana e supa mi e ilo moku mi, e ilo moku pi mama mi. mama mi li pana e poki moku seli lon supa moku, li pana e moku tawa mi tu kepeken palisa poki suli.\n\nmoku li pona. tenpo mute la mi pali moku tawa mama mi. mi la ni li suli: mi pona tawa kulupu mama mi.\n\nlukin pi mama mi li nasa. mi pilin e ni: toki suli li lon insa pi lawa ona.\n\n— mama o! sina pilin seme?\n\nmama mi li kon uta wawa.\n\n— tenpo pi open suno la mi tawa poki lipu lon sinpin pi tomo mi. lipu nasa li lon.\n\n— lipu li toki e seme?\n\n— mi sona ala. mi open ala e ona. nimi sina li lon sinpin ona.\n\ntan insa pi len ona la mama mi li pana e lipu tawa mi. kule ona li nasa li ante lon tenpo ale.\n\n— mama mi o... lipu ni li kama tan jan mun a!\n\nlawa pi mama mi li tawa anpa.\n\n— jan lili mi o... mi pilin ike lili. jan mun li pana e lipu lon tenpo pi mute ala. ona li pana la ona li pana e sona sin.\n\n— pona a. ni li pona ... anu seme?\n\n— tenpo la jan pi sona sin li weka. ken la ona li awen lon ma pi jan mun.\n\npilin ike pi mama mi li pakala ala e wile mi. mi open e lipu. toki lili taso li lon:\n\n\"tenpo pimeja ni li kama la o awen lon poka pi tomo sina. ilo tawa li kama. mi jan mun pi pana sona suli.\"\n\nkalama ala li lon. mi lukin e lupa tomo mi. kasi suli pi poka tomo li tawa ala. kon wawa li moli. sewi li awen walo pimeja. taso laso lili li lon.\n\nma li sama lape la kon wawa li lon insa mi. jan mun li wile pana e sona sin tawa mi a. ni li nasa, li nasa mute, li nasa mute pona. wawa a. ken la ona li pana e sona sin pi pali moku. ken la ona li pana e sona sin pi pona sijelo. kepeken ni la mi ken pona e jan pi sijelo pakala.\n\nmama mi li toki ala. ona li toki la mi kute ala. toki mute li lon insa pi lawa mi. mi wile e ni taso: sona sin li ante ala e olin pi mi tu. mi wile awen pona e mama mi.\n\nmi pini moku. mi telo e supa moku e ilo moku ale.\n\n***\n\n## jan pona mi li kama\n\nkalama luka li kama tan lupa tomo. mi tawa. mi open e lupa. jan Neli li lon. ona li jan pona. mi en ona li lili la mi tawa tomo sona sama.\n\n— toki, jan Kasa o! kon wawa li pakala lili e kasi suli mi. sina la ale li pona anu seme?\n\n— pona a. jan mun li wile pana e sona sin tawa mi!\n\nmi luka e lipu tawa jan Neli. oko pi jan pona mi li kama suli.\n\n— wawa nasa a! jan ala pi ma tomo mi li jo e lipu sama, e sona sin. pona li kama tawa sina.\n\nni li pona. ni li lon. pilin ike pi mama mi li nasa ike. mi weka tan lupa tomo.\n\n— o kama insa! mama mi o, jan Neli li lon, li awen lon tomo mi.\n\nmi tu li tawa tomo mi, li lon supa lape mi. supa monsi li lon tomo mi. taso ona li sama kiwen, li pana e pilin ike. supa lape mi li pona tawa monsi.\n\njan Neli li musi kepeken luka ona. ijo li pana e pilin ike tawa ona.\n\n— jan Neli o. sina pilin seme?\n\nona li pana e kon nena pi wawa lili.\n\n— mi pilin monsuta lili tan ni: sina kama jan suli tan sona sin la, sina tawa lon poka pi jan mute ante. mi wile ala e ni: mi ken ala toki tawa sina. tenpo musi pi mi tu en tenpo toki pi mi tu li suli tawa mi. sina jan pona mi. mi wile e ni: ala li ante. taso ante li kama.\n\ntenpo lili la mi toki ala. mi kin li wile ala e pakala pi tenpo mi. sona sin li ken ala ken pakala e pona?\n\ntenpo lili li pini la mi toki e ni:\n\n— ken la jan mun li pana e sona lili taso tawa mi. ken la ona li pana e sona pi kalama musi sin taso.\n\n— sona pi kalama musi li suli a. kalama musi en tawa musi li suli tawa mi, tawa sina, tawa jan mute.\n\n— lon. sona seme li lili?\n\n— sona pi nasin utala sin li lili tawa mi.\n\nutala li ike tawa mi tu. taso mi sona e ni: jan mun li pana e sona pi ilo utala sin, li pana e sona pi nasin utala sin la, jan mute li wile e ni. mi jo e sona ni la jan utala li wile toki mute tawa mi, li wile sona e ale, li wile alasa e sona len lon insa pi lawa mi. ni la toki ona li pini lon tenpo ala. \n\nmi wile ala e sona pi suli mute. mi wile e sona pona. sona sin mi o pana e pilin pona tawa jan mute. taso sona ni o ante ala e ma ale. sona ni o pakala ala e nasin mi.\n\nmi toki e ni:\n\n— jan mun li pana ala e sona lili.\n\n— ni la sona sin seme li utala ala e kulupu pi mi tu? ken la jan mun o pana e sona pi nasin nanpa sin a!\n\n— a a a. nanpa li pona. sina wile ante e nasin nanpa tan seme?\n\njan Neli li luka e lawa ona, li toki e ni:\n\n— mi sona ala. nanpa li lili. mi mute li kepeken nanpa pi suli mute la mi mute li ken pali e ijo pi suli pona.\n\n— nasa a. jan li ken pali e ijo mute kepeken nasin nanpa pi tenpo ni. nanpa li lili ala. ona li suli, li mute. jan li wile ala e nasin nanpa sin.\n\n— sina ken lawa e jan mun la sina pana e sona sin seme tawa sina? \n\n— n... toki sina li nasa pona. sona moku sin li ken pona. ni la mi ken pali e moku sin tawa mama mi, tawa sina kin. anu la sona pi nimi sin li ken pona kin.\n\n— a a a. nasin nanpa sin li ike tawa sina la nimi sin li pona tan seme?\n\n— tenpo mute la mi pilin nasa. taso mi sona ala e ni: mi pilin seme? pilin ike mute li lon, li sama ala.\n\npoka uta pi jan Neli li tawa anpa. ona li pilin ike anu seme? ona li toki e ni tawa mi:\n\n— pilin pona mute li lon, li sama ala. sina wile e nimi sin pi pilin ike la sina pilin ike lon tenpo mute. ni la mi pilin ike lili kin.\n\n— tenpo ni la mi pilin pona. o pilin pona kin. mi pilin ike lon tenpo lili taso. mi pilin pona la mi o toki ala. tenpo pona la mi lon taso. jan li ken lukin e pilin pona mi lon sinpin mi, lon oko mi, lon nasin pi tawa mi. taso mi pilin ike la mi wile toki e pilin mi tawa jan ante. ni la ona li sona e mi, li ken pona e lawa e pilin mi. nimi sin li ken ni.\n\n— sina pilin ike la o kama tawa mi. mi wile pona e pilin sina lon tenpo ale.\n\n— mi sona. sina jan pona pi pona mute. mi sona ala e wile pi jan mun. taso mi sona e ni: mi wile awen lon poka sina.\n\npoki uta pi jan Neli li tawa sewi. \n\n***\n\n## tenpo pimeja li lon\n\npimeja li lon. mi lon poka pi tomo mi. tenpo suno la mi en jan Neli li toki mute li musi mute. jan pona mi li tawa tomo ona la mi telo pona e sijelo mi. mi alasa e len pi pona suli. mi jo e poki lili. taso ijo pi mute ala li lon insa ona. moku lete li lon. telo kili li lon kin. pana sona pi jan mun li wile ala e tenpo suli. tawa li wile ala e tenpo suli.\n\nmi lukin e nasin pi ma tomo e ma kasi e sewi kin. taso mi lukin ala e ilo tawa pi jan mun. jan pi sona sin li toki lili e tawa ona. mi sona e ni taso: tawa ona li pana e pilin nasa. ken la jan pi sona sin li jo ala e nimi pona tawa toki pona. ken la jan mun li pana e nimi sin tawa mi. ni la mi ken pana e sona ale pi tawa mi.\n\nkalama lili li lon. kalama ni li sama kon wawa pi open tenpo suno ni. taso ona li lili mute, li wawa ala. linja suli li pimeja e pimeja. taso ona li tawa nasa. ona li tawa sama akesi linja. taso ona li lon sewi.\n\nlinja selo mi ale li kama palisa lili. taso mi pilin ike ala. mi pilin e ni: wawa suli li kama. ilo pi jan mun li kama a!\n\nijo ni li ilo tawa ala. kepeken kalama lili la akesi suli li tawa ma. oko ona li sama seli li lukin e mi. ona li jan mun anu seme?\n\nakesi suli li awen lukin e mi, li toki e ni:\n\n— sina jan Kasa anu seme?\n\n— mi jan Kasa. sina seme?\n\n— mi akesi Ywuwojiti.\n\nakesi NKuwe... LSuwa.. PToweja... mi ken ala toki e nimi ni. uta mi li ken ala kalama e kalama ni. nimi ona li sama kalama pi ilo wawa nasa. taso mi wile ala pana e pilin ike tawa akesi ni. kin la mi wile ala pana e wile utala tawa ona.\n\n— mi pakala, akesi suli o. mi ken ala toki e nimi sina.\n\n— ale li pona, jan lili o. tenpo pi sona sin li kama. sina wile ala wile e sona sin pi jan mun?\n\n— mi wile.\n\n— pona. seme li lon poki sina, li lon len sina?\n\nmi luka e len mi. mi jo ala e ijo mute lon poki len mi.\n\n— mi jo e ilo pi lupa tomo mi, e sike luka, e moku suwi, e telo kili taso.\n\n— sina jo ala jo e ilo utala?\n\n— ala. utala li ike tawa mi.\n\n— pona. taso ilo pi lupa tomo en sike luka li sama kiwen li ken ilo utala, li ken pakala lili e sijelo. o pana e ona lon ma.\n\nmi ni ala la mi ken ala tawa jan mun. mi wile e sona sin la mi kute e akesi suli. mi weka e sike e ilo lupa mi. mi wile e ni: ijo ni li awen lon ma, li weka ala lon tenpo pi kama mi sin. mi toki e ni:\n\n— tenpo seme la mi kama lon tomo ni?\n\n— mi sona ala. jan mute li kama jo e sona sin kepeken tenpo lili. ona li tawa li kama lon tenpo pimeja wan. jan ante li kama ala tawa tomo ona.\n\n— jan ante ni li seme? ona li kama ala tan seme? ona li awen lon seme?\n\nakesi suli li toki ala li lukin wawa e mi. ken la ona li sona ala. ken la ona li wile ala toki. jan pi mute ala li awen weka. ale li pona.\n\ntenpo ala la mi sona e ni: akesi suli li lon, li ken toki, li ken tawa sewi. jan ala li toki e lon ona, li lukin e ona. ken la akesi suli ni li wan. ken la akesi suli ante li lon ala.\n\nmi toki e pilin mi tawa akesi pimeja:\n\n— akesi sama sina li lon ala lon? sina mama ala mama? sina toki tawa kulupu mama sina anu seme?\n\n— mi wan. mi mama ala. akesi ala li mama mi. mi pilin e ni: jan mun li mama e mi.\n\nsona ni li nasa pona. ni li sona sin. taso mi wile e sona sin ante e sona sin mute.\n\nselo akesi li lukin pimeja mute. mi ken ala lukin e len, e poki, e tomo. linja ala li lon sijelo akesi.\n\nmi toki e ni tawa akesi suli nasa:\n\n— mi supa ala supa lon monsi sina?\n\n— a a a. sina wile ni tan seme?\n\n— tawa la, mi lukin ala e nasin ante. sina jo ala e poki e luka. mi lon monsi sina ala la sina tawa e mi kepeken nasin seme?\n\n— ma pi jan mun li lon sewi, li mun ante. sina lon monsi mi la sina ken ala kon. tawa la sina lon uta mi.\n\nmi pilin nasa ike lili. mi o tawa lon insa pi akesi suli anu seme? mi tawa ala la mi lukin ala e jan mun e sona sin. insa akesi li jo ala jo e kon pona?\n\n— jan ale pi sona sin li kama ala kama lon insa pi uta sina?\n\n— sina wile sona e ijo mute. sina jan pi wile sona a. jan mun li wile e sina la mi sona e tan. lon la jan ale pi sona sin li kama. tenpo li kama lili. o kama.\n\nakesi suli li open suli e uta ona. mi wile e sin la mi o tawa. mi lukin e uta. mi lukin e ijo mi lon ma. mi lukin e tomo mi. uta pi akesi suli li monsuta lili. taso mi tawa.\n\nakesi li pini e uta ona. ale li pimeja la mi ken ala lukin. mi wile e sona mute. taso monsuta li kama suli.\n\nmi toki e ni kin:\n\n— sina moku ala moku? sina moku e seme?\n\ninsa uta la toki pi akesi suli li wawa:\n\n— a a a. mi moku e jan.","filePath":"poki/plaintext/2024/08/mi-wile-e-sona-sin.md","digest":"a792a5bd22c9fcfa","rendered":{"html":"<h2 id=\"mi-moku\">mi moku</h2>\n— kon pakala li kama la jan Kasa o awen pona!\nmama mi li wile e pona mi la mi o weka e poki jaki tan tomo pi mi tu. pimeja pi walo lili li len e suno. telo li kama ala tan sewi lon tenpo ni. taso kon wawa li lon. kasi suli li tawa mute. lukin la jan ala li lon ma tomo. kasi li laso mute. kasi kule mute li lon. taso lete li lon kin.\nkon li kalama wawa. mi tawa noka wawa tawa nasin pi ma tomo. mi pana e poki jaki lon poka nasin. sama waso ike la palisa kasi li tawa kon lon poka pi lawa mi. mi o tawa tomo kepeken tenpo lili!\nmi lon tomo la mi pini e sinpin lupa tomo kepeken wawa. mi utala e kon. ale li pona.\nkalama kon li wawa li ike tawa mi. mi open e ilo pi kalama musi. mi alasa lili. kalama musi pona pi pilin lape li kama. ona li pona mute tawa kute mi. mi sona mute e ona. mi sona e kalama musi ale. mi wile e ni: kalama musi sin li lon. taso jan ala li ken pali e kalama sin. jan ala li ken pali e ijo sin. sin li kama tan jan mun taso.\njan mun li sama ala sama jan ma? mi sona ala. jan ma en jan mun li kulupu ala. tenpo la jan mun li toki tawa jan ma. taso suno wawa li selo e jan mun la jan ma li ken ala lukin e ona.\n— jan Kasa o! sina wile moku anu seme?\nmama mi li toki lon tomo moku, li pali e moku seli. nena mi li pilin e kon pona. ko kasi seli a. tenpo pini lili la mi sona ala e pilin moku mi. tenpo ni la mi pilin e ni: mi ken moku e moku mute. insa mi li kalama, li wile e moku lon tenpo ni. mi tawa tomo moku.\n— wile a. sina wile ala wile e ni: mi kin li pali e moku?\npoka uta pi mama mi li tawa sewi.\n— pali li pini. o pana e supa lili sina lon supa moku.\nmi pana e supa mi e ilo moku mi, e ilo moku pi mama mi. mama mi li pana e poki moku seli lon supa moku, li pana e moku tawa mi tu kepeken palisa poki suli.\nmoku li pona. tenpo mute la mi pali moku tawa mama mi. mi la ni li suli: mi pona tawa kulupu mama mi.\nlukin pi mama mi li nasa. mi pilin e ni: toki suli li lon insa pi lawa ona.\n— mama o! sina pilin seme?\nmama mi li kon uta wawa.\n— tenpo pi open suno la mi tawa poki lipu lon sinpin pi tomo mi. lipu nasa li lon.\n— lipu li toki e seme?\n— mi sona ala. mi open ala e ona. nimi sina li lon sinpin ona.\ntan insa pi len ona la mama mi li pana e lipu tawa mi. kule ona li nasa li ante lon tenpo ale.\n— mama mi o… lipu ni li kama tan jan mun a!\nlawa pi mama mi li tawa anpa.\n— jan lili mi o… mi pilin ike lili. jan mun li pana e lipu lon tenpo pi mute ala. ona li pana la ona li pana e sona sin.\n— pona a. ni li pona … anu seme?\n— tenpo la jan pi sona sin li weka. ken la ona li awen lon ma pi jan mun.\npilin ike pi mama mi li pakala ala e wile mi. mi open e lipu. toki lili taso li lon:\n“tenpo pimeja ni li kama la o awen lon poka pi tomo sina. ilo tawa li kama. mi jan mun pi pana sona suli.”\nkalama ala li lon. mi lukin e lupa tomo mi. kasi suli pi poka tomo li tawa ala. kon wawa li moli. sewi li awen walo pimeja. taso laso lili li lon.\nma li sama lape la kon wawa li lon insa mi. jan mun li wile pana e sona sin tawa mi a. ni li nasa, li nasa mute, li nasa mute pona. wawa a. ken la ona li pana e sona sin pi pali moku. ken la ona li pana e sona sin pi pona sijelo. kepeken ni la mi ken pona e jan pi sijelo pakala.\nmama mi li toki ala. ona li toki la mi kute ala. toki mute li lon insa pi lawa mi. mi wile e ni taso: sona sin li ante ala e olin pi mi tu. mi wile awen pona e mama mi.\nmi pini moku. mi telo e supa moku e ilo moku ale.\n<hr>\n<h2 id=\"jan-pona-mi-li-kama\">jan pona mi li kama</h2>\nkalama luka li kama tan lupa tomo. mi tawa. mi open e lupa. jan Neli li lon. ona li jan pona. mi en ona li lili la mi tawa tomo sona sama.\n— toki, jan Kasa o! kon wawa li pakala lili e kasi suli mi. sina la ale li pona anu seme?\n— pona a. jan mun li wile pana e sona sin tawa mi!\nmi luka e lipu tawa jan Neli. oko pi jan pona mi li kama suli.\n— wawa nasa a! jan ala pi ma tomo mi li jo e lipu sama, e sona sin. pona li kama tawa sina.\nni li pona. ni li lon. pilin ike pi mama mi li nasa ike. mi weka tan lupa tomo.\n— o kama insa! mama mi o, jan Neli li lon, li awen lon tomo mi.\nmi tu li tawa tomo mi, li lon supa lape mi. supa monsi li lon tomo mi. taso ona li sama kiwen, li pana e pilin ike. supa lape mi li pona tawa monsi.\njan Neli li musi kepeken luka ona. ijo li pana e pilin ike tawa ona.\n— jan Neli o. sina pilin seme?\nona li pana e kon nena pi wawa lili.\n— mi pilin monsuta lili tan ni: sina kama jan suli tan sona sin la, sina tawa lon poka pi jan mute ante. mi wile ala e ni: mi ken ala toki tawa sina. tenpo musi pi mi tu en tenpo toki pi mi tu li suli tawa mi. sina jan pona mi. mi wile e ni: ala li ante. taso ante li kama.\ntenpo lili la mi toki ala. mi kin li wile ala e pakala pi tenpo mi. sona sin li ken ala ken pakala e pona?\ntenpo lili li pini la mi toki e ni:\n— ken la jan mun li pana e sona lili taso tawa mi. ken la ona li pana e sona pi kalama musi sin taso.\n— sona pi kalama musi li suli a. kalama musi en tawa musi li suli tawa mi, tawa sina, tawa jan mute.\n— lon. sona seme li lili?\n— sona pi nasin utala sin li lili tawa mi.\nutala li ike tawa mi tu. taso mi sona e ni: jan mun li pana e sona pi ilo utala sin, li pana e sona pi nasin utala sin la, jan mute li wile e ni. mi jo e sona ni la jan utala li wile toki mute tawa mi, li wile sona e ale, li wile alasa e sona len lon insa pi lawa mi. ni la toki ona li pini lon tenpo ala.\nmi wile ala e sona pi suli mute. mi wile e sona pona. sona sin mi o pana e pilin pona tawa jan mute. taso sona ni o ante ala e ma ale. sona ni o pakala ala e nasin mi.\nmi toki e ni:\n— jan mun li pana ala e sona lili.\n— ni la sona sin seme li utala ala e kulupu pi mi tu? ken la jan mun o pana e sona pi nasin nanpa sin a!\n— a a a. nanpa li pona. sina wile ante e nasin nanpa tan seme?\njan Neli li luka e lawa ona, li toki e ni:\n— mi sona ala. nanpa li lili. mi mute li kepeken nanpa pi suli mute la mi mute li ken pali e ijo pi suli pona.\n— nasa a. jan li ken pali e ijo mute kepeken nasin nanpa pi tenpo ni. nanpa li lili ala. ona li suli, li mute. jan li wile ala e nasin nanpa sin.\n— sina ken lawa e jan mun la sina pana e sona sin seme tawa sina?\n— n… toki sina li nasa pona. sona moku sin li ken pona. ni la mi ken pali e moku sin tawa mama mi, tawa sina kin. anu la sona pi nimi sin li ken pona kin.\n— a a a. nasin nanpa sin li ike tawa sina la nimi sin li pona tan seme?\n— tenpo mute la mi pilin nasa. taso mi sona ala e ni: mi pilin seme? pilin ike mute li lon, li sama ala.\npoka uta pi jan Neli li tawa anpa. ona li pilin ike anu seme? ona li toki e ni tawa mi:\n— pilin pona mute li lon, li sama ala. sina wile e nimi sin pi pilin ike la sina pilin ike lon tenpo mute. ni la mi pilin ike lili kin.\n— tenpo ni la mi pilin pona. o pilin pona kin. mi pilin ike lon tenpo lili taso. mi pilin pona la mi o toki ala. tenpo pona la mi lon taso. jan li ken lukin e pilin pona mi lon sinpin mi, lon oko mi, lon nasin pi tawa mi. taso mi pilin ike la mi wile toki e pilin mi tawa jan ante. ni la ona li sona e mi, li ken pona e lawa e pilin mi. nimi sin li ken ni.\n— sina pilin ike la o kama tawa mi. mi wile pona e pilin sina lon tenpo ale.\n— mi sona. sina jan pona pi pona mute. mi sona ala e wile pi jan mun. taso mi sona e ni: mi wile awen lon poka sina.\npoki uta pi jan Neli li tawa sewi.\n<hr>\n<h2 id=\"tenpo-pimeja-li-lon\">tenpo pimeja li lon</h2>\npimeja li lon. mi lon poka pi tomo mi. tenpo suno la mi en jan Neli li toki mute li musi mute. jan pona mi li tawa tomo ona la mi telo pona e sijelo mi. mi alasa e len pi pona suli. mi jo e poki lili. taso ijo pi mute ala li lon insa ona. moku lete li lon. telo kili li lon kin. pana sona pi jan mun li wile ala e tenpo suli. tawa li wile ala e tenpo suli.\nmi lukin e nasin pi ma tomo e ma kasi e sewi kin. taso mi lukin ala e ilo tawa pi jan mun. jan pi sona sin li toki lili e tawa ona. mi sona e ni taso: tawa ona li pana e pilin nasa. ken la jan pi sona sin li jo ala e nimi pona tawa toki pona. ken la jan mun li pana e nimi sin tawa mi. ni la mi ken pana e sona ale pi tawa mi.\nkalama lili li lon. kalama ni li sama kon wawa pi open tenpo suno ni. taso ona li lili mute, li wawa ala. linja suli li pimeja e pimeja. taso ona li tawa nasa. ona li tawa sama akesi linja. taso ona li lon sewi.\nlinja selo mi ale li kama palisa lili. taso mi pilin ike ala. mi pilin e ni: wawa suli li kama. ilo pi jan mun li kama a!\nijo ni li ilo tawa ala. kepeken kalama lili la akesi suli li tawa ma. oko ona li sama seli li lukin e mi. ona li jan mun anu seme?\nakesi suli li awen lukin e mi, li toki e ni:\n— sina jan Kasa anu seme?\n— mi jan Kasa. sina seme?\n— mi akesi Ywuwojiti.\nakesi NKuwe… LSuwa.. PToweja… mi ken ala toki e nimi ni. uta mi li ken ala kalama e kalama ni. nimi ona li sama kalama pi ilo wawa nasa. taso mi wile ala pana e pilin ike tawa akesi ni. kin la mi wile ala pana e wile utala tawa ona.\n— mi pakala, akesi suli o. mi ken ala toki e nimi sina.\n— ale li pona, jan lili o. tenpo pi sona sin li kama. sina wile ala wile e sona sin pi jan mun?\n— mi wile.\n— pona. seme li lon poki sina, li lon len sina?\nmi luka e len mi. mi jo ala e ijo mute lon poki len mi.\n— mi jo e ilo pi lupa tomo mi, e sike luka, e moku suwi, e telo kili taso.\n— sina jo ala jo e ilo utala?\n— ala. utala li ike tawa mi.\n— pona. taso ilo pi lupa tomo en sike luka li sama kiwen li ken ilo utala, li ken pakala lili e sijelo. o pana e ona lon ma.\nmi ni ala la mi ken ala tawa jan mun. mi wile e sona sin la mi kute e akesi suli. mi weka e sike e ilo lupa mi. mi wile e ni: ijo ni li awen lon ma, li weka ala lon tenpo pi kama mi sin. mi toki e ni:\n— tenpo seme la mi kama lon tomo ni?\n— mi sona ala. jan mute li kama jo e sona sin kepeken tenpo lili. ona li tawa li kama lon tenpo pimeja wan. jan ante li kama ala tawa tomo ona.\n— jan ante ni li seme? ona li kama ala tan seme? ona li awen lon seme?\nakesi suli li toki ala li lukin wawa e mi. ken la ona li sona ala. ken la ona li wile ala toki. jan pi mute ala li awen weka. ale li pona.\ntenpo ala la mi sona e ni: akesi suli li lon, li ken toki, li ken tawa sewi. jan ala li toki e lon ona, li lukin e ona. ken la akesi suli ni li wan. ken la akesi suli ante li lon ala.\nmi toki e pilin mi tawa akesi pimeja:\n— akesi sama sina li lon ala lon? sina mama ala mama? sina toki tawa kulupu mama sina anu seme?\n— mi wan. mi mama ala. akesi ala li mama mi. mi pilin e ni: jan mun li mama e mi.\nsona ni li nasa pona. ni li sona sin. taso mi wile e sona sin ante e sona sin mute.\nselo akesi li lukin pimeja mute. mi ken ala lukin e len, e poki, e tomo. linja ala li lon sijelo akesi.\nmi toki e ni tawa akesi suli nasa:\n— mi supa ala supa lon monsi sina?\n— a a a. sina wile ni tan seme?\n— tawa la, mi lukin ala e nasin ante. sina jo ala e poki e luka. mi lon monsi sina ala la sina tawa e mi kepeken nasin seme?\n— ma pi jan mun li lon sewi, li mun ante. sina lon monsi mi la sina ken ala kon. tawa la sina lon uta mi.\nmi pilin nasa ike lili. mi o tawa lon insa pi akesi suli anu seme? mi tawa ala la mi lukin ala e jan mun e sona sin. insa akesi li jo ala jo e kon pona?\n— jan ale pi sona sin li kama ala kama lon insa pi uta sina?\n— sina wile sona e ijo mute. sina jan pi wile sona a. jan mun li wile e sina la mi sona e tan. lon la jan ale pi sona sin li kama. tenpo li kama lili. o kama.\nakesi suli li open suli e uta ona. mi wile e sin la mi o tawa. mi lukin e uta. mi lukin e ijo mi lon ma. mi lukin e tomo mi. uta pi akesi suli li monsuta lili. taso mi tawa.\nakesi li pini e uta ona. ale li pimeja la mi ken ala lukin. mi wile e sona mute. taso monsuta li kama suli.\nmi toki e ni kin:\n— sina moku ala moku? sina moku e seme?\ninsa uta la toki pi akesi suli li wawa:\n— a a a. mi moku e jan.","metadata":{"headings":[{"depth":2,"slug":"mi-moku","text":"mi moku"},{"depth":2,"slug":"jan-pona-mi-li-kama","text":"jan pona mi li kama"},{"depth":2,"slug":"tenpo-pimeja-li-lon","text":"tenpo pimeja li lon"}],"localImagePaths":[],"remoteImagePaths":[],"frontmatter":{"title":"mi wile e sona sin","description":null,"authors":["jan Sepulon"],"proofreaders":null,"date":"2024-08-10T00:00:00.000Z","date-precision":"day","tags":null,"original":null,"license":"CC-BY-SA-4.0","sources":["https://github.com/raacz/utala/blob/main/mamtt/lipu-musi/lipu-suli/mi-wile-e-sona-sin.md","https://utala.pona.la/mamtt/lipu-musi/lipu-suli/mi-wile-e-sona-sin.html"],"archives":null,"preprocessing":null,"accessibility-notes":null,"notes":null},"imagePaths":[]}},"collection":"blog"},"next":{"id":"2024/08/nasin-lanpan","data":{"title":"nasin Lanpan","description":null,"authors":["kapesi Pake"],"proofreaders":null,"date":"2024-08-10T00:00:00.000Z","date-precision":"day","original":null,"tags":["jan toki lipu li toki e sona ante lon tenpo ante","pakala sijelo","ike pi kulupu mama","ike pi kulupu ma","jan li toki e ni: jan li moli e jan","wile ike la, jan li kama jo e ijo tan jan ante","jan li pilin ike tawa soweli","moku li lon","nanpa li lon","nasin sewi","lipu li pana e nasin tawa lipu ilo"],"license":"CC-BY-SA-4.0","sources":["https://github.com/raacz/utala/blob/main/mamtt/lipu-musi/lipu-suli/nasin-Lanpan.md","https://utala.pona.la/mamtt/lipu-musi/lipu-suli/nasin-Lanpan.html"],"archives":null,"preprocessing":null,"accessibility-notes":null,"notes":null},"body":"<style>\n p {\n line-height: 1.5;\n }\n\n .wan-pali {\n border-collapse: collapse;\n width: 100%;\n line-height: 1.6;\n }\n\n .wan-pali td {\n border: none;\n vertical-align: top;\n }\n\n .wan-pali strong {\n font-size: larger;\n }\n\n .wan-pali p {\n margin: 0;\n padding-left: 1em;\n text-indent: -1em;\n }\n .weka-suli{\n margin-left: 4em;\n margin-bottom: 2em;\n }\n</style>\n\nmi jan pi ike sijelo. mi olin e ijo ala. selo mi li ike. insa sijelo mi li tawa moli. a. sina wile kute e ni ala. sina ijo suli! sina nasin ken! ken nasin li sina li ilo nasin. nimi li musi anu kiwen. (mi sona lili e nimi mi. nimi mute li tan luka kepeken ilo sitelen. kon nimi li lili tawa mi. kalama pini nimi li suli tawa mi.) jan mute o pona e ike sijelo mi. taso, mi wile pona ala. mi ni tan seme? mi ni tan ni: pilin mi li sama li kiwen li ante ala. jan li pona e sijelo la, jan li ike tawa mi. mi sona ala e ike ona. ike ona li awen lon. pilin sina li kama ala kama ike? sina lukin e nimi tan seme? sina wile ala wile alasa e kon pi nimi mi? wile la, o sona e sona ni: nimi mi ni li ala li ilo. kon ala li ona li lon ona. mi pali e lipu tan weka tenpo tan weka pilin kin. (sona sina o pakala. lawa mi li wile pona e ona ala. lawa mi li olin e ni taso: lipu la, kalama pi linja nimi li pona kute.) ni li tan sina ala ante. ni li tan ante jan. ante jan li musi. musi mi pi ante jan li lon ni: pali pini mi li ike li lili e olin nasin. pali li seme? mi la, ona li pali pi kulupu lawa. a, kulupu lawa li suli. kulupu lawa li pali e nasin mute. kulupu lawa li suli e nasin mute. o pini e pilin pi nasin jan! o pini! mi wile suli ala e nasin jan. ona li lili lon lawa li jaki taso. kulupu lawa li suli tan ijo wan taso ni: ona li pana e pali tawa mi. pali li pini lon tenpo pini. pali li pini la, mi jo ala e mani e tomo. ike. pali li pini tan seme? ona li ni tan ni: mi ike tawa jan ale. mi pali kepeken wile lili kepeken jaki mute. tan seme la, nasin ni o ante? mi olin ala e jan. jan li ike pilin tawa mi. mi wile e ike sama lon jan ante ale. jan mama li wile ante e pilin mi. taso, ona o taso ala e alasa sona. jan ala li ante. sina ala o ante. jan ala li ken ante. mi ken ala kin. ante jan li sin. wile ante li mute. a. ante lon la, jan ala li kute. a. a. a. sina lukin kin. sina awen lukin. a. lukin la, mi pana. pana ni li toki musi. ona li tawa sina. o lukin e sitelen mi. sitelen li jo e musi pi jan pi kama jo. jan ni li wile kama jo e ijo ale. a, jan ni li kama jo e ijo kepeken nasin ike! ni li pona anu ike la, ni li pilin sina. mi open e musi e toki musi lon anpa lipu. \n\n> lon ma tomo pi mute suli la, jan li olin e musi. musi mute li lon. jan ni li musi e ona e ona ale e ona nasa e ona…ike. musi li mute. ni li ken lon ma mute. a. taso, ma ni li ante. ma ni li jo e jan pi olin wawa pi nasa pakala. ona li ni tan ni: pilin jan li lon e nasa kulupu lon. nasa kulupu jan li lon e kon. ni li kon lon pi ma tomo ni. ma tomo la, sina o sona e ni: pona mute li lon. pona mute li mute li suli. pona mute li olin soweli li kulupu mama pona li sona pi tenpo pini li ijo mute. ijo mute ni li lon. a! ijo mute li suli ala tawa sina. pona jan li suli ala. pona jan li ilo ala e lawa jaki. jan ale li pilin sama li pilin e ni: ike jan taso li suli tawa kama sona. sina sama ni! mi sona e pilin sona sina. sina ante la, sina pini e lukin sina tawa lipu ni. o pini. mi ken e ni. taso, sina ken ala. sina awen lukin taso. sina ni tan ni: sina wile lukin e ike pakala nasa jaki pi pali wawa pi olin musi mute. ni li pona tawa sina li pona tawa wile jaki sina. sina alasa lukin e lipu ni la, sina o kama sona ike e ike ni. ni la, mi tu o awen tawa lon lipu. o ni kin.\n\npona! mi weka e oko sina tan lipu ante. mi tawa e ona tawa pali musi mi taso. mi taso e lukin sina la, sina lukin weka ala tan mi! a mi open. mi open a. tawa mi la, mi musi musi e musi. a! o awen e sina tawa ni. open li pini. pini li open. musi li open kama li ni: \n\n> lukin sina li open e pana musi. o tan e ona tan wile lukin lon lipu…. \n\no awen. mi ken toki. taso, wile mi li weka li weka tan ni: open pi wile mi li ike tawa kulupu tenpo. kulupu ni li kulupu wawa suli li kulupu pi mute mute li ken olin ala e mi. ni li lon. kulupu li ken olin e pali mi. ni kin li lon. jan o ken tu e jan e pali ona. a. pali jan la, mi sona e ni: ike en pona li tawa ale li tawa tenpo pini. taso, mi pona taso…ala. taso, mi alasa pona lon pali ale! o pona e mi. sina pona sin. pona sona sin li lon e lon lon e lon pi lon ala. sin mi o kama! sin sina o kama! kama pi mi tu li lon lipu ni pi lukin sina! a. jan olin mi li toki tawa mi e ni lon tenpo suno pini: “sina lukin pona!” mi toki tawa ona e ni lon tenpo suno pini sama: “nimi suwi li tawa tan lupa sinpin sina! selo mi en len mi li pona tawa sina anu seme?” uta pi jan olin li tawa anpa. lawa ona li walo. jan olin li toki e ni tawa mi kepeken kon wawa: “ala. selo sina li pona lili. len sina li jaki lukin. jan li toki e nimi ‘lukin pona’ la, jan li toki e oko!” mi pini. tawa jan olin la, mi toki e ni: “oko mi li pona tawa sina tan seme?” jan olin li tawa e oko ona tawa sewi. mu pi musi ala li tawa tan uta ona. “oko sina li pona tan ni: ona li wawa li lukin e ijo pi lili mute. sina lukin pona. taso, sina sona pona ala kepeken lawa.” mi ike pilin tan toki jaki ona. mi toki suli e ni tawa jan olin: “taso, lupa sina la, ni li tan namako. supa sina li lon kalama taso!” tan ni la, mi jo ala e jan olin. pona! sona pona sin mi li lon. musi ante ni li pini la, mi ken open e musi nanpa wan tawa sina. \n\n> lukin sina li open e pana musi. o tan e ona tan wile lukin lon lipu mi. ona li open ni: lon ma tomo pi wan taso la, ni li….\n\na…. mi ike. pakala! mi ken ala pali e toki musi ni. mi ken ala open. tan seme la, mi ken ala? pakala mi en pakala pi jan ale li ken ante li ken sama sin kin. a. pakala ni tu li ken sama kepeken sin. pakala ale li sama lon nasin lon tenpo. mi ale la, pakala li lon e ijo mute. pakala mi li ni. kin la, pakala mi li ni: mi ken sitelen kepeken tenpo suli suli suli taso. open sitelen li nasa li utala e lawa li utala e sijelo. ike sijelo ni li wawa tawa mi. mi wile ala e ona. mi wile anpa e ona. mi wile pona e ona. mi wile e ijo mute. a. tenpo sike mute luka li tawa weka tan mi. tenpo li pona ala pakala mi. pakala li awen awen. tenpo ni la, pakala la, ike la, mute pakala ike la, mi o sona e ni a: mi pakala! lape mi li wile lon kin li lon ala wile lawa mi. mi lape pi mute ike. lape mi li lili pi mute ike la, pilin mi en olin en wile moku mi en wile toki mi en wile sitelen mi en wile lape mi li kama lili. ni li nasin ni: ike wan o pali e ike ante mute. o ante e sitelen. o toki tawa mi, jan lukin o! sina sona ala sona e linja nimi pi suli nanpa wan anu seme? nimi “anu seme” li ken lon linja nimi pi “sona ala sona”...anu seme? ken la, mi kute ala e lawa toki. ni li ken. o pona. jan olin ala mi li pilin sama! mi awen wile alasa kama sona ken lon e linja nimi suli suwi! linja nimi o suli tawa linja nimi ante. linja nimi li seli li namako li wawa li ala li…. ala! a. ona li ala ala! ijo suli li ala ala. linja nimi ni li ijo suli. mi awen: linja nimi li seli li namako li wawa li ale li pona li suwi li wan. pona a. toki musi pi lukin sina li ken awen. o wile ala e ona. o wile e ni! pali ni taso li lon li lon suwi! linja nimi pi suli nanpa wan li kama! mi pali e ni: \n\n> “ni li tawa pali musi wan la, nimi pi mute mute o tawa ona la, pilin pi jan pi pana ike pilin o ala tawa lawa jan la, suli pi linja nimi mi li nanpa wan tan pali sitelen la, nimi ona o toki e jan mute musi pi lon ala tawa sitelen musi la, mute nimi ona li tan nimi nanpa suli la, mi pana e nimi ale lon nasin toki mi la, musi pi musi lili li tawa linja nimi la, musi toki pana la, poki noka kiwen pi weka telo sin la, telo weka li mama e kama pi lon nasin la, jan li lon nasa kule pi kule insa la, kule li kule e kule mute pi pona poka pali pi insa sike mi suli la, kama walo pimeja pi weka wile wan li taso suwi e suwi taso oko la, jan musi pi lon ala li kama la, jan ni nanpa wan li jan Tatopun la, jan nanpa tu ni li jan Pan la, jan Tatopun li kama e kama sitelen utala pi tomo utala sewi sin lili lon lili ma tomo pakala pona sike sinpin e pini seli selo pi palisa pali sama tan poki pan pana la, jan Pan li musi uta tawa jan Tatopun tan ni: uta musi kalama la, kulupu lawa li wile suli e kili ma e kili telo e kili kon e kili seli e kili lete e kili seli e kili pini e kili kama la, jan Tatopun li lon la, jan Pan li jan sama la, ona sama li jan sama pi jan poka la, nimi pi jan poka ni li jan Lan la, ona ale li jo e soweli ale ala la, soweli wan la, ona sama li nasa li nasa pona li pona nasa li ijo mute li ijo nasa mute la, ona sama taso la, nanpa suli en nanpa mute o ante o ante ala o awen o awen ala la, jan Tatopun li olin kute e kalama musi “wile soweli” tan jan Nasi la, jan Pan li wile wawa e kute pi kalama musi “ma pi lon ala” tan jan Usawi la, jan Tatopun luka utala e sinpin pi jan Pan la, jan Pan li loje e sinpin pi ona sama la, ona tu ni li open e utala jan lili la, jan Pan li alasa esun e ilo utala suli la, ona li tawa esun ike a la, nimi pi esun ni li esun Ikeja la, jan Pan en jan Lan li ike pilin pi esun jaki lili musi selo poki ala la, jan Lan li alasa pini e utala pi jan Pan pi jan Tatopun la, jan Pan li ni ala la, kulupu lawa li kama weka e jan Pan tan jan Tatopun la, kulupu lawa li suwi ala la, ona li suwi e moli e suwi moli la, ona li kepeken nasin sewi tawa ike la, ona li wile anpa e jan pi kule lawa ante ale la, kulupu lawa ni o weka la, jan Tatopun en jan Pan li kama pilin sama tawa kulupu lawa la, ona tu ni li pini e utala jan lili ona la, jan Tatopun li kepeken wawa nasa la, nasa ona li wawa li lon e kon sin tu la, nimi nanpa wan pi kon ni tu li Sulo la, nimi nanpa tu pi kon mi tu li Luna la, kon ni li pana e sona tenpo la, sona tenpo ni li ken lon e tenpo ante la, ante tenpo ni li jaki tawa lon pi kulupu lawa la, ona ale ni li lon ma la, ma ni li ma Ike la, ma Ike li ma ike la, ike ni li tawa ike ale la, Tatopun li tan pilin pi ma ante ni ala la, jan Pan li kama jo e ilo pi seli utala la, jan Tatopun en jan Pan li pana wawa e kon pi ilo ni la, pakala sike li kama lon la, jan Pan li open e wile ante sitelen tawa ante pi kulupu lawa la, jan Tatopun o lon e kama pi kulupu lawa ante la, jan Lan li open e open ona pi pilin sama tawa ante suli wawa pona ni la, kin la, jan tu wan ni li wile toki utala tawa nasin sitelen tawa jan pi kulupu ni tan lon ni: a akesi la, ala la, alasa la, ale la, ali la, anpa la, ante la, awen la, esun la, ijo la, ike la, ilo la, insa la, jaki la, jan la, jelo la, jo la, kala la, kalama la, kama la, kasi la, ken la, kepeken la, kili la, kin la, kiwen la, ko la, kon la, kule la, kulupu la, kute la, lape la, laso la, lawa la, len la, lete la, lili la, linja la, lipu la, loje la, lon la, luka la, lukin la, lupa la, ma la, mama la, mani la, meli la, mi la, mije la, moku la, moli la, monsi la, mu la, mun la, musi la, mute la, namako la, nanpa la, nasa la, nasin la, nena la, ni la, nimi la, noka la, oko la, olin la, ona la, open la, pakala la, pali la, palisa la, pan la, pana la, pilin la, pimeja la, pini la, pipi la, poka la, poki la, pona la, pu la, sama la, seli la, selo la, seme la, sewi la, sijelo la, sike la, sin la, sina la, sinpin la, sitelen la, sona la, soweli la, suli la, suno la, supa la, suwi la, tan la, taso la, tawa la, telo la, tenpo la, toki la, tomo la, tonsi la, tu la, unpa la, uta la, utala la, walo la, wan la, waso la, wawa la, weka la, wile la, nimi mute mute li pali e nasin pona toki e pona pi nasin toki lon lipu tenpo lon lipu sona lon lipu lipu tawa ni: jan Tatopun li sitelen tawa jan Pan e lipu sitelen pi sona pi tawa wawa li sitelen kepeken ni: lawa pi lawa ala pi lawa pi lawa lon pi lawa lili pi lawa pi lawa pilin pipi pi lawa pi lawa wawa pi lawa pi lawa laso pi lawa taso pi lawa pi lawa len pi lawa pi lawa lete pi lawa mute pi lawa pi lawa lape pi lawa pi lawa linja pi lawa pi lawa loje pi lawa pi lawa lipu pi lawa pi lawa lupa pi lawa pi lawa lukin pi lawa pi lawa luka pi lawa pi lawa lon ala pi suli pi suli mute pi mute pi mute pakala pi pakala pi pakala pakala pi sewi pi pilin pilin pi sewi suwi pi suwi pi suwi suwi pi toki nanpa pi nanpa nanpa pi nanpa ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu wan en mi en mi wan en mi tu en mi tu wan en mi tu tu en mi luka en mi luka wan en mi luka tu wan en mi luka tu tu en mi luka luka en mi luka luka wan en mi luka luka tu wan en mi luka luka tu tu en mi luka luka luka en mi luka luka luka wan en mi luka luka luka tu en mi luka luka luka tu wan en mi luka luka luka tu tu en mi mute en mi mute wan en mi mute tu en mi mute tu wan en mi mute tu tu en mi mute luka en mi mute luka wan en mi mute luka tu en mi mute luka tu wan en mi mute luka tu tu en mi mute luka luka en mi mute luka luka wan en mi mute luka luka tu en mi mute luka luka tu wan en mi mute luka luka tu tu en mi mute luka luka luka en mi mute luka luka luka wan en mi mute luka luka luka tu en mi mute luka luka luka tu wan en mi mute luka luka luka tu tu en mi mute mute en mi mute mute wan en mi mute mute tu en mi mute mute tu wan en mi mute mute tu tu en mi mute mute luka en mi mute mute luka wan en mi mute mute luka tu en mi mute mute luka tu wan en mi mute mute luka tu tu en mi mute mute luka luka en mi mute mute luka luka wan en mi mute mute luka luka tu en mi mute mute luka luka tu wan en mi mute mute luka luka tu tu en mi mute mute luka luka luka en mi mute mute luka luka luka wan en mi mute mute luka luka luka tu en mi mute mute luka luka luka tu wan en mi mute mute luka luka luka tu tu en mi mute mute mute en mi mute mute mute wan en mi mute mute mute tu en mi mute mute mute tu wan en mi mute mute mute tu tu en mi mute mute mute luka en mi mute mute mute luka wan en mi mute mute mute luka tu en mi mute mute mute luka tu wan en mi mute mute mute luka tu tu en mi mute mute mute luka luka en mi mute mute mute luka luka wan en mi mute mute mute luka luka tu en mi mute mute mute luka luka tu wan en mi mute mute mute luka luka tu tu en mi mute mute mute luka luka luka en mi mute mute mute luka luka luka wan en mi mute mute mute luka luka luka tu en mi mute mute mute luka luka luka tu wan en mi mute mute mute luka luka luka tu tu en mi mute mute mute mute en mi mute mute mute mute wan en mi mute mute mute mute tu en mi mute mute mute mute tu wan en mi mute mute mute mute tu tu en mi mute mute mute mute luka en mi mute mute mute mute luka wan en mi mute mute mute mute luka tu en mi mute mute mute mute luka tu wan en mi mute mute mute mute luka tu tu en mi mute mute mute mute luka luka en mi mute mute mute mute luka luka wan en mi mute mute mute mute luka luka tu en mi mute mute mute mute luka luka tu wan en mi mute mute mute mute luka luka tu tu en mi mute mute mute mute luka luka luka en mi mute mute mute mute luka luka luka wan en mi mute mute mute mute luka luka luka tu en mi mute mute mute mute luka luka luka tu wan en mi mute mute mute mute luka luka luka tu tu en mi ale en sina en sina taso en sina wawa en sina weka en sina pona en sina ike en sina noka en sina luka en sina mi en sina sona en sina suli en sina ona en sina suwi en sina pakala en sina lawa en sina laso en sina loje en sina jelo en sina walo en sina pimeja en sina nasa li lon e ni: tawa tenpo ale la, jan Tatopun li anpa wawa e kulupu lawa ike kepeken pona suwi pi jan Pan la, kulupu lawa li kepeken nasin sewi tawa ike la, jan li moli la, pakala sijelo li lon la, nasin jan li wile e ni: jan li wile e ante tawa kulupu la, jan o pakala e jan ni la, nasin lawa li wawa ike la, utala li lon la, jan Jakike li open pona li kama ike taso la, jan Jakike li jan ike pi jan Lan la, jan Pan en jan Tatopun li ken ala anpa e jan Jakike la, ona tu wan li open lukin e toki pi nasin Limili la, nanpa pi toki ni pi nasin Limili li mute mute a la, kulupu la, nasa kulupu jan la, lon pi nasa ni li nasa pakala e pona ken tawa jan pi ilo sona nanpa la, jan li lawa e tomo ale sina la, sike li lon la, sike tu li lon la, sike ni tu li suli li suwi la, palisa li lon la, palisa o lon lupa monsi la, pana palisa li lon e pona pilin la, nasin kulupu li tawa ni la, telo pi palisa ni li tawa weka tan sike tu la, jan la, jan Jakike li jan pona pi lon ala li wile utala taso e pona nasin ale la, jan Lan li ken ala pini la, jan Lan li ike tawa jan Pan lon tenpo pini lili la, jan Pan li kepeken lawa kule la, lawa kule li lon e ni tawa jan tu ni lon la, jan Lan li pona sona e sona pi lawa kule kepeken toki kasi la, jan Pan li toki kin tawa kasi la, nasin pi tu ni li kama sama la, nasin ona li wan la, nasin ni li jo e pilin insa ala pi jan Tatopun la, nimi pi jan tu o wan tawa nimi nasin la, nimi suli sin li kama lon la, jan Pan li tawa nasin ni sin la, jan Lan li tawa nasin ni sin kin la, nimi ona o nasin nimi jan pona la, jan o nimi e ona kepeken nimi jan la, nimi pana li nasin Lanpan la, nasin ni pi ona tu li lon taso e wawa mute pi ante poka pona kulupu la, pona ona sin li tawa tan kulupu suli kasi la, linja nimi ni li ken ala pini la, mi o kulupu e pali sitelen ale pi jan Pan pi jan Lan pi jan Tatopun pi jan Jakike la, jan pona nanpa wan pi jan Lan li jo ala e nimi lon pini pi linja nimi ni la, nimi pi jan pona ni li jan Joke la, jan ale o kepeken wile la, jan ale o lape la, jan ale o moku e kon la, jan ale o kepeken lawa la, jan ale o pini la, kulupu jan li nasa e nasin pi mi ale la, ike mute li tawa open tenpo la, mi ale o wile ante e ike pini ni la, mi ale o ken ala ante e tenpo weka la, jan ala o lawa e lon ona la, jan ala o kama jo e wile ale ona la, tomo sona jan li pana taso e jaki sona la, jan mute pi sewi toki li alasa taso e mani pi jan kute la, ma mi li suli e jan lawa ike la, utala o tawa ike nasin la, weka ike li ken la, musi kalama li musi nanpa tu la, mi wile pali e kalama musi mi sin kepeken nasin toki mi la, jan pi nanpa lili li wile kute e kalama sin musi la, ante toki li lili tawa poki musi ni la, jan pali ante li awen mama e kute suli la, jan pali ni li awen suwi tawa kute pona mi kin la, mi open suli e mute nimi kepeken nimi nanpa mute la, mi jaki e lawa mi kepeken pilin insa pi jaki suli sama la, jaki lawa li awen li weka ala lon tenpo la, tenpo la, mi la, mama jan mi li olin e ike mi la, weka pi soweli mi li wawa e jaki lawa insa la, sona pi pali ala mi li suno e awen pakala tawa ale mi la, sitelen tawa lon sewi li sin e ken oko la, jan sama sina li utala e kon olin la, kon olin o tawa sina kepeken jan nasin pali la, jan li olin e jan la, jan li ken pona la, jan o alasa pona taso tawa ale.”\n\na, sina olin ala olin? mi olin. pali li lon sewi pi lipu ni la, pali li poki e pona. pali li poka e pona. ona li pona. ona taso li pona. jan sama mi li pilin ante lon ike. ike la, jan sama mi li pilin ante. (mi toki e ijo tu kepeken nasin pi ante lili.) a. seme li kon pi nimi “a” tawa sina? pakala. mi kepeken ala nimi pi ante pana tawa nimi “sina” lon linja nimi pini mi. mi wile toki ante e ni: seme li kon pi nimi “a” tawa sina wan? pona. mi toki tawa sina wan taso, tawa jan ante ala! linja nimi suli li lon sewi lipu la, linja nimi li anpa e linja nimi ante ale! nimi “ale” en nimi “ala” li kepeken kalama sama li kepeken kalama pini pi ante lili. mi olin ala e ni. mi sitelen e nimi ike lon tenpo mute tan ni. sama pi nimi “ale” en nimi “ala” la, jan pi mute lili li kepeken nimi “ali.” taso, mi kepeken ala nimi “ali.” mi ni tan seme? mi ni tan ni: nimi “ali” li jo e kalama pini pi jaki kute li tan tenpo sin. tenpo sin li jaki! sin li pana e jan jaki e sin tenpo jaki e nasin pi olin ala. mi o awen kepeken nimi “ale” taso tan pilin ni mi. sina wan en mi li olin e linja nimi mi pi suli nanpa wan. mi tu li olin e ona tan sona suli wawa pona suwi. taso, jan sama mi li pilin sama ala. jan sama mi li ike. jan sama li lawa ala e pilin tawa pona. jan sama li pana e pilin ike ona tawa mi sama ni: mi toki tawa jan Pata lon tenpo tomo. (jan Pata li jan sama mi.) jan Pata li toki e ni: “a, linja nimi li kepeken nimi “ni” lon pini mute la, linja nimi sina li linja nimi wan ala li linja nimi mute! linja nimi mute la, sina pali ala e linja nimi pi suli nanpa wan!” mi pana wawa e luka tawa sinpin pi jan Pata. sinpin li loje tan luka utala. jan Pata li toki sama ni lon tenpo ale. ona li pona pilin tawa pali mi ala. uta ona li pana e mu nasa. jan Pata li awen wile sama mi! mama pi mi tu li olin mute e mi li olin lili e jan Pata. mi jan lili nanpa wan! mi nanpa wan! jan Pata li jan lili nanpa ala. ni la toki pi jan Pata li suli ala. jan ale li sona e ni. ona li ike. ona li ike lukin. len ona li jaki tawa pilin luka. jan Pata li jo ala e mani. a! o pana e ko jaki tawa ona lon pona. \n\nnoka lili mi li pakala. lupa loje sin li lon ona. lupa ike ni li lon tan kama pi ilo Kipisi! ike. ilo Kipisi li ilo pi tu pana tan jan Kipisi. pakala pi sijelo mi li pona tawa ona. jan Kipisi li wile e ike pilin mi. tenpo mun pini la, jan Kipisi li pana e kiwen seli lon kili moku mi. poki mi pan li jo e ilo moli tan jan Kipisi! ona li olin ala e mi. ona li seme? ona li jan olin pi jan Pata. ona en soweli ona li awen kalama musi mu. toki li tan uta ona. o loje e selo ona. loje la, pona lukin taso li lon taso. a, taso, mi jo ala e ilo pi pana pi kule loje. mi wile wan e ona. mi wile wan kin. mi lon ma lon. mi selo. mi lon. mi wile suli e ni: jan Kipisi li weka wawa. sina o wile e ni. sina sin a li sina e sina. mi mi e mi. taso, jan Kipisi li awen sama li awen sama ike. ona li toki e ni tawa mi lon tenpo mun pini: “a! o toki utala ala. o ala o anpa e pilin ni. o awen suwi! o awen suwi! o pona e lawa sina. sijelo sina li pakala ala li pona! sina pilin e ni tan seme: sijelo sina li kama ike? o toki kin tawa jan Powe. tan seme la, sina weka e ona tan lon sina?” (mi nimi ala nimi e jan Powe? o sona e sona lili ni kin: jan olin pini mi li jan Powe.) jan Kipisi li pini e lupa open. toki ona li pini. oko ona li lukin e oko mi. mi pona. mi toki tawa ona e ni: “sina wile pakala e mi anu seme?! sijelo mi li kama ike li pakala tan pali sina! oko mi li kama wawa ala! noka mi li pana e telo sijelo loje! kiwen uta li tawa anpa li tawa weka tan lupa sinpin mi! mi moli! mi kama moli! moli mi la, sina wile ala wile taso e ni: mi kama olin sin e jan Powe? o toki ala! o ala! a. mi olin pana e ike tawa ona. ona li ike sama li ike mi. a. jan Kipisi o, sina wile tu e mi anu seme? mi tomo ala e soweli alasa mi la, mi o pana lon sina e soweli mi! uta ona li suli! selo ona li sama seli! tomo mi li jo e soweli luka wan. tomo li jo e soweli alasa luka e mi. mi soweli. kin la, mi jan kin! a. sina jan anu seme? sina soweli anu seme? sina kala ala kala? sina waso ala waso? tomo sona tenpo la, mi jo e jan lon tomo mi pi tomo sona suli. nimi ona li jan Monsuta. jan Monsuta li jan. jan Monsuta li akesi kin. pali pi tomo sona li mute mute. jan Monsuta li ken ala pini e pali ale ona. ni li ike. jan Kipisi li alasa pona e ike ni pi jan Monsuta. taso, jan Kipisi li lon e pona ni ala. jan Kipisi li kama lon e ike taso tawa jan Monsuta, tawa jan ante kin. lon ni li lon kin e pilin sin tawa jan Monsuta. jan Monsuta li tan pi pilin ni la, nimi pi pilin ni li tan jan Monsuta kin. pilin ni li ni: ona li pilin Monsuta. pilin Monsuta li pilin ike tan ken ike, tan ken moli sina! a. pakala. pilin Monsuta li tawa mi kin li lon lawa mi kin. o wawa ala. \n\nsina wile ala kute e toki pakala ni! sina wile kute e toki musi! ijo ni li musi. o musi! mi o musi! lipu suli musi taso li musi pona tawa jan lukin. mi ken pana e musi. musi li ijo ni: “sina sona ala sona e nasin Ojuta? nasin Ojuta li seme? ona li nasin ni: o uta e sike mi!” a. ike. ni li lon ala e musi tan uta. a! nimi “uta” li kama sin a! pona. uta jan li ken toki. luka jan li ken toki kin. insa kute li ken ala sona e toki ale. toki ale ala li tawa kute. sitelen li toki. tawa luka li toki. kule li toki. kalama uta li toki. mu li toki ala toki? toki la, soweli pi jan ala li ken toki. toki ala la, mu jan taso li mu toki. mi mu! mu mu mu li tu. mu li noka e kiwen uta sina. noka li tawa wawa! noka li tawa lawa sina kepeken tenpo pi lili mute. o noka! o noka! o pana e ilo kiwen lon pini noka! ni li lon la, pakala noka li awen suli e pilin pakala! a, ni li pakala musi. (sina sona ala sona e ni: mi awen lape ala?) mi jo e noka tu. sina jo e noka wan anu noka tu anu noka tu wan. noka tu tu li ken. soweli alasa li jo e noka pi nanpa ni. tu tu li nanpa pona. taso, nanpa pona mi li luka luka tu wan. sina pana e tu tawa tu la, sina jo e tu tu. ni li pona. taso, tenpo la, mi pana nasa sin. mi ken pana e tu tawa tu. ni nasa la, mi jo e luka. ni kin li pona mute. jan lili la, mama sina li toki e ijo pi lon ala tawa sina. ona li ni ken: “sewi li laso. kili li loje. mama sina li olin e sina.” a. mama sina li olin ala olin e sina? mama mi li jo ala e olin. o ike. mi jo ala. ni li weka e olin tan kulupu. mi weka e pilin tan olin, tan moli. moli! moli li musi a. ijo ale o moli anu seme? sina o moli anu seme? jan sona li toki e ni: “ale o pini. ale li jo e sina. ni la, sina o pini.” mi nasin nanpa. nasin tawa nasin la, mute jan li alasa pini e kama moli jan. tan seme la, mi ken ala sitelen e nimi pi mute pona? mi toki lon! mi wile ala sitelen e nimi “pona mute.” mi wile sitelen e nimi “mute pona” lon lipu! kon ni tu li ante mute a. lawa li kama nasa. jaki li awen lon sinpin pi lawa insa. mi ike ala ike tan ni? tomo sona suli sin li kama lon tenpo mun tu. mi o tawa ala tawa ona? tawa la, sona mi li awen suli. taso, mi wile ala e sona sin ale. mi wile ala e pali kepeken sona pi tomo sona suli. tawa ala la, mi weka tan jan suwi mi, tan jan pona mi, tan jan pi ken olin mi. ale ni li ike! a! olin li nasa e mi. pona. ijo ni kin li ijo pi lon ala tan mama: “jan ale o olin.” kulupu li suli e kon olin pi wan taso e kule olin pi wan taso. mi la, ni li jaki. olin mute en kon olin mute en kule olin mute li lon. olin jan en olin soweli li ante. olin pi kulupu mama en olin pi jan unpa li ante mute. mije li ken olin meli. mije li ken olin mije. meli li ken olin meli. meli li ken olin mije. jan mute li olin ala e meli e mije. ona li pona kin! ken la, sina meli. ken la, sina mije. ken la, sina ni tu ala. ni la, sina ken sama jan wan ni: ona li kepeken ala nimi “mije” li kepeken ala nimi “meli” tawa kon ona. ona li pona. nimi ona li Tonsi. jan Tonsi li kepeken kon ante. ante mute li ken tawa kon. o sona e ni: kon ale en kon olin ale li pona. tenpo la, mi kute e jan pi pilin ante. ona li sona ala e kon ante e kon olin ante. ona ike li toki la, nimi li weka. uta mi li pana e ni: “toki sina li seme? kute mi li alasa kute e mu e mu e mu. sina pana taso e kalama mu tan seme?” ni li suwi musi. tenpo mute la, toki ike ona li pini. toki ike li pini ala la, mi lon e ni: luka mi li pimeja e oko ona. musi. kon mi li seme lon ni? tenpo ale la, mi toki e ni: “mi mije.” ni li lon anu seme? tan pali pi tenpo mi open la, mama mi tu li toki taso e ni: “sina mije. sina mije mi. ni la, sina lon.” o pana e sona nasa ni: mi pilin mije tan pilin lon anu toki pi mama mi tu anu seme? mi sona ala. ken la, mama mi tu li pana e nimi “meli” tawa mi la, mi kepeken nimi “meli.” mi sona ala. tan seme la, nimi tu taso o lon? mi wile ala. jan Tonsi li sona e nasin ante pona. ona li toki sin e ni: “o ike ala tan pali pi open tenpo. pali nanpa wan li pali tan wile sina taso. pali pi mama sina li lili. nimi sina o tan wile sina. kon sina o tan wile sina. lon sina o tan wile sina. ni kin li lon. ni li nasin.” ni li nimi wawa tawa mi. jan li meli. jan li mije. jan li mije tawa meli. jan li meli tawa mije. jan kin li ken ante kin tawa kule insa ona. ale li pona. a, ike li anpa e pona kepeken tenpo mute tawa ni. kulupu li suli ala e kon jan. kulupu li suli e ike ni: ona li nasin sewi li nasin jan li nasin esun li nasin mani. nasin kulupu li ken ijo seme? ijo ante li wawa e ona. ijo ante li anpa e ona. ijo ante li pakala e mi. ale la, mi o tawa tomo sona kepeken tenpo sike mute. ale la, mi o tawa tomo pali. ale la, tomo pali o pana e sike mani tawa mi. ale la, mi o kepeken sike mani lon tomo esun. ale la, tomo esun o pana e moku e telo tawa mi. ale la, mi o pini e moku e telo lon tomo mi. ale la, tomo mi o jo e jan olin wan e jan lili e soweli. ala! ala! ala! nasin ni la, mi ken ala kama e pona pilin. pona pilin ale li sama esun. ona la, mi o alasa taso e mani sin e ijo ante ala. mi wile ala e mani sin! ni ala li lon e pona! mi wile ala e tomo e tawa esun e jan olin e jan lili e tomo sona e tomo pali sike mani. sike mani li sike utala li sike pakala. ona taso o pakala taso! o taso e pakala ona! nasin pali o, sina kama la, mi o jo ala e ijo mute. mi o jo e ijo pona. mi o utala ala e jan. mi utala taso e ike insa mi tan wile mi ni: ona li lon lawa, li lon insa pilin. insa mi li sona e ante lon ken. ni li ken lon. ala. ni li ken lon ala. a. ni o ala tan ni: kulupu li lon e ni: mi en mi mute li sama ilo, li sama ilo kulupu. jan ala li ken tawa weka tan kulupu. kulupu li awen kulupu e sina. kulupu kulupu o kulupu e mi kulupu. kulupu li anpa e mi sin. pali mi li tan wile mi ala. mi weka tan pali jan mi. mi pali ala la, mi moku ala. mi pali ala la, mi moli. ni li nasin ike! jan pi mani mute li lawa e nasin pali pi kulupu lon. a! ni li awen pakala e wile jan ante ale tawa nasin kulupu. o toki ala e ni: “nasin ni li lon tenpo mute suli.” sina la, ijo li sin la, ijo ni li ike ala ike? sina la, ijo li sin ala la, ijo ni o pona ala pona? ijo sin mute li pona. ijo mute pi sin ala li ike. o kepeken lawa. o pilin e pilin sina lawa. kepeken lawa la, o ken ala e lawa pi jan ante tawa sina. taso, sina o ken e ni. mi kin o ken e ni. jan ala li ken utala. utala jan li tawa wile ni ala li tawa utala taso pi moli suli. mama wan mi li toki lili lon kute e ni: “jan lili o, tenpo kama li kama la, sina alasa e jan meli olin. ni la, sina pali e jan lili sina! sina kama jo e tomo suli sina kin! ale ni li pini la, sina moli. sina moli la, sina tawa tomo suli lon sewi, lon poka pi jan sewi.” mi wile ala e jan lili mi. tan seme la, jan lili sin mute o kama lon? ma ni li jo e jan pi mute suli ike. jan o ken weka e jan lili tan insa sike suli. mi la, ni o ken. taso, ma mi li awen weka e ken ni. ike la, ma mi li ma Mewika. nasin pi ma Mewika li sewi ala li suwi ala tawa mi! ante o lon! mi o olin ala e nasin jan sona sina. tan seme la, mi o sama sina, mama o? mi wile ala e lon sina, mama o! ken ante mi li ken ala ken lon? sina sona e lon ale mi, sina ken ala ken olin e mi? (o pini e wile ante toki sina. sina sona e sina. sina toki e ni: “o kepeken ala nimi ‘olin’ sama nimi ‘wile.’” nimi la, mi kepeken nimi “olin” sama nimi “olin!” o weka wawa e lawa toki ike sina. lawa toki wile li wile kepeken lawa pi toki ante taso. jan li sona e toki sina la, nasin toki ale li pona. pona.) mi sona. sina kama sona e ante ni la, sina kute ala. sina kute la, sina tawa e lawa sina. sina wile ala sona e mi. sina wile ala alasa kama e tenpo ante. sina wile e nasin pi tenpo pini taso. ken pona ante ale mi o pini. nasin li lon ala lon? mi lon. mi jan. mi wile ala jan lon tenpo ni. mi wile akesi. mi wile pipi. mi wile soweli lon tenpo. soweli pi jan ala li ken pona. ona li moku li lape li tawa musi. mi o pali kepeken lawa. mi o sewi e nasin mani. mi o lukin e pakala pi ma mi. mi o sona e ken moli mi e ken pini mi. mi o lukin e moli pi jan pona ale mi. mi o jo e jaki lawa. soweli en mi li sama ale. ijo wan li wile lon. ijo wan li wile ala lon. sina sona e ijo ni: mi ona. jan li pona ala pona? pona ala. sina pilin ala pilin ante? pilin ante la, mi toki e lon pi ike jan. mi pilin ala pilin e pona? pilin ala. ike li kama suli lon insa mi, lon lawa mi. taso, lon pi ike jan li kama. ona li ni: jan li sona e ike pakala jaki ona. taso, jan li kepeken ala sona ona li awen suli e ike pakala jaki ni. kulupu kasi suli mute li seli li moli. jan li awen pakala e ma kasi tawa tomo jan sin, tawa tomo esun sin. jan li awen pakala e soweli mute lon ma moku. jan li awen pana e telo moli lon ma telo. telo moli ni li moli mute e kala mute. ni li tan seme? ni li tan ni: telo moli li telo moli! moli taso li tan ona! linja nimi mi li ken awen kama lon tenpo kama. taso, mi o pini e ona. ike mi li mute. mi wile ala suli e ike mi kin. mi wile taso e ni: mi open e sona sina pi ike ni. ike pilin li ike a. tenpo ale la, mi ike pilin. ni li nasin mi. ijo ala li open e pona lawa. soweli mi li lon e pona lili sin. taso, pona lili sin li weka kepeken tenpo lili. musi pi ilo sona li musi ala tawa mi lon tenpo ni. toki pi jan pona li kama musi ala kin. wile moku li kama lili. (ni li ken pona tawa pona sijelo anu seme? mi sona lili e sijelo jan. sina sona e wile pona tan ni la, o pana.) wile lape li ala. (taso, sina sona e ni. mi toki e ni lon open pi lipu ni. a a a.) nena laso pi ilo nanpa mi li suno ala tan luka mi. a. mi o poki e pilin ale. mi ken ala kama e pona pilin tawa lawa. taso, mi ken kama e ike pilin tawa lawa sina. lawa sina li kama ante li kama ike tan lipu mi la, pali mi li pali pona. ma o moli ala. taso, moli li kama. soweli o pakala ala. taso, pakala li kama. mi o jaki lawa ala. taso, jaki lawa o kama. ni li ike ike. ike li ike e mi. mi o sitelen tan ni. mi o sitelen. sitelen li ala la, mi o toki. toki li ala la, mi o mu. mu li ala la, mi o uta. mi o uta e seme? mi o uta e sike mi! a! ni li kama nanpa tu pi nasin Ojuta! pakala. mi tawa musi. mi toki e ijo pi musi ala. mi sitelen musi. mi pana e sona pi ike taso. ni li ike. ni li musi. ni li ike musi. ni li musi ike. sitelen li suli li musi li musi ala. taso, ona li ilo ala ilo? mi ilo e ona tawa kon ilo lukin jan sina kin. a, jan mute o sona e nimi pana mi lon lipu ni. taso, jan pi mute seme li sona e nasin toki lili? jan pi mute seme li kepeken nasin toki lili? jan pi mute seme li wile lukin e lipu pi mute nimi ni? mute ni li mute ala! ike ni li ni: jan ala li lukin. pona ni li ni: jan ala li lukin ala, mi ken toki e ijo ale tan wile. mi ken sitelen e pilin lon pi wile toki ala. mi ken ala e ijo tawa jan. taso, lipu li ken jo e pilin ni. lipu li jo e ona la, pilin li poki ala li kama pi pona lili. lipu li pona tan ni. jan pona o, wile olin sina li ike e pilin mi. ike pini pilin ni mi li kama pona ala. sina o ike. mama o, pali sina pi tenpo pini li awen pakala e lawa mi e kon mi. sina o ante e pali ni. taso, sina ken ala. ni li sama sina sama ni: ni tu li jaki. soweli o, pona ala li tawa sina. sina awen tawa uta jan. jan li awen moli e sina kepeken ilo moli suli, kepeken nasin ike taso. pakala ale ni li tawa wile moku taso. taso, ona li awen tan mani, tan pilin, tan pali jan ala. soweli o, sina sama ma tan ni: sina en ma li jo e kama pi pona ala. sina tu li pakala. o awen suwi. len noka li sama. ona li lon palisa anpa li lon luka anpa. luka anpa li noka a. mi tawa lon ona. ona li lon mi. taso, pakala lili wan li lon ona la, mi sama jan ale tan ni: mi pana e len noka lon poki pi pakala ijo jaki. ma li sama. soweli li sama. olin en kulupu mama li sama. pona li lon tenpo open. taso, tenpo li weka e pona ale. pona ale li lon tenpo kama ala. ni li sama jan tan moli jan. o awen suwi. pona la, sina sona e ken ike la, ijo ala li ken ante. sona li pana taso e pilin ike. sona ala li sona ilo. ni li lon la, o pana e poki pi pana seli lon poka pi tomo sona sina. (kulupu lawa la, linja nimi pini ni li musi taso.) sona li lon e pakala e ijo ante ala. sina wile pona la, o sona ala. sina wile suwi la, o sona e ijo ala. sona o tawa tan mi. ma pona o lon. tenpo pini la, mi pilin e ni: pali pona mi li ken lon e ma wile pona. a! mi musi. pona ala li ken lon. pona li lon lawa jan taso. lon li ni taso: pakala li tawa ijo ale. o awen suwi. a, mi sitelen e ijo mute! mi toki e musi ante. taso, musi open li tawa sina ala. sina wile ala e ni. sina wile ala e pilin jaki ni mi lon lipu sina! (lipu ni li tawa sina ala li tawa mi.) sina wile e suwi taso e kule suwi taso. sina wile ala e nasin lawa e nasin jan. sina wile taso e musi musi ko. sina wile lukin e lipu pi soweli toki. sina wile jo taso e toki musi pona. taso, ale ni ala li lon. o awen suwi, jan lukin ike o. sina kama jo e wile sina ala. kin la, sina kama jo ala e musi e toki musi pi jan pi kama jo. musi mi li kama ala! mi awen toki e ijo ante. ni li pakala mi. sina awen lukin e lipu la, sina jan pi pona pona. o sona pona e ni: musi sina o kama. lipu anpa la, mi pana e ni. sina awen. mi awen. sitelen li awen lon. nasin kiwen li ken pini. nasin nasin li ken open. ni li seme? jan ala li sona! taso, musi suli li tawa ni. o lukin sona!\n\n> lukin sina li open e pana musi. o tan e ona tan wile lukin lon lipu mi. ona li open ni: lon ma tomo pi wan taso la, ni li lon kin: jan wan li taso e jan wile. pali ona li musi. selo li suli. suno li kama lon sewi la, suno li sike e pona lukin ona. taso, pona ona nanpa li sijelo ala. pona suli ona li tan nasin pali. pali ona li pana e mani mute e ijo wile mute tawa jan ni. taso, ona li pali lon ala tomo pali. ona li pali kepeken nasin ni lon nasin. kepeken seme la, jan ni li kama jo e ijo pona wile ale ona? a ijo ni li tawa ona tan ni: ona li kama jo e ijo kepeken nasin len, kepeken nasin pi kama jo ike. kama jo ike ona li awen taso li pini ala tawa nasin pali. nasin pali li suli kin. suli ni li lon e ijo mute tawa kama jo jan! jan pi nasin ni li sona e ken ike pi jan ni. taso, jan li olin taso e ona! jan li kalama kin e nimi ona. kalama li pini ala. pali li pini ala kin. tenpo esun mute en tenpo mun ale la, mi ken kute e nimi ona. nimi ona li Pake. jan Pake li suli pi toki ni musi.\n\n> jan Pake li jo e ijo. taso, ona li wile jo e ijo mute! ona li tawa lon nasin ona. tawa jan pi jan Pake li tawa li wawa li sama li sin. tawa jan pi jan Pake li kama li ala li nasa pilin. ona o olin e kama jo ona. olin ni li tawa ona. jan Pake li kin lon nasin. ona li lukin e tomo nanpa wan. ona li tomo esun. tomo ni la, jan Pake li kama lon. jan Pake li open e alasa ona. alasa ni li alasa kama jo e ijo ale lon tomo esun. luka ona li luka e kili. noka ona li noka e ilo sitelen. uta ona li kama jo e supa ko. tenpo suno wan li tawa weka. tenpo suno li pini la, tomo esun li jo e ijo ala. ijo ale pi tomo esun li lon poki pi jan Pake. jan mute li lon tomo esun lon pini. taso, ona li pini ala e kama jo pi jan Pake. ni li pini ala tan seme? ni li tan ni: jan Pake li kama jo e ijo la, ni li pona mute tawa jan. jan li wile lukin e ni. tawa ona la, weka ijo li ken musi tawa lukin. ni li pini la, jan Pake li tawa tomo ante lon nasin ona. ona li tawa tomo moku li weka e ale tan insa ona. ona li tawa tomo sona li weka e ale ona kin. tomo wawa la, jan Pake li kama jo e ale kin kepeken wawa ona. \n\n> ijo mute li tawa jan Pake. wawa jan mute li tawa jan Pake. taso, wile ona li ken ni ala. wile jo li tawa open pi tenpo kama. open la, ijo mute li lon e ni: jan Pake li wile kama jo e ijo pi ken ale. ijo ni li seme? tenpo nanpa wan la, mama ona li pana e ijo mute tawa jan Pake. kulupu ona pi tenpo open li nasa nasa. kulupu li pali e lipu pi mute suli tawa ni: lipu mute li tawa sinpin jan li tawa oko jan la, jan o kama sona e ale lon lipu. ken ike ni li tawa ni: lipu pana pi kulupu ni li lipu sewi. tenpo esun mute la, mama pi jan Pake li lon e ni: jan Pake o pana e lipu ni lon lupa tomo pi tomo poka ale. ni li awen li awen pana. taso, jan Pake li wile ala e ni. ona li kepeken ala kon pi lipu ni. jan Pake li wile ala toki tawa jan pi toki ala. jan Pake li wile e ijo! a. ijo o mute. ijo o mute e suwi jo. taso, mama en kulupu mama li wile jaki tawa jan Pake. mama ona li ni kin. nimi pi mama ni li jan Ikasuninapeli. jan wan li toki insa e ni: “mi tawa e sitelen lili pi nimi ‘jan Ikasuninapeli’ tawa nimi ante la, mi ken lon e linja nimi sin.” jaki la, jan li ken sona ala e ken pi linja nimi ni sin. ken la, nimi sin ni li lon ala. jan o sike o tawa e nimi tawa seme? taso, open tenpo li ken. pana pi open tenpo li pali e jan Pake tawa jan Pake pi tenpo ni! tenpo ni li tenpo pi ijo wan. ijo wan ni li wile pi kama jo! \n\n> kepeken pona awen pi jan Ikasuninapeli la, jan Pake li awen tawa tomo pi nasin ona. nasin pini li moli. nasin pini jan o awen lon insa. nasin jan pini o sama ni tawa mute pi jan wawa. jan Pake li wawa ala wawa? wawa ala la, ona o kama jo e ijo ala tawa sin pi tenpo weka. wawa la, jan Pake li suli sin e weka ijo tan kama jo ona. ona o pali seme? ona o awen alasa e ijo mute. nasin open ona li jo ala e ijo tan pali pi jan Pake. jan ni li kama jo e ale e ijo ale e olin pi jan olin. ni li nasa ala tawa nasin ni: jan pi nasin pi jan Pake li sewi ala e ijo ona. jan mute ni li pona tan pali suli pi jan suli pali. jan wan li pana e wawa ni tawa ona mute. jan ni li jan Pake.\n\n> nasin open ona li jo ala la, jan Pake li tawa nasin suli sin. nasin sin la, ona o awen wawa. nasin sin la, jan ale ala li olin e weka pi ijo ona. mute ona li lili. taso, ike pilin ona li suli li awen lili ala. ona li tawa tomo poki nanpa wan li kama jo e mani ale pi tomo ni la, jan pi tomo poki li luka e sinpin pi jan Pake. jan pi tomo poki li pana e alasa sona toki ni: “ike o ni anu ala anu seme? sina seme? nimi sina li seme?” uta pi jan wawa li tawa ala li toki taso e nimi ni: “nimi mi li Pake. mi weka e mani sina ale tan ni: mi ken weka e ijo sina. mi wile ala e ijo ni. mi olin ala e ona. taso, wawa mi li wawa pi kama jo. mi o mama e wawa mi. o pini e toki ale.” jan pi tomo poki o wile ala kute e ni. ona o toki sin e ni: “sina jaki tawa mi! jan seme li pakala e sina pi tenpo sina? o ante pali! sina kala suli pi telo lili lon tenpo weka. sina kala lili pi telo suli lon tenpo ni! jan sin ni li sama kala la, ona o utala e nasin nasa sina!” jan pi tomo poki li sike e luka ona. taso, jan Pake li pana e musi tan uta. toki ante li lon kin. “sina jo e mu pona. taso, sona wan ni li weka tan insa pi lawa sina: kala suli pi alasa kala la, kala suli pi suli mute li lon kin. kala suli sin ale o moli e kala ante ale. o ala.” toki ni li pini la, jan Pake li noka e monsi pi jan pi tomo poki. jan ante li tawa lon supa noka li pakala sijelo. ijo ona li tawa weka lon poka pi jan Pake.\n\n> mani pi ijo sin ona li musi ala tawa jan Pake. ona o kama jo kepeken olin ala, kepeken musi ala, kepeken wile ala. weka ijo o lon tan ken taso. mama ona li open e wile ni. mama li awen alasa e ken sin tawa wawa pi jan Pake. tawa jan Pake la, mama li mu e ni: “sina pakala pona e jan ike tan tenpo esun pini. taso, jan mute li open olin ala e sina. tan ni li ni: ona li sona ala e open sina e tenpo weka sina. tan ni la, ona o pona ala tawa wawa sina. ike li tawa ona tan weka mani. jan pi nasin sina ala li sewi taso e ijo ona e ken mani ona. ona li pilin ni taso.” luka pi jan Pake li tawa lon sinpin. “jan Ikasuninapeli o, pilin ona li kama ante kepeken ijo seme ante?” mama li loje e sinpin ona. “jan Pake o! mi mama sina! o kepeken ala nimi mi!” jan Pake li tawa sike e uta ona. “mi o ni. mi nasin e lawa sina. taso, mi o ante e pilin pi jan ni sin o ante kepeken seme?” jan Ikasuninapeli li tawa e noka. ona li toki insa. ona o ni tawa tenpo mute. taso, toki kama ona li ni li musi ala tawa jan Pake: “ante ni li kama tan sina ala. ijo wan ante o lon e ante ni. ona o kulupu lawa jan.” jan Pake li sike e oko. “ala! kulupu lawa li ni ala tawa mi taso. jan sin mute li alasa kama e ni: kulupu lawa li anpa e wawa mi.” \n\n> jan Ikasuninapeli li sona e pilin ike ni. taso, wawa pi mama ni li wawa ni: pilin pi jan Pake ona li ante kepeken toki lili pi jan Ikasuninapeli. toki lili li ni: “o suwi. kulupu lawa jan li kute ala e wile ale jan. o sona e sona sina. kute jan li ala la, kulupu o kute sina tan pana mani. insa kulupu li jan taso. jan ale ni li olin e mani lon poki len ona.” jan Pake li kama sona. “pona. mi tu li pana e mani la, kulupu lawa o seme tawa mi?” uta pi jan Ikasuninapeli li tawa sewi. “a. mama o pali ni. mani li tawa ona. tawa ni la, kulupu lawa jan o pali e utala pona tawa jan. utala pona ni o jo e ken ni: jan ale o ken alasa kama jo e ijo ale tan jan ante. jan o kama jo e ni kepeken weka pi ijo jan. jan wan li kama jo e ijo pi mute mute pi suli taso la, jan wan li jan pi kama jo nanpa wan. pona pi utala ni li ijo tu. ijo pona nanpa wan li ni: utala li lon la, jan ala o pini o pakala e kama jo sina tan ni: weka ijo li tawa utala pona taso! ijo pona nanpa tu li ni: utala pona ni li ken e ni: sina o anpa e jan ante pi nasin pi kama jo. ona ale o anpa tan pali sina la, wawa sina li wawa ale! wawa sina li ale la, jan ale o olin e sina!” jan Pake li kute e ken ni. jan Pake li suwi pilin. ona li olin e nasin mama! “mama o, wile sina o kama. lawa sina o sama. sina sama e mi tawa nasin wawa sina.” ona tu li luka e ona ante. nasin mama li kama lon.\n\n> jan Ikasuninapeli li pana e mani tawa kulupu lawa jan. mani pana ni li lon e nasin pi ken utala. a! tenpo mun tu li tawa weka la, jan suli pi kulupu lawa li toki tawa jan ale e open pi utala pona. utala li lon. utala la, jan ala o ala e wawa pi jan Pake. pali sin li open kin. jan Pake o kama jo e ale ale. ona li tawa nasin sin tu. jan Pake li anpa e jan pi nasin mute ni. ijo ona li weka taso tan pali pi jan Pake. jan pi nasin tu ni li toki e ni: “jan Pake taso li wawa! ona li kama jo kepeken wawa mute!” kulupu lawa lili pi nasin tu ni li toki kin e ni: “jan Pake li jan nanpa wan pi utala pi ma lili ni pi nasin tu ni. jan Pake li anpa e jan ale pi wile kama jo. jan Pake li wawa mute.” ni li kama li pini la, jan Pake li tawa nasin ante li tawa ma ante. ma ante ni li sin li lili taso ala. ma sin la, nimi ona li ma Kalipona. jan Pake li tawa lon ma ni kepeken tenpo esun luka. tawa ona li pini pi wile tawa la, jan Pake li pini e kama jo ona. kama jo li ken ala kama suli li pini la, jan pi ma Kalipona li toki e ni: “jan Pake taso li wawa! ona li kama jo e ijo ale pi mi mute! kama jo ni li kama kepeken wawa mute!” kin la, kulupu lawa lili pi ma Kalipona li toki e ni tawa jan ale pi ma Kalipona: “jan Pake li jan nanpa wan pi utala pi ma ni. utala pona pi ma Kalipona la, jan Pake li anpa e jan ale pi wile kama jo. jan Pake li wawa mute.” jan Pake li wawa e wawa ona kepeken anpa jan kepeken utala pona. taso, wile wawa pi jan Pake li pini li ken ala pini. wile wawa li awen wawa a. tawa ni la, jan Pake li tawa ma Alisona li tawa ma Wijomin li tawa ma Oleken li tawa ma Apeta li tawa ma Wasiton li tawa ma Ontolijo. ma ale pi tawa pi jan Pake la, nasin sama pi ante ala li kama lon li ni: jan Pake li anpa e jan ante ale pi wile kama jo. jan pi ma ni ale li jo ala e ijo. jan Pake li weka e ijo ona ale. jan ale pi ma ale ni li toki taso e ni: “jan Pake taso li wawa.” kulupu lawa lili pi ma ale ni li toki e ni: “jan Pake li wawa mute.” wawa mute li tawa jan Pake tan utala mute ni. \n\n> taso, pini utala li kama kin. utala pi pini ni li lon ma suli Nujoka Sisin. jan ale pi wile kama jo li tawa ma suli ni tan ma lili ante ale. jan Pake li anpa e jan ante ni lon utala pona pi ma suli Nujo Sisin la, jan Pake taso o jo e wawa lon ma ale! ni li wile pi nasin mama tan jan Ikasuninapeli. ni li wile wawa taso pi jan Pake. a. kepeken tawa weka pi tenpo mun tu tu la, utala pi ma suli Nujoka Sisin li open. utala pona ni la, jan ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale li alasa anpa e jan ante ale pi wile kama jo! mute pi jan alasa ni li suli. taso, jan Pake li ante ala e pilin ona. pilin ona li awen pona taso. utala pona ni li suwi suli tawa jan Pake. jan ante pi wile kama jo li anpa mute. ona ante ale o tawa nena noka! ante pona kin li tan open pi utala pona. tawa ni la, jan ale o kama olin e jan Pake e wawa pi jan Pake! taso, wawa ale pi wawa taso en olin suli pi jan ale o tawa jan Pake la, jan Pake o pini e utala pona sin ni. ijo mute o weka tan pali wawa pi jan Pake. jan Pake li kama jo e sitelen jan suli Lesi Lipasin e tomo Kaniki e tomo Ken Senta Tomina e tomo lipu kulupu pi ma suli Nujoka Sisin. jan Pake li weka pona e ijo ni. kin la, ona o kama jo e ijo mute tan tomo jan pi ma suli Nujoka Sisin. jan Pake li tawa tomo jan ni la, kulupu jan pi ma suli ni li tawa li sike e jan Pake. tawa jan Pake la, kulupu jan li toki suli e ni kepeken mu uta wan: “jan Pake o! jan Pake o! mi olin e sina! pona! pona! sina wawa a! o kama jo kepeken luka!” kute pi jan Pake la, nimi ona li kalama musi. suno li tawa anpa tan sewi laso. utala pona pi ma suli Nujoka Sisin li pini. \n\n> pini la, jan Pake en mama ona li tawa tomo suli ni: kulupu lawa suli pi ma suli Nujoka Sisin o lawa e ma ale kepeken tomo lawa ni. tomo lawa la, ona tu li lon poka pi jan utala ale. utala pona li pini tawa ni. jan suli pi kulupu lawa ni li toki tawa jan pi wile kama jo. “toki. utala pona li pini pona lon ma suli ni. ona o tawa nasin pi kama jo. sina kama jo e ijo pi mute mute tan jan ante la, sina jan suli pi nasin pi kama jo. jan ale pi alasa utala o pona. taso, jan wan taso li jan nanpa wan tawa ni. mi o nimi e ona.” jan ale li awen li awen kute. kalama ante ala li kama lon. telo sike li tawa tan lawa pi jan Ikasuninapeli. jan Pake li walo e sinpin ona. pipi li tawa sewi. wawa pona ale o tawa jan nanpa wan pi utala pona ni. ona o lon. wawa ale en olin ale la, jan suli pi kulupu lawa li pini e tenpo pi toki ala. jan suli li toki e nimi ni tawa kulupu kute: “ni li jan Pake.” suwi a! jan Pake li pona selo suli tan nimi ni pana! mama ona li musi pilin mute! sinpin ona li jo e telo lawa. kepeken noka la, jan Pake li tawa jan suli pi kulupu lawa li toki olin tawa ona e ni: “a! mi o kama jo suli o tawa ni la, mi ken e kama wawa mi a. tenpo suno ni taso o pona. mi jan nanpa wan pi kama jo tawa sina!” jan suli li kepeken nasa pilin. ona li lili e oko ona. toki ona la, nimi pana pi jan suli li ni: “mi pana e nimi sina tan pali ike. sina wawa ala. sina kama jo e ijo pi mute lili.”\n\nmusi mi li ni. ona o pini ala pini? mi pini. ni li pini tan ni: ale li ike! ale li ike. a. pilin ike li tan nasin ike. pali ike kin li ni. mama mama mi li moli. mama mama tu wan mi li moli. weka ona li lon e pilin sin lon insa mi. pilin la, ale li suli ala. mi o pali tan seme? mi o moku tan seme? mi o telo e mi tan seme? mi o lili e linja lawa mi tan seme? mi o weka e ko moku lili tan kiwen uta mi tan seme? pilin sin moli li awen. taso, pilin ike li tan ike sijelo kin. pakala pi sijelo mi li tan pilin sin. selo mi li pakala weka. kiwen uta li tawa tan uta mi. weka pi kiwen uta li pona ala! jan pi pona sijelo o weka e ona kepeken palisa kiwen suli! weka ni li pali e telo loje e pakala uta lon uta jan mi! a! mi lukin e kasi. kasi li lukin e mi. ona li lon poka noka li lon poka pi noka mi. sike lili kasi li tawa tan kasi. sike ni li tawa selo mi. selo mi la, kama pi sike lili kasi li open e kule loje. loje li lon selo. loje li ijo wan. loje li ijo tu. loje li tawa lon selo. loje li open lili. loje li open suli. loje li awen lon li awen kama. loje li awen kama suli. sike lili kasi li loje e selo mi. loje li lon sijelo ale mi. ni la, sijelo li kama ike kin. jan o tawa e mi tawa tomo pi pona sijelo kama. jan Misikeke li alasa pona e sijelo mi kepeken sike lili pi pona sijelo. ona li kama pona tan pali pi jan Misikeke. mi tawa tomo pi jan Misikeke lon tenpo suno mute. mi tawa. taso, ike sijelo mi li awen. ike sijelo mi li pini ala. pakala ni li awen la, ona li ken moli e mi lon tenpo kama. mi wile ala e ni. a! mi wile ala moli. taso, mi o moli la, mi wile ala moli kepeken ike ni. moli o kama la, mi wile moli tan ijo musi! moli lape kin li ken moli pi ike ala. tenpo awen la, moli pi nena selo loje suli li moli ike nanpa wan tawa mi. selo mi li jo e pilin seli tan ona! nena loje ni li wawa li wawa ike. a! nena selo loje tan uta pi pipi jaki li sama ala. pipi jaki la, nena li lili taso li weka kepeken tenpo wan. ale ni li pini e pona lon sijelo insa. kon mi li weka tan insa. wile lon mi li open awen kama tawa weka tan mi kin. lawa mi li wile lape. taso, lape li awen weka tan ona. (ni li sama tenpo ni a. a!) mi o tawa tomo pona kepeken ilo tawa. mi kama la, mi pana e ilo tawa mi tawa jan ante. ona o tawa sina kin. ilo tawa mi li pona ala lon tenpo ike. tenpo ike li kama pini la, ilo ni li sama ilo moli. jan wan ante li lon tomo ni kin. nimi ona li jan Puke. ike sijelo ona li lon e ike ni: ko moku o tawa tan insa tawa uta jan. ni la, uta pi jan Puke li weka mute e moku pini ona tawa supa. ona li jaki taso. ike sijelo pi jan Puke li moli ala e ona. taso, mi ken weka e ken pi ike sijelo ni la, mi o lon e ike ante ale tawa mi! ike pi ken moli pi jan Puke li awen ike sijelo nanpa wan. mi sona e sona ante ala tawa jan ni. jan Puke la, sona taso mi li nimi ona li ike ona. ni li lon tan ni: ike ona li weka e wile toki tan lawa mi. nasin seme la, mi o alasa kama sona e jan sama ni? tenpo ale la, mi wile ala toki. jan pi sona mi ala la, wile toki mi li lili mute. jan pi sona mi ala li pana e jaki tan insa ona la, mi wile taso e toki ala. o jaki tawa mi! sina lon tomo sama la, sina pali sama mi. mi sona. ike li weka. ike li kama. taso, pona wan li awen ni: ike mi ale li lili lon poka pi ike pi jan Puke. a. ona li lon seme? ona li lon ala lon? lon ona nasa suli pakala li lupa e wile toki mi. ni li nasin! mi wile toki tawa tan lon ni taso: jan li weka tan mi. toki mi li kepeken mute pi mute ala tawa ni. toki li awen weka la, sitelen mi li awen suli. o sona. mi wile taso e ni: moku en telo en tomo en kon li lon. taso, tenpo sin li pana e ijo pi namako taso lon lawa, lon oko. mi jo ala e wile namako ale. tenpo mi la, mi jo taso e selo akesi. o lukin ala e mi. mi ike lukin. lipu mi o ike lukin sama. mi sitelen e ni tan seme? jan nasa taso li toki insa e ni: “pali sitelen mi li suli tawa lawa jan. mi o lon e lipu tan ni.” mi nasa sama ona. pilin mi li lili tawa jan, tawa sina. ike kama mi li lili sama. sina open e lipu ni tawa musi. taso, mi ken ala pana pona e ona! mi open. mi pini. musi ni li weka tan sina sona. sina sona o sona e mi e sona mi. o sona mi. mi lipu e ante tawa sina. mi ken. mi ken e ni! a pona li ni. lipu ante o tawa sina. ni li kama la, ale li open pona lon pilin sina! ni taso o lon. pilin mi en toki mi li ike. musi pi pana mi li ike kin. musi toki mi li toki taso e jan wan ni: ona li jan jan Pake. ona li seme? sina o awen sona e nimi ona tan ijo seme? sina o ni ala ni tan kama jo ona? sina ni tan nasa pilin seme? jan Pake li jan pi musi ala! a! sina wile e ijo pi ante mute. musi jan o kama. sina o kama sona e jan suli ante. jan ni li jan pi musi mute a. tawa ni la, pali mi o pini. tawa ni la, sina o lukin e pali pi jan ante pi mi ala. pona la, mi ken pana e pali ni lon lipu mi. lipu mi li jo ala e pali tan jan wan taso. lipu li kepeken pali pi jan mute! ni li suwi. toki musi li pona li wile sina. mi musi ala. pali pi jan sin li pona e ike ni pi weka musi. mi o supa. jan sin li kama! o lukin. ona sin ni li jan seme? a pona. nanpa wan la, sina sona e ona. nimi ona li tawa open pi lipu ni! ona li jan Kipisi. (ona li ike kin. taso, pali ona li ken pona.) pali ona li seme? ona li ni: jan Kipisi li alasa li alasa wan e sona lili kulupu tan kulupu weka ale. sona lili kulupu ale ni li kama wan la, jan Kipisi li lon e lipu sin kepeken sona lili kulupu. lipu sin ni li pini ala. jan Kipisi o awen sitelen e ona. taso, mi ken weka e len pi pali ni. mi pana e ijo lon pi lipu pi jan Kipisi. tenpo mun pini la, mi toki lon tawa jan Kipisi e ni: “sina wile pana e lipu pali sina tawa mi anu seme? mi wile lukin e ona. mi wile pana e ijo ona tawa jan ante kin. jan ante o olin e ona tan pilin pali mi wawa.” jan Kipisi li mu taso e ni: “ala.” pona la, mi o kepeken ala kon pi mu ona. mi kama jo e lipu sin kepeken ike, sama jan Pake. mi tu ni li sama ala sama? nasin pi mi tu li ken sama. mi tu li jan ike ala li kepeken nasin pi ike lili tawa pali pi pona mute. jan pona li ni. jan pona suli pi pona suli o kute ala e nasin lawa. jan ni o nasin ala kin e nasin lawa. jan Pake li anpa pona e jan tawa nasin ona. wile mi la, mi o sama ona. mi kin o anpa e ijo e jan. jan Pake li kepeken luka ona tawa anpa ni. mi ken kepeken luka. taso, mi o ken kepeken kiwen kin. a pali pi jan Kipisi li ken musi. taso, jan Kipisi li awen musi ala li awen jan pi wile pakala. luka mi li wile lon nena lawa pi jan Kipisi. luka mi li wile lon uta kin pi jan Kipisi. mi o nasin e wile luka. ni la, mi pana wawa e luka tawa lawa ona kepeken pilin pona. ni li pini la, jan Kipisi li lape lon supa anpa. ni li pini la, luka mi li pilin pi jaki lili li jo e lipu sin. ni li pini la, mi weka e mani ale tan len pi jan Kipisi. len li jo e ijo ala la, mi seli e mani. pilin mi mute li ken suwi. taso, seli pi mani pi jan ike li pilin suwi suli. seli wan ni li pini. pini seli la, seli sin li open. mani li seli la, mi o seli kin e tomo ona. tomo li seli la, mi telo e ijo ante lon ma sama. kama ni li kama suwi tawa lukin. mi ken kama jo kepeken ike. ni li awen ike ala tawa mi. mi ike tan ni…anu seme? pali li ike. pali mi li ike. mi ken sitelen kepeken tenpo mun suli. mi ken ante suli e lipu pi ken pini. mi ken alasa sitelen e lipu pi kon insa mi pilin. taso, lipu li tawa mi taso li tawa jan ala ante. mi alasa pana e lipu pali. mi pana e lipu tawa lipu Lipu Monsuta. a lipu Lipu Monsuta li wile ala e lipu mi. (lipu Lipu Monsuta li lipu pi pali musi. ona li jo e lipu pi pilin ike ken. lipu ni li alasa pana e pilin nasa tawa lawa pi jan lukin.) pali o weka. a nasa! mi musi ala anu seme? pali mi li ken ala lon e pilin sin jan anu seme? mi ike ala tawa lipu ni. musi ona li awen mute. mi sona selo e lon ni: weka pali o tan ike mi o tan ijo ala a. lipu ala li lon e mi. lipu ala li jo e mi. lipu ale li ni li sama. mi pona tawa sina, jan Kipisi o! mi sona e alasa ike sina. sina wile suli e jan jan. ni li ike ike. sina jaki jaki. jaki li jaki. taso, jan Kipisi li ken jaki e jaki tawa jaki suli sin! wawa ni li sin kin. ona kin li ken e open pi nasa ike tawa kulupu lipu jan mi. jan ala li ken sama e ike ni. jan Powe li sama ala ike ona. jan Jakike li sama ala ike ona. (jan Jakike li lon ala li musi tawa ike ona taso!) ike ale ni la, lipu pi jan Kipisi li ken ike ala kepeken seme? ni o nasa e lawa jan e lawa mi kin. sona li ni: lipu ni li jo e toki pi jan ante taso. jan ante ni li jan pi kulupu weka. toki ona pi tenpo weka li kama wan tawa sona lili kulupu. tawa ni la, pali pi jan Kipisi li lon ala lipu sin ni. jan Kipisi li jan pali ala. jan Kipisi li jan alasa taso. sin ona li awen weka tawa lukin lipu! a, mu ona li ken pini pona. pini pona ona li ken suwi sama kin. ni li ni tawa mi. weka jan o suwi. o suwi tan sona suwi mi. o sewi e ona. weka suli pi tenpo mute la, jan Pata li lukin ala e jan olin ona. (ni li jan Kipisi.) lukin ala ona la, jan Pata li alasa e jan Kipisi. jan Pata li alasa lon ma nena sewi. jan Pata li alasa lon lape selo supa. jan Pata li alasa lon esun jan. jan Pata li alasa lon kasi kili lete. jan Pata li alasa mute. pilin insa ona li pilin e ni: “jan olin mi li weka li ken moli.” alasa pi jan Pata li alasa ala e jan olin la, pilin insa ona li open nasa. ike li tawa pilin insa. kule li tawa lawa. lawa li tomo poki pi pilin insa jan ale. pilin insa laso pi kule ala li lape kepeken wawa pilin suli. pilin insa li ike taso tan ken ike la, jan Pata li wile toki mi a. wile toki ni li wile pi sona jan. jan Pata li sona ike e ni: sona jan li lili mute taso. taso, wile li wile e sona ken ale. ijo li ken la, wile li wile wile e ona. jan Pata li alasa pona e mi lon tomo sona mi. mi sitelen e lipu lili. jan Pata li lon lupa pi tomo ni la, sitelen li ken pini kepeken tenpo lili taso. luka pi jan Pata li tawa utala wawa. sinpin ona li walo. mi sona e wile toki ona. a. toki ala li tawa mi tan ona. toki ala li nasa kute. mi pilin ike tan weka toki. mi open e toki mi tan weka toki ona. mi toki taso e ni tawa jan Pata: “seme li sin? pona o tawa kulupu mama sina! wan pi jan tu li pona li wawa. jan olin sina la, ona o kama pona kepeken ante kulupu ona.” mi o toki ala e ni. jan Pata li jaki pilin. sinpin walo li kama laso. mi pakala. mi sona e lon ike ona. taso, tenpo awen la, uta mi li pali e nimi pakala taso tawa jan suli. nimi pakala mi li kama e ike pakala mute tawa mi lon tenpo. ni li tan pi pali jaki mute. uta mi li pini e pali open mi. uta mi li pini e olin jan mi. uta mi li pini e pona mi pi kulupu mama. uta mi li pini e sona kama pi tomo sona. uta mi li pini e pona pi jan pona poka. uta mi li pini e sin pi ilo nanpa sona mi. uta mi li pini e pini musi. uta mi li pini e tawa telo lon poki suli seli. uta mi li ken pini e mi. mi sona e pini ken. pini ni li pini pi pona pilin lon pilin insa pi jan Pata. nimi pi uta mi li ike e ona. o pakala e mi. pana wawa pi nimi ni uta li lon e ni: jan Pata li open e ike pilin ona tawa mi. sinpin ona li laso sin. ante kule la, jan Pata li toki mu tawa mi. ni li ni: “seme? mi kute ala kute? mi lukin ala lukin? sina jo ala jo e sona? ale mi li pakala! sijelo li kama moli tan ike lon insa pilin. pilin insa li awen pakala moli. ale mi li moli! ale mi li moli tan weka pi jan olin taso mi. jan Kipisi li ni! mi wile e sona sina tawa ona. mi wile taso e ni! mi wile e ona! jan Kipisi li ale mi. jan Kipisi li lon mi. ona o lon poka. taso, ni li ken ala lon tenpo mi. ona li weka tan nasa. sina sona e ijo. mi wile e sona ni tawa lawa mi. mi o open e alasa sona mi. taso, toki mi li open ala la, sina open toki e toki nasa e toki pakala mute. tan seme la, sina pali e nimi ni? sina sona e pakala lon! sina ike ala ike? sina olin ala olin e pilin ike? sina olin ala olin e ken moli? sina olin ala olin e moli pi jan olin? sina olin ala olin e moli jan? sina sewi ala sewi e ike pakala jaki ni? a! mi wile e ona! mi wile e ona! mi wile e ni taso! ni taso li wile mi! taso, sina alasa ala pona e pakala. sina alasa ala suwi e pilin. sina taso li wile e ni: sina musi e mi tawa musi pi sina taso. ike li sina. mi tawa. o pana e palisa seli tawa lupa pi monsi sina.” ona li tawa tan mi, tan ni. a. pali ni ale li ike kin tawa mi! mi en jan Pata li kama e ike pilin tan toki pi mi tu. ona li toki ike. toki mi kin li ike lili. mi ken pana e ni. pona toki taso li lon ala jan. toki li pona taso ala. toki jan ala li pona taso. tenpo pimeja mute la, mi wile sona e ken pi toki mi. mi toki ante tawa jan Pata la, jan Pata li awen toki tawa mi anu seme? toki pini li ante la, mi toki ala tawa jan Pata lon tenpo mun tu tu. ni o ante. taso, mi sona ala ante e ona. ni la, weka jan li awen ala awen suwi tawa mi? mi o sona. pini li awen ala awen pona kepeken open pi toki ala? jan Pata la, mi toki pi kulupu mama ona tan seme? mi toki e wan kama jan tan seme? mi nasa a. ni taso li lon. pini pi jan Kipisi li pona. sin pi pini ona li pona ala. ken pakala la, mi o moli ala e jan Kipisi. taso, mi ken ala weka e pali moli mi lon ni. moli li awen. ona li awen ike tawa mi. taso, lipu li ken lon luka la, jan li wile pana ala e ona tawa mi la, pini pi jan ni li ken open e pana lipu la, weka ona li suwi kin la, mi ken moli e jan ni kepeken ike ala. mi olin ala e moli. mi olin e pali ante tan pali moli. a. ni kin li lon a: jan moli li weka ala e lipu ona tan oko jan. jan Kipisi li sama. pini pi ale nasa la, mi kama jo e insa pi lipu sin ni tan jan Kipisi. mi lukin e ijo lon insa ona. kon pi lipu sin li jo e linja nimi luka luka tu wan tan kulupu weka. ijo ala li tawa lipu sin ni. lukin mi li pini tawa lipu sin la, sona sin mi li pini tawa kama sona ni: jan Kipisi li pini ala pali e lipu ni. nanpa nimi pi lipu sin li lili. linja nimi taso li lon. kon ante o awen weka. a. mi pakala. jan Powe li toki pi tenpo mute e ni tawa mi: “sina olin pali pi toki insa ala.” o pini e toki ike sina, jan Powe o! mi ken ante e pali pini mi la, jan pi moli pana mi o jan Powe anu seme? a. pali ken o lawa ala e pilin mi. moli li awen ken. jan Powe li ken ni tawa tenpo sin kin. taso, pali pi tenpo ni li pali lili pi lipu sin tan alasa pi jan Kipisi. pali pi jan ante li awen suwi tawa sina la, o lukin e sona lili ona lon anpa.\n\n**ni li sona lili kulupu tan lipu sin pi jan Kipisi:**\n\n I. sina lukin e jan pi pona taso la, o moli e ona. \n\n II. seme li nasin sewi pona pi suli suli? ona li kili lili. \n\n III. luka tu li pana e kalama wan. luka wan li pana e kalama tu. \n\n IV. linja li open pakala la, o loje. \n\n V. ilo kalama li pan. \n\n VI. sina wan e mi. ni la, mi kama tu. \n\n VII. sina o open e mu soweli la, sina o alasa e mun sina insa. \n\n VIII. sina ken sin e ilo moli utala tawa tenpo pi utala ala.\n\n IX. sina lon pan suwi linja la, o kon. \n\n X. tenpo li ken pini. taso, ma li awen sama kiwen mani jelo. \n\n XI. waso nanpa wan li kama jo e pipi ma. soweli lili nanpa tu li kama jo e moku alasa. \n\n XII. lipu pi mute ale li tawa sinpin jan la, jan ni o nasin e kon pi lipu ni. \n\n XIII. mi wile ala mi tan weka ike. mi wile e ale mi. ike li tan ale lon mi. mi wile pona mi. mi wile ike mi. mi wile mi. \n\n(nasa la, jan Kipisi li nanpa e sona lili kulupu kepeken sitelen nanpa tan toki Lasina.) nasin ni li ken: mi pana tawa pilin mi pi sona lili mute. mi ken pana. mi sona kin e ni: sina wile oko e nimi pana mi ale. taso, ike lili ni li awen kin: mi ken ala sona e sona lili kulupu ni. ona o nasa e lawa. ona o nasa taso. ona o nasa tawa mi, tawa sona mi, tawa lawa mi, tawa pilin mi, tawa toki mi. ike ni li lon a. tan ike pi sona mi la, mi o pana taso e sona lili kulupu. pilin mi pi lon ala o tawa ala lipu mi. nasa pi sona lili kulupu la, ni kin li ken: linja nimi ona o kepeken ala kon. ken la, kon ken ona li tan pilin pi sina taso li tan nasin pi sina taso. tawa tenpo ale la, sona pi kulupu weka ni li musi anu musi lili.\n\npona! pali pi jan ante en pali pi mi ala li awen musi tawa sina la, pona li tawa sina. pali ante nanpa tu li kama. pali ni li toki mute pi jan Powe. a. jan Powe li toki e toki ijo mute. toki ale ni li toki pi lon ala. ni li lon tan ni: pilin insa pi jan Powe li kepeken sona ala tawa toki ona. ike la, jan Powe li toki e ijo mute pi lon ala tawa ni. toki ni li jaki ike tan weka lon. toki li lon ala taso la, ona li tan nasin pilin pi jan Powe. pilin jan Powe li nimi e nasin pi ona sama la, nasin ni li nasin Powe. toki pi nasin Powe li toki Powe. o awen sona e ni: toki ni ale li ike li pilin pi mi ala. toki ni ale li lon ala. taso, sina wile lukin e nimi tan jan ante. ni la, mi o pana e ijo ni. (mi sona ala e jan mute.) kin la, mi o pana e pona toki mi lon anpa pi toki Powe ale. o lukin nasa e ona ale. ona li lon anpa.\n\n**ni li toki Powe pi jan Powe:**\n\nnanpa wan la, nasin toki lili li sama toki Toki Sin tan jan Owe. \n\n> a. pilin jaki ni li alasa pakala e pona pi nasin toki mi. sina sona ala e ona la, toki Toki Sin li toki pi kulupu lawa ni: ona li lawa pi ma ale li kepeken nasin pi ike suli taso tawa awen lawa. kulupu lawa ni li pali e toki Toki Sin tawa wile lawa ni. (toki Toki Sin en kulupu lawa ni li tan lipu musi pi jan Owe. ona li lon ala.) nasin pi toki Toki Sin li seme? tan seme la, nasin toki lili li sama ona tawa pi mute lili? jan o toki e sama ken ni: toki Toki Sin li kepeken nimi pi mute lili. toki Toki Sin li wile lawa e ken toki e toki pi jan ale. toki Toki Sin li wile wawa e ijo wan taso ni: kulupu lawa ona li kepeken wawa ale li awen wawa tawa tenpo ale. toki Toki Sin li alasa lili e mute pi nimi ona. toki Toki Sin li wile pakala e ken toki pi toki ante ale. toki Toki Sin li wile len e sona ni: ona li ike tawa wawa pi kulupu lawa. ni seme li sama nasin toki lili? ona ale li sama ala. mute nimi li lili tawa toki ni tu. taso, mute nimi pi nasin toki lili li kama suli kepeken tenpo. mute nimi pi toki Toki Sin li awen kama lili. kin la, nasin toki lili li wile lawa e sona ken pi jan toki ona. nasin toki lili li alasa ala pakala e toki ante. nasin toki lili li alasa ala e wawa jan anu wawa kulupu. nasin toki lili li suli e kon pi nimi ona. toki Toki Sin li lili e kon pi nimi ona. toki Toki Sin li wile len e ken ike pi toki pana. nasin toki lili li weka e len pi sona pi ken ike tawa toki pana. nasin toki lili li ilo toki taso. ilo toki li ike tan pali, tan kepeken. ilo toki li pona tan ijo ni kin. toki Toki Sin en nasin toki lili la, ona tu li sama ala a! sama ona li ala li lon ala! o lukin e toki suli tu wan pi toki Toki Sin. toki suli tu wan ni la, mi pali e ante toki tawa nasin toki lili lon anpa. ni li ona mute:\n\n> “utala li utala ala.”\n> “ken li weka pi ken ale.”\n> “sona ala li wawa.”\n\n> kepeken pi nasin toki lili li pana e nasa toki e insa jaki pi pali pi toki Toki Sin. mi la, ante toki ni li musi mute kin. mi pini kepeken toki ni: toki Toki Sin li toki e wile ike taso tawa wawa pi kulupu lawa. nasin toki lili li ilo toki pi ken mute.\n\nnanpa tu la, nasin toki lili li jo e nimi pi mute lili ike. ni la, nasin toki ni li toki pi lon ala. \n\n> toki li ken toki tan seme, kepeken seme? ona o kepeken ni taso: nimi o lon. kon nimi o lon. jan o ken sona e jan ante kepeken nasin toki pi toki ni. ale ni li tawa nasin toki. toki li toki la, mute nimi li suli ala. nimi pi mute ala li ken ala. taso, mute lili li ike ala tawa ken toki, tawa ken sona. ni li nasin pi nasin toki lili. nimi pi mute lili li tawa ona. ni li ken! nimi ona li kepeken kon pi ken suli. nimi li tawa linja nimi pi nasin toki lili la, nimi o kute e lawa toki a. pali sitelen en pali toki li toki tan ni: ona ale li jo e kon tan nimi lon insa ona. jan li wile ala sona e lon ni la, ona li wile taso mu pi musi ala. \n\nnanpa tu wan la, sona pi nasin toki lili li pona e ike lawa tan sijelo jan. \n\n> jan ala li toki e ni. mama pi nasin toki lili li toki ala e ni kin. jan wan taso pi ma Sumi li ken kepeken nasin sama ni. taso, nasin ona li sama taso ala. ante li tawa ona. nasin ona li seme? o open kepeken ni: jan ni li jan pi pona sijelo. tenpo sike nanpa 2007 la, ona li alasa pali e ni: jan pi pilin lawa ike o sitelen e pilin ona kepeken nasin toki lili. tawa jan pi pona sijelo la, sitelen pi pilin ni li ken pona e ken pona lawa pi jan pi mute lili. ni taso li lon. ni li pali wan pi jan wan pi ma wan. jan ala li toki e ni: “tenpo ale la, nasin toki lili li pona e ike lawa ale.” ni li lon ala. nasin toki ni li toki taso. sina ken pona kepeken nasin toki lili. sina ken ike kepeken nasin toki lili. sina ken musi kepeken nasin toki lili. sina ken nasa kepeken nasin toki lili. nasin toki lili en nasin toki ale li ijo ilo taso. ona li pona taso ala tawa kepeken. sona taso li pona ala e ike ale. ike li tawa lawa la, tenpo en pali en sona en pilin en olin en kon insa o lon tawa weka ona. sona toki taso anu kepeken toki taso li lon ala e pona lawa. taso, sona pi nasin toki lili en kepeken pi nasin toki lili li awen musi tawa jan mute.\n\nnanpa tu tu la, kulupu pi nasin toki lili li pana taso e pilin ike tawa toki pali ante. \n\n> jan seme li pilin e ni? ona li lon tawa jan seme? sona mi pi kulupu pi nasin toki lili la, ni li lon ala a. toki pali mute li pona. toki pali mute li musi. toki pali mute li musi li pona ala. taso, mi en jan ale pi nasin toki lili o wile e ike tawa toki pali ante anu jan pi toki pali ante. toki pali ala o toki nanpa wan. mi o kepeken nasin toki mi tawa pona pilin, tawa musi lawa, tawa alasa pi kon kule insa, tawa olin toki mi. mi kepeken ala toki wan taso. mi kepeken ala toki pali wan taso. sina jan pi toki pali ante la, mi wile e pona taso tawa sina. (a. sina jan ike la, mi wile ala e pona sina. taso, wile ni li tan ike sina taso li tan ala olin toki sina.) \n\nnanpa luka la, nasin toki lili o sama toki pi ma ale. \n\n> mi o toki e ni tawa jan ale, tawa tenpo ale: nasin toki lili li toki pi ma ale ala. nasin toki lili li tawa open musi. nasin toki lili li wile ala anpa e toki ante. nasin toki lili li wile ala wan e toki jan. nasin toki lili li tawa pilin insa li tawa ken musi li tawa ken pi sona len li tawa pona lawa li tawa wile pi olin toki. toki pi ma ale li ante mute. toki pi ma ale li alasa e jan sin tawa suli ona. toki pi ma ale li suli e jan pi kulupu wan tan ni: toki pi ma ale la, kulupu wan li jo e sona open suli en ken suli tan toki open nimi, tan lawa toki. kin la, nasin toki lili o toki pi ma ale tan wile la, nasin toki lili li ike suli tawa wile ni. ni li lon tan ni: nimi pi nasin toki lili li kepeken kon pi mute mute. ni li ken ike tawa wile ni: kule insa pi nasin toki lili li utala mute e wile insa pi toki pi ma ale. \n\ntoki Powe li pini lon ni. pona mi li ni: jan Powe li weka tan mi. olin mi li tawa ona la, sona pi pilin ike ona en sona pi nasin pakala ona li weka tan mi. mi awen wile e olin. taso, weka pi olin ona o awen pi pona taso ken. olin ale li olin ona ala. jan Powe taso li jan olin ike li jan pi sona insa ike sama moli kin. ona o pakala. ale ni li ken pakala. sona open mi li pona e toki taso tawa lukin sina. sina wile ala lukin e nasin mi. nasin lawa li musi ala. toki nanpa li jaki sama. musi pi pakala sijelo li weka e pona tan oko sina. sina wan li wile ala alasa kama sona e jan mi kepeken lukin sina. lukin sina en tenpo sina li lili. tenpo mi li lili. mi kin o sona e ike musi ni pi pali sitelen mi. nasin musi taso li ijo wan ni: mi lon e pali musi soweli. soweli o musi tawa jan la, soweli o toki kepeken toki jan! mi ken lon e ni. ona li tan wile jan. wile sina li ni anu seme? mi pilin suli ala! soweli toki li kama! \n\n> soweli wan li lon. soweli ni li mu mute. mu ona li pona tawa soweli ni. taso, tenpo wan la, ante li tawa soweli. soweli li tawa tomo lili ona la, moku nasa li lon supa moku ona. moku ni li kepeken kule ante. moku pi tenpo soweli pini li kepeken kule jelo taso. kule pi moku nasa li kule laso. soweli li mu e ni: “seme li lon?” taso, pilin insa sin li tawa ala mu. soweli li wile moku. wile la, soweli li moku lili e moku laso nasa. ijo moku li tawa uta pi soweli ni li tawa insa soweli. moku ijo mute li tawa soweli kin. uta soweli li moku ale e moku nasa la, soweli li lape. tenpo pimeja li kama. mun li lon sewi pimeja. soweli li mu e mu lape. ale li pona. taso, kama suno la, soweli li sama ala. suno sin li open e ni: moku nasa laso li tawa lon insa soweli la, nasin mu soweli li ala. nasin mu pi soweli ni li weka. weka ni la, ante ni li tawa soweli: soweli li ken toki! toki open ona li nimi ni: “mi pilin nasa. nasa pilin mi li selo e wile pali. mi o lape kin tawa tenpo suno anu seme?” ni li wawa! soweli li toki e ni kepeken nasin toki jan. jan li lon poka pi tomo lili soweli. jan li kute e toki soweli. taso, toki pi soweli ni li suli ala tawa jan. jan o pilin insa e ni taso: “ona li nasa! jan seme li tawa insa pi tomo soweli ni?” pilin li pini la, jan li toki e ni tawa tomo soweli: “sina o weka tomo ni! tomo li tawa soweli li tawa ala jan! o ike ala tawa tomo pi ijo ante!” soweli li ken kute e nimi ni. tenpo ale la, soweli ale li ken sona e toki jan. taso, soweli ni li ken toki tawa jan ni sama! soweli li tawa e lawa tawa open pi toki ona. toki ona li ni: “jan li toki e seme? jan ala li lon tomo mi.” jan li tawa sewi e linja oko ona. jan li nasa pilin li tawa lupa open pi tomo soweli. lawa jan li lon tomo lili soweli. soweli li musi tan ni. soweli li toki e nasa kepeken ni: “sina seme?” toki soweli ni li lon la, jan li kama ike tawa pilin sinpin. uta jan li pana e mu sama kalama waso. “aaaaa! soweli li toki!” soweli li sike e nena lawa ona. soweli li toki kin e pilin ni: “sina toki e seme? soweli li ken ala toki. ni li weka. mi soweli. ni la, mi toki ala. kin la, soweli ante li lon ala. a! sina kepeken nimi ‘ijo’ tawa soweli. sina ike! soweli li ijo ala!” taso, jan li pini e kute ona. pini kute la, jan li pali ni taso: luka jan li alasa mute e selo soweli. jan li kama jo e soweli ni. kama jo ni li lon. tan ni la, jan li tawa weka li tawa kulupu pi tomo jan. jan mute li lon kulupu tomo ni. pilin jan li awen suwi li kama suli. soweli li lon luka ona. soweli ni li sama ala soweli ale. soweli ni li ken toki. jan li toki suli tawa kulupu e ni: “mi lon! mi lon! o tawa mi! mi alasa wawa e ijo pona! ona li soweli pi ken toki!” jan tu tu li tawa jan toki. jan ale pi kulupu ni li kama ala. tenpo mute la, jan toki li toki e ijo pi musi ala e ijo pakala taso. jan ante nanpa wan li toki e ni: “o lape. soweli ala li toki.” jan ante nanpa tu li toki e ni kin: “ni o suli ala. soweli ale li toki. toki ni li mu. mu li wawa tawa kulupu.” taso, jan toki li awen toki. “ala! lape mi li weka ala. soweli ni toki musi! musi ona li ni: toki ona li mu ala li toki jan! mi ken sona e pilin ona!” oko pi jan ante li tawa sike. ona li open e tawa weka. jan toki li wile e olin tan kulupu ona. tawa ona la, soweli toki li ken e ni. taso, soweli li toki ala. soweli li tawa ala. soweli li wile lape taso. taso, jan toki li wile e toki soweli. wile ike ona la, jan toki li kepeken palisa tawa selo soweli. soweli li toki tan pakala pilin e ni: “a! o pini e kama ike!” jan kulupu li kute e nimi tan soweli toki! jan kulupu li pana e toki ona e ni: “ona li lon ala lon? soweli li ken ala ken toki?” tawa ni la, jan toki li sin e toki ona. ona li ni: “ona li lon! ni li soweli suwi! o sona e wawa ona! mu ala li tan uta soweli ni. uta pi soweli ni li toki e toki jan! kulupu jan li sike e soweli toki. jan ale li lukin e ona. jan ale li luka e ona. taso, soweli li wile ala e luka e lukin jan. soweli li wile e pini pi pakala pilin. jaki la, wile pi soweli ni li tawa jan ala. jan li olin e toki soweli! jan wan li toki e ni tan musi pilin sin ona: “mi mute o nimi e soweli toki! ona taso li mama e musi.” jan ante li pilin sama li toki e ni tawa jan nanpa wan: “nimi o lon! soweli toki o jo e nimi sama mi ale! nimi ona o soweli Awesome!” jan poka li tawa sewi e uta ona. nimi ni li lon uta ona. sike jan li pini la, nimi “soweli Awesome” li tawa kon jan. taso, jan ala li toki tawa soweli. wile soweli li suli ala. nimi pana soweli li suli ala. jan li wile e ni taso: ona li ken kute e nimi toki tan jan ala. jan li pana e soweli toki lon insa pi kulupu jan ni. jan li pali e poki jelo kiwen tawa soweli toki. jan li pana e moku ona ale lon poka pi soweli toki. jan li tawa nena noka ona. jan mute li open toki sewi tawa soweli toki. toki sewi li ni: “soweli o, toki sina li wawa! wawa sina o kama! ike mi o ala! o pana e toki sina tawa mi!” ijo ni li tawa tenpo suno tu. ale la, soweli li awen toki e pilin ike ona ni: “mi wile ala e sina! pali sina o pini! mi wile lon tomo lili mi! mi wile lape taso!” taso, weka tenpo li ante kin e nasin jan tawa soweli toki. ni la, jan li kute ala e soweli kin. jan li kute taso e toki jan. toki soweli li tawa pilin ona li tawa sona ala. jan li alasa ala sona e kama pi toki soweli. jan li ni: ona li pana e sona pi soweli ni tawa ma jan ale. sona ni li tawa ona. tawa ni la, jan ale li tawa soweli toki. soweli toki li wile toki e ken ike e wile ona. a. jan li pilin ala. jan li wile ala sona. jan li wile ala kute. jan li wile lukin taso. jan li pini e toki pi soweli toki tan ni. jan li pana e linja ko loje lon uta pi soweli toki. linja ko li lon uta la, toki ala li tan soweli. jan li ike e soweli. toki li ike nanpa wan tawa soweli. soweli li pilin insa e ni: “tenpo pini la, mi o moku ala e moku nasa. moku laso li pakala e ale. ken toki mi o ala. ona li jaki taso.” tenpo mun ante la, jan li len e soweli kin. poki telo li lon sewi pi soweli ni. tenpo sin la, jan li wile ala lukin kin e soweli. jan ale li sewi ike e soweli tan wile nasin ike ona. soweli li awen lon poki telo len ona tawa tenpo sike mute wan. tenpo sike ni li weka la, soweli li moli. taso, jan li ante ala e nasin ona. soweli li len la, weka soweli li suli ala. jan li awen sike e poki soweli tawa ni lon tenpo ale. ni li nasin jan: jan o pakala e soweli ale. \n\n> ale li pini pona. \n\na mi pini sitelen. pali musi pi toki musi ni li suwi ala suwi e lawa sina? suwi ona li ala tawa sina anu seme? ni li ken anu seme? jan ante li toki tawa mi e nasin sina ni: sina olin mute e toki musi soweli e toki soweli. soweli li toki! ijo seme ante o tawa musi mi? o pini awen. ni taso li tawa sona mi: pali mi ale li ike tawa sina. pali taso pi jan ante li ken musi pona. ni li ken. mi o pini e pana mi pi toki musi e pana mi pi lipu musi. ni li ken tawa ni: sina olin suli e jan ante taso. ken ni la, mi o pana e musi wan ante tawa sina. ni li musi pini pi pana mi. pali musi ni li tan jan mi pi pona pona mute. mi en jan ni li sama ni: mi tu o jan sama pi kulupu mama sama. mi tu li lon poka kepeken tenpo sike mute wan. mi tu li alasa e kon pi lon jan tan pali pi mi tu. ona en mi li tan tomo sona wan pi tenpo sike pini li tawa tomo pali pi tenpo sike ni. ona li pona poki tawa lawa mi. mi sitelen tan pona ona. open pi sitelen pali mi li tan wile ona a! mi tu li tawa ma mute. mi tu li alasa e wile sona pi nasin mute kepeken ona ante. jan ni li jan pi nasin sona mute. kin la, ona li jan pali pi pona pali. jan ni li pali e pali musi suli kepeken tenpo mun ona. pali musi ona li lon e pilin insa ma e pilin suwi olin e pilin alasa jan kepeken pali sitelen. pali musi ona pi pana mi li pali musi ona tan tenpo sike ni. ona li sitelen e pali ni kepeken tenpo suno mute tu wan. ona li sitelen e pali ni lon tomo ona pi ma Alisona. a, nimi ona li kama ala! ni la, mi o sitelen e nimi: ona li jan Apeja. musi. lape pi tomo tawa sewi li pini lili. jan Apeja li pali pona tawa pali musi. mute pi pali ona li suli. jan Apeja li alasa sitelen e pali musi mute lon tenpo sama. taso, pali wan ni taso li kama pini. tan ni la, mi pana e ona taso tawa sina. pali musi ante ona o kama ala o kama ala tan ni: moli li tawa jan Apeja. ike pilin mi li tan moli ni. jan Apeja o ken pana ala e pali musi ni tawa jan lipu kulupu ona. moli li pakala e pana pi lipu sitelen. pona la, jan Apeja li pini sitelen e pali musi ona wan lon tenpo pi moli ala. wile pini ona pi tenpo moli ona li toki e ni tawa mi: mi o kama jo e lipu ona pi pali musi ni. kin la, wile pini ona li toki e ni: mi o kulupu e linja pi pali musi ni tawa ni: ona li tawa lukin pi jan ale a. mi ni kepeken pilin pona taso. mi en jan Apeja li ken sama jan pi kulupu sama li ken sama jan pi kulupu mama sama. mi tu li jo e pilin wan e lawa wan e wile wan tawa tenpo mute pi mi tu. pana ni o taso e pona pi oko ken jan tawa pali musi sitelen. musi ni li tawa pali ni pi jan Apeja tan kon suli mute. mi ken ala nanpa e ona. taso, mi o toki e ken pona mute ni: kepeken linja ale la, jan Apeja li wan e linja tu kepeken kalama pini ona! kulupu pi kalama pini sama la, kulupu linja mute mute luka luka li tawa pali pini lon lipu ni pi jan Apeja. linja ale pi pali musi ni li kepeken tenpo nimi luka luka. selo en insa li wawa lon pali musi ni. taso, ni tu wan li pona lili ona. pona suli ona li kon pi nimi insa. jan Apeja li sitelen kepeken ilo telo e sona nimi e weka jan e weka kon e ante olin e olin tenpo e suli pi suwi soweli e suli pi kulupu ale. pali musi ante o jo ala e kon ni ale tan wawa sama wawa pi jan Apeja. a, toki mi li lon tawa ni. taso, nasa lili wan li lon e pilin mi ni lon ken. ona li ken nasa ni: mi pana e pilin mi e nasin wile mi tawa jan Apeja lon open pi pali musi ni a. sina wan pi wile lukin la, mi o wile e ni tawa sina wan a: pana pi pali mi li lili ala e suwi e wawa tan nimi sitelen pi jan Apeja. ona o pona taso. o pilin e ni: moli pi jan pali ona la, mi pana ala tawa pali ni la, jan ala o sona e sona ale pi insa pi pali musi ni. pana mi li wawa taso tawa poki pi linja musi ona. tenpo la, jan Apeja li sitelen e linja pi ike lili tawa lipu ona la, mi o pana e suwi mi tawa lipu. mi weka e linja ike tawa suwi ni. ni li nasin pi jan pona: ona o ante pona e ike ale sina kepeken tenpo pi suli wile. ni la, nimi mute pi lipu ni li tan mi kin. nasin pi pali ona la, jan o ken toki e ni: mi en jan Apeja li lon e pali musi pi lipu ni! sona mi li mute a tan ni ale. o weka ala e wan nanpa wan pi kama pi pali ni: sona mi li suli tawa pali musi tan pana ni. mi taso li ken toki e kon ale ona. ni li pona mi tawa sina, tawa jan lukin. sona ale o tawa lukin pi pali musi ale. pali musi ni o sama a. taso, pana mute pi nimi “pali musi” o kama ala kama jaki? mi wile e ni ala tawa pilin pi sina wan. nimi pi pali musi ni li pini e open ni pi pilin jaki. o kute e mi: nimi ona li “wan pali.” tan pi nimi ni li nasin pi kama wan li nasin wile pi suli pali. jan Apeja la, jan o pali tawa wan pi jan ona pi kulupu ona kin. pilin ni li tawa nimi pi musi ona pi suwi suli. ike namako o seli o weka tawa kama sinpin ni. ni li nasin ona. musi “wan pali” li sama musi ale ante tawa ni: jan li lukin e ona kepeken sona ken ale ala la, suli pi musi ni li wawa lili. mi wile wawa e musi “wan pali” e sina wan kin. mi pana e pilin mi tawa musi “wan pali” tan wile ni. pilin ni li lon monsi pi pali musi ni. ona li sona pini mi li weka e len pi sona nasa suwi seli pona. sona pini li lon monsi pi pali musi. (jan sona ale o pana e sona ona lon monsi lipu.) taso, mi wile e ni tawa lukin sina: sina o open e lukin kepeken sona pini. linja pi pali musi li jo e kon pi ken mute. sona pini li jo e kon wan. sona pini mi li suli e pona pi musi “wan pali.” sona pona li suli e lawa pona sina kin tan sona mute ona ni: sona pi lon ala en sona pi ike taso o weka tan nasin pi sona pini mi. o lukin e sona pini ale. o lukin e sona pini kepeken tenpo pi mute suli a. lukin sina nanpa wan li open sitelen e kon ale. o lukin pi mute mute kin. ni mute li pini la, lukin sina nanpa luka li pini sitelen e kon ale ken. lukin nanpa luka li wawa sona e ale lon sina la, sina o open oko e linja musi tan ilo sitelen pi jan Apeja. sona pini ale en linja musi ale o wan tan nasin ni. kama wan pi ona ale o lon e musi pi kule suwi tawa lawa oko sina a. ken sina li ni: sina lukin e linja musi kepeken ala sona wawa pi sona pini. ijo ni li ken. ijo mute li ken. kiwen sike ma suli li ken tawa ma ni li ken moli e ijo ale. ni kin li ken. ken pi ijo wan li lon ala e pona pi kama pi ijo wan ni. sona pini mi li weka tan nasin lukin sina la, musi “wan pali” li jo ala e kon lon. kon ona ale li tan sona pi jan pali ona. jan pali ona li moli anu mi. sona pini li weka la, sona pi lipu ni li len tawa sina. sona li len la, kon pi musi “wan pali” li sama kon pi wile sina taso. ni o musi tawa sina lon ken. taso, kon wile pi jan pali o tawa sina anu seme? ona o tawa la, o alasa oko o alasa sona mute e ona. nasin pi ken ante li tawa lawa sina la, o pilin e ni: sina o lukin ala lukin e ijo lili pi lipu suli? kala li pona. lukin ala, o lukin e ale pi lipu ni kin. musi “wan pali” li jo e ijo tu ni: sona pini en linja musi li ona. jan Apeja li awen lon poka mi li kama moli ala la, ona o pilin pi sama taso. sona pini pi moli ona ala o ken tan mi taso ala o ken tan ona kin. taso, moli ona li lon e ken wan taso tawa sona pi monsi lipu. ona o open lon sewi pi lipu kama sin, lon monsi pi lipu suli mi ni. pali pi mi taso li musi ala tawa sina. ni li pakala e pilin mi. wile pini taso mi li ni: musi “wan pali” o musi e pilin sina. mi olin e ona. \n\n“wan pali”\ntan jan Apeja\n\n<table class=\"wan-pali\">\n <tr>\n <td>\n \n </td>\n <td>\nmi<a href=\"#fn:1\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">1</a> luka<a href=\"#fn:2\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">2</a> e suno<a href=\"#fn:3\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">3</a> kepeken<a href=\"#fn:4\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">4</a> ni<a href=\"#fn:5\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">5</a>:\n \nkule jelo<a href=\"#fn:6\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">6</a> li lon seme<a href=\"#fn:7\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">7</a> sewi<a href=\"#fn:8\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">8</a>?\n\npona<a href=\"#fn:9\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">9</a> ali<a href=\"#fn:10\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">10</a> ni li kama moli.<a href=\"#fn:11\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">11</a>\n\nmani<a href=\"#fn:12\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">12</a> ali sina<a href=\"#fn:13\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">13</a> li tawa<a href=\"#fn:14\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">14</a> mi.<a href=\"#fn:15\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">15</a>\n\n </td>\n </tr>\n \n <tr> \n <td>\n 5\n </td>\n <td>\nante olin<a href=\"#fn:16\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">16</a> sina<a href=\"#fn:17\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">17</a> li pakala.\n \nkin<a href=\"#fn:18\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">18</a> la<a href=\"#fn:19\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">19</a> nasin ike<a href=\"#fn:20\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">20</a> o<a href=\"#fn:21\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">21</a> lon ala.<a href=\"#fn:22\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">22</a> \n\nmi o kepeken<a href=\"#fn:23\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">23</a> ali lon seli\n\nla ijo lili li kama tan ni.\n\npona pakala kin o lon ala.\n\n </td>\n </tr>\n\n<tr> \n <td>\n 10\n </td>\n <td>\npona la mi ken moku e kala.<a href=\"#fn:24\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">24</a>\n\n \n\nkon<a href=\"#fn:25\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">25</a> ona ni li pakala e mi. \n\njan mute sin<a href=\"#fn:26\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">26</a> o pana e suwi.\n\nsina utala la o lon ala.\n\nwile utala li moli kama.\n </td>\n </tr>\n\n<tr> \n <td>\n 15\n </td>\n <td>\no pona. o pu.<a href=\"#fn:27\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">27</a> o kute e mu.<a href=\"#fn:28\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">28</a>\n\no ante. o ku.<a href=\"#fn:29\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">29</a> o lukin e su.<a href=\"#fn:30\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">30</a> \n\nnasin toki ni<a href=\"#fn:31\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">31</a> o awen lili.<a href=\"#fn:32\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">32</a>\n\nona li<a href=\"#fn:33\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">33</a> kama namako<a href=\"#fn:34\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">34</a> nimi.\n\nnanpa<a href=\"#fn:35\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">35</a> seme li ilo e nasin?\n </td>\n </tr>\n\n<tr> \n <td>\n 20\n </td>\n <td>\njan Apeja<a href=\"#fn:36\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">36</a> pini o weka sin.<a href=\"#fn:37\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">37</a>\n\n \n\nsoweli mi<a href=\"#fn:38\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">38</a> li lape lon supa \n\nsuli laso pi tomo lape<a href=\"#fn:39\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">39</a> la\n\nluka ona li sike e noka\n\npalisa<a href=\"#fn:40\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">40</a> mi kepeken utala.<a href=\"#fn:41\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">41</a>\n </td>\n </tr>\n\n<tr> \n <td>\n 25\n </td>\n <td>\nmusi toki lape li lon lawa.\n\npini lape ona li pakala. \n\nsoweli Atan<a href=\"#fn:42\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">42</a> o olin tawa.\n\nsoweli Mesi<a href=\"#fn:43\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">43</a> o wile sama.\n\nlinja sike<a href=\"#fn:44\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">44</a> ona li suwi a.\n </td>\n </tr>\n\n<tr> \n <td>\n 30\n </td>\n <td>\nona tu<a href=\"#fn:45\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">45</a> o tawa tomo insa.\n\n \n\njan pona ike<a href=\"#fn:46\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">46</a> li nasa<a href=\"#fn:47\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">47</a> jaki.<a href=\"#fn:48\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">48</a> \n\nale<a href=\"#fn:49\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">49</a> la uta li tawa sewi.<a href=\"#fn:50\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">50</a>\n\nkalama pi suli ike li ni:\n\nona li nasin Ululate<a href=\"#fn:51\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">51</a> mi.\n </td>\n </tr>\n\n<tr> \n <td>\n 35\n </td>\n <td>\nakesi<a href=\"#fn:52\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">52</a> li pana e lete e\n\nseli walo<a href=\"#fn:53\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">53</a> pi awen kin seme<a href=\"#fn:54\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">54</a> \n\ntan jan Miwawa<a href=\"#fn:55\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">55</a> la mi o wawa\n\no alasa pini e len poka?<a href=\"#fn:56\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">56</a>\n\nkulupu kalama<a href=\"#fn:57\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">57</a> li wile lon\n </td>\n </tr>\n\n<tr> \n <td>\n 40\n </td>\n <td>\ne<a href=\"#fn:58\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">58</a> musi kalama<a href=\"#fn:59\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">59</a> tan sike kon.\n\n \n\npan tu li lon poki moku kiwen.<a href=\"#fn:60\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">60</a>\n\nkepeken pan<a href=\"#fn:61\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">61</a> la mi o sitelen<a href=\"#fn:62\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">62</a>\n\ne nimi lili pi pona oko.<a href=\"#fn:63\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">63</a>\n\nsina<a href=\"#fn:64\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">64</a> ken tawa sama waso ko<a href=\"#fn:65\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">65</a>.\n </td>\n </tr>\n\n<tr> \n <td>\n 45\n </td>\n <td>\no kute e nimi pi jan suwi\n\nmi: ona li jan Pijana<a href=\"#fn:66\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">66</a> li ni: \n\nnimi li suwi ala li ike.<a href=\"#fn:67\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">67</a>\n\no lili e nimi jaki ale.<a href=\"#fn:68\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">68</a>\n\nsuwi o,<a href=\"#fn:69\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">69</a> linja lawa li loje.<a href=\"#fn:70\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">70</a>\n </td>\n </tr>\n\n<tr> \n <td>\n 50\n </td>\n <td>\nolin sina li pakala mute.<a href=\"#fn:71\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">71</a>\n\n \n\ntomo sona sin<a href=\"#fn:72\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">72</a> pi mi tu li lon \n\ne ike tawa lawa,<a href=\"#fn:73\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">73</a> tawa kon.\n\nmi pana e pilin tawa sina.<a href=\"#fn:74\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">74</a>\n\nni la sina kama jo<a href=\"#fn:75\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">75</a> e ona.<a href=\"#fn:76\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">76</a>\n </td>\n </tr>\n\n<tr> \n <td>\n 55\n </td>\n <td>\nmi tu<a href=\"#fn:77\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">77</a> li poka lon tomo lipu.<a href=\"#fn:78\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">78</a>\n\nsina la mi o esun e moku.<a href=\"#fn:79\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">79</a> \n\nuta sina<a href=\"#fn:80\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">80</a> li pana kin e mu.\n\nmi awen wile olin<a href=\"#fn:81\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">81</a> la mi tu\n\ne<a href=\"#fn:82\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">82</a> kulupu mi e kama sona\n </td>\n </tr>\n\n<tr> \n <td>\n 60\n </td>\n <td>\nsewi<a href=\"#fn:83\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">83</a> e pali pi tenpo kama.\n\n \n\njan Pijana li toki tawa mi \n\ne ni: “mi wile e jan olin ni.”\n\ntaso, olin wile o weka sin<a href=\"#fn:84\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">84</a>\n\nla sina wile ala<a href=\"#fn:85\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">85</a> e olin\n </td>\n </tr>\n\n<tr> \n <td>\n 65\n </td>\n <td>\nante.<a href=\"#fn:86\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">86</a> ni la sina o pakala\n\ne ale lon mi.<a href=\"#fn:87\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">87</a> mi wile weka!<a href=\"#fn:88\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">88</a> \n\na sina o lon poka mi ala.<a href=\"#fn:89\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">89</a>\n\nuta lawa mi o tawa anpa.<a href=\"#fn:90\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">90</a>\n\npilin mi<a href=\"#fn:91\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">91</a> li ken kama pona sin.\n </td>\n </tr>\n\n<tr> \n <td>\n 70\n </td>\n <td>\ntaso, sina awen ike nasin.<a href=\"#fn:92\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">92</a>\n\n \n\nmi ante e tenpo<a href=\"#fn:93\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">93</a> tan kon Luna.<a href=\"#fn:94\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">94</a> \n\nkon Sulo<a href=\"#fn:95\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">95</a> kin o pana e lupa<a href=\"#fn:96\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">96</a>\n\nlon wawa nasa pi tenpo pini.\n\nilo nanpa<a href=\"#fn:97\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">97</a> a pi jan Kuntuli<a href=\"#fn:98\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">98</a>\n </td>\n </tr>\n\n<tr> \n <td>\n 75\n </td>\n <td>\nli sona e nanpa ali suli.\n\nsina o mu<a href=\"#fn:99\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">99</a> e ni: “ni li kasi!”<a href=\"#fn:100\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">100</a> \n\nkasi li seme? ona li selo\n\npimeja walo<a href=\"#fn:101\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">101</a> li kili telo.\n\nona li pan moku lape li jo\n </td>\n </tr>\n\n<tr> \n <td>\n 80\n </td>\n <td>\ne selo sama pipi lili ko.\n\n \n\ntenpo taso mi li tawa jan ni: \n\nona li suwi a li soweli.<a href=\"#fn:102\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">102</a>\n\nolin li ante<a href=\"#fn:103\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">103</a> li ante pona.\n\nsona tenpo<a href=\"#fn:104\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">104</a> li lape lon noka.\n </td>\n </tr>\n\n<tr> \n <td>\n 85\n </td> \n <td>\njan Pijana o,<a href=\"#fn:105\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">105</a> pilin ike mi\n\ntawa sina li kama lili<a href=\"#fn:106\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">106</a> li \n\nweka tan lawa. sina pona kin.\n\ntenpo mute li pona e olin.<a href=\"#fn:107\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">107</a>\n\npali sin sina<a href=\"#fn:108\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">108</a> o awen pana\n </td>\n </tr>\n\n<tr> \n <td>\n 90\n </td>\n <td>\ne pona olin<a href=\"#fn:109\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">109</a> tan tenpo mama.<a href=\"#fn:110\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">110</a>\n\n \n\na jan ali li jo e kulupu<a href=\"#fn:111\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">111</a> \n\ne sona sin pi wile len<a href=\"#fn:112\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">112</a> tu tu. \n\no nimi e jan.<a href=\"#fn:113\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">113</a> ni li namako\n\nli tawa lon sewi sama waso<a href=\"#fn:114\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">114</a>\n </td>\n </tr>\n\n<tr> \n <td>\n 95\n </td>\n <td>\nla lon jan<a href=\"#fn:115\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">115</a> li ken jo jan mute.\n\ntaso<a href=\"#fn:116\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">116</a> li ike. ona li seme? \n\njan Miwawa<a href=\"#fn:117\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">117</a> li jo e len lete.<a href=\"#fn:118\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">118</a>\n\ntenpo lete<a href=\"#fn:119\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">119</a> li kama<a href=\"#fn:120\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">120</a> tan seme?\n\nkulupu<a href=\"#fn:121\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">121</a> li sona ala e tan.<a href=\"#fn:122\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">122</a>\n </td>\n </tr>\n\n<tr> \n <td>\n 100\n </td>\n <td>\njan Miwawa en kulupu li wan.<a href=\"#fn:123\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">123</a>\n\n </td>\n </tr>\n</table>\n\nsona pini\n\n\n<div class=\"footnotes\" role=\"doc-endnotes\">\n <ol>\n <li id=\"fn:1\" role=\"doc-endnote\">\n nimi “mi” li nasa. nimi li ken e jan wan anu jan mute. nanpa jan pi nimi “mi” li ante lon linja nimi ale. sina kepeken nimi “mi” kepeken nimi ante ala la, kon sina li mute mute. pona la, sina kepeken nimi ante lon poka pi nimi “mi” la, ike li tawa weka. sina toki e jan wan la, sina ken toki e nimi “mi wan.” sina toki e jan pi mute mute la, sina ken toki e nimi “mi tu” anu nimi “mi tu wan” anu nimi “mi mute” anu nimi “mi ale” anu ijo ante kin. ni li pona. ike la, jan Apeja li kepeken ala nimi ante lon poka pi nimi “mi.” tan ni la, mi tu li ken ala sona e sona ale pi pali musi ona. nimi “mi” li nimi wan taso. jan “mi” ni li jan wan anu seme? sona ni li ken ala tawa mi tu. pali pi jan Apeja li ilo ala tan pali pakala sama ni. (kin la, lawa toki pi nasin toki lili la, jan o ken ala pana e nimi “li” lon monsi pi nimi “mi” taso. sina wile sona e sona ni la, o lukin e sona pini nanpa luka luka tu wan. nimi “sina” en nimi “mi” o kepeken nasin ni pi nimi “li.”) <a href=\"#fnref:1\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:2\" role=\"doc-endnote\">\n nimi “luka” li musi. mi luka e ijo la, mi ken pana e ijo sama tawa sijelo. luka mi li lon ijo! ante la, mi luka e ijo la, mi ken lon e ijo tu tu wan. nanpa pi tu tu wan li sama nanpa luka. a! ni li nasa! kon seme li lon pali musi ni? jan ala li ken alasa sona e sona suli ni anu sona suli ante pi pali musi ni. ni li lon tan ni: jan Apeja li sitelen e pali musi kepeken tenpo pi lili mute taso. ona li pali ante ala. ale pi jan Apeja li ike. mi jo e luka tu. taso, luka ni li ijo nanpa ala. luka mi li ijo sijelo! a. lon ni li awen: nimi “luka” li musi nasa li nimi nasa kin. soweli mi li jo e luka tu tu. ni li luka tu tu pi nanpa ala kin! a, mi toki musi kepeken nimi “luka.” taso, ken la, soweli mi li jo ala e luka. palisa sijelo ni li lon anpa pi soweli mi. anpa la, ijo ni li luka ala li noka. ona li noka ala noka? mi la, palisa sijelo soweli li ken noka li ken luka kin! <a href=\"#fnref:2\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:3\" role=\"doc-endnote\">\n suno li mun suli lon sewi! suno li pana e suno tawa ma! tomo jan li jo e suno lili. ni li suno jan tan ijo pi pali jan. ilo suno li pana lili e suno tawa tomo. tomo ni li jo e suno ni la, ona li tomo suno. tomo suno a la, mi pilin kin e musi kalama jan! (o pini. ni kin li musi: “kalama pi kala ma li kalama seme?” taso, nasa suli li tawa musi ni. kala ale li lon ala lon e kalama? kala ni taso la, kalama li kama lon tan seme? kala ma li weka tan telo. kala ma li lon ma taso! weka telo la, kala o moli anu seme? weka telo la, kala li tawa kepeken seme? kala ma li pali sin e noka tawa ona sama anu seme? kala ma li tawa sama waso anu seme? kala ma li tawa ala tawa sama soweli? tawa ale ona li tawa pi ken nasa mute. kin la, jan li wile sona e kalama pi kala ni tan wile seme? kalama li pona tawa sona ona anu seme? ona li pona la, ona li pona tan seme? ale ni li nasa lili. nasa ni li lon taso tan musi nimi. musi nimi li ni: sina wan e nimi “kala” e nimi “ma” la, sina pali e nimi “kalama!” ante nimi ni li ijo wan taso musi tawa nasin toki lili. nasin pi mi tu li kepeken kon musi li kon e sin musi pi nimi ale kama ona. mi olin e nasin toki mi tan pona musi ni. musi ni li pini. sina lukin la, sina pona.) mi pilin e ni tan ni: tomo suno li kepeken nimi sama nimi “tomo suno.” nimi “tomo suno” li nimi pi kalama musi pona lon tenpo pini. tenpo sike nanpa 2017 la, kalama musi pi nimi ni li tawa ilo Sotopi. ona li kama lon tan pali pi musi kalama. pali ni pi musi kalama li pali pi jan Lanpan. jan Lanpan li pali e kalama musi wan taso lon ike. mi wile e ni: mi kute e pali musi mute tan jan mute. taso, mi pona pilin tawa pali lon. kalama musi sin wan li lon la, mi o pilin e pona. o kute e kalama musi “tomo suno.” ona li pona tawa mi la, ona li ken pona tawa sina kin. ike mi li ni: mi alasa ala e sona ante pi jan Lanpan. ona li seme? ona li pali e ijo seme ante? ale la, sona pi jan ni li awen weka tan mi. ona li kepeken ala kepeken nimi ante tawa pali ante, tawa kalama musi ona taso? ni li ken. sina o, sina sona anu kama sona e sona sin tawa ni la, o pana tawa mi. sona li pona. a, suno li pona kin. mi olin e ona. jan wan li pilin ante tawa nimi “suno” lon ike. pilin ona li ni lon ken: “o moli e nimi ‘suno.’ nimi ‘suno’ o lon ala. ante la, o kepeken taso nimi ‘kule jelo’ tawa nimi ‘suno.’” jan ni li wile lili e mute nimi anu seme? nimi taso pi mute lili li pona tan seme? nasin ni pi mute lili li ike tawa mi. suno pi kule mute li lon. suno laso li lon. suno loje li lon. suno jelo li lon. suno jelo li suno taso ala. suno li lon. suno li lon pona a. o musi lon poka suno. suno la, mi wile e ni. taso, kama suno li pini e tenpo weka suno e pimeja pi suno ala. (pimeja suno li lon kin.) suno o, sina suwi lukin. oko pona li pona ala pona tawa sina? (tenpo ale la, mi wile toki e nimi “oko pona” e nimi “pona oko” ala.) mi la, sina oko pona. jan pi tenpo weka li sewi e sina. jan pi mute lili li awen e sewi ni. taso, mi ni ala. suno li suno. suno li tawa lon sewi li sama ala sewi. taso, suno li awen wawa tan ni: mi ken lukin e ona ale kepeken kama ona. suno li ken weka. taso, suno o kama kin lon tenpo suno sin tawa nasin ale. lape mi li lili mute tawa tenpo pimeja mute. lape li lili la, mi ken lukin e sina lon open pi lape kama mi. a. ni li musi ala musi e sina? a! (ni li nasa. mi toki tawa suno pi jan ala!) ken sina li ken ala musi anu seme? sona ni li ken ala tawa mi kepeken sona suno mi pi kulupu weka a. taso, ijo ni taso li tawa sona sinpin ken: sona sina li ken pi lukin jan li lon pi kule ale tawa lukin. tan ni la, sina suwi. suno o, sina pona lon sewi. <a href=\"#fnref:3\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:4\" role=\"doc-endnote\">\n nimi “kepeken” li lon nasin toki lili kepeken tenpo ale. taso, nimi ni li kepeken nasin tu tenpo open la, jan li pana e nimi “e” lon monsi pi nimi “kepeken.” ona li pana e nimi “e” tan ni: nimi “kepeken” li jo e nimi pali. nasin seme li pona tawa nasin toki? mi kepeken nimi “kepeken” taso. mi kepeken ala nimi “kepeken e.” ni li lawa toki pona. taso, sina ken toki ante. kin la, sina toki kepeken nimi “kepeken e” la, mi ken awen sona e toki sina. o awen pilin e ni: pilin mi li suli ala tawa ijo ni. sina ken kepeken nasin pi wile sina tawa alasa sona ni kin. sina sama ala mi la, sina ken pona. taso, sina sama ala mi la, mi wile ala toki tawa sina. o awen pona, jan pi wile nasin pakala o. pona la, nimi “kepeken” li ken open e linja nimi kin. kepeken ni li lon nasin toki pona. mi kin li toki kepeken nasin ni pi nimi “kepeken.” (nimi “mi kin” la, nimi “li” o lon ala lon monsi ona? mi o pana e nimi “li” tawa ona. taso, pana ni li ken ike. mi o alasa e sona pi kepeken pona lon tenpo kama sin.) <a href=\"#fnref:4\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:5\" role=\"doc-endnote\">\n nimi “ni” li pali e linja nimi sin. nimi “ni” li ni sama ni: nimi sin li kama lon monsi pi nimi “ni” pini. nimi “ni” ni li pali e selo nimi poki sin. kepeken ante la, jan li kepeken nimi “ni” li ken toki e ijo sin. kepeken ni li sama ni: “mi wile e tomo nena. ona li lon ma ni. ni li pona tawa mi!” nasin toki tu ni li lon. nasin toki nanpa wan li nasin pi nimi “ni” pi pona mute tawa mi. ma kin la, nasin toki nanpa tu pi nimi “ni” li pona lili taso. taso, tenpo ale la, kon pi nimi “ni” li awen sama li ante ala. nimi “ni” ni li ni tawa mi ni la, mi ni e ni sin! sina ni ala ni e nimi “ni” ni? nimi “ni” ni li ni tawa ni la, ni li ni. ni o ni! <a href=\"#fnref:5\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:6\" role=\"doc-endnote\">\n jan Apeja li pali e nimi ni: “kule jelo li lon lon seme sewi?” mi toki e kon pi nimi “sewi” lon linja nimi ni kepeken sona pini nanpa luka tu wan. seme li kon pi nimi “kule jelo” lon linja nimi ni? ken la, jan Apeja li toki e suno kepeken nimi ante. suno li jo e kule jelo. suno li pana e kule jelo kin. taso, ijo ante li jo li pana e kule jelo. ijo ni li ken seme? ona li ken ilo tawa waso anu ilo suno. ijo ken mute li ken lon. ilo tawa waso li wawa e tawa jan. ilo suno li suno e tenpo pimeja. ken la, jan Apeja li wile pana e kon ale ni tawa pali musi ona. sina olin ala olin e kule jelo? mi la, kule ni li pona lili. mi la, kule nanpa wan li loje. loje li suwi tan ni: ona li sama kule pi telo sijelo! kule seme li suli pona tawa sina? o pana e ona tawa mi! kule jelo la, mi olin ala. mi weka e ona tan sinpin. kule ante ale li pona. kule jelo li pona…lili. kule pi ike suli li seme? kule ike ni li kule walo tawa mi. <a href=\"#fnref:6\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:7\" role=\"doc-endnote\">\n nimi “seme” li nimi wawa! nimi “seme” li tawa poki pi nimi ale ken. nimi poki li nimi jan la, nimi “seme” li kepeken selo linja sama linja nimi ni: “mi olin e sina.” o lukin e ante pi linja nimi ni: “seme li olin e sina?” ni kin li lon. ni li linja nimi open: “sina wile e moku.” o lukin e ante pi linja nimi sin ni: “sina wile e seme?” nasin ale la, nimi “seme” li lon linja nimi la, sina o pana e sitelen <?> lon monsi pi linja nimi. sina kepeken nimi “seme” la, nasin toki sina li kama sama wile sona anu alasa sona. seme li pona seme pi nimi “seme” seme tawa nasin seme pi sitelen suli wawa seme ni seme? a! mi pana e nimi “seme” pi mute ike…seme? a!!! nimi “seme” li nimi ilo li ilo nimi. nimi “seme” li jo e poki e selo e ken nimi ale. jan o alasa e weka nimi la, jan kin o pana e nimi “seme” tawa nimi ni weka. weka nimi li pona tawa seme? weka ni li pona tawa ni: pana pi nimi “seme” li open e lon pi wile sona. wile sona ni en alasa sona ni li suli tawa kama sona jan. pali musi pi jan Apeja la, nimi “seme” lon li tawa nimi weka seme? jan Apeja li pali sitelen e ijo seme? linja nimi ona li nasa ni: “kule jelo li lon seme sewi?” kon ona li seme? mi pilin taso e ni: ona li jo ala e kon! (mi jo e kon anu seme?) tenpo mute la, jan li sitelen e ijo jaki pi nimi pakala. jan ni li pana ala e olin tawa pali ona. jan Apeja li sama jan ni li jan ni. pali ona li jo e kon ala. insa pi pali ona li nimi pi musi pakala mute taso. “wan pali” li pali ni kin. o pini lukin e ona! pini li ken pini e lukin pi sona pini mi. taso, ni li pona. tawa mi la, pini lukin pi lipu “wan pali” li pona pona. ike pi pali musi pi jan Apeja li mute. o pini. o pini! pali pi jan Apeja li pali pakala. o taso e ona. ona taso li ike. ni li lon. o pini e lukin sina. taso, sina wile awen lukin e lipu lon la, sina ken lukin e sona pini mi taso. <a href=\"#fnref:7\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:8\" role=\"doc-endnote\">\n nimi “sewi” li jo e kon tu. kon nanpa wan li sewi laso li sewi sama monsi ala. kon nanpa tu li sewi sama kon sewi, sama ma sewi, sama sewi kon. kon tu pi nimi “sewi” li lon. taso, nimi “sewi” li jo e sitelen wan taso. mama pi nasin toki lili li lon e sitelen wan ni pi nimi “sewi.” ona li pana e sitelen ni tawa lipu pu. (sona pi nimi “pu” la, o tawa sona pini nanpa mute luka tu.) taso, kulupu pi nasin toki lili li pali e sitelen ante tawa nimi “sewi.” ona li ni tan seme? wile mute li lon e pali ni pi sitelen sin. wile nanpa wan li tan sitelen pi nimi “anpa.” jan ni li wile e ni: sitelen pi nimi “sewi” li sama sitelen pi nimi “anpa.” sitelen la, nimi “anpa” li jo e sike lili lon anpa ona. sitelen sin pi nimi “sewi” li jo kin e sike lili. sike lili ni li lon sewi pi sitelen pi nimi “sewi.” taso, wile ante li lon e wile pi sitelen sin tawa nimi “sewi.” wile nanpa tu li ni: sitelen open pi nimi “sewi” li tan sitelen sewi lon toki Alapi, lon nasin sewi Isilan. ken la, jan ni li ike pilin tawa nasin sewi Isilan. ike! jan pi mute ala li toki ala e ike pilin ni. jan seme li pana e ike ona? taso, ona li awen pilin sama ni. ona li toki e ni: “ni li sitelen pi nimi “sewi” pi nasin sewi ala.” ona li weka e nasin sewi tan sitelen ona tan seme? pali ona en wile ona li nasa li ike tawa mi. taso, wile pi nanpa pini li lon kin. ona li ni: jan mute pi nasin sewi Isilan li wile ala kepeken sitelen open pi nimi “sewi.” ona li pilin e ni tan ni: sitelen open pi nimi “sewi” li kepeken nimi sewi tan toki Alapi. tawa ona la, nimi sewi o sewi. taso, nimi “sewi” li sewi ala. seme o lon tan ni? lipu su li kepeken sitelen open pi nimi “sewi” li kepeken sitelen sin pi nimi “sewi” kin. (sona pi nimi “su” la, o tawa sona pini nanpa mute luka luka.) mi jo ala e nasin pi pona taso lon lawa mi. taso, mi kepeken sitelen open pi nimi “sewi” lon tenpo ale. nasin sina li ken ante. <a href=\"#fnref:8\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:9\" role=\"doc-endnote\">\n nasin toki mute li lon. nasin toki pi nanpa seme li lon? toki ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale mute mute luka luka wan li lon ma. jan ala li toki kepeken toki ale. sina pana e nanpa pi toki pali la, toki pi nanpa seme li lon ma? nanpa ni li suli suli. mi la, ona ale li pona. taso, jan mute li pilin e ni: nasin toki lili li toki pona. ona li pana e nimi “pona” tawa nasin toki lili. ona li pana e nimi ni tan seme? nasin toki lili li pona tan seme? ijo pona seme li lon ona li tawa ona? ona li pona tan mute nimi anu seme? ona li pona tan jan pali ona anu seme? ona li pona tan wile kon ona anu seme? wile kon ona li seme? seme li seme? mi sona ala! lon ken la, nasin toki lili li pona tan nasin sitelen ona. nasin sitelen pi nasin toki lili li sitelen pona li sitelen sitelen anu seme? nasin sitelen ni li pona ala pona tawa sina? sina kepeken nasin sitelen ni anu seme? mi kepeken ala ona. kepeken ala la, lon ona li suli ala tawa mi. lon ona li suli tawa sina anu seme? lon ona taso li ken e pona tawa nasin toki lili anu seme? tan seme la, mi o toki e nimi “toki pona” tawa ona? ona o pona anu seme tawa mi tan ni: mi sona kepeken ona? sona toki li lili. sona toki li lili tawa mi. sona toki o lili tawa sina kin! sona toki li lili ala lili tawa sina? lili ala la, o pini e lukin sina pi lipu ni. o pini lukin e lipu mi e pali mi. lili ala la, pilin sina li sama ala mi. pilin sina li pana e jaki tan ni! taso, sona toki li lili tawa sina la, sina o ken awen lukin e lipu ni e pali mi kin. (mi pali e lipu ante e pali ante. ona li pona tawa sona. o lukin kin e ona. nimi ona li seme? mi jan sina pi pana sona anu seme? sina taso o kama sona e nimi ona! mi o pana ala e nimi! nimi ale li ike! nimi pi lipu ni li seme? nimi ni la, lawa mi li jo ala e ona. weka nimi li pona! ona o pona tawa sina kin. taso, weka nimi li pona ala tawa sina la, o kepeken ilo sona sina tawa kama sona pi nimi pi lipu ni. sina ken alasa e ona. o alasa e nimi ni e nimi pi lipu ni e nimi pi lipu mi ale ante. nimi li ken suli. mi la, ona li suli ala. taso, ken la, ken jan la, jan ale ala li kepeken pilin mi. ni li pona lili. tenpo kama la, jan ale o kama pilin sama mi lon ken.) nasin toki lili li ken ala ken pona tan ijo ante kin? ijo seme li lon e pona ona? mi ken ala jo e sona ni. lawa mi li ken ala jo e ona. ijo pona li nasa. pona li nasa sama. pona la, seme li kon ona? pona li seme la, ike li seme? seme li kon pi ijo ike? ijo o ike tan nasin seme, tan lon seme? jan li ken ala ken sona e ike? jan li ken ala ken sona e pona? sina sona ala sona e ijo ni tu? sina ken ala ken? sina wile ala wile? (mi toki e ijo seme? a. mi toki e nimi pi nasin toki lili.) mi la, nimi pi nasin toki lili o ante. mi la, nasin toki lili li ken lili ala. mi la, nasin toki lili li kepeken kon suli ante. mute nimi li suli ala tawa nimi toki. ni o lon. kin la, o awen kepeken sona ni: nimi “toki pona” li nimi ike. toki ale li pona! tan pona toki ni la, o pana ala e nimi “pona” tawa toki wan taso. pana ni li ike tawa mi. pana ni o ike tawa sina kin. musi mi li tawa pilin ante li tawa ante suli toki la, nimi pi nasin toki lili o ante. mi o toki taso e nimi ni tawa ona: nimi ni li “toki ike.” musi mute li lon mi! ale la, sina wile kepeken sona pi toki ike anu seme? (musi! “toki pona” li kepeken nimi “toki ike” la, jan li ken sona e pona pi nasin toki ante!) <a href=\"#fnref:9\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:10\" role=\"doc-endnote\">\n nimi “ali” en nimi “ale” li nimi tu anu nimi wan anu seme? ona tu li kepeken kon sama anu kon ante anu seme? kon ante la, kon ante ni li kon ante seme? tan seme la, nimi ni tu li lon kin? ona li ante taso tan kalama pini anu seme? kalama pini ante li ken pona tawa pali pi pali musi toki li ken pona tawa pali pi pali musi sitelen. a. mi pini e toki ni. ni li sona. ni li tawa sina. o lukin e ni: open pi nasin toki lili la, nasin toki lili li jo taso e nimi “ale.” nimi “ale” li ale li pona. taso, jan ale li pilin sama ala. ona pi mute ala li pilin e ni: “kalama pini pi nimi ‘ale’ li ike lili tan ni: kalama pini pi nimi ‘ale’ en kalama pini pi nimi ‘ala’ li sama lili. sama lili ni la, jan li ken nasa e sona ona pi kon nimi. sama lili ni la, ken ike ni la, o ante e kalama pini pi nimi ‘ale.’” (ona li toki tawa mama pi nasin toki lili lon tenpo open sama.) tawa ni la, nimi sin li kama lon. nimi ni li nimi “ali.” taso, nimi “ale” li weka ala. seme li lon? kon pana pi nimi “ali” li sama kon pi nimi “ale.” nimi “ali” la, jan li nasa ala e ante pi nimi “ale” pi nimi “ala.” taso, ken nasa ni li tawa pi mute ala. a. kin la, tenpo li nasa e nimi “ali!” jan pi mute pi sona ala li kepeken nimi “ali” tawa nasin kon ante. nasin ante ni li seme? jan ala li sona e nasin ante ni ale! ona li mute mute! ni la, mi kepeken taso nimi “ale.” ona li nimi open li nimi pona. kalama /e/ li kalama suwi kin tawa mi. jan li kepeken nimi “ali” la, mi pilin pi nasa lili tawa ona. tan seme la, nimi “ale” li lon la, jan o wile kepeken nimi “ali?” kepeken la, jan Apeja li kepeken nimi “ali” tan wile pi kalama pini. kalama pini pi nimi “ale” li pana e kalama pi wile ala lon linja nimi ona la, jan Apeja li kepeken nimi ante li kepeken nimi “ali.” mi sona e tan pi pali ni. taso, pali ni li awen ike tawa mi kin. ijo ni tu li ken lon. <a href=\"#fnref:10\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:11\" role=\"doc-endnote\">\n moli li ike. mi la, ona li ike. tan ni la, mi seme tawa moli? tenpo la, mi pilin e ni lon lawa mi: moli li ken sama jan. jan ni li ken jan moli. jan ni li moli ala. (a a a a.) jan ni li pana e moli tawa jan ante, tawa ijo ale ante. ijo ale ante ni en jan ante ni li jan pi open moli li ijo pi kama moli. moli o tawa ona. moli wile la, jan moli o lon e moli. moli kama la, jan moli o pana e moli tawa ona. mi jan. (mi jan anu seme?) jan ale li moli. mama li toki e sona ni lon tenpo open. taso, mi wile ala moli. mi jo ala e wile moli lon kon, lon lawa, lon sijelo. sijelo o lon mute! sijelo mi o awen mute! jan li ken ala ken pini e kama moli? ken ala la, mi mute li pona pilin tawa lon pi mi mute tan seme? a. sina ken toki e ni: “ale li pini. ni li nasin pi ijo ale lon tenpo ale. ijo li pona ala tan mute tenpo ona. ijo li pona tan lon ona.” sina ken toki e ni. ike la, toki sina li toki e ijo lon ala. toki sina li toki taso e ijo pi lon ala! mi wile ala moli! mi sona ala e jan mute. mi sona taso e jan luka luka tu. taso, jan luka luka tu ni li wile ala moli kin. (jan pi pilin sewi li pilin e ni: jan li moli la, jan pi mute ken li ken tawa ma ante anu ma sewi. ni li ken lon. mi sona ala e ken e tan. taso, ni kin li ken: jan li moli la, jan li tawa ma ante ala. ni kin li ken: jan li moli la, jan li moli taso li awen lon ala tawa tenpo ale. jan li moli taso la, mi wile suli e lon mi! lon mi o kama pi suli suli.) a. ike ni li ike lon li lon ike. ona li lon. ona o lon. o lon mi. lon mi o, awen! o pini ala, lon pi jan mi o! taso, jan pi mute seme li pilin ala pilin e ni: ken moli li pona tawa jan? ona li ni seme? pilin ona la, pini pi lon jan li wawa e ijo mute pi lon jan. ni li lon ala lon? ni li ken lon anu seme? lon la, weka lon li suwi ala suwi e lon ni? a! lawa mi li pilin pakala. mi nasin e ijo nasa lon sona pini ni. kin la, mi toki ala e pali musi pi jan Apeja tawa nimi “moli!” a! jan Apeja li wile toki e seme kepeken nimi “moli” ni? jan Apeja li toki e moli pi ijo seme pi jan seme? a. mi lukin sin e linja nimi ni pi jan Apeja. ona li sitelen e ni: “pona ale ni li kama moli.” kama moli ni li moli pi pona ale! (mi o sitelen e nimi ante pi kalama pini ante. mi wile ala. sina ken ala lon e sitelen mi ni. ni la, mi ante lili e linja nimi ona. ni li pona! mi la, kon pi nimi “ale” en kon ni sama li kon sama. kon sama la, jan li weka e nimi wan ni la, jan li ante ala e kon pi linja nimi. ale ni la, linja nimi li awen sama. ale li pona.) pali musi la, jan Apeja o pilin e ni: ijo ale li kama pona ala li kama ike. kin la, jan Apeja o pilin e ni: pona ale li kama weka. a. ni li ike. musi li weka tan luka mi, tan sinpin mi, tan uta mi. (a luka mi li open e pilin ike tawa mi. luka li sitelen e nimi mute kepeken nena suno pi ilo sona mi. sitelen mute li kama lon tan pali pi luka mi. ike ona li tan pali ni. mi ken pini e pali ona. taso, mi pini e pali la, lipu mi li kama pini ala! pini ala li ike. lipu li pini ala la, sina ken ala lukin e lipu mi. sina ken ala lukin la, sina ken ala sona e sona suli pona suwi mute mi! ni la, luka o awen kama pakala! a! pali ale ni li tawa sina, jan lukin o!) mi wile ala e ike mute sin. pona la, weka pona ni li tan pali musi taso! pona la, mi tu li ken lon e weka ike kin. musi la, nimi “weka ike” li nimi pi kalama musi pi jan Nasi! o kute e ona! ona li lon ilo Jutu li lon ilo Sotopi kin. pini pi sona pini ni la, mi tu li sona kin e ni: moli o moli. moli li ken moli la, jan li moli ala li lon tenpo ale! weka moli la, mi ken lukin e lipu ale! ni taso li pona tawa mi. <a href=\"#fnref:11\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:12\" role=\"doc-endnote\">\n mani li seme? ma mute la, ni li ken ante mute. jan li ken kepeken lipu tawa mani. jan li ken kepeken soweli tawa mani. jan li ken kepeken ijo ala tawa mani. mani li lon e nasin mani tan suli pi mute mani. mani li mute. taso, mani li seme? nimi “mani” li seme? kon ona li seme? (toki sona mi pi nimi “seme” li pona tawa sina la, o tawa sona pini nanpa luka tu.) mi tu o open kepeken nasin mani. sona pi nasin mani li kama lon lipu mi. nasin mani li seme? ona li ni mute: jan li lawa e ma ona. jan li jo e wile ijo la, jan o jo e ijo tan esun. mani li suli tawa jan pi nasin mani. nasin mani la, jan li jo ala e mani la, jan li moli. kama mani li kama tan pali jan, tan tenpo jan. jan o pana e pali ona ni e tenpo ona ni tawa jan ante. ni li nasin mani. jan pi mute seme li olin e ona? mi olin ala e nasin lon tenpo suno ni. nasin ante seme li pona? ona li nasin kulupu lon ken. nasin ni li wile pana e moku e telo e tomo tawa jan ale lon kulupu. kulupu li lawa e ma e nasin pali. jan pi mani mute li wile ala e nasin ante tawa mani ona. ona li alasa pini e nasin kulupu. tomo sona mi li sewi e nasin mani lon tenpo sike pini. tomo sona mi li wile e jaki tawa sona pi nasin kulupu. ni li ante lon pona. ona o kama. mi wile e ante. ante ni o tawa tenpo ni. jan mute pi mani mute li kama e mani ona tan ni: ona li kepeken nasin jaki tawa kama mani. ona li kama jo e mani ona kepeken weka mani tan jan ante. o kama, jan pi mani mute o. o pana mute e telo oko tan kama pi ike sina mute! o mu pakala tan pali pakala sin! mani sina li ala. pipi pi tawa waso li moku e len sina ale. suno li weka tan kiwen mani sina. sama seli la, ni ale o moku e selo sina. o sona! ni li mani ni: sina pana ala e ona tawa jan pali sina. uta kalama pi jan anpa li kama wan. kalama ona li kama suli. suli li anpa e sina, jan pi mani mute o. sina alasa moli e jan anpa e jan pi mani ala. taso, alasa sina li wawa ala. pali ale sina li moli. sina lon ma kepeken nasin mani ike. nasin sina li lon e pakala jan. jan pakala li ken ala pona tan nasin ni. ona ale li pini e nasin sina e wawa sina. ni li pini la, sina sama. <a href=\"#fnref:12\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:13\" role=\"doc-endnote\">\n nimi “sina” li nimi musi tawa mi tan ni: lawa toki ona li nasa lili. jan li sitelen nimi “sina” taso la, jan o ken ala pana e nimi “li” lon monsi pi nimi “sina.” lawa toki ni li sama nimi “mi.” lawa toki ni li nasa tawa mi. ona li nasin tawa sina kin anu seme? lawa toki li tan seme? ona li tan ni: mama pi nasin toki lili li wile kepeken lawa toki pi toki Topisin. sama nasin toki lili la, toki Topisin li kepeken ala nimi pi lawa toki lon monsi pi nimi jan tu. nimi jan ni li seme? toki Topisin la, nimi ni li nimi “mi” li nimi “yu.” (toki Topisin la, sitelen lili <y> li kepeken kalama /j/ li sama sitelen lili <j> lon nasin toki lili.) ona tu ni li sama nimi “mi” li sama nimi “sina” lon nasin toki lili. ni li pona ala pona? sina sona e pilin mi. weka pi nimi “li” li pana e lawa toki sin. mi wile e lawa toki pi mute lili. lawa toki mute li pona ala li ike lili tawa mi. kin la, lawa toki ni li lon kin: nimi ante li lon poka pi nimi “mi” anu lon poka pi nimi “sina” la, jan o pana e nimi “li” lon monsi ni pi nimi ante. a! ni li nasa mute! mi ken kama sona e lawa toki kepeken tenpo lili. taso, mi wile ala awen kama sona e ijo! kama sona mi o pini o lon tenpo taso pi pini mute! a! o pini e sona sin! nimi “sina” en nimi “mi” li kepeken lawa toki nasa ni tawa nanpa jan kin. nanpa jan li ken mute tawa nimi ni tu. nimi “sina” en nimi “mi” li ken toki e jan wan anu jan pi mute mute! (sina wile lukin e sona mute pi sona ni la, o tawa sona pini nanpa wan.)</j></y> <a href=\"#fnref:13\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:14\" role=\"doc-endnote\">\n tawa li tawa. (lipu “tawa li tawa” li pali musi tan jan Penta. nimi ni li sama linja nimi mi! ona li lon lipu Lipu Tenpo nanpa jaki. o sona e ni: pali ni li musi ala tawa mi. taso, sina wile lukin e ona la, sina ken lukin e lipu lili ni lon lipu ni: https://liputenpo.org/pdfs/0026jaki.pdf a, ni li pona.) nimi “tawa” li lon e musi toki mute. ni li musi wan: “mi jo e tomo mi e tomo sina. tomo sina li tomo tawa. tenpo ni la, mi pana e tomo tawa sina.” taso, jan o wile sona e ni: tomo pi pana mi li tomo seme? ona li tomo sina anu tomo mi. ni li musi pi nimi ni! kon tu pi nimi “tawa” li pali e nasa! (jan Pata li toki e ni: “nasa o lon ala toki musi sina. o toki taso e ni: ‘mi pana e tomo sina tawa.’ toki ni la, kon wan taso li ken lon toki sina. nasa ale li weka.” ike! sina wile moli e musi ale tan ma tan seme?) toki pi jan Apeja li kepeken kon seme pi nimi “tawa?” mi ken ala taso e kon ken. linja nimi ona la, kon nanpa wan li ken. kon ni li sama ni: “sina pana e ni tawa mi.” taso, kon nanpa tu li ken kin. kon nanpa tu li sama ni: “tawa sina li kon e nasin.” seme li tawa pali musi ni pi jan Apeja? mi ken ala taso e ken! nimi “tawa” li lon monsi pi nimi “li” taso. ike! tenpo ale la, ona li open e pali ni la, mi toki tawa jan Apeja e ni: “o kepeken ala nimi “tawa!” nimi ni li tawa nasa sona taso li nasa e lukin mi tawa sitelen.” jan Apeja li toki e pilin sama mi. ona li poka e poki toki ni. ni li nimi toki ni: “mi o weka mute e kon pi sona ike tan nimi pi pali musi mi.” ni li tan tenpo pini. taso, tenpo ni la, mi ken sona e ni: jan Apeja li kute ala e toki lawa mi tawa pali. pali ona li ken jaki mute tawa sona. tawa ona la, mi tawa e pilin toki insa ni tawa ona: nimi tawa ona li kama tawa lili pilin. lili pilin li pilin pana taso pi pali pi jan Apeja. <a href=\"#fnref:14\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:15\" role=\"doc-endnote\">\n nimi “mi” li nasa li kepeken kon tu. sona pi nasa ni li lon li ken lon lawa sina. sina o wile e sona ni. tawa ni la, o lukin e sona pini nanpa wan. (a, mi pini toki e nimi “mi” lon sona pini! mi o ken ala ken awen e toki ni? awen pi toki ni li musi ala musi? ona li suwi ala suwi e sona awen? mi pini ala pini e toki sona pi nimi “mi” lon lipu mi? ni li ken. mi wile pini. taso, tenpo la, mi awen toki pi mute suli ike.) mi o toki mute e sona lon sona pini ante. mi ni la, mi jaki e kon lipu. <a href=\"#fnref:15\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:16\" role=\"doc-endnote\">\n olin li mute. sina olin ala olin lon tenpo sina? olin la, sina olin e ijo anu jan anu seme? olin li weka tan mi. olin li weka tan jan Apeja. mi tu li sama kin tan weka ni. ni li weka pona li weka pilin. jan mute li wile e olin. olin pi wile ona li olin tan jan ante. taso, ni li jan ale ala. tomo pali sin mi la, mi lon poka pi jan Leko. mi wile pana e ijo ni tawa sona lipu mi: jan Leko li jan pi kon mute li jan pi wile mute li jan pi olin mute. jan Leko li olin e sitelen tawa. jan Leko li olin e pali len. jan Leko li olin e pali pi toki pali. jan Leko li olin lukin e mun kin. ale ni li lon. jan Leko li jan! ona li ijo wan ala. tan ni la, mi wile e ijo ante ona. ni li tawa toki olin. ona li ni: jan Leko li jan pi wile olin ala. mi kama sona e ona lon open la, mi sona ala e nasin ni. ona li seme? wile olin li ken ala ken weka tan jan? mi sona ala e ken ni tawa tenpo pini mi. jan li sin tawa sina la, ona li ken sin e sona sina. sona sin a o pona. jan Leko li pana ni. ona li toki tawa mi e ni: “nasin olin mute li lon li tawa jan. ni li olin mama li olin pi jan sama li olin pi jan pona li olin soweli li olin pi sina sama li olin musi li olin kulupu li olin ma li olin unpa li olin mute!” nasin li nasa pona tawa mi. mi mu e ni: “olin seme li tawa sina?” jan Leko li musi pilin li toki. “olin mute li tawa mi! taso, mi wile ala e jan olin wan. mi wile ala e jan lili mi. wile taso mi li ni: mi o ken pali pona o ken jo e kulupu pona tawa tenpo ale.” ni li sona wawa. ante olin li tawa li ken. jan Apeja li awen wile e olin wan. mi awen wile e olin sama. taso, mi o ken ante e olin wile mi. ni li ante pona anu seme? olin li wawa li pakala mi. ante olin ni li nasa jan kin. <a href=\"#fnref:16\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:17\" role=\"doc-endnote\">\n nimi “sina” li lon ijo ni kin! nimi “sina” li awen nasa. nimi ni li nasa tan ni: nasa pi weka pi nimi “li” en nasa pi nanpa jan li tawa nimi “sina.” (sona ni ale li lon sona pini nanpa wan li lon sona pini nanpa luka luka tu wan. sina wile kama sona e ni la, o tawa sona pini ni tu.) o sona e pona ni: ni li toki pini mi pi nimi “sina” tawa pali musi pi jan Apeja. sama nimi “mi” la, sina wile ala kute e tenpo ale pi nimi ni. mi pini e toki mi tawa ona tu. <a href=\"#fnref:17\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:18\" role=\"doc-endnote\">\n nimi “kin” li lon. jan o pana e ona lon monsi pi nimi ante. ni kin li tawa mi. jan ale li kepeken nimi ni. mi kin li kepeken ona. ona o nimi ilo! nimi “kin” li suli e kon nimi poka. ni li nasin sina kin anu seme? jan Apeja kin li kepeken nimi ni. o sona e tenpo pini ona! open pi nasin toki lili la, nimi “kin” li tawa kulupu toki. taso, pali pi lipu pu la, kon pi nimi “kin” en kon pi nimi “a” li kama wan. nimi tu ni li ken kepeken kon wan taso tawa nasin ni. mi wile ala e ona. pona la, jan ala li toki sama ni. (jan pi nasin pu taso li ken e ona. taso, nasin li musi ala li tawa lili.) tenpo sin li ante e kon ken. ni li tawa lipu ku. lipu ni li mama kin e kon open pi nimi “kin.” a sona pi tenpo open toki li sona wile. ni li nimi open pi nasin toki ni. a tenpo mute la, mi en jan Apeja li toki pi nimi open. sona ona tawa ni la, mi ken ala nanpa e ona. ni li tan olin nimi. mi kin li olin e ni. tan olin nimi la, mi tu li open e sona pi ona ante. olin ni li kama suli li mama e pona mi tawa jan Apeja. mi o wile e ni: jan Apeja li kepeken pilin sama! taso, olin pi jan Apeja li lili. olin mi li lili ala li suli. olin ona o tawa mi! ona o suli tawa. taso, ona li awen lili a. wile mi li tawa ni: olin ale wile li ken sama li ken wan kama. ni li ken kama kin. taso, mi sona e weka ona. jan li nasa. jan li pakala. ale ona li ni kin. mi kin li ni. sina kin o pakala tawa wile. <a href=\"#fnref:18\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:19\" role=\"doc-endnote\">\n nasin pi nimi “la” la, nasin ni la, jan o pana e nimi “la” la, nimi “la” li pali e linja nimi pi suli suli kepeken kon sin ante. nimi seme li sama nimi “la” lon nasin toki lili? ni li lon: nimi ala li sama nimi “la.” nimi seme li sama nimi “la” lon toki ale, lon toki ale ante? ni li lon ala kin. tawa nimi “la” la, nasin toki seme li kepeken kon ona? kon ona li ni: linja nimi tu li ken kepeken kon ona tawa linja nimi poka ante, tawa kulupu nimi poka ante. nimi li lon poka wan pi nimi “la” la, mute pi nimi ni li ken suli anu lili. ni la, kulupu kon ale li ken. sina open alasa wile sona ken e kama kon ni la, o kepeken. o kepeken nimi “la.” nimi ni li nimi wan wawa. jan sin li nasa pilin tawa nimi ni kepeken tenpo lili. ona li pilin e ni tan ni: kepeken pi nimi ni li nasa lili. jan o kepeken ona. kepeken la, jan pi kepeken ni li wawa e nasin ken. lawa jan li ken kama e nasin ale ala. pilin insa jan ale o tawa ala lawa. ma pi mi mute li ma pi sona weka. sona li wile ala lon poka sina. sina wile suli e ken e wawa la, nasin sina ale o sama. o suli o wawa e nasin toki sina tawa ni. <a href=\"#fnref:19\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:20\" role=\"doc-endnote\">\n a ike li seme? ona li ken pona ala. pona li ken ala ken ike? pona o ike ala ike? pona li ike lon ken la, nimi li kon pi nimi “ike” anu seme? o pana e nimi ante tawa nimi “ike.” nimi “nasin ike” li lon. jan li sona ala e sona. mi sona sama. mi sona ala. mi ike anu seme? mi ike tawa sina anu seme? ike mi li lon la, seme li nasin ike? jan li ike ala ike tan moli? jan li ike ala ike tan jo nasa? jan li ike ala ike tan nasa? ken la, kon pi nimi “ike” en kon pi nasin ike li ala li tawa jan wan. ken la, jan ale li kepeken kon ante tawa nimi “ike.” mi sona e ni: nasin pi ken ike li kepeken nanpa sama nanpa pi jan lon. weka moku li ken ike. moku mute li ken ike. mani lili li ken ike. mani mute li ken ike. (kin la, ona li ike.) telo li ken ike. seli li ken ike! ale li ken ike! taso, ike li ken tawa ijo ale la, ijo ala li ike. ni o lon ala. ijo wan o ike…anu seme? ijo ale li ken pona anu seme? pona ala. taso, ma pi ijo pona taso li ken ala ken lon? ma pi ijo pona taso li seme tawa mi mute? ona o ma pi moli ala anu seme? ona o ma pi utala ala anu seme? ken ale li ken tawa lawa jan tan ken ona. ike, ma pi ijo pona taso li nasa. wawa jan li kama ala e open ona. ken la, ike nanpa wan li ni: jan o ken ala e kama pi pona taso. <a href=\"#fnref:20\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:21\" role=\"doc-endnote\">\n nimi “o” li nimi lon. jan li kepeken ona. ona li lon linja nimi mute tawa nasin toki, tawa nasin sitelen. o wawa! nimi “o” li wawa. wawa ni la, kon nimi tu wan li lon tawa nimi “ona.” kon nanpa wan li ni: sina toki tawa jan wan taso anu ijo wan taso la, sina ken toki sama nasin ni: “sina o, mi olin e sina.” (tawa ni la, nimi “o” o lon monsi pi nimi jan.) kon nanpa tu li ni: sina wile ante e pali pi jan ante la, sina ken toki sama nasin ni: “o olin e mi!” (tawa ni la, nimi “o” o lon open pi linja nimi.) pini la, kon nanpa tu wan li ni: sina wile toki e wile sina pi ken lon la, sina ken toki sama ni: “ona o olin e sina.” (nimi “mi” en nimi “sina” li weka la, nimi “o” li tawa poki pi nimi “li” lon linja nimi ni.) sina la, sina o nasin pona e nasin sona ni. sina o, sona pini mi li musi ala musi li pona ala pona tawa sina? musi anu pona o lon pali mi. o nasin e ona. sona jan ale o lon ni. ona li tawa kon ken tu wan. nanpa tu wan li nanpa nasin. ijo ale pi nimi ni li suwi nimi. tawa suwi ni la, mi o awen pana e kon wawa tawa ona. o awen lon poka mi, nimi “o” o. <a href=\"#fnref:21\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:22\" role=\"doc-endnote\">\n mi toki mute pi kalama musi tawa lipu pali mi. mi ni kin tawa sona pini nanpa mute tu. sona ni li tawa olin suli mi pi kalama musi wan. kalama musi ni li seme? nimi ona li “ma pi lon ala.” ona li tan jan Usawi. musi kalama suwi ni li toki e ken olin e ken pi olin pali. ona kin li pana e pilin ni: kulupu jan li ken nasa tawa olin sina la, olin suli wawa li ken lon wawa. musi kalama la, kalama ona li wawa. musi kalama la, nimi ona li tan sitelen wawa. awen la, mi toki ala e ni tawa sina: sina ken kute e kalama suwi ni kepeken seme tawa ona? awen la, ilo ni li tawa ken kute. ona li ilo Jutu! ilo ni pi sitelen tawa li jo wawa e kalama musi mute ni: ona li kalama musi pi nasin toki lili. ilo ante li jo e pona ni kin. ilo ante li ilo Sotopi li ilo Kawapan li ilo Api Musika. (ni ala li ilo ni ale. ijo ante li tawa ni kin.) taso, kalama musi pi nimi “ma pi lon ala” li lon ilo Jutu taso. ni o ante tawa tenpo sin anu seme? ni li tawa nasin pi jan pali taso. pana ilo la, wile ona o lon. mi la, mi pali e musi kalama mi kin lon tenpo pini! mi pali e musi kalama luka luka wan. taso, ilo li wile jo e ona. ona li sitelen e ni: “sina pona tan pana sina. taso, tenpo ni la, ilo ni li ken ala jo e ijo sin. tenpo kama li lon la, ken la, sina ken pana kin e ijo ni. o pona.” a. nasin sitelen nimi li sama ni: “pali sina li ko jaki.” ale o suwi. tawa mi la, mi taso o kute e musi kalama mi. ni li pona. mi taso li kute e pona mi la, mi taso li kama pona tan kute pi ona ale! ike la, ilo li toki e wile ala ona tawa mi la, mi pakala suli e pali mi ale pi musi kalama. a. ike li ni. pona la, kalama musi ante li lon kin. ni li musi pi nimi “mi pilin e ni” tan jan Nasi. ni li musi pi nimi “olin o lawa” tan jan Sepulon. ni li musi pi nimi “toki pona li toki pona” tan jan Topija. ni li musi pi nimi “akesi” tan jan Lija. ni li musi pi nimi “tomo suno” tan jan Lanpan. (sona ante pi jan Lanpan la, o tawa sona pini nanpa tu wan.) mute mute la, ijo ni li lon li kama lon. a. pona kute o tawa ona. o kute pona e ona a. <a href=\"#fnref:22\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:23\" role=\"doc-endnote\">\n nimi “kepeken” li lon ni kin! (sona mute pi nimi “kepeken” la, o tawa sona pini nanpa tu tu.) linja nimi li ni: “mi o kepeken ali lon seli.” mi lili e linja nimi. (nimi “ali” li lon kepeken ike. tan seme la, jan Apeja li sona ala e wawa pi nimi “ale?”) a. mi ken pana e sona ante pi nimi ni anu seme? mi ken ala. ni la, mi nanpa e nimi ni tan seme? mi nasa. taso, sona pana li ijo wan taso. sina o wile sona e kon pi nimi mute ni: “mi o kepeken.” mi wan o weka e sona len pi nimi ni ale. nimi nanpa wan li nimi “mi.” kon ona li ni: jan pi nimi jan ni li mi. jan Apeja la, toki pi mi tu li tawa tenpo pini ni: moli pi mama mi li kama lon. moli mama ni la, mi tu li tawa sin tawa ma Teja. tawa ni li ken e ni: ike mi pilin pi mama mi o tawa tan uta mi. jan Apeja li wile e ni: mi o open pana e toki lon mi tawa jan kulupu. jan kulupu li lon tomo moli pi mama mi. taso, mi pana ala. pilin mi o tawa mi o tawa jan kulupu ala. weka pi toki mi li nasa tawa jan Apeja. mi o toki ala la, jan Apeja li wile e pali ante tan mi. tawa ni la, sina awen wile sona e kon pi nimi mute ni: “mi o kepeken.” nimi nanpa tu li nimi “o.” (o lukin e sona mi mute pi nimi “o” lon sona pini nanpa mute wan.) nimi ni li toki e ni: wile pi jan Apeja li suli li suli tawa mi. ona li wile lawa e pali mi. pali ni li seme? tawa ni la, o lukin e nimi nanpa tu wan. nimi ni li nimi “kepeken.” a. sina ken lukin e wile ni: jan Apeja o alasa lon e pali mi tawa kepeken ken wan. ona li wile e kepeken mi tawa nasa nasin pi tenpo moli mama. ona la, mi o kepeken ijo seme? ijo ni o ijo seli ale. a. sijelo pi mama mi li seli lon tomo moli ona. jan li seli e sijelo tawa mi: mi o jo e poki pi sijelo seli lon tenpo suli. jan Apeja la, mi o awen luka e poki pi mama seli. taso, mi ken ala. mama la, tenpo moli ona kin li jaki pi sona ken ala. mi o weka e mama tan mi. mama seli o weka sama. o lape seli, mama o. taso, lape sina la, o lape seli lon poka pi jan ala. mi pilin pi ike mute. wile pi jan Apeja li wawa ala tawa ni: ona li ante e pilin ike. <a href=\"#fnref:23\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:24\" role=\"doc-endnote\">\n jan Apeja li toki e kala. linja nimi ni li ken sama nimi ni: “mi moku e kala pona.” nimi “o moku e kala pona” li kulupu nimi suli lon tenpo mute tawa kulupu pi mi mute. tenpo sike nanpa 2020 la, jan Maliku pi kulupu pi nasin toki lili li pana e lipu pu ona tawa mama pi nasin toki lili. mama ni li sitelen e nimi ni lon lipu: “o moku e kala pona!” tan ni la, jan li wan e nimi ni tawa nimi pi nasin Omekapo. nimi pi nasin ni li open e toki tawa jan. open seme li open e toki lon pali musi? mi pilin e ni: open toki ala li lon. jan Apeja li wile kepeken nasin nimi ni tan musi taso lon ken. nasin nimi ni li ken wawa. jan pi mute mute li sona e ona li kepeken ona. jan pi musi pali li ante e nasin ni tawa pali ona. nanpa wan la, jan Usawi li lon e linja nimi ni: “o moku e kala ike.” nimi ni li tawa kalama musi “Omekalike” tan jan Usawi. pali ona li toki e ike jan. nanpa tu la, kulupu Pata Powe li pali e kalama musi “Omekapo” tan nasin nimi sama. pali ona li toki e pona pi moku kala e pona pi jan pona. <a href=\"#fnref:24\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:25\" role=\"doc-endnote\">\n kon li tawa nena sinpin li tawa weka tan nena sinpin. sijelo o jo e kon. kon li weka la, sijelo li moli. a, kon li ken sewi kin. ijo li moli la, kon li awen anu seme? jan ale li jo ala jo e kon? soweli li jo ala jo e kon? o pana e sona pi jan sona pi jan sewi. mi sona ala e ni. musi la, sina weka e kon tan jan la, jan o moli. ni o tawa kon tu pi nimi “kon.” mi tawa lon kon kepeken ilo pi tawa waso. mi ken seli e kon kin tawa open wawa. kon o tawa sijelo. insa mi pi alasa kon o kama e kon tawa mi. kon o lon insa ni. insa pi alasa kon li alasa ala e kon la, mi kin li moli. jan o alasa weka e alasa kon ni tawa tenpo pini pi insa kon mi. a. moli li weka tan mi. tawa ni la, mi pali kin e open pi kon lili tawa awen mi. mi o moku e kon. esun kon o sama nasin ni. ona o kama o weka. ona o awen tawa mi, tawa jan, tawa kasi, tawa soweli. <a href=\"#fnref:25\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:26\" role=\"doc-endnote\">\n nimi “sin” li lon. ni li sama ala nimi “nimi sin.” nimi sin li nimi pi tenpo weka ala li nimi pi tenpo pini ala. ijo li sin la, ijo ni li kama lon tenpo ni anu tenpo kama. toki ante la, nimi “sin” li kepeken kon ante. kon ante ni pi toki ante li ni: ijo li sin la, ijo li ike mute li pakala. taso, ni li kon ala pi nasin toki lili tawa nimi “sin.” o pona! nimi “sin” li sin ala li nimi ala li awen musi. sona sin o tawa sina tan ni kin. lipu pu la, nimi “sin” en nimi “namako” li ken sama li ken kepeken kon sama. ni li nasin ala nasin? kulupu la, ni li nasin ala. kon pi nimi “sin” li ante lili tawa nimi “namako.” tenpo ni la, kon ante pi nimi “namako” li awen tawa kulupu li kama kin lon lipu ku. lipu su kin li kepeken kon namako pi nimi “namako.” nimi “sin” la, nimi “namako” li nimi sin. nimi “sin” li tawa open pi nasin toki lili. nimi “namako” li tan tenpo sike kama. awen taso la, kepeken namako li tawa nimi tu ni. linja nimi ni la, sin pi jan mute li namako ala. ni li lon tan seme? ona li ni: jan Apeja li kepeken nimi “sin” li kepeken nimi “namako” kin. nimi ni ale li tawa pali musi ona la, jan Apeja li sona e ante pi kon ona. ni li pona taso pi jan Apeja: ona li sona lili e kon nimi e pali pona nimi sitelen. sitelen ona li awen musi ala. taso, sona kin li lon. jan anu mi o sin ala sin e nimi “sin?” sin la, sin ni o seme? sina wile e nimi sin tawa nimi “sin” anu seme? sina wile e kalama sin tawa nimi “sin” anu seme? kon sin ni o sama nimi “sin” anu seme? sina wile e sin sin ni tan seme? mi pana e musi taso! mi wile ala ante e nasin toki mi! ona o awen! sin pi nasin toki li pakala mute. sin ale li pakala tawa mi. ni la, mi o alasa ante ala. mi wile ante ala. mi sin ala tawa ale la, ale mi li ken awen pona li ken pakala ala. nasin mi la, mi ante e ijo ala tawa ni: mi o sin ala. <a href=\"#fnref:26\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:27\" role=\"doc-endnote\">\n lipu pu li lipu pi pana sona. ona li pana e sona pi nasin toki lili. jan li ken alasa e sona kepeken lipu ni. sona pi wile sona mute li tawa jan tan lipu ni! lipu ni li suli tawa kama sona tan ni: mama pi nasin toki lili li pali e lipu pu. ijo li suli tan jan pi pali ona la, ni li ken pona anu ike. pilin ni li pilin sina. taso, mi la, mama ni li pali e lipu pona. lipu pu li jo e ike lili pi mute lili. (ike lili li ni: nasin toki pi jan pali en nasin toki kulupu li ken ante lili. kin la, jan pali pi lipu pu li sitelen pi ike lili e nimi pi mute lili. selo pi nimi ni li ken ante pi ike lili. taso, ni ale li jaki ala e lipu. ni ale li ike ala e lipu. ale la, lipu ni li pona tawa mi, tawa kulupu. mi lukin ala e lipu pu. taso, jan mute li toki e ni tawa mi: ona li pona. toki ona la, mi pona pilin tawa lipu.) taso, lipu pu li weka la, nasin pi kama sona pi nasin toki lili li kama wan ala. kama wan pi nasin ni li suli li pona suli. ona li pona e suli. ona li suli e pona. lipu ni li suli pona tan ni. a taso, jan li pu la, jan li kepeken lipu pu. nimi “lipu pu” li sama ala nimi “pu.” ona li ijo ante li ante kin. (o lukin kin e sona pini nanpa mute luka tu tu e sona pini nanpa mute luka luka.) mi pu la, mi kepeken lipu pu. (kepeken ni li ken ijo mute. ona li ken pona. ona li ken ike. ona li ken lili taso. taso, kepeken ale pi lipu pu li pu.) mi toki e nimi “lipu pu” la, mi toki taso e lipu! mi toki ala e kepeken pi lipu ni. ike la, mi pilin e ni: jan Apeja li kepeken nimi “pu” la, ona o kepeken nimi “lipu pu” tawa pali ona lon nasin toki pona. jan Apeja li toki e lipu lon linja nimi ni! nimi “pu” taso li toki ala li pana ala e kon ni. jan Apeja li ike toki tan ni. pali musi ona li awen lili tawa nasin tenpo ona. taso, ni la, jan Apeja li jaki e kon pi nimi “pu.” a! ona en nimi ona li ike mute tawa mi mute. ike taso li lon pali musi ni. taso, pali musi en linja nimi li awen kama. <a href=\"#fnref:27\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:28\" role=\"doc-endnote\">\n mu li kalama soweli tan uta soweli anu sijelo soweli. mu li ken toki soweli. mu li ken kalama tan monsi soweli. soweli li pali e telo walo tan nena sijelo la, kalama pi pali ni li mu. soweli li weka e ko jaki tan monsi ona la, kalama pi weka ni li mu. soweli li pana e telo walo tan palisa anpa ona la, pana ni li mu kin. mu li tan uta soweli la, mu li ken toki. ken toki ni li toki soweli. jan ale li sona e ni: soweli en jan li toki kepeken nasin ante, kepeken nasin toki ante. taso, jan pi mute lili la, toki kalama jan li mu kin. ni li nasa! ona li toki e ni: “jan li soweli. soweli li mu la, jan li soweli la, jan li mu sama toki jan kalama.” a! mi sama ala pilin ni. ni li kon ala pi nimi “mu” lon open! mi sona e ken ante pi kon pi nimi ale. nimi ale li ante kepeken tenpo. tenpo li ante lili e kon ale. tenpo suli li ni mute. taso, ni li ante lili ala! ona li ante suli! ni li tan tenpo suli ala kin! ante ni li tan tawa weka pi tenpo lili! kon pi nimi “mu” li kama jo e kalama mute pi mute ike! kalama ala li mu! tenpo esun pini la, jan li toki kin e ni kin tawa mi: “kalama ale li mu.” o ala! ni li nasin pakala! nimi “kalama” en nimi “mu” li kepeken kon sama pi ante ala la, nimi ni tu o lon tan seme? nimi ni tu li sama taso la, nimi wan o kama moli. mi wile ala e moli! (mi sitelen mute e ike pilin mi tawa moli. sitelen ni li lon sona pini nanpa luka luka wan.) mi toki la, mi mu ala. mi pakala e lupa kiwen la, mi mu ala. lupa kiwen li mu ala kin. soweli li weka e kon tan nena sinpin lon tenpo lape la, soweli li mu ala. soweli li pana e kalama wawa e kalama suli tan uta lon tenpo la, soweli li mu! ni li mu. mu ante li nasa jaki li sama kalama! a. mi wan taso. jan mute la, kon pi nimi “mu” li ante. ni li nasin tawa. ni li nasin kulupu. kon nimi open li ken awen taso ala. nimi seme o ante mute e kon ona lon tenpo kama jan? mi alasa sona e ni. ante ken la, kon nimi li ante mute la, tenpo sike tu li kama li weka la, sina ken ala sona nimi mi lon lipu ni. ni li ken anu seme? mi musi ala tawa ni. (o pona. mi musi lili lon tenpo ale.) ante nimi en ante pi kon nimi li pini ala la, pali ale pi kulupu pi nasin toki lili o pakala tawa sona pi tenpo kama. <a href=\"#fnref:28\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:29\" role=\"doc-endnote\">\n lipu ku li lipu nimi. mama pi nasin toki lili li pali e ona. kin la, jan li ken toki e ni: kulupu pi nasin toki lili li pali kin e lipu ku. mama pi nasin toki lili li alasa li wan e sona toki kulupu. mama ni li toki e ni: “sina ale li kepeken nimi seme tawa nasin toki lili? mi pana e kon nimi kepeken toki Inli. kon ni pi toki Inli la, o pana e nimi wan sama pi nasin toki lili anu nimi mute sama pi nasin toki lili.” (sona pi toki Inli la, o tawa sona pini nanpa mute mute mute mute luka luka luka tu wan.) kulupu li pana e kon ona nimi tawa mama pi nasin toki lili. ni la, ona ale en mama ni li pali e lipu ku. sona suli la, nimi suli luka luka tu wan li sin lon lipu ku. lipu ku la, nimi luka luka tu wan ni li nimi ku suli. kin la, lipu ku li pana e nimi “ku.” sama nimi “pu” la, nimi “ku” en nimi “lipu ku” li sama ala! (sona ante pi nimi ni tu la, o lukin kin e sona pini nanpa mute luka tu e sona pini nanpa mute luka luka.) jan li ku la, jan li kepeken lipu ku. jan li lukin e lipu ku la, jan li ku. jan li pana e lipu ku lon poki pi ijo jaki la, jan li ku. jan li tawa e lipu tu tawa poki moku soweli la, jan li ku kin! kepeken ku ale li ku. a. taso, mi wile e ni: o lukin taso e lipu ku. o ike ala e lipu ku. taso, ale la, sina ken ku. nasin ike la, jan pi mute lili li kepeken nimi “lipu ku” sama nimi “ku” tan nasin pi ike lili. nasin toki ni li pona ala tawa mi. nimi “ku” li toki e pali jan. lipu ku li ijo. sina kepeken nimi “ku” la, o toki pona taso. taso, mi wile toki kin e nimi namako pi ku suli lon lipu ku. nimi mute li ken nimi ilo. taso, nimi ante li nimi musi taso li nimi pi ilo ala tawa jan toki. mi pana taso e pilin mi tawa nimi ni: ona li ike tawa pilin pi mi taso. ken la, sina pilin sama ni: nimi ni pi ku suli li ike tawa sina li nimi pi ilo ala. (o sona e ni: mi suli e sitelen pi nimi ni pi ku suli. mi ni tan ni: mi wile ala kepeken ona lon lipu mi!) nanpa wan la, nimi namako ni pi ku suli li nimi “Epiku.” kon pi nimi ni li sama nimi “pona” anu nimi “pona mute.” ni la, ona o lon uta pi jan toki tan seme? ona li lon tan ni: nimi ni li musi taso. musi li ken pona. taso, nasin mi li ni: nimi musi o awen tenpo lili o weka lon tenpo suli. nimi ni kin o weka. nanpa tu la, kalama /n/ li kute ala e lawa kalama pi nasin toki lili. mi toki ala e nimi tawa ijo ni. ona li nimi ala. ona li kalama taso. ona li nimi la, selo pi nimi ni li seme? kalama ona li nasa lili kin. kalama taso ona li ken open taso e nimi pi nasin toki lili kepeken lawa toki. ike suli la, kon pi kalama ni li sama kon pi nimi “a!” kalama ni li ike lili tawa mi tan ni. tan pona la, sina o weka wawa e ona tan mi a! a nanpa tu wan la, nimi “Kokosila” li nimi pi jaki taso. sina kepeken nimi nanpa wan anu kalama nanpa tu la, sina ken pona. sina wile musi. sina wile toki musi. taso, nimi nanpa tu wan li nimi ike li ike e mi. mi pilin e ike suli ni tawa nimi ni tan pilin seme? pilin mi li kama lon tan ni: kon pi nimi nanpa tu wan li sama linja nimi ni: “o toki pona taso.” nimi nanpa tu wan li jo e ilo pi pona ala. a. ona li jo ala e ken ilo. ona li nimi ilo ala li nimi pi ilo ala. ike sin la, kin la, jan li alasa ike e nimi nanpa tu wan tan toki Epelanto. nasin open la, nimi ni li lon e kon ni tawa kulupu pi toki Epelanto: “toki sina o kepeken taso toki Epelanto!” jan li kepeken ante pi nimi ni lon nasin toki lili la, jan li nasin ala e kon pi nimi ni. jan li wile kepeken nimi ni tawa ni: jan li toki kepeken toki pi wile ala. toki Epelanto la, o kepeken nimi nanpa tu wan pi ante ala. nasin toki lili ni la, o kepeken nimi tan nasin toki lili! a! mi ken olin e ike mi tawa nimi nanpa tu wan. sina pona pilin tawa ona la, nasin nimi sina li ken toki e nimi ni. ni li ken. ken la, sina pini e kepeken. ni li ken. mi kute e ni lon tenpo pini: “nimi ni li musi taso!” ni li ken lon. taso, mi sona e jan mute ni: ona li kepeken nimi ni tawa nasin pi musi ala. lipu ante la, lipu Lipu Tenpo nanpa tenpo li jo e lipu lili ni lon insa ona: “nasin ku li pona taso ala.” lipu lili ni li tan jan pi wile nimi ala. jo ona la, kon mute li lon. pona ona li mute. mi pilin sama ala kon ale ona. taso, ona li ken pona sona pi suli ni. sina wile lukin e ona la, sina ken lukin e lipu lili ni lon ni: https://liputenpo.org/pdfs/0016kulupu.pdf taso, ale la, o awen sona e ni: lipu ku li lipu nimi li lipu pi kama sona ala. ona li kama sona e nasin toki lili kepeken ala lipu ku taso. lipu ante li tawa nasin pi kama sona. lipu o lon. a, kama sona pi lipu ku taso li nasin toki ike. <a href=\"#fnref:29\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:30\" role=\"doc-endnote\">\n lipu su li lipu mute pi ante toki. lipu su nanpa wan li “jan Osu pi nasa wawa.” ante toki li tan mama pi nasin toki lili. ante toki su seme li kama lon tenpo kama? mi wile sona e ni! ona o musi! ante toki ni li ken ante toki pi lipu pi jan Owe lon ken! jan li su la, jan li kepeken lipu su. jan li ken lukin e lipu su li ken seli e lipu su li ken pana e telo walo soweli lon sewi pi lipu su. mi ni ala. mi lukin taso e ona. ona li wile ala e telo walo a! taso, jan pi mute lili li kepeken nimi “su” sama nimi “lipu su.” ni li pona ala. “su” li toki e pali jan. lipu su li ijo. o toki pona taso kepeken nimi “su.” (sona mute tawa ni la, o lukin kin e sona pini nanpa mute luka tu e sona pini nanpa mute luka tu tu.) pali musi ona la, jan Apeja li kepeken nimi “su” pi nasin pona ala. jan Apeja li wile toki e ni: “o lukin e lipu su.” a, jan Apeja li kepeken nimi pona la, jan Apeja li kepeken nimi pi kalama pi tenpo suli ike. a. ni li pona tawa mi. kalama pi tenpo suli ike li lon pali musi la, pali musi li weka lon ken. ni la, mi tu o wile ala lukin e pali pakala ni. <a href=\"#fnref:30\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:31\" role=\"doc-endnote\">\n a, nasin li lon. mi ale o toki kepeken nasin toki. ni taso li ken. jan Apeja pi pali musi ni o kepeken nasin toki. nasin toki ona li sama nasin toki mi li sama nasin toki sina. (nasin toki sina li ante la, sina lukin e nimi mi pi lipu ni kepeken nasa!) nasin toki mi li nasin toki lili. taso, nasin li lon nasin toki. nasin insa ni li ante kepeken nasin toki suli sama. suli sama li lon. lili kin li tawa ona. nasin ante ni li tan ante pi lawa toki li tan ante kin pi kon nimi. nasin toki mi la, mi kepeken nasin toki sama. ona li tan kepeken mi ni: nasin toki mi li lili. taso, jan Apeja li nasin ala nasin e ken toki pi nasin ante? ona li ken nasin toki pu anu nasin toki ku anu nasin toki su. ona li ken nasin pi nimi wile ona. ale ni li ken. ona li ken nasin toki pi kepeken pi nimi musi. ni li ken tawa nasin ale ante. taso, pilin mi li awen ni tawa linja nimi wan ni a: jan Apeja li toki taso e nasin toki lili e nasin ala pi toki ante. ni li pona! nasin toki mi li toki nanpa wan. tan seme la, jan o wile kepeken toki ante? <a href=\"#fnref:31\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:32\" role=\"doc-endnote\">\n ijo li lili la, ijo li pona ala pona tan lili ona? pona la, lili pi lili seme li pona ni? pona la, lili pi mute seme li ken open pi pona ala? mi sama ala sama ni? mi sama ni la, ni li seme? a a a. ni li lili. ni la, mi toki pi nimi “lili.” linja nimi open la, ijo seme o awen lili? ijo seme o open awen lili? jan sitelen pali pi pali musi la, ijo pi wile lili li toki pi jan pali sitelen li nasin toki lili. nasin toki ni li tawa mi mute. (ni li sona lon sona pini nanpa mute luka luka wan kin.) ni li sona pini suli tawa mute nimi. ni li mute nimi pi nasin toki mi. mute nimi pi toki mi lo mute seme? a. jan ale pi toki mi li kepeken nanpa ante lon mute nimi. mute ni li ken ale luka luka luka tu wan anu ale mute anu ale mute tu wan anu ale mute luka anu ale mute luka luka luka tu anu mute ante. mute mute li ken lon. jan pi kulupu toki la, ante pi mute nimi li tan nasin ante pi kama sona li tan kama pi tenpo toki sin. toki la, tenpo sin li jo e jan sin e pilin toki sin e nimi sin. ijo ni sin li sin e toki tawa jan pi tenpo toki sin. nimi sin ni li pali e sin ike tawa sina la, sina ken kama ike tawa nimi sin. ni li nasin pi jan Apeja anu seme? ante ni li ken kin: jan sin pi kulupu toki li lon e open pi pilin toki sin la, jan sin o kama sona ala e nasin toki lili. ni li nasin pi jan Apeja anu seme? ona tu li ken kin. sona mi pi jan ni la, jan Apeja li pana e pilin jaki ona tawa jan pi sona lili. jan Apeja li awen pana e pilin jaki tawa nimi namako. ni li ike ona wan. ike mute li tawa ona. pilin mi o sama ona ala. ante pilin pi mi tu li open e utala mute tawa mi, tawa jan Apeja. utala ni li utala toki. utala nimi li utala sijelo kin. nimi jaki li kama. noka li tawa sinpin. kiwen uta li tawa weka tan lupa uta. a. nasin la, ijo pi awen lili taso o ken utala. <a href=\"#fnref:32\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:33\" role=\"doc-endnote\">\n nimi “mi” taso en nimi “sina” taso la, jan o kepeken ala nimi “li.” ni li lawa pi nasin toki lili. ni li lawa tan seme? jan ala li sona. (mi toki mute pi sona ni lon sona pini nanpa luka luka tu wan. sina wile kama e sona ni la, o lukin e sona pini ni.) taso, ona li awen lawa li lawa pona li lawa e toki sina! o lukin e ona! o kute e ona! nimi jan ale li sama ala. nimi “mi” en nimi “sina” li kepeken nasin toki wan. nimi “ona” li kepeken nasin toki ante. nimi “ona” taso la, o pana e nimi “li.” taso, nimi li lon poka pi nimi “mi” li lon poka pi nimi “sina” la, sina o kepeken nimi “li.” sina kepeken ala nimi “li” tawa ni la, sina ike! sina kepeken ala nimi “li” tawa ni la, sina toki ike! a a a a a. ni li nasin toki pona. mi tu o sona ala e lawa ale la, mi tu o kepeken lawa sama. jan pona li kepeken lawa ale. <a href=\"#fnref:33\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:34\" role=\"doc-endnote\">\n namako o tawa moku anu seme? nimi ni kin li sin li awen namako. nimi “sin” li ante. nimi “sin” li sama nimi ni tawa jan pi mute lili. kepeken kon ona li sama tawa jan li ante tawa jan ante. (ken ante pi nimi “namako” pi nimi “sin” la, o tawa sona pini nanpa mute luka wan.) mi tu la, mi tu li lukin e nimi “namako” pi namako ala lon pali musi lipu pi jan Apeja. mi kin li kepeken nimi ni. (mi o sama ala jan Apeja! nasin ona li ike nasin. mi o kama ante lon tenpo.) nimi “namako” li pona tan pona kute ni: kalama tu wan li lon ona. kin la, kalama pini ona li ken musi ante. a mi musi. ni li pana sin e sona pini mi tawa lawa. tenpo mun pini la, mi alasa pali e pan sin lon tomo moku mi. taso, mi jo ala e moku lili wile ale. mi wile e namako tawa pali pan. wile ni li suli. namako li weka la, pan li ken ala kama lon. mi tawa tomo pi jan Apeja tan wile mi ni. mi wile e namako tan ona. “jan Apeja o, sina lon ala lon?” (mi toki uta e ni tawa ona lon lupa tomo ona.) jan ala li toki. mi o toki sin. “sina lon tomo sina anu seme?” toki ala li awen. pilin mi li kama ike tan toki ala. “sina lon! o toki tawa mi, jan poka o! lupa o open! mi wile e ijo!” weka toki li pana e kule loje tawa sinpin mi. o sona e mi e ni: kule ale o lon e pona pilin lon ale lon mi. walo pimeja kin li pona mute. oko mi li ilo lukin. ona li pali sitelen sitelen kepeken lukin! taso, sinpin la, loje li ken kama ike. a sinpin loje li open e ike e tawa luka kepeken mi, kepeken wawa mi. a, ni li open tan weka toki pi jan Apeja. “aaa!” uta mi li mu la, luka en noka li tawa wawa e lupa. lupa li tawa mute. mi weka e len sijelo sewi pi sinpin luka. weka len lili la, luka li wawa taso. luka li luka e kiwen tu. luka ni la, kiwen li tawa lon sewi li pakala a e selo lupa. selo li pakala. lupa li ala li tawa supa anpa. mi lon pilin mi. pilin li lawa e mi. pilin li wawa. tan seme la, mi o tawa lupa ni? jan seme li jo e lupa ni? sona ale li weka. ike mute li ni: mi tawa tomo pi lupa weka la, jan ala li lon ona. a! toki jan li weka tan weka jan! mi kama sona e ike mi. namako taso o lon e pakala tomo mute anu seme? mi ike lon ni. mi tawa e sijelo mi tawa open lupa. taso, jan Apeja li lon. ona li lukin e mi. uta ona li tawa monsi. luka ona li pana e poki tawa ma. tan lawa la, nimi ni li tawa tan ona tawa kute mi. “jan seme li pakala e sina lon tenpo pini?” telo lawa li lon sinpin ona. lawa mi li tawa ma kin. tenpo ale ante la, mi wile e moku lili la, mi tawa ala tomo jan. moku lili li weka tan mi la, mi o tawa tomo esun taso. pona jan la, jan Apeja li wile ala e mani mi tawa pona pi tomo ona. <a href=\"#fnref:34\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:35\" role=\"doc-endnote\">\n nanpa li pona anu ike. jan mute li pilin e ijo ante tawa nanpa. jan mute pi kulupu pi nasin toki lili li ike pilin tawa nanpa. ante la, jan mute pi kulupu pi nasin toki lili li pona pilin tawa nanpa. mi pona pilin tawa ona. ike pilin li tan seme? ni li ken tan ijo mute. jan la, nasin nanpa li ken nasa e lawa. ni li lon. nasin lawa li pali pi pona taso ala. pali mute o tawa ona. ni li musi ala tawa jan mute, tawa mi kin. kin la, nasin mani en nasin ike mute li kepeken nanpa tawa lon ona. nasin ni li ike tawa jan la, nanpa kin li ken ike tawa jan. sona weka la, nasin toki lili li jo e nimi nanpa pi mute lili. nimi nanpa li nimi “ala” li nimi “wan” li nimi “tu.” (jan mute li toki kin e ni: nimi “ala” li nanpa ala li nanpa ala tan ni: nimi “ala” li ala taso! ala li nanpa ala! mi pilin ante. taso, mi wile pana e pilin mute ante tawa sina lon lipu mi.) tenpo la, tawa nanpa la, jan li kepeken nimi “luka” li kepeken nimi “mute” li kepeken nimi “ale.” ni li nasin mi. ni la, nimi tu wan ni li jo e kon mute. (sona mute pi kon mute ante pi nimi “luka” la, o tawa sona pini nanpa tu.) nasin li suwi tawa mi. mute pi nimi nanpa li awen lili. taso, jan li wile kepeken nanpa suli la, jan li ken toki e nanpa ni kepeken nimi lon! a nasin ni li pona. taso, jan ale li pilin sama ala tawa ona. jan sin mute pi nasin toki lili li toki e jaki ni tawa kulupu: “nasin nanpa sin o lon! o suli e mute pi nimi nanpa!” tenpo mute la, jan sin sama li toki e ni kin: “nasin nanpa pi mama pi nasin toki lili li ike! nasin nanpa mi li ante li pona mute mute! kin la, mi pali e nasin nanpa mi kepeken tenpo ala! jan ale o kepeken ona!” ona li wile ante e nasin toki lili kepeken wawa. taso, jan sin ni li toki e ni ale kepeken toki ante. a! ken la, sina wile ante e ijo mute lon toki la, sina o open kama sona e toki pi wile ante sina. a, ale li pona. nasin nanpa pi toki ni li ante kin lon tenpo pini. nimi nanpa ante tu li lon tenpo pini. tenpo ni la, ona tu li nimi moli. nimi nanpa ni li sama nimi “tu wan,” li sama nimi “tu tu.” mi mute li wile ala e ona. sona ni li pona mute li suli tawa sina la, o awen lukin e toki mi lon mi. mi sitelen mute e sona ni lon lipu Lipu Tenpo. mi pana e ona tawa lipu Lipu Tenpo nanpa nanpa. pali mi ni li lon lipu ni: https://liputenpo.org/lipu/nanpa-nanpa/ lipu ni mi li kepeken ni: “sona open nanpa.” pali kin li tawa sona ni li tan jan ante pona. jan Kita li sitelen e lipu pona pi nasin nanpa lon lipu Lipu Kule. ona li toki e nasin nanpa nasa jan lon kulupu. sona ale li ken e pona sin jan tawa jan a. lipu ni li sama. sona nanpa pi toki sama pi nasin toki lili li lon lipu ni kin. nimi pi lipu lili ona li ni: “nasin nanpa mute li lon.” ona li pona tawa lawa sina. o lukin e ona lon lipu ni: https://lipukule.org/post/2021/09/21/nasin-nanpa-mute-li-lon/ taso, sona ante li tawa nanpa. o sona e ni: toki sona li nasa mute li ken nasa e lawa. sina wile ala e ni la, o pini e lukin sina a! a ona li ni: jan pi mute pi kama suli li pilin e ni: ale li nanpa lon ken. ni li seme? ijo li nanpa kepeken nasin nasa wawa seme? ona li ken lon tan ni: ken pi nasa ike la, ma ale pi mi mute li lon ilo sona taso. nasin ni ken li sama ni: jan pi tenpo kama li wile alasa e sona ale pi tenpo pini jan. tawa ni la, jan ni pi tenpo kama li pali e ma pi lon ala tawa ilo sona ona. ni ale la, mi mute li ken lon ilo sona ona taso. ni li lon la, mi nanpa. ni li lon la, sina nanpa. tenpo weka pi jan pi tenpo pini o suli tawa jan pi tenpo kama tan seme? jan ala li sona. sona pi tenpo pini weka li suli tawa ona la, ona li wile pali e ma ilo pi lon ala tawa ilo sona tan seme? jan ala li sona. ona o ni kepeken seme? jan li ken sona e ni. ma ilo pi lon ala o lon kepeken ilo wawa pi tenpo kama jan. ken sona ni li pini e lape mi a. ona li ike. ona li anpa e pali mi. taso, ona li musi lawa kin tawa mi. lipu ante kin la, jan Kekan San li sitelen e lipu sona suli pi sona ni. nimi pi lipu ona li ni: “ale li nanpa.” ona li lipu Lipu Tenpo nanpa tu. sina wile lukin e ona la, o tawa lipu ni: https://liputenpo.org/lipu/nanpa-tu/ <a href=\"#fnref:35\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:36\" role=\"doc-endnote\">\n ni la, jan Apeja li pana e nimi ona lon pali musi. a. jan ala o ni. sina pana e nimi sina lon linja musi la, jan ale li sona e ni: sina olin e sina e jan ante ala. sina pana e nimi sina la, jan ale li sona e ni: sina olin ala e jan ante. mi pana ala e nimi mi tan ni. ona li seme? suwi! ona li weka. weka la, nimi li ken nimi ale li len ala e pali mi. pana nimi li lete e musi seli. jan pi pana nimi o awen lon ma seli! mi jan pi pana nimi ala. mi jan pi wile nimi ala. mi len e nimi mi. nimi li len li weka. o weka! nimi o weka! a! a! (pakala lili li lon. mi pi tenpo kama o, pona li wile lon sona pini ni. o pona e ona lon tenpo kama.) a! a! jan ala en sina ala en mi ala o sona e nimi mi! kin la, mi sona ala e ona lon tenpo ni a! o nasa pona! lipu mi li pona sinpin tan ni! mi esun e nimi mi tawa lipu pali. a! sina pilin e ni: mi sona ala kepeken nimi “esun.” taso, sina…sona pakala! sona nimi mi li wawa kama li kama suli. mi kulupu e nimi ale. mi kute e lipu kalama tawa e toki kalama ale. mi lukin e musi sitelen lipu ale kin. mi jan nanpa wan pi kama sona! lipu ni li insa sike nasin. jan Pata o mama e pona wawa mi! o anpa tan mi! mi anpa e sina! mi anpa e ale! tan seme la, pali pi jan Apeja li lon lipu mi? pali mi li suwi. pali ona li telo jelo (pi) sijelo jan. (nimi “pi” o lon linja nimi pini anu seme? tenpo kama la, mi o toki tawa jan sona Majuna. jan Majuna li kepeken nasin pi pona taso li sona e ijo ale pi nasin toki lili. jan Majuna li lon tenpo mute mute.) pali pi jan Apeja li ike sinpin la, sina wan en sina ale o pini kama sona e pona sinpin pi pali mi. a, jan Apeja li olin mute e ona. o pakala e ona sama! olin ona o tawa lupa pi soweli moku moli. olin ale li awen ala li kama moli. olin seme li ken awen? olin ni li olin mi tawa jan Apeja…ala. mi olin ala e ona! jan seme li toki e ni? mi jan pi olin ala ala. a! pakala. mi kasi pi telo ala. telo ala, palisa mi li tawa anpa li kiwen ala. mi o jo e telo jan. telo li sewi. mi pali ni. mi sewi e telo. mi nanpa e telo mi la, mi o kepeken nanpa pi suli ala. lon mi li musi ala li nasa mute li oko oko. o ni tan seli. selo mi li wile e ni! sina lon seme, jan Apeja o? tenpo mun li kama li weka li kama kin! sina lon seme!? mi len e oko mi. mi lon poka sina tawa tenpo ala. <a href=\"#fnref:36\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:37\" role=\"doc-endnote\">\n kulupu nimi ni li tawa kon ni: jan li lon la, ijo mute pi jan wan ni li lon tenpo ante. jan mute pi jan wan li ken lon tan ni: tenpo mute li jo e jan mute pi jan wan a. jan Apeja pini li lon tenpo pini. jan Apeja li sona e pali e nasin pi jan pini ni. jan Apeja li ken kama sin tawa tenpo pi weka ala. jan Apeja li wile weka e jan Apeja pini. nasin toki ona li ni: wile pi jan Apeja la, ike pi jan Apeja o pini o awen moli. taso, jan Apeja li wile e weka sin tawa jan Apeja pini. weka pi jan pini ni o weka sin la, jan Apeja pini li ken kama kin tawa tenpo pi weka ala a. ona li ken nasa e pali lon pi jan Apeja kepeken ike pini ona. pona o ken e ni: weka sin pi jan Apeja li awen tawa tenpo ale. mi ona e ona tawa wile pona. jan Apeja o kepeken ala nasin pini ona pi ike jan tawa a. <a href=\"#fnref:37\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:38\" role=\"doc-endnote\">\n ni li soweli pi jan Apeja. ona li soweli alasa li kepeken nimi tu ni: ona li soweli Atan li soweli Mesi. (sona ale ni pi soweli ona li lon sona pini nanpa mute mute tu kin li lon sona pini nanpa mute mute tu wan kin.) <a href=\"#fnref:38\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:39\" role=\"doc-endnote\">\n soweli li olin lape. soweli li olin kin e lape ona. soweli pi jan Apeja la, ona tu o wile lape lon poka pi jan Apeja. tawa ken pi nasin lape ni la, soweli ni tu li tawa supa lape pi jan Apeja. ni li nasin pi tenpo pimeja ona ale! supa lape pi jan Apeja li lon tomo lape a. jan li nasa li pakala li ike tan nasin olin la, soweli tu ona li awen pi suwi taso tawa jan Apeja. <a href=\"#fnref:39\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:40\" role=\"doc-endnote\">\n tawa mi la, tawa jan Pata kin la, mama pi mi tu li toki mute e ni lon tenpo pini: “palisa li weka la, jan lili li kama nasa pakala.” pilin ni li ona tawa tenpo ale ni: mi jan lili tawa ona. mama li wile ala e kama pi nasa pakala. ona li wile ni tawa jan lili ona: jan lili o kute e mama ona taso o pali pi wile mama taso o pilin insa pi wile mama taso. tan ni la, pakala monsi li kama li mute mute. palisa li tawa. mama li luka e ona. kepeken palisa la, mama li alasa anpa li alasa ala e ante ale pi mi tu e nasa ale pi mi tu. palisa li tawa kepeken utala. ni li tawa tenpo suli pi tenpo sike mi. ona li pini tan weka tomo. mi weka tan tomo mama la, ona li ken ala pakala e sijelo mi kepeken ilo ike. ilo ona li ijo mute. palisa li awen ike. tan ike ona la, palisa o pana sin e ike pilin tawa mi pi tenpo ni kin. <a href=\"#fnref:40\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:41\" role=\"doc-endnote\">\n utala li ante ala. tenpo jan ale la, jan li utala. jan li utala tan wile moku. jan li utala tan wile pi ma sin. jan li utala tan nasin sewi. jan li utala tan wile pi ken jan. jan li utala tan ijo suli ala. utala li awen. ni li ike. taso, utala li awen. lipu ni la, tenpo pi sitelen mi li tenpo pi utala mute. ma Losi en ma Ukawina li utala. kulupu mute li utala lon ma Sutan. utala pi moli mute li lon ma Pilisin. utala mute li lon ma Mijama. utala ante li lon kin. mi sona e ike ona. a. utala li ken pona tawa ante lawa. utala li ken lon e pona ken. taso, utala li lon e moli jan mute e pakala sijelo mute. ale ni li ike. mi sona e ike ni tan tenpo pini mi. <a href=\"#fnref:41\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:42\" role=\"doc-endnote\">\n soweli Atan li soweli nanpa wan pi jan Apeja! ona li soweli alasa. ona li kama lon tenpo sike nanpa 2019. linja sijelo ona li sike mute li kule jelo pimeja a. ona li soweli suwi. soweli Atan li sona e pali soweli ken mute! <a href=\"#fnref:42\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:43\" role=\"doc-endnote\">\n soweli Mesi li soweli nanpa tu pi jan Apeja! ona li soweli alasa. ona li kama lon tenpo sike nanpa 2023. linja sijelo ona li sike lili li kule walo li kule pimeja li kule ala pi pimeja walo. soweli Mesi li ken tawa noka pi tenpo lili! tawa ona li wawa tawa ni. <a href=\"#fnref:43\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:44\" role=\"doc-endnote\">\n linja sike li tawa nimi ni: ona li tawa nasin sitelen wan pi nasin toki lili. nasin “linja sike” li kama tan ni: nasin sitelen pini li ike lili tawa jan kepeken. nasin sitelen ni li seme? nasin sitelen wan li kepeken nimi “linja pona.” taso, nasin sitelen ni li kepeken ala nimi mute pi pu ala li kepeken ala pini sitelen sike. nasin “linja sike” li ante e ni. jan mute li kepeken nasin ni tawa tenpo sike mute. tenpo ni la, nasin sitelen ante mute li tawa kulupu. nimi ona li “nasin nanpa” li “linja suwi” li “linja wawa” li “linja pimeja” li “linja ante” li ken nimi ante kin. ni li nasin sitelen tawa ilo sona. jan li ken kepeken nena sitelen pi ilo sona tawa pali pi nimi pi nasin toki lili. nasin ni li suli ala suli tawa mi? a. alasa sona sina li suwi e sinpin mi. taso, mi pana ala e ni tan ni: mi kepeken ona ala. mi sona e ni: nasin ni li lon. taso, ona li lon ala ilo sona mi. ona ni li weka tan ilo tawa ni: sina sona ala e sitelen ale pi nasin sitelen pona! sitelen pi nimi pi nasin toki lili li lon ala sona mi. tan ni la, mi kepeken ala sitelen ni tawa lipu mi! mi kepeken taso sitelen Lasina. <a href=\"#fnref:44\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:45\" role=\"doc-endnote\">\n ijo tu ni pi nimi “ona tu” ni li soweli tu pi jan Apeja. nimi ona li soweli Atan li soweli Mesi. (sona ante pi soweli ni la, o tawa sona pini nanpa mute mute tu anu sona pini nanpa mute mute tu wan.) musi toki la, jan pali li pana e nimi nanpa lon monsi pi nimi jan. ni li tu e nimi “ona” lon linja nimi. ni li ken. nanpa li tawa nimi jan ni la, nimi “li” lon. nanpa li weka tawa nimi jan ni la, nimi “li” lon kin. nimi “ona” li kepeken nasin ni. nimi “mi” en nimi “sina” li ante. (sona pi nimi ni la, o tawa sona pini nanpa wan anu sona pini nanpa luka luka tu wan.) soweli tu pi jan pali la, ona tu li ken pona tawa mi. pona lukin ona li mute. pona sona ona li suli. soweli la, ona tu li kepeken sona mute. ni li nasa ala nasa? ona tu li kepeken pali pi mute mute tan toki jan. soweli ni li kute e nimi la, ona li pali e pali wile jan. ona li pali ni tan wile moku anu seme? ni li ken anu seme? soweli li kepeken sona mute la, nimi “jan” o tawa ala tawa soweli ni? a! mi toki e ijo pi nasin jan pi nasin lawa. mi awen toki e ijo ni la, mi ken kama ike! jan lukin li wile ala e toki pi nasin jan. jan lukin li wile taso e ni: ona li lukin e nimi musi tan toki musi. ni li lon. ni o lon. ale mi la, sona soweli li ijo taso pi suli lili. <a href=\"#fnref:45\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:46\" role=\"doc-endnote\">\n jan li pona. jan li ike. nasin ona li mute. nasin pi pona ike li awen ala awen pona? nasin pi ike pona li wile ala wile e awen jan? insa mi li suli e pona ken. insa lawa li sona e ike ken. jan ale li kepeken ken tu. ken tu ni li ike li pona. jan o pona mute. jan o ike mute. taso, suli pi tenpo mi li wawa e sona ni taso tan pali pi kulupu jan: jan ala li pona taso anu ike taso. nasin pi jan ale li tu tawa ni. ni li ike pona ona li pona ike ona. jan li ken ala ken pona lon tenpo pi ike ona? ni li ken lon anu seme? ona li ken la, pona anu ike o suli ala suli? ken la, ijo wan ona li pona tawa jan. ijo wan ante ona li ike tawa jan. mi ken pona. mi ken ike. (mama mi la, mi ike taso. taso, toki ona li toki pona ala.) jan li jan ike la, ona li ike. tawa ni la, mi o kepeken nasin toki ni: jan pona ike li ken pona li awen ike kin. jan ale pi mute ike o jan ike kin tawa mi. mi ike tawa ona. ni li ike pona mi! mi o pona tawa ike tan seme? mi o pona tawa jan ike tan seme? mi o utala e ike ale ona. tawa ni la, utala mi li utala e seli kepeken seli. utala o utala e utala. ike o ike e ike. <a href=\"#fnref:46\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:47\" role=\"doc-endnote\">\n toki open pi nimi “nasa” en nimi open pi nimi “nasa” li nasa. tenpo mute la, jan li pilin e ni: toki open ona li toki Topisin. taso, jan li lukin wawa e lipu mute pi toki Topisin. nimi “nasa” li lon lipu ala. ni li jaki e nasin pilin kulupu. taso, ale li kama pona. lipu wan li kepeken nimi open nasa pi nimi “nasa.” mama pi nasin toki lili li ken kepeken musi tawa jan a anu seme? ni li nasa tawa mi. taso, nasa pi nimi “nasa” li nasa nasa taso ala. nasa ante seme li nasa kin? nasa ni li nasa pi kulupu pali mi! kulupu ni la, pali mi li tawa ona. kulupu li lukin suli e pali mi ale. taso, mi pana e pali ale la, pali ale mi li tawa lipu pi pana ala. ni li lon seme? mi wile sona. mi sitelen e ni tawa kulupu pali: “toki a. mi en sina ale li pali lon poka suwi. ni li kepeken pali pona mute li kepeken tenpo mute kin. sina ale li kama jo e lipu mute tan mi. lipu sitelen pi sina ale la, lipu pali mi li pona lukin li pona kon. taso, sina ale o pana ala e pali mi tawa lipu pi sina ale tan seme? ijo seme anu jan seme li pakala e ken pana ni? o utala e ike ni anu jan ike ni! lipu pali pona o tawa. pali mi li ni. ona o pana sama! o kama lon e ona a!” taso, lipu sitelen sin li kama ala tan ona. mi awen alasa lukin e lipu ona sin. taso, awen alasa mi li awen li pini ala. a. ken la, tenpo mute sin li pona e weka ni pi lipu sitelen. <a href=\"#fnref:47\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:48\" role=\"doc-endnote\">\n nasin sitelen la, sitelen pi nimi “jaki” li jaki lukin! ona li jaki tan seme? (ona li nimi “jaki” li jaki tawa oko jan kin. o ante e kon tu ni.) jaki ona li tan ni: nasin pi pali ona li sama ala lon tenpo ale. sina sitelen e sitelen ni tan ni: o lon e linja mute nasa kepeken ilo sitelen sina. ni taso o lon! jan ante la, sitelen ona pi nimi “jaki” li ken kama ante mute tawa lukin. ni li nasa tawa sona. ni li ike tawa lukin. ni li pona ala tawa nasin sitelen. sitelen pi nimi wan lon o sama tawa tenpo mute anu nimi wan kama kulupu. a, taso, ni li sona pi pakala jan. mi ken ala lukin e sona ona e wile sitelen ona. o ante e ona. a! ni li nasin “pu lukin.” nasin ni taso o wawa lon lawa pi jan sitelen ale. tenpo sin li lon la, mi en jan Apeja o open kama sona e nasin sitelen pini ona. sitelen open li jaki lili tan sijelo sitelen. sijelo ona li ni. mi wile e suwi e ona. suwi sitelen li jaki pona tan sitelen pi nimi “jaki.” ni o seme? a. wile sona ni li wile sona suli! (mi sona ala e selo ken.) <a href=\"#fnref:48\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:49\" role=\"doc-endnote\">\n a! jan Apeja li ken ala nasin e nasin ona tawa sitelen! nasin sitelen en nasin toki li kepeken lawa pi ante mute. ni li tan kepeken pi nimi “ali” li tan kepeken pi nimi “ale.” jan Apeja li olin e nimi nanpa wan li kepeken nimi nanpa tu tan kalama pini ona. ni li pakala tawa mi. mi toki ala e nasin pi jan ante la, mi kepeken nimi “ali” lon tenpo wan taso. olin pi kalama pini o lili tawa jan. jan pi sona mute pi tenpo mute li olin ante e ijo ante tawa olin toki. olin toki ona li kepeken ijo lili tan pona kama toki. taso, seme o tawa nimi “ale” ni? ona li open e linja nimi lon pali musi. nimi linja li open la, kalama pini li suli ala. ni la, jan Apeja li wile kepeken nimi “ale” ni tan wile ante. wile ante ni li seme? mi o sona! mi ken ala sona! a! nimi “ale” en nimi “ali” li tan pali pini tenpo mute. (sina sona ala e sona nimi ni la, o tawa sona pini nanpa luka luka. tawa ni la, sona pi wile sina ale li lon.) taso, kon pi nimi ni li ken ante. tenpo mute suli la, kon tu ona li kon wan. ni li ante kepeken weka tenpo. tenpo sike pini luka wan li lon e ni: jan pi mute ala li kepeken nimi “ali” sama nimi nanpa taso. nasa ni li nasa taso ala tawa nimi ni tu. open pi nasin toki lili la, nimi “ale” li kepeken kon sama nimi “ona mute.” tenpo open ni la, nimi “ona” li ken toki e jan wan taso. a ni li ike! pona la, nasin toki li ante. taso, kepeken ante li awen li ante ala. nimi “ali” li moli ala. nimi “ale” li ken ala anpa e nimi “ali.” ante ona anu sama ona li seme tawa sina? sina sona e olin mi tawa nimi “ale.” taso, jan pi kepeken nimi “ali” li jan jaki ala. jan ni li jan pi nasin toki jaki. nasin toki li ken jaki. jan pi nasin ni li awen suwi li awen pona. (taso, ona li ken jan jaki tan ijo ante a.) lipu musi wan li musi e ante pi nimi ni tu lon insa ona. lipu ni li toki e ante pi nasin toki kepeken ni: kulupu tu li lon kepeken taso nimi “ale” anu nimi “ali.” tan nasin toki ante ni la, kulupu tu ni li utala e ona! ni li nasa suli. nimi pi lipu ni li “ali li ale.” ona li tan jan Kapesi Pake. sona lili pi lipu ni li ken musi. ike la, lipu ni li musi ala tawa mi. ona li suli mute ike. ona li kepeken nimi nasa mute pi pu ala. kepeken pi nimi nasa li ike tawa sona jan. kin la, lipu ni li jo e pakala utala mute e moli jan mute. taso, wile sina li ken e lukin lili tawa ona la, sina ken lukin e ona lon lipu ni: https://tinyurl.com/ali-li-ale-a <a href=\"#fnref:49\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:50\" role=\"doc-endnote\">\n uta li lupa. ona li lupa pi sinpin jan. uta ni li tawa pali mute. uta o open tawa ni: jan o pana e moku tawa sijelo. uta o tawa tan ni: tawa uta o pana e pilin jan tawa oko pi jan lukin ante a. tawa uta li mute. tawa sewi uta li tawa wan tawa ona. uta li tawa sewi la, tawa ni li pana e pilin ante jan tawa sinpin pi jan ni. pilin ni pi pana uta li pilin pona li pilin musi. a! uta pi jan wan li tawa sewi la, jan wan ni li pona pilin. sinpin pi jan wan ni li sama pilin ona. pilin ona o tawa sinpin ona tan tawa uta! kon pi tawa sewi ni li wawa. tawa uta ale li seli suli e pilin len. tawa uta li weka e len tan pilin insa ale. tawa sewi uta li weka e len pi pona insa pilin. ni o tawa sinpin pi jan ale tan wile pi jan Apeja. jan pali Apeja li wile e tawa sewi uta lon tenpo suwi, lon tenpo pona, lon tenpo nasa, lon tenpo jaki. a a a a a! pilin ona li lon e musi taso. jan ala o ni. uta li tawa sewi tawa tenpo pi mute lili lili. ante pi ken tawa ni o lon jan ala. <a href=\"#fnref:50\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:51\" role=\"doc-endnote\">\n nimi suli ni o nasa ala nasa tawa sina? nasin ona o nasa tan weka kon ona la, sina o wile kepeken pilin ni tawa ona: nasin Ululate o poki e kon nimi seme e kepeken nimi seme? o nasin e nasin ni: nasin Ululate li nasin kalama tan ilo kalama Ululate. ilo kalama Ululate li seme? a. ni o suno wile pi sona weka awen. lon pi kalama ni la, mi kepeken ala sona. tawa ilo kalama Ululate la, kalama ante li nasa li nasa pona. ilo kalama o mu e pilin sin. ni li nasa ona. nasin ni li nasa taso ni: jan o pana e mu suli kepeken tenpo pi pini ala. nasin kalama ni li tawa pi wile olin lon kulupu weka. sona pi jan Apeja li kepeken nimi tan seme? ni taso li wile sona nasa nanpa wan mi. ike la, kalama pi sona nasin li ike kute tawa jan ale. sona nasin li tawa ilo kalama mute. ilo kalama o pana e mu e pilin tawa jan. sona nasin ni li ike kalama pi ilo kalama Ululate la, lon nasin Ululate o ike ala ike? nimi li awen len. jan ala o kepeken nimi ona. ona o mu. ona o nasin pi mu ilo. taso, mi o kepeken ala nasin kalama pi sona nimi ala. <a href=\"#fnref:51\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:52\" role=\"doc-endnote\">\n nimi “akesi” li ken tawa soweli pi pona oko ala. kon ken la, ni li kon wan pi nimi ni. jan pi mute lili o kepeken kon ni. a. mi jan ni. mi wile e kon ken ona. soweli tu li pona oko ala la, soweli tu ni li akesi tawa mi. nimi seme ante o tawa kon nimi ni: ona ike lukin pi soweli ale? kon ni li ilo suli tawa kepeken mi pi nasin toki. suli la, wile mi li wile suli e kepeken ni tawa kulupu. a. wile mi ale o moli mute wawa. ni li kon pi nimi “akesi” tawa tenpo pini. taso, tenpo sin li kama la, mama pi nasin toki lili li alasa ante li alasa moli e nasin ni kin. mama li toki mute e ni: “akesi li suwi!” ante nimi ni o lon ala lon? lon ona li tan seme? a. o sona e wile lili ni: jan kulupu o jo e akesi la, jan ni li pilin insa e ni: “akesi mi li pona taso li pona oko. ni la, nimi ‘akesi’ o kepeken ala kon pi ike oko!” kin la, wile pi jan ni kulupu li kama lon. ni li pona pali ona. nimi suwi pi ike ala li awen pona. taso, nasin pi weka pi jan ni li nasa mute tawa kin. mi ike pilin tawa ante pi nasin toki mi. pini la, soweli li ike lukin tawa mi la, nimi seme o tawa soweli ni? a. nimi “ike lukin” li ken. taso, mi wile ala! mi wile kepeken nimi wan tawa ni! mi wile ala kepeken nimi mute tawa ni! <a href=\"#fnref:52\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:53\" role=\"doc-endnote\">\n a, jan Apeja li toki e lipu “seli walo” tan jan Napoko. jan Napoko li jan pi ma Losi li sitelen e lipu mute. jan Napoko li sitelen e lipu suli li sitelen e lipu pi pilin jan nasa. jan mute li ike pilin tawa pali sitelen pi jan Napoko. ni li lon tan seme? jan li ike pilin tan ni: kon en musi toki pi lipu pi jan Napoko li toki e ijo nasa e ijo pi ike lili. mi pilin e ni: jan li toki e ijo ike la, jan li olin ala ike sama. jan Apeja li pana e lipu “seli walo” e pali pi jan Napoko tan seme? ona li pana e ni lon ken ni: jan Apeja li pilin e ni: lipu “seli walo” li sama pali musi ni pi jan Apeja. ni li lon ala lon? sona ni li weka tan lawa mi. mi lukin ala e lipu “seli walo.” ken la, jan Apeja li toki ala e lipu “seli walo.” ken la, jan Apeja li wile e kon pi nimi kule tan nimi “walo” tawa nimi “seli.” a, ni li seli pi pana suno loje anu seme? ona li toki e lipu anu seli ante. ken la, jan Apeja li toki e ijo tu kin! pilin sina li seme? <a href=\"#fnref:53\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:54\" role=\"doc-endnote\">\n mi o toki e ni taso: kon ni pi linja nimi li lon la, mi sona ala e kon ona. sona pini ni taso la, sina ken pali e kon pi wile sina taso. mi ken e pilin ni. o pali e ona. linja nimi li nasa taso. <a href=\"#fnref:54\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:55\" role=\"doc-endnote\">\n jan Miwawa li jan pi lon lawa sina ala. ona li seme? tenpo pini lili pi moli ona ala la, mi pana e wile sona ni tawa jan Apeja. mi toki ni e ni: “mi sona ala e jan ni. nimi ona li lon ala lon? nimi pi jan ni li musi ala musi lon toki? ona li lon li ijo musi ala la, mi sona ala e ona tan seme? sona ni sina li kama lon tenpo seme? sona ona li weka tan jan pi sina ala. pali musi suli sina la, nimi tu wan pi jan ni li lon. o pana sona! pana sona o tawa mi. mi jan sina pi sona nanpa wan. mi jan olin sina! mi….” toki mi ni li pini. mi toki e nasa taso! kute la, jan Apeja li ni ala. nimi toki mi li tawa kute wan ona li tawa weka tan kute wan ona ante. lawa pi jan Apeja li wile ala kute. lawa li kepeken wawa ona tawa pali ante ni: lipu jelo la, jan Apeja li sitelen e sinpin jan kepeken ilo sitelen luka. open pi lipu ni la, nimi ni taso li lon: “nimi ni o tawa jan Miwawa.” nimi ni ante li lon anpa pi lipu sama: “ona li sewi e ma. ona li mama e soweli pakala. ona li lon e moku waso suwi. ona li olin wawa.” mi lukin e jan Apeja. sinpin ona li jo ala e pilin. lawa ale ona li tawa pali sitelen ni. tenpo li weka. jan Apeja li awen lukin ala e mi. mi olin ala e lukin ala ona. tawa ike ona la, mi sike e luka mi. luka mi li sike la, mi open e tawa ona. mi alasa pana e sike luka lon oko pi jan Apeja. taso, luka li ken kama lon poka oko la, jan Apeja li toki pini e ni: “jan li tawa pali mi tan suwi ona. sina o wile ala sona e jan mi ale.” toki ona li pini li poki kin. toki li pini la, jan Apeja li weka e lipu ona. jan Apeja li tawa e lawa ona tawa mi. jan Apeja li tawa weka tan mi kin. a. pana mi pi pali musi ona li pini tan ni kin. a. ni o pona. mi lon e musi toki mute. ijo pi mute ike li tawa jan la, lawa ona li ken ala jo e musi sin. ken ala la, tenpo sin o kama tawa open pi sin sin. tenpo ala la, sona pi jan Miwawa li tawa mi. ijo mute li ken ala tawa sona. taso, pilin pi mi taso la, jan Miwawa li jan ni: ona li lon ala li kepeken pilin wile taso pi kon pi jan Apeja. ni li ante ala. jan ala li pona sama jan Miwawa. jan Apeja la, jan ni li sama pona ken. jan Miwawa li jan ni: pona insa pi jan Apeja li wile jan ni. ni la, sina lukin e nimi pi jan Miwawa lon pali musi ni la, o pana e nimi ante ni tawa ona: “pona taso wile pi jan Apeja li lon.” <a href=\"#fnref:55\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:56\" role=\"doc-endnote\">\n ijo li poka la, ni li ijo sijelo anu ijo pi weka pi suli ala. a. kon ni li sama tawa kon nimi. ijo li lon poka la, ijo ni li weka ala tan ijo ante pi kon nimi wile. jan Apeja la, nimi ona pana li nimi “len poka.” jan pali Apeja o alasa pini e len poka ni. seme? kon pi linja nimi ni li tawa sona ala. jan li pini e len la, ona li seme? len li seme tan pini pi ona sama? jan li ken weka e len. jan li ken kepeken len. jan li ken seli e len. taso, len li pini la, len li kama seme? kin la, nimi “len poka” li kepeken kon seme? mi alasa pini e pana sona. ni li ken wan: len poka li len pi anpa sijelo. taso, sitelen nimi ni pi jan Apeja o tawa lawa ona taso. sitelen nimi li weka tan sona pi mi mute. nimi “len poka” la, weka pi sona ni li ike. taso, mi wile ala awen pana e sona ala tawa sona pini ni. mi wile lape. pali ni li ala e ken lape mi. a. sina lukin e lipu mi lon tenpo lape sina la, o pini lukin. o tawa supa lape sina. sina lon supa lape sina la, o weka e lipu mi. o lili e suno. o open pimeja e oko. o lape! lipu mi li awen. taso, lape li suli tawa tenpo sina ale. o lape pona. sina lete pilin la, o lape seli. <a href=\"#fnref:56\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:57\" role=\"doc-endnote\">\n kulupu kalama li kulupu pi kalama musi pana. pali pi kulupu ni li tawa ni: jan o pana e musi kalama. kulupu ni li lon e nasin pi kalama musi sin tan jan sin pi pali musi. jan pi musi kalama la, kulupu kalama li pana e toki suli e mani tawa open pi kalama musi ona. ni li pona tawa nasin pali. taso, jan mute li wile ala kepeken pali pana pi kulupu ale. kulupu kalama li kulupu ni tawa wile ala ona. ni li lon kin. jan o pali pi wile ona. pali ale li pona tan ijo tu taso. nanpa wan la, ona li tan wile pi jan pali. nanpa tu la, ona li suli ala e nasin pi ike taso tawa kulupu. kulupu kalama li ken sama kulupu pali tan nasin ni. kulupu pali o ijo mute tawa nasin pali. kulupu pali li ike tawa jan pali kepeken tenpo. kulupu pali li pona tawa jan pali kepeken tenpo. jan Apeja o pilin taso e pali ike pi kulupu pali. lawa pi jan Apeja la, kulupu pali ni li jaki e lipu musi pi jan Apeja. jaki pi kulupu mute ni li lon anu seme? ona li lon. taso, suli pi jaki ni li lon ala. jan Apeja li wile e ante ala tawa pali ona ale. kulupu ni li pana e ante lili tawa lipu pana. wile pana ni li ike suli tawa jan Apeja. jan Apeja li mu e ni jaki: “pali mi li jaki ala! pali ale mi li suwi taso! ante pana sina li wile e ike suli a! o weka! o jaki! o ala!” mu jaki ni la, kulupu pali ni li alasa ala pona e pali musi ante pi jan Apeja. <a href=\"#fnref:57\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:58\" role=\"doc-endnote\">\n jan Apeja li kepeken nimi “lon” ni tawa wawa pi nimi pali. kepeken ni pi nimi “lon” li tan nasin ni: nimi “lon” o sama nimi pali. kepeken ni li tawa open pali pi ijo mute. jan li lon e ijo la, jan li kepeken wile ona li kepeken kon ona tawa open ijo. nimi “e” li lon monsi ona la, nimi “lon” ni o open e ijo sin seme? ona o pali e seme? nimi “lon” o lon e seme? ijo wan ni li open pi musi kalama. (sona sin ni la, o tawa sona pini nanpa mute mute luka luka luka tu tu.) ni ale o toki e wawa tan ken jan. jan li pali tawa ijo pi ken lon. jan o lon e nasin e pilin tawa ijo pi lon ala! <a href=\"#fnref:58\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:59\" role=\"doc-endnote\">\n musi kalama li sama kalama musi. ona tu li sama. ni li lon ala lon? musi li kalama la, musi li ijo pona pi ken kute. kalama li musi la, kalama li ijo mu pi nasin ijo suwi. mi la, kulupu nimi ni li kepeken kon sama. o ante e nimi monsi e nimi sinpin tawa wile sina. mute kepeken la, nimi “kalama musi” li suli. mute kepeken la, nimi “musi kalama” li lili. sitelen mi li kepeken nimi nasin tu. taso, nimi “kalama musi” li kepeken nanpa wan tawa mi. sina wan o ken kepeken nasin pi mi ala. ale o pona. <a href=\"#fnref:59\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:60\" role=\"doc-endnote\">\n pan tu li lon poki moku kiwen pi jan Apeja. ni li ken pan suwi anu seme? pan suwi li moku pona anu seme? a. lukin pan li pana e wile moku tawa insa mi. mi sona e tenpo nanpa wan pi jan olin mi. nimi ona li Powe. mi pana tawa ona e pan taso la, jan Powe li kama pi pilin ike. insa pi tomo tawa ona li jaki mute. ona li pona ala tawa jan pi pana moku. taso, ike nanpa wan li ken ike ni: ona li wile lawa e nasin moku mi ale. ni li nasin nanpa wan! nasin ante o ante o ante wawa. o ante ala e nasin mi pi moku ken. ona o ante tawa jan ala. jan Powe li jan ala. mi ante ala e pona mi nanpa wan tawa ona taso. ike! jan seme li pali? mi o pana e sinpin ona. a. lukin pini pi tenpo ni la, ijo mute li pini e olin ike ni. taso, ijo pi pana pini nanpa wan li wile ni: sina wile luka e pan tan sinpin jan. ni li pakala ala e jan. palisa li tawa ni. ni li moli ala e jan. ilo pi pana moli anu soweli suli li ni. pan o musi. jan o wile pini e nasin olin pi mi tu tan olin pan mi la, ni li pona taso! jan pi kama wan o kepeken nasin sama mi o kepeken sona pi tenpo pini mu. o mu, jan Powe o! kulupu sina pi toki Powe li wawa ala a! o lape lon nasin! <a href=\"#fnref:60\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:61\" role=\"doc-endnote\">\n pan li pana e wawa moku tawa jan pi moku ona. kepeken pan li kepeken pi ijo moku ni. (mi wile ala e suli pan. taso, mi o toki e kon pi nimi ni. pan li pona tawa jan Apeja taso. mi o kepeken ala ona a. mi o kepeken telo o kepeken kasi nasa ala.) pan li pona lon ona taso. pan li ken len e moku soweli tawa moku pilin musi. ni li pan. o awen e sona ni insa: nimi “pan” ni li toki ala e jan Pan pi linja nimi suli mi nanpa wan. ijo nanpa wan li jan musi pi lon ala. ijo nanpa tu li moku. jan Pan en pan li ante lili a! <a href=\"#fnref:61\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:62\" role=\"doc-endnote\">\n jan Apeja li sitelen e ni tawa mi mute, tawa jan olin ona pi lukin ken: pilin ona li wawa tan ken olin, tan nasin pi olin ni. jan Apeja li wile sitelen e ken pi pona pilin ona. pona pilin ni en pilin pona ni li tawa jan pi tenpo pini taso. jan ni li suli tawa sona pi tenpo pini ona. taso, jan ni en pilin ona pi jan ni li awen ala li ante. (sona ale pi nasin ni li tawa sona pini nanpa mute mute mute luka wan. o tawa sona pini ante la, sina wile e sona ale.) <a href=\"#fnref:62\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:63\" role=\"doc-endnote\">\n nimi “oko” li sama nimi “lukin” tawa nasin toki mute pi nasin toki lili. kulupu pi nasin toki lili o wile toki kepeken nasin wan ni. tenpo weka la, nimi “oko” li toki taso e insa lukin pi lawa sinpin. taso, kon ona li kama sama pi nimi “lukin.” ni li musi. kon li sama kepeken pona. kin la, nimi tu pi kon wan li lon e musi toki pi kalama pini ante! a! ijo li pona oko la, selo ona li pona li suwi. nimi ni li sama nimi “pona lukin” kin! jan li ken lukin e ijo pi weka mute la, jan li oko pona. nimi ni li sama nimi “lukin pona” kin! (a. kon pi nimi “lukin pona” en kon pi nimi “pona lukin” li ante mute la, jan Powe li weka e ona sama tan nasin pi jan olin mi. pona la, sona toki mi li kama suli tawa tenpo sin. ike la, sona toki ike li tawa mi taso lon tenpo weka mi. jan suwi ale o weka taso tan mi tan seme?) ijo pi pona oko o kama lon kepeken pali mute o tawa sina tan weka pi mani mute lon tenpo sike ni. pona ona la, jan pona mi li jan pi mani suli. <a href=\"#fnref:63\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:64\" role=\"doc-endnote\">\n jan Apeja li toki tawa mi e ni lon tenpo pi moli ona ala: nimi “sina” ni li jan ni: “ona li jan lukin a! mi toki tawa jan lukin mi kepeken pali musi! jan ala o sona kin! taso, tenpo ni la, sina ken sona.” a. sona len ale o pona tawa mi. (a mi olin e sona len. olin ni la, mi toki e ona lon sona pini nanpa ale luka luka tu. o tawa sona pini ni tan wile sina pi olin mi.) mi suli tawa sona pi sona len ni tan seme? a! mi jan nanpa wan tawa jan Apeja. jan ante seme o sona e sona len? suli mi la, jan ala li sona e sona len ni. taso, tenpo ni li tenpo pi pana mi tawa sina wan! mi en sina wan li sona e sona len ni! a. sin ni pi sona len li musi sona. mi jan pi pana sona la, mi kama wawa mute. wawa mi li wawa taso. wawa pi jan ala li tawa jan ante. jan ni o ala. jan ni o anpa tawa sinpin mi! ona o tawa lon nena noka! jan o! o sona e jan suli sina! ona li mi! <a href=\"#fnref:64\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:65\" role=\"doc-endnote\">\n waso ko li ijo pi pali jan tawa musi pi jan lili anu musi pi jan kili. mi kin li ken musi tan tawa ona. jan Apeja li sama ala. ona o olin seli e ona ale. seli ike ona li lili e nanpa pi ijo ni lon ma Mewika. waso li ijo wawa pi tawa sewi. ko li selo sin pi pali ale. taso, waso ko li waso pi sitelen taso. ni ala li musi. <a href=\"#fnref:65\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:66\" role=\"doc-endnote\">\n a. jan ni li suli tawa ale pi jan Apeja. jan Pijana en jan Apeja li tawa tomo sona sama li kute e jan sona sama ale! ona li tu li lon poka pi ona ante tawa tenpo mute. ona tu li kama sona e sona ale pi ona tu. poka ni la, jan Apeja li open kama olin e jan Pijana. taso, jan Pijana li olin e jan wan taso. (kin la, jan wan ni li jan Pijana ala. a a a a.) weka pilin en pali nasa ona li lon e ike insa pi jan Apeja tawa jan Pijana. linja nimi pi pali musi ona la, jan Apeja li wile alasa toki e ijo ike pi jan ni e wile pini ona tawa ona kin. ike taso ni li ken: toki pi pali pakala pi jan Kipisi la, musi pi jan ale li weka tan lipu. taso, ni li ken. sona pini mi li pana e ale tawa weka sona ni! <a href=\"#fnref:66\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:67\" role=\"doc-endnote\">\n nimi ni li ike tan ike pilin pi jan Apeja. jan li ike tawa jan Apeja la, nimi pi jan ni o ike sama. nimi o suwi ala tan pali pilin sama. nimi pi suwi ala o jaki ala. nimi ni li ken ijo pi wawa ala taso. ale o ken. pilin pali la, jan o sama ala pilin pi jan wan. a. taso, linja nimi ni li tan pali musi pi jan Apeja. ijo suli ni pi musi “wan pali” la, jan Apeja li alasa suli e ike ken pi jan Apeja taso. ike ken pi jan Pijana li awen suli suli la, nimi kin pi jan Pijana li pakala e ma musi ona. (ni li tawa jan Apeja. jan ante o kepeken ante pilin lon tenpo ona.) mute pi ike ona o tawa sewi lipu a. mi ona la, pilin ale mi o pakala nasa kin. ma ale en ijo ale li open moli li kama jaki a. (a! mi o wile toki e seme lon sona pini ni?) nimi o ijo. nimi o ilo. nimi o kon. taso, ale la, nimi li mute mute tawa jan. tan ni li pakala pi nasin lawa. ona o ante a. ona li ante ala. <a href=\"#fnref:67\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:68\" role=\"doc-endnote\">\n ni li nimi pi toki jaki! nanpa ken li pali e nasin pi wile ala pona tawa jan. ike ona li ken nasa mute open. nimi jaki ale o sama. nasin musi li tawa mi pi nasin toki lili. jan mute pi kulupu ona li pana e nasin pona e nimi “pona” tawa ona. ijo li pona tan insa ona, tan kon ona, anu seme? ni li tan pi ijo pona la, nasin toki lili li pona ala pona? pilin nasa mi li tan ni: nimi mute pi pona ala li lon nasin toki lili. nimi ni li nimi “ike” li nimi “jaki” li nimi “pakala” li nimi “utala” li nimi “akesi.” nimi pi ike ken li pu ala la, mute pi nimi ni li kama suli mute. (tenpo ni la, jan mute li kepeken kon ante tawa nimi “akesi.” taso, tenpo open ona la, nimi “akesi” li toki e soweli pi pona lukin ala.) nimi ike ni li lon e open pi toki ike anu seme? jan o insa pilin e tan ona kepeken sona suno. pilin mi pi nasa ni ken li wan ala. kon ona li pana e ijo mute tawa mi. ona li ken ike ala tan nimi ni. taso, nimi li ken jaki e nasin toki suli kepeken pali pi wile ala tawa nasin toki a. jan o pini e ike ni ken! <a href=\"#fnref:68\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:69\" role=\"doc-endnote\">\n nimi ni li kepeken kon mute lon lipu pi pali musi. kon wan li pana e pona awen pi jan Apeja tawa jan Pijana. kon wan ante ni li weka pi nimi pi jan Pijana. ni li suli ala suli? kin la, jan Apeja li ken kepeken nimi tu ni tawa ni: ona li ken toki tawa kute pi jan Pijana a. jan Apeja o pana e nimi “suwi” tawa jan Pijana la, jan Apeja li awen ala awen olin e jan Pijana? taso, jan Apeja li pana e nimi “jaki” tawa jan Pijana! ona li olin ala olin kepeken pilin jaki? jan Apeja li wile ala wile e ni: jan Pijana o lukin e pali musi ona? jan Pijana li lukin e musi “wan pali” la, ona pilin e seme? mi la, jan li toki e ike mute ni tawa mi taso kepeken lipu la, mi o pilin ike tawa jan pali pi lipu ni. a. pilin jan o pakala o nasa a. pilin olin en pilin pi olin ala li ante lili. weka olin li ante. pilin pi olin ala li ante lili. wile pi pana pi nimi “suwi” o ijo mute. wile pi pana pi jan Apeja li sama nasin ilo. ona o ilo e kon lukin. wile ona o ni anu ni ala. ale li ken. <a href=\"#fnref:69\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:70\" role=\"doc-endnote\">\n jan Apeja li toki e linja lawa. ni li linja lawa pi jan olin. ni li linja lawa pi jan pi pona lukin suli. ni li linja lawa pi jan Pijana. ona li nasa ala nasa tawa ni: jan li toki selo pi jan ante lon lipu ona? mi ni ala. taso, lawa pi jan Apeja li sitelen wawa e ijo pi wile sitelen ala. sitelen ni li ijo pi wile weka. taso, ona li lon. moli pi jan Apeja li pona tawa pini pi sitelen ike ni. tawa jan Apeja la, linja lawa loje li lon e pona oko. ni en selo jan li ken pona tawa jan, tawa jan Apeja kin. kule loje li tawa linja lawa. loje li kule seli li kule suno li kule kili li kule uta. loje li kule musi nanpa wan pi jan Apeja. (mi la, kule loje li kule pi musi ala. kule pimeja walo li kule nanpa wan tawa mi. mi toki kin e ni lon sona pini nanpa ale wan.) pona loje li pana olin. taso, insa jan li sama ala li ken pi nasin ike kin. jan Apeja li musi pilin tan kule loje ni. taso, selo taso o suli tawa ken olin. jan Apeja li ike tan wile ni. pona la, insa pi jan Pijana li pona suli. ike la, jan Pijana li pana e olin ni tawa jan pi jan Apeja ala. <a href=\"#fnref:70\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:71\" role=\"doc-endnote\">\n jan Apeja li pona ala tawa jan ante ni pi olin ante! pilin pi sama ala o sama ala pakala! olin ona li lon. olin ona li ken ike tan ni taso: jan Apeja o, sina wile e olin ona. (mi wile toki tawa jan moli anu seme? sina wan o sona insa e ni: toki mi pi jan Apeja li tawa musi sitelen taso. mi nasa ala a. mi musi a.) ona li pakala ala tan ni. o nasa ala pi mute ni tawa jan lukin sina a. taso, mi sona kin e sona tan poka pi jan Apeja. poka ona la, pali pi jan Pijana li pakala e insa ona. pakala ni li jaki mute li ike wawa. jan Apeja li ken pilin e ni: “jan Pijana li ken ala olin e jan.” ni li toki pi lon ala. taso, jan Apeja li awen pilin e ona. tenpo sin taso o pona e pakala pilin insa ni. jan pi mute suli la, tenpo ale li suli ala tawa ante pona ni. jan pi mute suli li kama pona ala tan weka olin. ona li awen utala e ike insa ona tawa tenpo ale. <a href=\"#fnref:71\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:72\" role=\"doc-endnote\">\n jan Apeja li tawa tomo sona seme? nimi ona li seme? a, mi sona e nimi pi tomo sona ona. ona li sin tan kama pi jan Apeja. taso, mi wile ala pana e nimi tawa sina. mi wile ala. wile mi li ken ante ala. mi pana ala tan seme? mi pana ala tan ni: mi wile len e sona ni lon tenpo ale. mi wile e ni: sina sona ala e sona ale la, pilin sina li kama ike. sina ike pilin tan len sona mi la, mi pilin pi pona mute! jan Apeja en mi li lon tomo sona sama. taso, mi lon tomo sona lon tenpo sike ante. jan Apeja li tawa tomo sona la, mi weka tan ona. mi suli. ona li lili. lili ona li lili mute kin. tenpo ni la, mi pilin e ni: tomo sona pi mi tu li tomo pi sona ala. mi pana e mani mute e tenpo mute tawa tomo ni. kulupu lawa pi tomo sona ni li olin taso e mani. kulupu lawa ni li olin ala e jan ona pi kama sona. ike mani li tawa jan mute, li tawa jan lawa mute. tawa mi la, tawa sona mi la, ni li nasin pi ma Mewika lon tenpo ni. ken la, tenpo sin li ken ante e ni. taso, ni li mu musi taso. jan ala o ante. nasin ala o ante. jan en nasin li ken moli. taso, ante li tawa ala ijo ni tu. jan pona li wile ala pali. jan ike li jo e wawa ali. (mi sona e ni: mi kepeken nimi “ali” lon linja nimi mi. mi wile ala kepeken ona tawa nasin tenpo mute. taso, nasin ni la, kalama pini ona li sama kalama pini pi nimi “pali.” kalama pini tu li sama la, pilin suwi li tawa lawa, li tawa kute. mi ni tan ni! tenpo ale ante la, nimi “ali” li ike mute mi. ona o ike tawa sina kin lon tenpo pi ni ala.) mi tu o tawa tomo sona tan seme? jan lawa li olin e mani taso la, mi tu li awen lon ona tan seme? mi sona ala e tan. taso, mi tu li awen. mi tu li kute mute kin e pali seli sin pi kulupu ni. <a href=\"#fnref:72\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:73\" role=\"doc-endnote\">\n lawa li kama ike tan pali suli pi tomo sona. tenpo suno ale en tenpo pimeja ale o pana e pali sona pi mute ale. pali mute ni li lili li ala e lape e tenpo. pali mute ni li lili li ala e ken pi tenpo musi tawa jan poka. jan ale pi tomo sona ni li sama anu tawa weka. mi la, pilin ni li awen: jan lawa kulupu pi tomo sona ni li wile pakala e jan ale pi kama sona. wile ni li ken. mi kute e ni tan jan suli ona pi tomo sona mi: “tomo sona li olin nasa e ken sona sina. mute pali o tawa ni: sina ken pakala pilin.” ni ale li lon. a. tenpo pi suno seli li suwi tan ni: ona li tenpo pi sona sin ante ala. tenpo suno seli la, mi ken lape! tenpo suno seli la, mi ken luka e linja sike suwi pi soweli mi. tenpo suno seli la, mi ken musi kepeken sitelen tawa mi! a. taso, tenpo suno seli ale o pini o weka tawa insa. mi o ilo e tenpo! mi o suli e tenpo suwi mi. taso, pali ni o tawa ijo ala. jan ala li ken pini e kama pi tenpo ale a. ni li lon e pilin pi ike mute wawa a. <a href=\"#fnref:73\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:74\" role=\"doc-endnote\">\n ona li pana e pilin tawa jan Pijana! a. pana ni li musi. jan o toki e pilin ona tan pona anu pakala. jan o toki tawa seme? jan Apeja li toki e wile olin ona tawa jan ona pi wile olin. mi ken ala ni. mi o alasa pana e pilin la, sinpin mi li kama loje taso. sike pi jan Apeja li suli anu seme? nasin ona li wawa. pona pilin ona o pakala. pilin li pana la, pilin ike taso li kama a. pilin li pana tan lipu sitelen. pilin li pana tan esun pi suwi moku. pilin li pana tan luka sijelo. ale li pana. ale li pini. o alasa ala e pilin. pilin li ante. pilin li jaki. weka pilin li suli. weka pilin li wawa. weka pilin li pona. mi o weka e ni tan jan Apeja. weka ni li pini e wile pakala olin ona. weka pi pilin ona o moli pona e wile olin ni. wile olin li moli la, jan Apeja o moli ala kin. <a href=\"#fnref:74\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:75\" role=\"doc-endnote\">\n nasin pi kulupu pi nasin toki lili la, jan mute li wile ala kepeken nimi “jo.” wile weka ona li tan ni: kon pi nimi “jo” li tawa nimi ante pi nasin toki lili. ni li ken tawa nasin ni: “tomo mi li jo e moku mi.” ni li ante ona: “moku mi li lon insa pi tomo mi.” ni kin li nasin ona: “mi jo e kon ni.” ni li ante ona: “kon ni li kon mi.” nasin pi nimi “jo” ala, nimi “luka” en nimi “poki” en nimi “insa” en nimi “lon” li tawa kon pi nimi “jo.” nasin ni li nasin mi ala. mi kepeken nimi jo. lipu ale mi li jo e ona. taso, mi olin sona e nasin toki ante. jan li ken sona e toki sina la, sina toki pona. o pona. nasin pi nimi “jo” ala li toki pona kin. o sona pona e ijo ni pi kepeken ona. <a href=\"#fnref:75\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:76\" role=\"doc-endnote\">\n nimi “ona” ni li pilin pi jan Apeja. jan Apeja li awen toki e ni lon pali musi ona: jan Apeja li olin e jan Pijana. jan Pijana li kama sona e olin pi jan Apeja tan toki pi tenpo pini. (toki ni li toki pana pi jan Apeja. tan seme la, mi sitelen e ni? sina wan o sona mute e sona ni a. mi sitelen pi mute jaki anu seme? ona li jaki tawa lukin la, o pini lukin o tawa sona pini ante. o pona.) taso, jan Pijana li pilin sama ala. weka pi pilin sama li ike e pilin pi jan Apeja. <a href=\"#fnref:76\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:77\" role=\"doc-endnote\">\n nimi “mi tu” ni li toki e jan Apeja e jan Pijana. ona tu li lon poka li lon tomo sona sama. ona tu li sona mute e ona sama. ona tu li kepeken pakala pilin pi open olin a. a! nasin nasa pi jan pali Apeja la, olin jan ona li tawa jan poka taso. ni li nasin olin anu seme? ni li ni: “jan wan taso o jan olin sina. taso, jan wan taso ni o jan pi sona sina.” (ni taso o lon. jan li sona ala e jan la, jan o sona e wile ona tawa jan ni kepeken seme a?) taso, jan li ken ala pini kama sona e jan ale. sona jan li lili taso. ni la, jan poka taso o tawa open olin. a. nasin olin li kepeken ala wawa nasa. nasin olin li tan telo tawa pi pilin lawa taso. olin li pilin sijelo. <a href=\"#fnref:77\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:78\" role=\"doc-endnote\">\n lukin lipu li wawa tawa mi. wawa ni li tan pona lipu. mi o pilin ni. pilin ni li tan ni kin: nimi sitelen pi pilin ni li lon lipu ni a! lipu o lon ijo mute. tomo o jo e lipu mute tawa ken lukin. ni li tomo lipu. tomo lipu li tomo ni: ona li jo e lipu pi mute mute tawa oko jan. (mi kepeken linja nimi tu tawa kon nimi wan anu seme?) jan Pijana en jan Apeja li tawa tomo lipu pi tomo sona lon tenpo suno ona ale a. tenpo pi ona tu la, tomo lipu ni li jo e lipu suli e pilin suli. tenpo suli o tawa tomo lipu. taso, pana pilin o ante e ni. jan Pijana li weka wawa e toki pi wile olin pi jan Apeja la, ona ala o tawa tomo lipu kepeken tenpo mun tu. ona tu li tomo lipu lon tenpo mun sin la, ona tu li lon poka pi ona ala. weka pi jan Pijana la, jan Apeja o lon poka pi jan sin. jan sin ni li mi! mi o ike ala tawa jan Pijana tan ni. jan ala o pona tawa jan ale. jan li ike tawa jan wan li pona tawa jan wan kin. pini pi tenpo jan wan li open e tenpo jan ante. ni o pona. pilin pi jan Apeja o tawa ala jan pi wile ala pilin. pilin pi jan Apeja o tawa mi wan taso. <a href=\"#fnref:78\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:79\" role=\"doc-endnote\">\n moku ni li tawa jan Pijana li tan jan Apeja. jan Pijana li kama wile e moku mute lon tomo lipu. ni la, jan Apeja li esun e moku tawa jan Pijana a. taso, wile ni pi jan PijanZ li awen sama ala! ni la, jan Apeja o esun ijo mute mute tawa jan Pijana. jan Pijana li pini e ijo ni. taso, ona li pana ala e ijo tawa jan Apeja. jan Apeja li wile ala e nasin ni. pali ala pi jan Pijana li ike tawa ona. taso, kon ken pi musi “wan pali” la, linja nimi li nasa pi ike lili tan ni: jan Pijana o ike ala ike tan toki moku? o sona insa e ni: jan li esun e moku tawa jan ante la, jan ante o pali e ijo ala! moku pi mani ala li ni: ona li ijo pi mani ala! tawa mi la, jan o olin ala e mi tan moku pana. ijo pana li suli e pilin. taso, jan ala o pali sama jan ante. wile pi pali ni sama li nasa e sona kulupu. ona li nasa e jan Apeja kin. <a href=\"#fnref:79\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:80\" role=\"doc-endnote\">\n uta ni li uta pi jan Pijana. jan Apeja li toki e ona tawa ni: uta pi jan pi jan alasa ale la, uta li lon e kalama. uta ni li lon e kalama tan jan Pijana. uta ona o suli tan kepeken ona. uta li pana ala e toki anu nimi la, uta li pana taso e mu. mu li tan uta ni pi jan Pijana. uta pi jan Pijana li kalama e mu ni mute la, ona o tan ni: lupa sinpin pi jan Pijana li awen open lon tenpo moku! o open ala e uta kepeken tenpo pi moku jan, jan Pijana o! kalama pi tenpo ni li jaki kute. pona pi uta jan o tawa pali ante. <a href=\"#fnref:80\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:81\" role=\"doc-endnote\">\n jan Apeja li sona e weka olin pi jan Pijana tawa ona la, jan Apeja li pini ala olin e jan Apeja. jan Apeja li awen wile olin li awen wile e olin. awen pi olin ni li open pakala e ale pi lon ona kin. jan Apeja li tawa weka e jan pona e sona ken e kulupu e lawa pilin pona tan nasin olin ala. ni li ike suli a. pona lawa li tawa ala jan Apeja. sijelo kin o ike tan nasin nasa mute. jan seme o alasa pona e sijelo ona? pona sijelo o kama. o tawa ona, jan ale o. mi wile awen olin e jan olin mi kin. olin ni li wile awen lon lawa mi. wile olin o pini ala. taso, jan Apeja o wile e pona tawa ona sama la, wile olin ni pi jan Apeja o pini a. wile olin pi jan Apeja o tawa jan ante! jan mute li tawa wile olin. ona o wile olin e jan pi olin wile sama. o ante e wile olin! ante la, jan sin ni li ken olin e jan wan tawa tenpo ona mute. o alasa sona e jan olin sin. <a href=\"#fnref:81\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:82\" role=\"doc-endnote\">\n nimi “tu” ni li tan pana pi nanpa sin lon musi “wan pali.” jan Apeja li kepeken nasin wan pi nimi “tu.” ijo wan li sama ijo tu tan kepeken pi wawa “tu.” jan li tu e ijo la, jan li lili e suli pi ijo ni tawa ni: ijo wan li kama ijo tu. jan Apeja li tu tawa kulupu ona. jan Apeja li wile tu e kulupu ona e kama sona ona e pali ona pi tenpo kama. ni li ken tan ni: jan ale li sona e ike kama pi olin ona lon jan Pijana la, kulupu pona tawa ona tu o kama tu. jan li pona suli tawa jan Pijana la, jan mute ni o weka tan jan Apeja. kin la, jan ni li pona suli tawa jan Apeja la, jan mute o awen weka tan jan Pijana. jaki. pali jan li ken pi nasa mute. mi ni la, mi o weka tan kulupu ale! mi o jo ala e wawa jaki pi kulupu jan ni. jan ale o jo e jaki ni. jan o jo taso e ijo pona. ijo pona o jan Pijana ala. ijo pona o nasin kulupu pona. <a href=\"#fnref:82\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:83\" role=\"doc-endnote\">\n tomo sona pi jan Apeja li kepeken sewi anu seme? jan Apeja li tawa tomo sona mute. tomo sona pi jan Apeja pi mi kin la, ona li tomo sona sewi ala. ken la, tomo sona ni pi linja nimi ni li ante. ona li ken kepeken ni tawa kama sona anu seme? ni li sewi laso anu seme? ni li nasin sewi anu seme? mi o sewi. mi ni la, jan pona mi ala o kama moli. mi sewi la, mi jelo e ma sewi tawa oko jan. mi sewi la, mi pini e utala jan ale. taso, mi sewi la, mi ken ala kute pilin sina lon. mi sewi la, mi o toki lili e ni: “ale sina li pona mute a! mi olin sewi e sina!” mi ni la, pilin ona o ante e ike pi tomo sona sewi. tomo ni o sewi ala e ona sama. ona o awen wile e mani jan lon tenpo pi jan mute ona! lon o tawa ala mi kepeken tenpo ale pi sewi ante ni. ike. mi o weka tan tomo sona. taso, pali pi tenpo kama mi li wile e lipu pali pi tomo sona. ni la, mi o awen lon tomo jaki telo ni. ante ni o lon e musi mute tawa ma. <a href=\"#fnref:83\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:84\" role=\"doc-endnote\">\n a. jan Pijana li jo e olin. olin ni li tawa jan. jan ni li jan ante. ni li olin jan. jan Pijana li wile e jan olin. jan Majuna la, mi kama sona e ni: jan pi wile olin ona li mi. (jan Majuna li jan sona li jan sona mi. ona li lon poka mi tawa tenpo mute. jan Majuna li lon ma kepeken tenpo sike pi mute mute. lon li nasa mute la, ona li ken sona e ijo pi lon mi. mi toki tawa ona kepeken nasa ken ni. mi toki kin e jan Majuna lon sona pini nanpa mute luka luka luka wan. sina wile e sona ante ni la, o tawa sona pini ni.) lawa kule mi li ken nasa e sona mi pi ma mi e sona mi pi jan ante. tawa ni la, jan Majuna li alasa pana e sona tawa mi. open ni li pana. mi olin kama sona e sona jan sin. sona sin la, jan Majuna li toki e ni: jan pi wile olin la, ona li ken kama wile e jan olin wan. jan wan li tawa ni taso. jan wan taso o tawa wile olin ona. ni la, ni li kon pi toki ni tan jan Apeja: jan Pijana li toki tawa jan Apeja e ni: “lawa mi li jo e wile olin.” jan Apeja li kama sona e wile olin ni. taso, ken ike li ni: jan olin ni li jan Apeja ala. jan Apeja li kepeken pilin olin tawa jan Pijana. taso, jan ante li lon olin pi jan Pijana. nasa! ni o suli tawa mi tan seme? jan ni li musi ala tan pali pakala ona. jan Leko li kepeken nasin pona tawa ni. (sina sona ala e jan Leko la, mi toki e sona pi jan ni lon sona pini nanpa luka luka luka wan.) olin jan li ike tawa kute. o pini e nimi ni! ike la, nimi ni li pini ala. toki olin mute li tawa li awen li pakala. pilin pi jan Apeja li pakala kin. tan seme la, jan ala o olin e jan pi olin sama? jan li olin e jan Apeja la, jan Apeja li olin ala e jan ni. jan Apeja li olin e jan Pijana la, jan Pijana li olin ala e jan Apeja. jan Pijana li olin e jan la, jan ni li olin ala e jan Pijana. a. olin pi jan Pijana li weka sin tan ni. ike la, weka sin pi olin ni wan li lon ala e ken pi olin jan ante. <a href=\"#fnref:84\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:85\" role=\"doc-endnote\">\n jan li ken ala lawa e pilin ona ale. jan li ken ala lawa kin e olin wile ona e wile olin ona. jan Pijana la, ona li wile ala e olin sin tan weka pi olin ante. jan Apeja o kama pakala pilin tan ni. ona li wile e olin sin tan weka olin. a. nasin olin li sama ala ni. wile olin pi jan Pijana li tawa jan wan taso ni: nimi ona li jan Sete. jan Pijana li toki mute e olin ona tawa jan Sete. jan ni li lon tomo sona pi jan Pijana kin. jan Pijana li sona lili e jan Sete. taso, tawa jan Pijana la, jan Sete li pona oko tan selo sijelo ona. jan Pijana li mu namako e nimi suli ni: “len pi jan Sete li kepeken kule suwi! uta ona o pana e pilin wawa a. oko ona li kule pi jelo loje! selo ona li wawa li sama linja kasi! mi wile lon ona! mi lon poka ona la, suwi pilin mi o kama suli a! ona o olin ala olin e jan? olin la, olin ona o tawa mi!” ni li musi. jan Sete o seme o tawa ken pi lawa mi anu seme? mi lawa e seme? mi wile lawa e pali musi pona. ni li tawa lipu ni li tawa lipu pini pi jan Apeja kin. pona mi en lawa mi li tawa musi “wan pali” tan wile ni. a. open pi pilin ona la, jan Apeja o alasa ala e pona mi pana. toki ona li ni: “sina seme? sina tawa tomo pali mi kepeken seme? <a href=\"#fnref:85\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:86\" role=\"doc-endnote\">\n toki mi tawa ni li kepeken mute pi ike mute. nimi ni taso li nimi “olin.” jaki a! nasa a! pakala! mute mute pi nimi wan ni li jaki nasa li open pakala e lawa e sinpin e insa kute e oko lukin. jan li wile ala li wile ala e ni e ike ni e ike mi. mi sama. mi wile ala e ike e jaki e nasa e pakala. tawa weka pi ike suli la, mi o ante e sona pini mi. a. ni li ken. sona pini li kepeken musi li kepeken nimi suli ala. (mi sitelen e nimi “sona pini” tawa lipu mi kepeken ike nasin anu seme? mi o ante ala ante e nasin nimi ni? nimi ni o ante anu seme? nimi “sona pini” li suwi ala suwi? ona li ike ala ike tawa kon wile nimi? kon nimi wile li ijo seme? wile mi pi kon nimi li seme? mi toki e seme? mi sona ala tan seme? seme li sona? a! a! a! ale o pini. mi suli e sitelen nimi ni la, linja lawa mi ale o kama kule pi walo pimeja.) mi pana e ante a. tawa sina wan la, pali pi pana mi li nimi pi kalama musi! nimi ona o ken suwi a. kin la, mi wile ala sitelen e ijo sin. nimi pana mi li lili e ken luka e ken oko. ni la, o lukin e nimi pi kalama musi! pakala. mi pana ala e nimi ona! nimi insa ona li kama. taso, sona sina o open kepeken nimi pana tan jan pali pi kalama musi ni. o pona awen. (o awen pona ala!) nimi pi pali ni li “pu ku su.” tawa nimi ni la, kalama musi ni li toki e olin nimi e olin pi lipu pi nasin toki lili! a. ijo sin ni li seme? a. wile sina li wile e nimi pi jan pali pi kalama musi. a, ni o tawa ala sina! ona o ala tan seme? kon li ni: mi kin li sona ala e nimi pi jan pali! taso, ni li jaki ala li ike ala. weka nimi la, pali li ken awen lon. a, jan pali li ken ala e pana ni pi pali ona. taso, mi o pana! ijo li musi mute la, tenpo ale la, jan o pana e ona tawa jan ale ante! mi kepeken ni! ni la, ona li pana. taso, ni li ike tawa pilin sina li ike tawa jan pi wile musi ala la, sina o lukin ala e kalama musi. kin la, sina o wile ala lukin e lipu mi anu lipu ale! oko sina o ken awen lukin e kule ala! ni li wile la, o weka e suno tan oko. wile ante la, suno en kule en nimi en kalama musi li tawa ona sina! a ni li pona a! ni li lon lipu la, nimi insa pi pali kama o kama kin. kin la, ona li ni! o oko!\n\n olin mi li suli mute lon \npona alasa pi open kon. \ntoki li awen pana e sona \ntawa mi. ona li suwi poka.\n\n nimi pi toki ni li ale. \ntaso, nimi ni li ken ante. \nkulupu li pana e pilin ona \nli ante wawa e toki pona.\n\n ante ijo \nli namako taso \nli tawa mi. \nike mi li tan weka jan.\n\n sina wile ante e toki. \nni li pona mu. (ona li pona mu!) \nlipu sin li kama li ante. \nni la, sina ku. \ntaso, mi o awen pu.\n\n mama pi toki pona li pali e \nlipu musi pi ante toki wile. \nona li suli e toki linja. \nnimi pakala* li lon insa. \ntawa mi, la jaki li moli. \nante lili li sama pini.\n\n ante ijo \nli nasa nasin taso \nli akesi* \ne kulupu tan poki jan.\n\n sina ante ala e toki. \nni li pona mu. (ona li pona mu!) \nlipu sin li kama li mute. \nni la, mi o su. \ntaso, sina awen ku.\n\n *o sona e ni: kalama musi lon sewi lipu la, jan pali ona li kepeken nimi namako nasa pi pu ala. sina sona e pilin mi tawa ni. mi toki mute e pilin mi ni: nimi namako ni li ike tawa kama sona. tenpo la, jan pi kama sin en jan pi wile nimi lili li sona ala e kon ale pi nimi namako nasa ni. tawa ni la, mi ante e nimi tu tawa ni: nimi ale pi kalama musi li kama pu. ante nimi li ken nasa lili. taso, mi pilin e ni: mi o lon e ante ni. sina ken sona e musi kalama la, o wawa pilin tan ante mi. mi lon e ante tawa sina wan! <a href=\"#fnref:86\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:87\" role=\"doc-endnote\">\n nimi “ale lon mi” li nimi pi kalama musi tan kala pona. (nimi “kala pona” li nimi pi jan ni pi kalama musi.) tenpo sike open ona li tenpo sike nanpa 2020. kalama musi ni li wawa. wawa ona li ni: tenpo sike pini la, mi kute taso e kalama pi kalama musi. kalama ni li ken suwi tawa kute. taso, tenpo ni la, mi kute sona e nimi lon kalama musi pi kala pona. nimi ni li suli li open kama e pakala pilin lon insa mi. a. a. nimi ona li lon e ante mi tan suli kon. ona li pona tan ni. kon pi kalama musi ni li ni: ike pi tenpo pini li ken awen ike e tenpo lon. (nimi ku suli pi pu ala li tawa kalama musi ni. taso, ni li ken li pona.) mi kute e musi ni la, pilin insa ni o open lon insa mi: seme li ike mi? a. ike mi li ken ijo ale. mi toki kepeken tenpo suli. taso, mi kama sona ala e sona sitelen pi nasin sitelen suwi. jan pi kulupu mi li kepeken nasin sitelen ni tawa pali ona la, mi ken ala sona e ona. lawa mi li open e pilin insa ni la, lawa li pana sin e toki ike pini mi ale. mi o ante e toki mute mi tan wile. mi o ante e pali mute mi tan wile. ante li ken tan wile mi la, mi o lape mute. ante ni li ken la, mi o lukin e lipu pi mute mute sin. taso, tenpo pini o ante ala tawa ken jan. ni la, ona li alasa len e ale lon mi e ike pi ona sama. jan Apeja li kama moli la, jan pi lukin sijelo ona li toki tawa mi e ken ni: “sijelo ona la, sina ken lukin e ale lon ona.” mi wile lukin sewi. jan o ken lukin e sijelo jan kepeken tenpo mun seme? taso, sijelo ona li musi ala. telo loje li lon. kiwen palisa sijelo li pakala lili. sike kiwen li awen lon insa pilin ona. (sike ni li tan pi moli ona.) ale pi insa ona la, sijelo pi jan Apeja li sijelo taso. mi o moli la, mi o wile e kama ni: moli mi o kama tan musi suli o pana e insa sijelo pi musi sin wawa mute. mi ken esun e jan moli tawa ken moli ni lon ken. <a href=\"#fnref:87\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:88\" role=\"doc-endnote\">\n tan seme la, jan Apeja li wile weka? nimi “mi” pi linja nimi ni li toki ala toki e jan Apeja? nimi “mi” ni li toki ala toki e jan ante? jan ante ante la, jan ni li jan seme? ona anu jan Apeja o weka tan seme, tan ijo seme? seme li ike anu jaki tawa ona mute? ni li musi ala. mi tu o toki e ijo ante e ijo musi e ijo musi ante e ijo ante musi. toki ante ni li ken ni: musi musi li pona li suli tawa sina anu seme? mi la, musi nanpa wan li musi Tominon. musi ni li kepeken lipu tawa musi ona. ona li tan jan Tana Wakalino. jan li musi e musi ni kepeken ni: jan li kepeken lipu mani li kepeken lipu pali ante tawa anpa pi jan ante. mi musi e musi ni lon tenpo sike luka luka. musi seme li pona sama? musi ni li sama ala: ona li musi Monopoli. musi ni la, jan o alasa esun e ma lili pi kule mute o pana e mani tawa jan ante pi jo ma. musi ni li tan jan Sala Talo. jan Sala Talo li jaki e musi pali tan jan Elisape Maki. musi ante li lon. musi wan li musi Katan. musi wan li musi Pantemi. musi Katan la, jan o anpa e jan ante kepeken alasa ijo. jan o alasa e kasi anu kiwen anu pan anu soweli anu ko loje. musi Pantemi la, jan mute o alasa utala e jaki lili sin pi ike sijelo. musi ante li lon kin. musi ni li tan kulupu pi nasin toki lili. musi nanpa wan li musi Soweli. ona li tan jan Iseja. musi Soweli la, jan o tawa e soweli ijo e pipi ijo e akesi ijo e kala ijo e waso ijo lon supa musi. jan tu li musi e musi ni. jan tu ni li alasa anpa e jan ante. kulupu la, musi mute li lon. nimi ona li musi Pipi li musi Pana Kulupu li musi Utala li musi Ako li musi pi mute mute. o musi e ona! musi ale ni li pona. sina musi ala e ona la, o kama musi! pona. toki ante li pini. sin la, o tawa nimi “weka” lon linja nimi pi jan Apeja. nimi weka li jo kon wan. ijo li weka la, ijo li lon poka ala li lon ma ante li ijo pi pilin ala. taso, nimi pi jan Apeja li weka ala. nimi “weka” ona li lon. linja nimi la, kon mute li ken. ni li ken ni: wile weka jan ni li tan weka olin. jan li olin ala e sina la, ken la, sina wile weka. linja nimi mute la, jan Apeja li toki sitelen e jan Pijana. jan Pijana li wile e olin wan e olin ante ala. mi sona e ni: olin ante ni li olin pi jan Apeja. a! ona tu li kepeken pilin olin ante! olin pi jan wan li sama ala olin pi jan ante. ni li ike tawa jan pi pali musi ni. pona la, mi kama jo e jan olin lon tenpo pini. ike la, jan olin ni li weka kin lon tenpo ni. ona li jan Powe. (sina sona e ni. sina sona ala e ni la, o pona e oko sina.) toki ona taso li tawa kute mi li tawa wawa ike. ona mute li ni: “o ante e sina! o esun e kasi kule tawa mi! o pali! o kama jo e mani! o pona e pakala pi tomo lili sina! o pini e tomo sona! o lon e jan lili kepeken mi!” ale ni li ike kute. weka ona li pona mute tawa mi lon tenpo ni. tenpo pini la, weka li ike. taso, tenpo li suwi e pakala ale. toki lili tawa ni li lon. jan seme li toki e ona? ona li ni: “olin pakala li ken pona. kin la, weka olin li awen ala awen ike?” mi la, uta ona li pana e jaki toki. olin pakala mute li ike! weka olin li ike lili. jan Apeja la, weka olin ona li ike lili kin. ike pilin ona o musi. o pini e pilin sina, jan pi tenpo ala o! sina sike e suno kepeken tenpo sike seme? nanpa ni li lili mute! a! mi o wile toki e ona ike. ona la, ike ona li tan pali mi. ni li lon jan Apeja li lon jan Powe kin. mi lon e ike ona tawa ni. sina kin li sama. mi sina e sina. mi ona e ona. pona li lon lawa ona la, mi kama weka e ni. ona li alasa toki pona tawa mi la, mi pini e pona ni kepeken toki utala. ona o wile musi la, mi pana taso e kalama pi ko jaki lon poka pi kute ona. ale ni li lon e ike suli jan ona tawa tenpo. tenpo o, sina ijo pi nasin wile lon wawa. tenpo o pini e mi! mi ken weka kepeken moli weka. moli o weka sinpin tan mi! weka mute li suli lon mi. ni li weka ike li weka pilin li weka moli li weka pona. ale li ante. a! sona sin pi kalama musi li kama! nimi “weka pilin” li nimi pi kalama musi mute tan kulupu Pata Powe. (kulupu ni li olin e nimi pi pu ala anu seme?) kin la, nimi “ale li ante” li nimi pi kalama musi tan jan Nikoleta. ijo tu ni li pona kute tawa mi. taso, kalama musi “weka pilin” li ante toki taso. ante toki taso li ike lili. ijo pali sin li pona mute suli. o tawa sin tawa open. nimi “mi” li suli lon linja nimi pi jan Apeja. suli ona li seme? ken ona nasa li ni: jan Apeja li toki e jan ante kepeken nimi “mi” ni. nimi “mi” ni lon linja toki la, jan pali li sitelen sama ni: pilin pi jan ante li ante tawa lipu li lon kon pi jan ni. ni li lon la, jan ante ni li jan seme? sina pilin e seme tawa ken ni? nimi “mi” li ken ala ken mi? ni li mi la, toki ni li lon seme? mi wile weka ala! o toki ala e ni. tomo pi poka pi mi tu la, jan Apeja taso li jan pi toki ni: “mi ike! mi ike! mi o weka! o weka e mi! o weka e mi tawa tenpo sin!” mi toki ala e ni tawa jan. jan Apeja li taso li toki e wile weka. ni li ken ala mi! ni li ken ona taso! ni taso li ken! ona o ni taso! tan seme la, mi o wile weka? ni o tan pali moli mi anu seme? ni o ala! mi ike pilin ala tan ni. mi o pali e ona. ante li ken la, mi o ante ala e pali pini mi. jan ike o moli. mi ken lon e ni. mi ken la, mi o lon e ni kin. ni taso li lon. pona ken mi li tawa. wile weka pi jan Apeja li kama tan moli ona. (nimi “moli” li ike lili tawa jan sitelen la, ona li sitelen taso e nimi “weka” tawa toki pi moli jan. musi!) ona li moli ala e ona sama. moli li tan jan ante. taso, open ni li lon e wile weka ona anu seme? <a href=\"#fnref:88\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:89\" role=\"doc-endnote\">\n tenpo nanpa wan pi weka pi jan Apeja li ni: ona li tawa weka tan tomo sona ona. tawa weka ni li open e tenpo pi mani lili e tenpo pi moku pi nasa telo. jan Apeja li pali tawa ni: ona li alasa weka e telo wawa pimeja tan anpa ma. ilo ma li tawa pali wawa ni. kin la, jan Apeja li tawa e mani ona ale tawa pali pi tomo tawa. tomo tawa ni li sin ala li awen lon tenpo sike mute mute tu. taso, jan Apeja o wile pona e tomo tawa pakala. pali mute li tawa tomo ona tawa. tenpo mun mute li tawa tomo ni kin. taso, tomo pi ken tawa li tawa ala. tomo ni li ken ala tawa. pali ale en tenpo ale o ante ala e weka tawa. ike li ni. ni li lon pilin pi jan Apeja. pilin ona o open kama ike. ona li lili e toki ona. ona li weka e jan olin ona. (nimi pi jan olin ni li jan Alasa. taso, jan Alasa li suli ala li tawa ma Alaka. jan ala o toki e nimi ona tawa tenpo kama ale.) a…. mi ike. mi toki ike. tawa sina la, mi pana e ijo pi lon ala. ni li lon: jan Apeja li weka e jan olin ona. taso, ijo ale pi sona pini ni lon ala. ona li tawa mi taso. mi kama ike tan weka pi tomo sona. mi o pali tawa pali nasa ike. mi open awen moku e nasa telo. tan seme la, mi wile pona e tenpo pini mi tawa sina? ni li tan: mi wile e pona tan jan wan. jan wan o pona tawa mi! jan wan o olin e mi e pali mi! jan wan o weka ala o awen lon poka mi. mi wile e ni: sina jan wan ni. taso, pakala toki li pakala e ken pi awen sina. tawa mi la, sina o pilin e jaki taso. a. ale o tawa o weka kin. ijo ni li ijo lon: jan Apeja li pini e tomo sona. jan Apeja li pona suli e sijelo ona. jan Apeja li alasa toki tawa mi tan weka mi. taso, mi luka ala e ilo toki tawa toki jan. mi moli e alasa toki ale tan jan Apeja. pali pona ona la, jan Apeja li tawa ma sin. ma ni li ma Alison. ma ni li seli li kepeken moku pona kin tawa jan Apeja. suli la, jan Apeja li open sitelen e pali musi ona lon tomo sona sin pi ma Alisona. ma Alisona li pona e ona. ma ni li ken e open pi pali musi mute. pali musi ni li suli li kepeken lipu pi nanpa mute. pali musi ni li tan jan Apeja. jan Apeja li sitelen e weka olin e kama pi olin sin e nasin pi lawa kule e pona pi jan pi wile unpa ala. lipu ona li kama lon la, kulupu li pana e suwi e musi e mani tawa jan Apeja. nimi ona li tawa suli. tomo lipu ale li kama jo e lipu pali ona. lipu ona li lipu nasin li lipu musi lipu lipu! (tawa lipu pini ni la, jan Apeja li toki e kon pi lipu ante kepeken lipu pi ona sama.) tenpo sike luka taso li weka tawa ni. taso, lon mi li pakala li ante ala. mi awen lon poka pi kulupu mama. tenpo ni pini la, mi kepeken ala ken pali. tomo pali ale li wile e jan pi sona pini ala! a! ken mi li ike. mi sitelen tawa jan Apeja tawa ni: mi wile e alasa ona tawa pona mi. jan Apeja li pona a. ona li sitelen kin li pana e poki pi tomo suli ona tawa mi. mi wile e ni kin. mi tawa ma Alisona. ma sin li open e ken ale tawa mi! kepeken tenpo mun wan la, tomo pali li wile e pali mi tan toki pona pi jan Apeja. kepeken tenpo mun tu la, mi tawa tomo mi sin. kepeken tenpo mun luka la, mi esun e ilo tawa mi e soweli alasa! mi awen lon ma Alison tawa ni: mi o lon poka pi jan Apeja. tawa ni la, mi lon poka ona tawa tenpo pi moli wan ona. moli taso li weka e mi tan ona lon pini tenpo. <a href=\"#fnref:89\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:90\" role=\"doc-endnote\">\n luka ona li sitelen ala la, uta pi jan Apeja li toki suwi li toki telo. uta ona o suno e tomo pimeja pi ilo suno ala. uta ona o wawa e jan utala tawa open pi utala suli moli. jan li kute e nimi tan uta ona la, jan Apeja o tawa e ona tawa ijo ale, tawa nasin ale. wawa toki ona li ni li suli ni. mi alasa sitelen e nimi toki ale ona la, mi o kepeken lipu ale tawa ma ale. taso, lipu ale li tawa sitelen ni la, nimi toki pi jan Apeja li ken ala pini! lipu li ken jo e nimi toki ona tawa ni: toki ona li suli suli mute. ni li wawa ona: pona lipu li tan mute nimi taso tawa pali ona. taso, musi “wan pali” la, jan Apeja li sin e ike ona tawa sinpin lawa ona. uta ni pi linja nimi li uta lawa pi jan Apeja a. uta ona li uta pi tawa anpa. uta anpa li pana e ike pilin ona. ni li suli ala suli? jan seme li wile lukin e nimi taso pi pilin pi jan wan? jan Apeja o esun e pilin sin. jan Apeja li lon ike pilin ni kepeken tenpo pi kule ala. insa ona o nanpa e nasin. ike ona li nasin ona taso anu seme? ona o ante. (a. jan Apeja li ken ante ala tan moli ona. a a a. moli li pini la, moli li pini e ijo ale e ken ante. taso, moli li ante mute tawa pana pi sike jan. jan o tawa tenpo moli taso.) o pilin pi selo seli. o pilin pi sijelo seli. o pilin pi suno seli. o pilin pi selo suno. o pilin pi poki suwi. a. pilin ona li awen la, pilin ona o jaki e ale pi jan Apeja. anpa insa mute li lon ona. sinpin ona li sijelo li sike e ona. ante pilin li suwi. o suwi. o ni. <a href=\"#fnref:90\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:91\" role=\"doc-endnote\">\n tenpo open pi lon mi la, mama wan mi li toki lili e ni tawa ona sama: “jan lili li kepeken ala pilin. pilin ona li lili li ken jaki tan lili. mi mama e jan pi ken ala pilin anu seme? ona o sama jan lili ale! ona o sama! nasa li ike suli!” ni li pona ala tawa insa kute mi. mama li pilin e ni tawa ni: mama li wile e pona pilin mi la, mi ken ala lon e pona pilin pi mute suli lon tenpo mute. ni li tawa open pi wile pi ike pilin mi kin. mama li awen toki e ni tan ni: “o alasa e pona insa sina! o alasa e pona insa sina! o pona! o awen suwi! jan pi pilin pona ala li jan pakala! jan lili mi o pilin pona tawa ni! sina ni ala la, sina wile ike e pona pilin mi!” ni li open ken pi weka olin ona. pilin mi li ken sama ala wile pi mama ni la, ona o olin e mi tan seme? nasin sewi ona li ni: jan lili o nasin e toki ale tan mama. mi nasin ala e wile toki ona la, tawa mama mi la, mi ike e ken sewi kin. a, mi pakala lon tenpo ni! tenpo la, mama mi li tawa e mi tawa jan pi lawa pali. mama li wile sona e tan pi nasa pilin mi. tawa ni la, jan pi lawa pali li alasa suli e sona mi tan pilin. ni li toki ona nanpa wan: “tan seme la, sina jo ala e pilin?” mi pana e lon pi pilin mi tawa ona. taso, ona li wile ala kute. “ijo seme li pilin ike nanpa suli tawa sina?” mi wile ala musi e toki ni. mi toki ala. a. weka toki mi li lon e ken pakala ona tawa pilin mi. pilin mi li sama ala pilin wile. tan ni la, ona ale li alasa ante e lawa mi tawa ni: mi o kama nasa ala. tenpo pini la, mi tawa e luka mi lon poka. mama li alasa pini e ni. tenpo pini la, mi pana e telo uta tawa luka kin. mama li alasa pini e ni kin. tenpo pini la, mi tawa sewi tan supa mi lon tomo sona. mama li alasa pini e nasin ni kepeken pakala. nasin mi li pona ala tawa mama la, ona li weka e moku mi. nasin mi li open ike tawa mama la, ona li ken pana e luka lon sinpin mi. luka pana li ike lili tawa selo sijelo. taso, ona li ike mute tawa pilin. ona li alasa ante e pilin mute la, pilin mi li ante mute tawa ike mama. lawa mi li wile ala sama jan lili ale. lawa mi li lawa kule. jan ante li toki kin e ni tawa mama mi: “jan lili li sama ala. lawa ona li ante li lawa kule.” taso, mama li wile ala sona e ni. pilin ona li ni taso: “ala! ni li jan mi li ijo mi! ijo mi li ante ala li nasa ala! ijo mi li ken pona taso. pona taso li weka la, mi pali pakala. mi pali pakala la, mi o pali mute tawa ante pi ike ni!” a. tawa ona la, nasa mi li ike ona. nasa ale li ike tawa ona anu seme? mi wile sona e ni. kepeken weka pi tenpo sike la, mi jan lili ala. tan ni la, mi kama suli jan. mi jan suli lon tenpo sike ni. jan suli la, mama mi li alasa ala ante e nasa ale mi e ante ale mi. taso, tan nasa mi pini la, olin pi mama mi li awen pi suli ala tawa mi. mi nasa tawa ona la, olin ona li ken ala kama olin nanpa wan. ona li wile lili tawa mi. ni li nasin mama. (pilin o, sina pilin nasa ante tan seme? sina jaki e tenpo mi pi jan lili tenpo!) <a href=\"#fnref:91\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:92\" role=\"doc-endnote\">\n a. jan Pijana li ike taso tawa jan Apeja. nimi “sina” ni li ona! nasin ike ona li tawa pakala pilin pana. ike nasin ona li ike pi pilin sinpin ni: ike nasin ona li ike mute e pilin. jan Pijana o! sina sona ala sona e pilin sinpin? sina jan taso. jan ale li pona li ike. jan ale li pali ike. jan ale li pali pona. ijo ona li alasa sama wile suwi. suli la, ona ale o kama ni. lon li ken lon pona ni. taso, lon li ike taso tawa tenpo, tawa jan. jan ni li jan mute. sina ni ala ni, jan Pijana o? jan ni li wile e ni: “mi wile ala e jan olin…lon tenpo ni. taso, jan ante li wile olin e mi la, mi o wile e jan olin lon tenpo sama!” ni li pilin pi jan Pijana. ona li tawa jan Apeja la, pilin pi jan Apeja li anpa. a. ona li wile ike. ike nasin ni o tan ni: tawa jan Apeja la, weka ante li ike awen. ni li pona ala. jan Apeja li lawa e pilin taso tan jan ante. jan ala o kepeken pilin pi wile pi jan Apeja! jan o ike ala tan kepeken pilin. jan o jan olin ala. ona li ken sama jan pona kin. ni li awen pi mi tu ni: ona li mi li jan Apeja. weka olin li ken. taso, mi tu li pona suli tawa nasin mi pi jan pona. kepeken weka tenpo la, pona pi mi tu o ken tawa olin anu seme? <a href=\"#fnref:92\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:93\" role=\"doc-endnote\">\n tenpo nasin li lon la, mi o utala. ilo nanpa taso li lon e pakala! mi musi. nimi ni lon open pi sona pini ni li tan kalama musi pi jan ante. ale la, mi jo e tenpo. mi pakala e tenpo mi lon ale kin. tenpo li mute. ona li open tan seme? ona o pini kepeken seme? jan Apeja li wile ante e tenpo. ona li toki e wile ni. ona li pilin e ni: “tenpo li ken ante. tenpo li ante e ijo mute. tenpo li ken ante e ijo la, mi o ante e tenpo. mi o ken ante e ijo ale! ante tenpo li ken tawa tenpo. tawa ni la, mi o jo e lupa wawa tawa tenpo wawa. ona o lon. mi ante e tenpo pini la, toki nasa jaki pi tenpo pini mi o lon ala o weka taso. mi ante e tenpo pini la, mi o kama jo e lipu pi pana mani tan utala mani! kin la, mi ken ante e tenpo la, mi o moli e jan ike mi tawa tenpo suli. ona o moli la, ken utala en ken ike ona li tawa mi ala a! ante ni li pona mute. taso, ona ale o awen weka kin.” jan Apeja la, ona o wile ante e tenpo seme? (ken la, pona mi li open weka e wile ale ona tawa ken ni pi ante tenpo.) <a href=\"#fnref:93\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:94\" role=\"doc-endnote\">\n kon Luna li kon lon lipu kalama tawa Suwi Moli. lipu ni la, kon Luna li kon pi open tenpo. kon ni li pana sona e sona pi ike pi tawa tenpo. kon ni li pana e sona ni tawa jan pi suli lili pi lipu Suwi Moli. nimi pi jan ni li jan Pan. jan Pan li jan sama pi jan suli lon lipu ni. nimi pi jan suli li jan Lan. jan Lan en jan Pan li alasa utala e ike pi kulupu ona. kulupu ni li suwi ala li kepeken nasin sewi tawa ike kulupu. kon Luna li wile pona e utala pi jan ni tu. taso, nasin utala li ken kama ike. kon ante li tawa jan tu ni kin. nimi ona li kon Sulo. (sona ante pi kon Sulo li lon sona pini nanpa mute mute mute mute luka luka luka.) kon Luna en kon Sulo li pana e sona ante tawa jan Lan, tawa jan Pan. kon Sulo li wile e ni: jan Pan en jan Lan li ken kepeken ante tenpo tawa pona pi kulupu ona. kon Luna li sona e ni: jan li kepeken tawa tenpo la, ike ante mute li kama kin. mi la, jan Apeja li kepeken kon pi kon Luna tawa pali musi ona tan ni: ale pi insa pi jan Apeja li wile ala e ante wawa. ni li wile pi awen sama. awen sama la, ijo mute pini o awen tawa jan Apeja. ni li ken utala insa. insa pi jan ale li sama kin. insa li ken wile e ante e awen. wile seme o kama nanpa wan? wile insa mi li ken wile ale. wile sina o open e wile lukin sina tawa lipu kalama tawa Suwi Moli la, sina o ken tawa lipu ni: https://wikisource.org/wiki/Suwi_moli kin la, toki open pi nimi pi kon Luna en kon open pi nimi pi kon Luna li ken musi tawa mi tu. ona li tan nimi “luna” pi toki Lasina. kon pi nimi ni li sama nimi “mun” pi nasin toki lili. nimi “luna” pi toki Lasina li tawa toki kepeken wawa pi ma suli Loma. (ma suli Loma li anpa li utala e ma ante lon tenpo pi pini suli.) toki Lasina la, nimi “luna” li nimi pi sewi Luna. ona la, sewi Luna li sewi mun. ona li lawa e mun. ona li sama mun. ona li mun. toki ante la, nimi pi sewi Luna li tawa nimi mun pi toki ante kin. toki ante ni li nimi e mun kepeken nimi “luna” pi toki Lasina. <a href=\"#fnref:94\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:95\" role=\"doc-endnote\">\n kon Sulo li kon lon lipu kalama tawa Suwi Moli. lipu ni la, kon Sulo li kon pi pini tenpo. kon ni li pana sona e sona pi tawa tenpo tawa jan suli pi lipu Suwi Moli. nimi pi jan ni li Lan. ike mute li tawa tan kulupu lawa ona, tan kulupu mama ona kin. jan Lan li ante e ijo mute tan ni. kon Sulo li lon e lupa pi tenpo pi ken ante tawa jan Lan. (sona pi nimi “lupa” ni la, o lukin e sona pini nanpa mute mute mute mute luka luka luka wan.) jan Lan li ken kepeken lupa pi kon Sulo. taso, kepeken ni li lon e ante nasa mute e ante pi pakala kulupu. musi ni pi lipu kalama tawa ni li pona sijelo li pona tawa lawa. mi la, jan Apeja li kepeken kon pi kon Sulo tawa pali musi ona tan ni: lon pi jan Apeja li ken sama nasa pi kon Sulo. nasa ni li ante e tenpo suli. jan Apeja li wile e ante tenpo ni anu seme? mi la, ona li wile. tenpo la, mi wile e tenpo ante sin ni kin! sina wile lukin e ona la, o tawa lipu ni: https://wikisource.org/wiki/Suwi_moli kin la, toki open pi nimi pi kon Sulo en kon open pi nimi pi kon Sulo li musi mute tawa mi. ona li tan nimi “sulo” li kepeken kon sama nimi “suno” tan nasin toki lili. open la, nimi “sulo” li nimi tan toki Asuwilo. toki Aswuilo li toki pali li toki pi ma ale. a. mi o ante e toki mi. ona li toki pi ma ale ala. jan mute li wile e toki sin tawa uta pi jan ale. sina sona e ni! ona li toki Olapi li toki Epelanto li toki Soleso li toki Ito li toki Sona li toki Powapomu li toki Pola li toki Muntolinko li toki Kopasa li toki Intelinwa li toki Kotawa li toki Intelinwe li toki Ulopi li toki Linwa Te Paneta li toki Elepen li toki Pasilinwa li toki Samasa li toki Nijo li toki Intekosa li toki Nowi li toki mute mute. toki pi ma ale ala mute li lon. taso, jan ale ala o toki kepeken ona. ona mute li ike tan pali ona. ona li ante lili e toki tan ma suli Elopa. jan mute kin li pilin e ni: toki pi ma ale li ken moli e toki pi jan toki pi mute ala. ale ni li ike! a pona. taso, ona li awen lon. ale ni la, toki Asuwilo li toki pi ma ale ala li ante pi toki Ito. jan Kasiju Kola li pali e ona lon tenpo sike nanpa 1910. jan Kasiju Kola li wile wan e toki Ito e toki Epelanto. (toki Ito li jan lili pi toki Epelanto li ante e toki Epelanto.) toki Asuwilo li kama la, jan Kasiju Kola li kepeken nimi ante. nimi ante ni li “jan Epelema.” tan seme la, ona li kepeken nimi ante? tan seme la, ona li pali e toki pi ma ale ala sin? ni li ken: jan Kasiju Kola li alasa pakala e suli pi toki Ito li wile weka e ona tan pona jan. ni la, jan Kasiju Kola li ken wawa e toki Epelanto. ni li lon ala lon? ale li ken. taso, mi wan en sina en mi tu o sona e sona weka ni: jan ala li toki kepeken toki Asuwilo. ni li ike ala ike? ike ala li ni: tenpo ni la, sina sona e ijo tu wan pi toki Asuwilo! (mi pilin sin e ni tan weka tenpo: nimi pi kon Sulo li ken tan kalama ante li ken tan toki Asuwilo ala. mi o weka ala weka e sona pi toki Asuwilo? mi sinpin e ni kepeken ante pi lipu mi.) sina wile kama sona e ijo ante pi toki Asuwilo la, sina o tawa lipu open ona! (o sona e ni: jan Kasiju Kola li sitelen e lipu ni kepeken toki Kanse.) wile la, o tawa lipu ni: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:L%27Adjuvilo.pdf <a href=\"#fnref:95\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:96\" role=\"doc-endnote\">\n lupa ni li lupa pi tawa tenpo. lupa li wawa! lupa li tan pana pi ijo wawa ni: ona li kon wawa tan ma pi wawa tenpo a. kon wawa ni li ken e ken sin tawa jan. ken sin ni li tawa tenpo. tawa tenpo la, jan pi ken ni o ken ante e tenpo ona! ni li lon pi lupa ni. kon wawa li pana e lupa wawa ni la, jan o tawa ona tan ni: ona li ken ante e ijo pi tenpo ona. lupa ni li lon ala. ni li sona sin ala. lupa li tawa jan la, wawa lupa li wawa ona a. jan Apeja li kepeken lupa lon pali musi tawa ni: lupa wawa li pana e pilin pi wile pi tenpo ante tan jan Apeja. lupa li kama tan wawa nasa pi pana kon. kon pi pana ni li kon Sulo li kon Luna. a. ni li kon nasa wawa tan lipu kalama tawa Suwi Moli. (sona ale pi tawa tenpo ni en sona ale pi kon wawa pi lupa wawa ni li lon sona pini nanpa mute mute mute mute luka luka tu tu li lon sona pini nanpa mute mute mute mute luka luka luka kin.) <a href=\"#fnref:96\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:97\" role=\"doc-endnote\">\n mi kepeken ilo mute. ilo mute li lon tomo jan. ilo li ken pona e jaki tomo mi. jan ante li ilo ante. ilo ona li seme? ilo sona li ilo ken. ilo sona li ken alasa e sona ale. pali mute sina li tawa ona kin. sina ken lukin e lipu ale kepeken ilo sona. sina ken pali e sitelen sitelen kepeken ilo sona. sina ken toki tawa jan lon ma weka kepeken ilo sona. ale ni li wawa ona. taso, nimi pi ilo ni li mute. jan ante li ken e kepeken nimi “ilo nanpa” tawa ona. nimi ni li ken. nimi ni li tan ni: ilo sona pi tenpo weka li tawa pali nanpa taso. ni li lon pi tenpo weka a. taso, nimi “ilo nanpa” li ken kepeken kon ante ni: ilo ni li pali nanpa li lon luka li kepeken nena lili kule. kon ni li tawa nimi “ilo nanpa” pi pali musi tan jan Apeja. ni li tawa linja nimi ni. ilo nanpa la, ni li ilo nanpa pi kon nanpa tu tawa jan Kuntuli. ni li jan pi lon ala li jan pi lipu kalama tawa. (sona pi jan ni li ijo mute li lon sona pini nanpa mute mute mute mute luka luka luka tu wan. sina wile kama sona e ni la, o tawa sona pini ni.) ilo nanpa pi jan Kuntuli li ken toki toki li ken pana e pilin ona tawa jan. ni li ilo pi wile toki lon lawa pali pi jan Apeja. ona o olin toki nasin e sitelen musi e pali musi pi jan ante. jan Apeja li pilin e ni: ona li toki e pali ante la, pali ona o suli tawa jan lukin. ni li lon anu ala anu seme? kama toki o musi ala tawa mi. taso, jan li ken ante lon pilin ona. ilo li pona tawa sitelen nimi pi jan Apeja. ni la, mi tu li ken sama nasin. ilo mi li suli sama. ilo wan mi li ilo nanpa wan. ni li ilo sona ala. ni li ilo nanpa ala. ona li seme? ona li ilo Jutu. ilo Jutu li kulupu e sitelen tawa mute. sitelen tawa ni li open e musi mi. ona kin li open e sona wile mi. mi ken kute e musi kalama e sona sin e lipu kalama e ijo wawa ante lon ilo Jutu. ni ale o pona e lawa mi lon tenpo pi kama ike. a. jan mute li pali e sitelen tawa lon ilo Jutu. jan mute pi ilo Jutu li musi li ken pona. taso, lipu nanpa wan pi ilo Jutu o kepeken pali pi nasin toki mi o kepeken toki telo suwi o kepeken sona pona ale. jan wan pi ilo Jutu li pona mute tawa mi tan ni. ona li lon kulupu pi nasin toki lili. pali ona li sitelen tawa pi nasin toki mi li sitelen tawa pi sona pi toki ante. mi wile lukin e lipu ona pi ilo Jutu tan ni. tenpo la, jan ni li pana e sona pi ma ale tawa jan lukin. nimi pi sitelen tawa ni li “sona sin.” sitelen tawa pi musi Manka li lon kin. ona li pali e sitelen tawa pi pali pi toki pali. sona pi toki mute li lon sitelen tawa ni. pini la, ona li pana e kalama musi suwi kin tawa sitelen tawa. kalama musi ni li pona kute li kalama musi pi nasin toki lili li kalama musi pi toki Kopasa. ona li pana e sona pi toki Kopasa lon sitelen tawa ona tu. (toki Kopasa li toki pi ma ale. mi toki mute e toki pi ma ale lon sona pini nanpa mute mute mute mute luka luka luka. sina tawa sona pini ni la, sona ni li tawa sina.) jan ni li pali pona tawa kulupu li pali pona tawa ilo Jutu. nimi ona li seme? o kama sona! jan ni li jan Alonola. o lukin! lipu ona pi ilo Jutu li ni: https://www.youtube.com/@Aronora/videos <a href=\"#fnref:97\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:98\" role=\"doc-endnote\">\n jan Kuntuli li jan pi lon ala. ona li tan lipu musi taso li tan pali jan. jan li pali musi e jan ni. nimi ona en ona li lon lipu kalama tawa Tu Kuntu. lipu kalama tawa ni li kama lon tenpo sike nanpa 2021. kule Atawan en kala pona Tonyu li pali e ona. (sitelen lili <y> la, jan li ken kepeken kalama /j/ tawa ona.) tenpo ale la, mi wile ala kepeken nimi namako nasa anu sitelen lili nasa. taso, nasin ni li lon nimi la, mi o kepeken ona. jan ale o kepeken nimi wile tawa jan, tawa kule, tawa kala, tawa ijo, tawa ale. mi sama. lipu Tu Kuntu li pona mute tan ijo mute. nanpa wan la, ona li lipu pi suli nanpa wan lon tenpo sike nanpa 2021. ona li ni tan nimi mute ona. nimi ona li mute mute. jan mute li olin e kon ona kin. kin la, lipu ni li jo e nimi mute pi pu ala. lipu kalama tawa ni la, jan pona pi jan Kuntuli li jan Tu. jan Kuntuli en jan Tu li meli pi olin meli. ona li tawa lon nasin suwi kepeken ilo nanpa, kepeken soweli, kepeken ilo ante. ona tu li tawa tomo pi jan ike Ankewi. kon olin ona la, jan Ankewi li ike tawa jan Kuntuli, tawa jan Tu. pona la, pilin en lawa pi jan Ankewi li ante. kin la, lipu Tu Kuntu li kepeken linja nimi mute pi toki Inli. toki Inli li seme? a. ona li toki pi nimi pi mute mute tan ma Juke. mi sona ala toki kepeken ona. taso, lipu mute li kepeken toki Inli. ken la, lipu Tu Kuntu li jo e nimi pi toki Inli tan ni: lipu li wile poki e musi pi toki ante. jan Pata li toki e ni tawa mi: “toki Inli li lon ma Oselija li lon ma Nusilan li lon ma Alan li lon Kanata kin.” mi weka e nena kute mi. mi pana e toki ni: “toki Inli li lon ma mute tan jan utala pi ma Juke anu seme?” jan Pata li weka e sinpin li toki sin e ni: “lon.” sina ken sona e ni: ma Mewika li kepeken toki Inli kin. tan seme la, jan Pata li pana ala e ma ni? ni li tan ni: ma Mewika li ike. jan Pata o, oko sina li lon lipu mi anu seme? mi wile e oko. sina wile lukin e lipu Tu Kuntu la, o lukin e lipu ni: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Tu_kuntu.pdf</y> <a href=\"#fnref:98\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:99\" role=\"doc-endnote\">\n mu. mu li kalama li kalama tan uta soweli. soweli li mu tawa ken toki. mi la, jan li ken soweli la, jan li mu tan ni: toki kalama li tan uta jan. toki ni li mu tawa open ni. jan o kepeken pilin. pilin jan la, ona li pilin e ni: kalama ale li mu. ale li mu la, nimi tu ni o lon ala tawa mi. ni li nasin pi wile lon anu seme? jan mute li olin e nimi tu ni. taso, kalama pi nimi “mu” li suwi suli. suwi pi nimi “kalama” li lili a. (a, ni li pilin mi. pilin sina li ken ante.) ijo seme ante li ken mu? ona ni li nasin ni a tawa pali toki: nimi pi kama mute li mu tawa mi, tawa jan Apeja. pilin ni li wan e ona tu lon open pona pi mi tu. toki telo pi mute suli li mu kin. jan li toki kepeken kon ala la, jan li mu. toki mute li mu a! pona mi li weka mu tan lipu mi ale. a. taso, mu li lon pali pi jan Apeja. mu ona li lili. taso, ona li lon. jan Apeja li pakala e ken pi linja nimi tawa nasin pi musi ala pi sama ale. musi la, mu wan pi musi “wan pali” li linja nimi ni! nimi “mu” li suli ala li mu tawa lipu sitelen. <a href=\"#fnref:99\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:100\" role=\"doc-endnote\">\n ilo Jutu la, jan Misali li pali e sitelen tawa wan ni: jan Misali li toki e nimi “ni li kasi” lon ona. nimi ni li kama pi tenpo mute. jan li ken musi pilin tawa nimi ona ni. musi ni li ken. jan Apeja la, mi sona e musi weka ona tawa nimi ni. ken la, ona li pali e nimi ni tawa ni: ona li ken musi pakala e uta musi pi jan ante tawa nimi “ni li kasi.” <a href=\"#fnref:100\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:101\" role=\"doc-endnote\">\n jan ale li pilin e ni: kule wan li kule nanpa wan tawa ona. pilin mi li ni: kule mi nanpa wan li pimeja walo. taso, jan Sete li pilin ala ni tawa kule suwi ni. (sina sona ala e jan Sete la, o tawa sona pini ante. nanpa pi sona pini ni li nanpa seme? ona li…. a, nanpa ni li weka tan mi, tan lawa. ni li pona. tawa ni la, o ni taso: sina ken lukin e sona pini ale lon lipu mi. ni li suwi.) kule nanpa wan a tawa jan Sete li kule pi loje walo anu kule jelo. ni li jelo anu seme? walo loje li ike lukin kin. a. ona o olin taso e ijo pi wile olin ala. ni li nasa ona tawa ijo mute. ona li pana e pilin ike ona tawa lipu ona kin. lipu ni li jo e pilin ona tawa kule, tawa nasin ante kin. lipu ni li ni: https://jan-sete.neocities.org/ taso, jan Sete li kama sona e lipu pali ni la, ona li toki e ni: “mi o ala e lipu! ni la, jan ala o sona e pilin mi tan lipu.” tenpo pi ken lukin sina la, sina ken ala ken awen lukin e lipu ni? ken ala la, ale o suwi. mi awen pana e pilin ike ona tawa sina. mi pana e ni lon lipu ni! jan Sete li ken ala weka e nimi tan lipu mi! pilin nasa ona pi nasin ante li seme? ona li ni li mute. nanpa wan la, jan Sete li olin e mani. ona li olin mute e ni. kin la, nanpa tu la, ona li wile ala pini e pali pi tomo sona ona. (ijo ni li ike ala. taso, ona li nasa lili tawa kulupu ona, tawa kulupu mama ona. mi ike pilin ala tawa ona tan ni. tenpo sike ni la, pali pi jan Sete li wile ala e pini lipu pi tomo sona. pini lipu li weka la, jan Sete li awen kama jo e mani suli tan pali nasin ona. o pona!) nanpa tu wan la, jan Sete li nasin e alasa pi kulupu lawa weka. (a! ni li ken lon e toki nasa ike kin! sina ike, jan Sete o! tan seme la, pilin nasin sina o ante tan jan ale?) ale ni li ken li lon. taso, ijo ni li lon kin: ona li pona li jan pona tawa mi lon tenpo sike suli. pona o tawa sina, jan Sete o! taso, pilin mi la, o lili e moku sina pi nasa telo. o pilin insa e ken ike pi nasin Milanta. tenpo kama sina o ike ala e pona nasin e wile musi sina! o mama e linja pi anpa lawa a! <a href=\"#fnref:101\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:102\" role=\"doc-endnote\">\n tenpo li ken ike. sina wan li sona ike la, sina sona ala e ike tenpo. a mi musi tawa sina. sona li suli ala la, ona li ken pona kin. suli o tawa tenpo. taso, ken ike pi tenpo jan li lon. pali o ken pakala. pakala o tawa tenpo jan. ike pilin jan li lon sin tan ni ale. tenpo pi pali pakala pi ike pilin jan li lon li wile e tenpo ni: jan li ken ala lon poka soweli. jan Apeja li ni. jan Apeja o wile e soweli ona. ona li lon poka la, soweli en jan li suwi e ona ante. tenpo pakala o pini tan open pi poka ni a. jan Apeja li suli e ken poka. ona o kama sin. tenpo taso pi jan Apeja li tenpo pana. jan Apeja o wile pana e tenpo taso ona tawa jan pi pana pona ken. jan pi pana ni li lon e pona ona! jan pi pana ni li soweli pi jan Apeja. soweli ona li lon poka la, pona suli o lon a. mi wile e ni. sina wile e ni. jan Apeja li wile sama. tenpo pi jan Apeja li kama tenpo soweli tan ni. kin la, jan Apeja li pana e nimi “jan” tawa soweli ona. soweli li jan ala jan? a! mi o pana e nasin ala! wile pana mi o musi suli tawa sina. pilin ni o tan sina taso. sina ken alasa e nasin ni. awen la, pona soweli li anpa e pona ante. <a href=\"#fnref:102\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:103\" role=\"doc-endnote\">\n kon olin li mute. nasin olin li mute kin. olin ale li awen sama ala. olin ale li tawa nasin ante. kule olin li tawa ni. kon olin en kule olin li tawa mute li tawa jan. pana olin li ken mute. nasin pi pana ni la, jan sona o alasa. ona ale li alasa e tan pi pali olin. olin o jo e pali mute pi jan olin ale. olin li wile e ni e pali ni. pali pi wile ona li seme? wile pi nasin olin o ni: tenpo mute en nasin mute en pilin mute o ante o weka tawa. ni o nasin ala nasin? kon ni en wile ni pi pali olin o pona taso ala. ona li ken pona ni tawa jan mute. ni li ken li ken mute. taso, jan mute ante a la, ale ni o ken ike mute kin. ni li nasin ona. wile olin ni en kama olin ni o tawa ona taso tan seme? ni o lon kepeken seme? tawa ona ni la, olin li pona taso ala. tawa ona ni la, nasin olin en wile olin li ken open e pilin pi nasa suli e pilin pi jaki lili. tenpo ona li suli ala. tenpo ona li tenpo taso ni: lon jan li jo e pali ike mute e ijo suwi pi mute ala. jan Apeja li lon pi kulupu jan ni. ona ale li wile suwi taso. wile ni o lon. wile li ken. a. taso, wile ni o lon taso ala. jan Apeja li tan wile ni a. jan Apeja li wile e ante. mi kin li ni. mi sona e wile pona pi tenpo sin kama a. ona sin o lon. jan Apeja la, olin ona li tawa weka tan olin pi jan ante taso. jan Apeja la, wile olin ona li awen weka ni. weka sin kin o sama pali wile pona ni. weka pi olin ni pi kon wan la, olin pi kon sin li tawa jan Apeja. jan Apeja li ken pona pilin tan kama pi olin sin. olin sin ni li mute mute. ona ni li sin e pona pi jan ale. jan Apeja li ni kin. ona o sin o kama sin. <a href=\"#fnref:103\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:104\" role=\"doc-endnote\">\n mi en jan Apeja li lon tomo sona la, tenpo sona li lon. ni o sona pi pali kama mi. mi wan li kama nasa tan pali mute. jan Apeja li olin taso e pali pi tomo sona tawa tenpo sona ona. ona li pana sona tawa jan Apeja. ni li pona tawa ona a. mi o wile e open ken pi sona mute ni. suli la, ona o tawa jan mute o tawa mi ale. nasin ni li sona. kon ona li sin. taso, kon pi nimi “sona tenpo” li seme? jan Apeja o kama nasin e tenpo anu seme? ona li wile sona e tenpo seme tawa ijo seme? ijo ni li ken kon ona: ona li tenpo e sona la, ona o kama e suli pi sona ken ona. o ala. ala ona li sona tenpo pi seli pilin. pilin ni li kepeken lawa. ni li suli tawa open ni: lawa pi jan ale o tan pilin seli suwi tawa lawa pona. ni li ken e sona tenpo. ona o tawa lawa. taso, lawa pi jan Apeja li nasa. nasa pi jan pali ni li tawa open tenpo ona. nasa ona li lon e kepeken pi nimi nasa e kepeken pi pali pilin insa e kepeken pi wile olin pakala. ona tu wan li pakala e pona insa. ona ale ni li awen lon tenpo pi moli ala. taso, moli pi jan Apeja o pini taso e kepeken jaki. nasa ona li pini sama. a. nasa ni li ken ala ken e tan pi moli ona? nasa pi jan Apeja li mute mute la, nasa ni li ken suli e wile moli tan jan pi pana moli anu seme? ona o ala. ona li ken. ona o tan jan ale a. ike suli li tawa nasa nasa. nasa kin li ike kin. ni li ike ona: wile kulupu li jaki ni: jan o nasa la, jan o len e nasa ni. mi sona e suli pi nasin pona ni. mi ni. nasa mi li mute li lili ala. taso, mi len e ona. len ni la, jan ala li sona e ni: lawa mi li nasa taso. ale li nasa pona. <a href=\"#fnref:104\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:105\" role=\"doc-endnote\">\n ni la, jan Apeja li toki tawa jan Pijana kepeken pali musi ni. mi ken ala sona e ken ni: jan Apeja li wile awen e nimi ni lon pali pona ona. ni li ken: tenpo sin li kama la, jan Apeja o weka nimi linja nimi tan ona. taso, jan Apeja li ken ala ante e pali lon tenpo ni. ni la, linja nimi ona li awen. ni li pona. jan mute en mi wan li ken ni: jan li lon e pali pona li ike pilin tawa pali ni tan ni: ken ike li jaki e lawa jan. ni li jaki e lawa mi. lawa mi li pana e pilin sama ni: “pali sina li pona taso ala! pali sina li ken ike tawa jan wan! ni li ken la, o pini e pali sina. ni li ken la, o pakala taso e pali ale. jan ala o lukin pali jaki. jan li lukin e pali sina la, jan o ala e ona kepeken tenpo lili.” lawa mi o ala! ni li pilin insa jaki. taso, ona li awen. mi o ni taso tawa pilin ike ni: mi pini e kute. pali li ken jaki. tenpo ale la, jan wan li olin ala e pali sina. ni o lon tawa ken. taso, ni o pakala ala e pali ken sina. pali sina o awen o kama kin. weka ante li lon e awen pi pali ona la, jan Apeja li weka pona. sin la, o tawa linja nimi. nimi pi jan Pijana li lon poka pi nimi “o” ni li tawa ante nasin ni: kon pilin pi jan Apeja li kama ante tawa jan Pijana. linja nimi ante la, pakala pilin taso li tawa jan Pijana. taso, nimi sin ni li open e ante. kon sin li kama li ni: pona en olin ante li tan lawa pi jan Apeja, li tan uta pi jan Apeja. ante ni o awen ala awen? pini pi jan Apeja li kama e tenpo pilin sin anu seme? mi tu li sona e moli ona. ona o moli ala la, seme o tawa nasin pi jan Apeja pi jan Pijana? ijo wan ni li ken: ona tu li lili e ike pini. ijo wan ni li ken kin: ijo ala li ante. <a href=\"#fnref:105\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:106\" role=\"doc-endnote\">\n kulupu pi nasin toki lili li toki e jan sin tan pali pi sijelo jan la, ona li jan sin tawa kulupu mama la, kulupu li kepeken nimi “jan lili” tawa ni. mi ni kin. ona li ni kepeken suli ala pi jan sin mama ni. ni li nasin pi jan mute mute. taso, ona o nasin suli o nasin pona anu seme? “jan lili” ni li awen lili ala kepeken tenpo. jan li jan lili tawa mama ona la, jan li jan suli tawa jan ale ante la, ni li ken nasa tan nasin nimi. nasin ni o tawa ala tawa ona? jan pi mute nasa li open kepeken nimi ante tawa kon ni sama. nimi ante ni li nimi “jan kili.” jan kili ni li jo e sijelo kasi ala! nimi ni o tan kon open pi kulupu nimi. jan li jan kili la, ona li kili pi mama pi jan ante. kin la, jan li ken awen kili lon tenpo pi suli ona. (jan li suli li lili lon tenpo sama la, kon pana li ken nasa.) nimi “jan kili” o weka e nimi “jan lili” tawa jan sin pi sijelo jan pi kulupu mama. mi ken wile e ante ni. taso, ona o kama ala tan: mute pi jan pi kepeken nimi “jan lili” li suli mute. jan li lukin e nimi “jan lili” la, ona li lukin e kon wan taso. jan li lukin e nimi “jan kili” la, ona o alasa pilin e kon ken pi nimi ni. tawa ona la, “jan kili” ni li jan sin pi kulupu mama anu jan pi kasi sijelo. musi. <a href=\"#fnref:106\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:107\" role=\"doc-endnote\">\n mi o olin ala e jan. jan ni li jaki mute li jaki tawa mi. mi taso o ante. lawa nasin mi o kepeken pona olin. jan mute li toki e ken pi tenpo mute tawa ni: “tawa weka pi tenpo mute o pona e ike ale.” jan ni li sona ala toki. jan ni li sona ala pilin. sona ona li sona kala. pali musi en linja nimi ni la, jan pali Apeja o kama pilin e sona ike ni a. moli li olin. olin li moli. olin li awen moli. awen ni li tan ni: mi mute li moli e ona. seme o tawa tan ante moli ni? mi o seme tawa sin pi weka ona? ken taso pi mi mute li ni: mi o sama olin kepeken nasin mi. mi ken sama olin. mi sama ona kepeken ni: mi tawa jan. mi sike e jan. mi pana e pilin insa nasa tawa sijelo jan. mi awen lon poka jan. kin la, jan li open pona pilin tawa mi la, mi tawa weka tan ona kepeken wawa ike seli. mi o seli e ken olin ale. o tawa lupa pimeja moli. o weka wawa o awen weka ni. jan Pijana o ni! jan Powe o ni kin! jan Alasa kin o ni: ona o jan pi lon ala. jan pi ken olin en jan pi wile olin li lili e lawa jan. ona ale li seli e wile pona. ona li sike utala. jan li kama jo e olin tawa tenpo lili. tenpo lili li lon e jan lili. taso, olin open li moli kepeken tenpo ala. tenpo sin li tawa ona. tenpo o wile e olin pi awen ala tawa jan lili sin. ale li utala taso e lon pona. <a href=\"#fnref:107\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:108\" role=\"doc-endnote\">\n tan seme la, jan Apeja li toki ike tawa mi? ona li sona e ala pi pali mi tawa tenpo sike ni. ona li wile e ni kepeken ike: mute pi pali mi en mute pi pali ona li nanpa sama. taso, mute ona li ale luka luka! mi wile e tenpo sike ale tawa pali pi nanpa ni. weka pali li tan ike mi ala. ijo ike mute li pakala e nasin pali mi. jan olin pi jan sama mi li moli lon tenpo poka! moli ni li nasa e wile pali. kin la, tomo pali mi li weka e mi tan kulupu mani ona. ni li lili e mani mi. mani mi li lili li weka la, mi ken ala kama e moku e telo e tomo lape. ale ni li jaki e ken pi pali musi. kin la, moli pi jan Apeja li pini kin e wile pali. a. jan Apeja li ken ala sona e ike tan moli ona lon tenpo pi linja nimi ni. jan Apeja li sitelen e ona tawa tenpo pi weka ala. taso, kon ona li awen. o pakala e sina, jan Apeja o! ale o sama sina tan seme? jan ale o sama sina tan seme? o toki ala! pona. moli ona li lon e toki ala ni. a. mi olin e weka ni. taso, weka toki li pana e suwi tawa mi wan. <a href=\"#fnref:108\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:109\" role=\"doc-endnote\">\n nimi tu ni o lon poka pi ona ante kepeken pilin musi anu seme? nimi “pona” li kepeken kon ante tawa nimi “olin.” ona li sama ni: kon pi nimi “lete” en kon pi nimi “seli” li lon kon sama nimi ni tu. a. ilo sitelen pi jan Apeja li pali pakala. ona o sitelen e nimi ante ni taso: “pali sin sina o awen pana e ike olin tan tenpo mama.” (sona pi nimi ante pi linja nimi ni li lon sona pini ante. sona ni o tawa sina tan wile la, o lukin e ona e sona pini ni ala a.) ni li pona. ni li ken. sitelen lili pi nimi “pona” en sitelen lili pi nimi “ike” li lon poka ona. a! jan Apeja li sona ala kepeken ilo ona! tawa ona la, mi o toki taso e ni pi tenpo mun weka: “o ken e ni: mi sitelen e nimi pi wile sina tawa pali musi ni! sitelen nasin sina o weka.” jan Apeja li ken ala e wile ni. ken ala la, pali ona li jo mute e ike suli ni tan sitelen pakala. <a href=\"#fnref:109\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:110\" role=\"doc-endnote\">\n mama pi jan Apeja li pona tawa ona. ni li tenpo mama pi jan Apeja. mama ona li jan tu. mama ale ona li suwi e ona. mama ale ona li olin e ona. tawa tenpo mi ale la, jan ike Apeja o alasa lon e ni: mi kama pakala e pilin mi tan ike mama. jan pona o alasa pakala e pilin sina tan seme? mi alasa ala pakala ni tawa jan Apeja. a. mi o toki ike ala tawa jan pi moli taso. jan pi moli taso o jo e nimi suwi taso. (lawa ni li lon tan seme? jan seme li lon e ona? ona li lawa jaki pi suli utala mi.) tenpo mama li suwi tawa jan mute. suwi ona li suwi. pona pilin ona en suwi pilin ona la, jan o toki e kulupu mama ike e tenpo mama. mi pi ijo ni o toki taso e pona pi lon ala. jan ala o wile kute e pali ike sina. ona ale li kute e suwi e suwi suwi. ona o pilin e ni: ale li pona tawa ijo ale, tawa jan ale! sona pi ni ala li pakala e len nasa ona. sinpin jan li wile pilin e ken suwi. o weka e len sinpin ni. a. mi weka ala weka e ona kepeken sona pini ni? wile mi li ken wile ni: kulupu mama pi jan Apeja li tawa mi. mi wile e kulupu wan. ona o wile e mi. ike kulupu li weka pi jan pali sona. mi jan ni. ona o jo e mi kin. a, kulupu ona li wile weka tan weka pi sona pilin. pona la, ni li ken kama ante li ken kama pona. jan pona o tawa kulupu pona. ona o wile e pona ni a. mi ni a. wile ona li ala la, ona o ante taso a! mi ante tawa wile ona. mi mi e mi. ona li ona e ona. ante ona o kama. o kama tawa mi. <a href=\"#fnref:110\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:111\" role=\"doc-endnote\">\n mi ken ala kulupu. mi ken ala kulupu e jan. kulupu ale li tawa pakala. kulupu mama mi li ni. mama wan mi li tawa weka. mama mi ante li olin pakala e kon mi e sijelo mi. moli ona taso li pini e wile pakala kepeken pali utala. jan Pata li jan sama mi taso. ona kin li tawa ala mi. moli pi jan olin ona li jaki e pilin ona tawa jan ale. (a. mi sona e ni: moli pi jan olin ni li tan pali mi. taso, mi ken awen pilin ike tawa weka pilin pi jan Pata. jan olin li kama li weka. jan sama li tawa tenpo ale a!) kulupu jan li ni. mi ken kulupu taso e soweli. a soweli li lon. ona li olin e sina kepeken pilin jaki ala. sina ken ike mute. taso, olin soweli li awen. sina ken weka e mani sina ale. soweli li awen olin. ona li suwi li pona tan olin awen ni. jan ale li wile e ni e soweli pona. (soweli mute li ike. soweli taso pi ken pona o tawa jan o tawa tomo jan kin. soweli ante o lon weka.) mi wile soweli. mi wile pipi. lon pipi li lili pi pona mute. pipi li moku li lape li moli. ale ni li tawa tenpo suno wan. taso, tenpo suno mi li mute. tenpo mi o jo e pali e pilin e open pakala sijelo. jan li kepeken ike suli. mi o lon ala. mi weka tan ma ni tan wile. mi o ni. taso, pali mi li wile ala ken e pali sin pi wile lon. ni la, mi lon. <a href=\"#fnref:111\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:112\" role=\"doc-endnote\">\n wile sona o suli tawa mi. mi wile e sona la, ni li sona ale a. ma mi lili tawa jan. ma jan li lili sama. lili ma li ken e sona len pi mute ala. sona len o lon o tawa mi! tawa pana pi sona len la, mi o alasa mute e lipu nasa. lipu ni li ken nasa tan kon ni: ona li kepeken nasin pi ike ken li kepeken toki pi weka sona li kepeken nasin pali pi ken jaki. lipu ni li seme? nimi ona li seme? ona li seme? mi jo ala e sona ni tawa lawa lili mi. mi ike! ike! ike! jan ike taso li alasa ala e lipu pi wile ni. mi toki tawa jan Apeja kepeken wile mi pi lipu nasa ni. mi pana e wile ni tawa ona kepeken uta toki ni: “sona len o tawa mi. ona o lon lipu pi ken nasa taso. lipu ni li tawa tenpo weka suli li tawa jan pi wawa sona mute. nimi ona li lon la, o pana.” ike la, mi pana e uta toki ni la, jan Apeja li len e kute ona kepeken luka ona tu. jan utala li tawa mi li weka e mi tawa lupa pi tomo pali pi jan Apeja. jan utala li mu mute ni: “kulupu lawa li lawa e weka sina tan tomo ni! o kute e lawa ona!” ni li musi mute. mi sitelen e lipu mute tawa jan Apeja. taso, jan Apeja li toki ala e lawa sin ni lon lipu ona. a, mi jo ala e lipu sitelen tan jan Apeja. ni o tan pakala pi kulupu pi pana lipu. mi o mani ala e ona tan ike suli ona. awen la, ni li suwi. alasa mi pi sona sin len li awen. <a href=\"#fnref:112\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:113\" role=\"doc-endnote\">\n sina o nimi e jan! jan li jo e nimi. ona li kama jo e nimi tan pana jan. taso, tenpo mute la, pana ni li tan jan ante taso, li ken tan jan mama. mi wile ante. mi wile nasin kala. nimi pi nimi nimi la, mi o nimi e mi! ni li lon e kon ni tawa nasin: nimi mi o kute e pali mi e olin mi e pilin nasin mi. mi weka e nimi open mi tawa ni: ona li tan mama mi li tan jan ala kin. mi o suli ala e nasin mama kepeken nimi mi. nimi pini ni pi awen weka li nimi seme? ona o nimi pi ken ale. (lawa mi li jo ala e nimi pini tawa tenpo sin ni. mi olin e weka. nimi ni o moli o awen moli tawa jan.) mi kepeken nimi mute tawa jan! tenpo weka mi la, nimi pi kepeken mi li Ala li San li Jeko li Elen li Solo li Kinsi li Jose li Asipin li Tensele li Sapilola li Lupi li Pinili li Kentala li Tunpeton li Sepelen li Supalu li Pupu li Kan li Miwawa li Linkon li Pasila li Api li Penson li Molisiki li Eman li Kowi li Juni li Talu li Luka li Apeja li Kijetesantakalu li Jami li Sasali li Alapin li Simon li Winson li Kapa li Ose li Jalan li Nepelen li Pita li Iki li Soso li Tasuju li Papa li Sipi li Oken li Anakin li Asoka li Opiwan li Luke li Waka li Kamilija li Ten li Konoko li Suki li Katala li Lope li Elon li Akali li Jupita li Ana Matana li Inata li Panela li Tako li Jolin li Lupi li Pono li Kalasuno Kakejama li Sesa li Nemo li Nipokako li Linlinsa li Loko li Topo li Mako li Pokiton li Man li Manako li Mimi li Monsuta li Usin li Itatoli li Puke li Amelika li Monsi li Mekumi li Pu li Kewale li Pokemon li Nintento li Tatopun li Akosoloto li Mini li Misisan Papaku li Sasuke li Panta li Mesa li Kasanowa li Pikon Olo li Ukelele. nimi ni li nimi mute. mi o kepeken nimi wan tawa seme? jan o weka e ken nimi tawa seme? jan seme li lawa e lon pi nimi wan? tan pi nimi ken li ni tawa mi: mi wile ala ijo wan. mi wile ijo mute. mi wile jan mute. wile ni la, mi wile e nimi mute. wile o lon. <a href=\"#fnref:113\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:114\" role=\"doc-endnote\">\n waso li ijo pi tawa sewi. waso li mama e waso lili sin tan pana pi sike mama. mi tawa waso lon sewi. mi ni tawa ni: mi tawa kepeken ilo tawa pi tawa waso. waso li ijo pi ken tawa lon sewi. luka ona li jo e kon tawa ken ona suli ni: luka li tawa e kon tawa ni: kon li ken e tawa sin ona. waso mute li lon. taso, waso li musi tawa sona ni. ona li seme e sona weka? sona weka li weka e len pi sona wawa a! ona li ni li ken kama kulupu: waso li akesi. a! mi toki e seme? ona li tan ni: tenpo pakala pi pini mute la, akesi pi suli suli li lon ma li lawa e ma. taso, kiwen sike ma suli li tawa tan pimeja weka suli. kiwen sike li utala e ma ale tan kama ona. kiwen sike suli ni li lon ma la, kalama li pini e ken kute ale. kiwen sike ma suli li kama la, ko seli li len e selo ma. seli wawa li moli e akesi suli ale e akesi mute e soweli mute e pipi pi mute lili e kasi mute e kala pi mute lili. tan pi moli mute ni li weka suno. suno li weka la, kasi pi pana moku li moli kepeken tenpo ala. kasi ni li moli kin la, moli ale ante o kama lon. taso, kulupu mama pi akesi suli ni pini la, akesi lili li kama lon kin. ni li kama lon tan ante pi open lon, tan weka pi akesi ante. kon sona insa pi akesi lili ni li sama kon sona insa pi akesi suli ni. taso, akesi lili li lili a! seli li moli e akesi suli ale la, akesi lili mute li moli ala li awen. tenpo o weka o sin la, akesi lili ni li ante mute tawa ken wawa ni sin: akesi lili li ken tawa lon sewi kepeken luka ona! ante ni en tenpo kama la, akesi lili li ijo ante li kepeken nimi “waso.” ijo ni li waso! o musi. pini ona la, waso ale li waso li akesi kin. <a href=\"#fnref:114\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:115\" role=\"doc-endnote\">\n lon jan la, ale lon jan li wile e ike. ona mute o sewi e ilo sona ona anu ilo nanpa ona. ona li tawa ala nena ma lon noka kepeken palisa kasi. ona li wile taso e nena sike e palisa selo. mi ike pilin tawa ni. mi wile sama ni. wile en pilin li ken ala ken lon kin? ona li lon jan ni la, mi jan ni la, mi o seme? jan o nimi e mi kepeken pali. taso, tenpo suli la, mi pali ala. jan li ken nimi e mi kepeken olin. taso, jan olin mi li jan ala. jan Powe li kama olin ala e mi. jan Powe li wile e olin sijelo. mi wile e olin lawa. jan Powe o mu ni: “o ante e sina.” a, ni o ken ala lon mi. ona li weka pakala e tenpo sike mi! a, selo ona li suwi. ona li jan pi sona lipu mute. uta ona li suwi lukin kin. a. uta o ijo sijelo pi wan taso ala. ijo ale o pona o suwi a. jan Powe li wile e ni pi pali sijelo mi: mi o uta e sike ona. ni li wile mi ala. pilin mi li nasa. nasin Ojuta li jaki tawa mi. olin mi li kama ala tan pali mi ni. tenpo mute la, mi ike e ni tawa tenpo mi. jan Monsuta li ante e ike pilin mi. ona o pana e sike pi sitelen tawa. sike ni li musi pi nena kasi ni: nena li kule e kasi ona kepeken telo anpa. nena pi laso loje en linja pan jelo en sewi laso pi suli lon en supa kili li tawa ni. ni li lon mi. nena ma suli li lon. ona mute o pakala lili e nena noka mi kepeken suli ona. nasin nena li tawa linja. nasin linja li sike e sewi pi ma nena. nena li lete. ma sewi pi nena suli li jo ala e kasi suli. kasi lili linja taso li lon. soweli ale li awen weka. akesi ala li tawa. lon taso o ken e tawa waso. a. lukin mi li oko e waso wan lon sewi. nena li pona li pona e mi. nena suli mute li open seli. <a href=\"#fnref:115\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:116\" role=\"doc-endnote\">\n nimi “taso” o tu taso e linja nimi anu seme? tenpo mute la, jan o kepeken nimi ni sama nasin ni: “taso, sina wile e walo telo seme?” taso, nimi “taso” li ken lon monsi pi nimi ante. nasin ni li ken sama ni: “mi taso o wile e walo telo.” a. ni li lon li pona toki. taso, nasin wan ante li lon. nasin ni li ken e nimi “taso” lon poka pi nimi pali ante ala. jan li toki kepeken nasin ni sama ni: “sina o taso e telo. taso o ike tawa telo walo.” ni li nasa! taso, ona li nasin toki pona. nimi “taso” li kepeken kon pi ante lili tawa nasin nanpa tu wan. jan Apeja li sitelen sama. jan pali la, nimi “taso” li open e linja nimi. (tenpo pi sona pini la, mi sitelen e nimi “jan pali” la, mi o wile toki e jan Apeja. sina sona e ni anu seme? ala la, sina o jan pali ala.) nimi “taso” ona li nimi taso lon open toki. nimi “taso” li taso lon ni. ni li pona ala pona? (a! mi toki sama jan Apeja! mi sitelen kepeken nasin toki nasa ona.) ijo li taso la, ijo ni li wan taso li lon poka ala pi ijo ante. ni la, sina ken kepeken nimi ni tawa kon ante sina pi lipu sina. o taso ala e kon pi nimi “taso!” mi tu taso o wawa e kepeken ona. <a href=\"#fnref:116\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:117\" role=\"doc-endnote\">\n jan Miwawa o, sina seme? (sona mi pi jan ni li lili taso. taso, mi o pana e sona mi ni tawa sina pi awen lukin. sina o kama jo e ona. sina o wile e ona tawa sona pi lawa sona sina a. o kama jo. kama jo ken ni li ken kama pona tawa sina la, sina o tawa sona pini nanpa mute mute luka luka luka. sona pi sona pini ni li lili kin. taso, sina la, ona li ken musi sona lon ken. tan seme la, sina awen lukin e sona pini nanpa ale luka luka luka tu? sona pini ni li ni! o pini e lukin! o tawa sona pini ante! mi pana e ona tawa sina. o tawa ona. o lukin ala e sona pini ni. sona pini ni li pona ala tawa ken sona pi jan Miwawa li sona pini pi ilo ala. o tawa. a! sina awen lukin kepeken ike nasa! oko sina li tawa weka tan seme a? mi pana ala e sona sin e sona pona sin. toki mi taso pi sona pini ni li ni: o lukin ala e sona pini ni. o lukin ala! sona pi sona pini ni li wile e ni taso: sina tawa sona pini ante. sina tawa ala la, sina kute ala e wile ona. sina ike tan ni! sina ike. ni li ken pi lawa sina. sina pilin pi musi mute tan awen lukin sina anu seme? jan ala li musi tan pali ni. mi musi ala tan ni. awen sina li kama ike mute. o tawa. o tawa! o awen ala! ni li toki pi musi ala. o tawa! sina wile e ike anu seme? awen sina o pakala. sina o tawa o wile tawa. tawa sina li awen weka la, mi toki taso e nimi pi mute wan tawa sina. nimi ni li ni: o tawa! mi o open e pana mi ni. o toki ala e ni: mi pana ala e ken sona mi tawa sina lon open. o tawa! o tawa! o tawa! o tawa! o tawa! o tawa! o tawa! o tawa! o tawa! o tawa! pona! sina tawa ala tawa? a! sina tawa ala tan pakala! sona pini ala li ken tawa e sina anu seme? sina ike taso tawa mi. o tawa weka tan sona pini ni. o tawa! sona pi jan Miwawa o lon ijo ante! ijo ni li pana ala e ijo pi jan Miwawa tawa sina. ijo sin ala li kama! sina ken awen lukin e nimi ni mi. ni li ken. mi wile ala e ni. taso, ona li ken. taso, sina o sona mute e ni: tawa ala sina li pakala e ijo wan taso. ijo pakala li tenpo sina. sina jo e tenpo pi mute lili lili lon ma pi mi mute. sina ken kepeken tenpo sina tawa lape. sina ken kepeken tenpo sina tawa alasa sona. sina ken kepeken tenpo sina tawa musi sijelo. ijo mute li ijo pona tawa weka tenpo. ante la, sina ni ala. sina kepeken tenpo sina tawa lukin pi sona pini ni. a. ike sina la, sina kama jo e ijo pona ala e ijo sin ala tan weka tenpo ni. awen sina la, ijo sin taso li ni: sina o kute e nimi ike mi tawa sina. sina kama pakala taso. sina pakala taso e tenpo sina. sama ni la, tawa ala sina la, tenpo li kama jaki li kama lili kin lon sin. sina pakala e tenpo la, tenpo li pakala e sina. jan seme li musi kalama tan uta ona lon tenpo ni? a a a a a a a a a a a a a a a a a a!) <a href=\"#fnref:117\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:118\" role=\"doc-endnote\">\n ni li tenpo lete pi ike pilin mi. suno jaki li seli e ken ona. len lete o lon tan ni. len lete o lon kin tawa kama lete. len ni li seli e sijelo. ona li tawa sijelo la, ona li pona. lete ni li tawa musi pali. lete ni li tawa ni pi kon sona musi pi jan Apeja: lete li sike e nasa ike. len o lon mi tan ni. mi wile ala lete. seli o tawa pilin mi. weka len la, selo mi o sike sike a. len li tawa anpa. luka o luka e ko ken. nena li lon. sike li lon. nena li suli. sike li suli. nena li sike. sike li nena. nena sike en sike nena li kama tan lete pilin sin. mi suwi a. jan o suwi e mani ona. jan o suwi e ilo ona. jan o suwi e sona ona. ni tu wan o suwi ken. suwi ante o tawa mi o tawa jan Apeja pi pali musi. nena o kama kiwen. sike o jo e telo ala. ni li ken tawa lupa sijelo. lupa sijelo o suli tan pali. lupa li jo e telo tawa ni. pona nasa li lon ona mute. palisa o tawa lupa ni. pana palisa li mute e ken pi pona nasa. mi ni. mi kepeken palisa mi. nasin pi kepeken palisa li ni tawa ken mi: mi o luka e palisa kiwen la, mi tawa anpa e nena ike sike tan pilin lete. palisa li pana e telo pi kasi nasa telo tawa lupa lete ni. telo kasi li lili e ike lete. taso, kasi taso li pini e ike lete ale. pilin seli o tawa weka ike ni. ijo mute li ken seli ni. seli kasi li open e pilin seli. kiwen pimeja wawa li open e seli pilin kin. taso, sijelo jan o seli la, seli kama ni li seli pona tawa pilin mi anu seme? a. tawa ni la, jan o jo e sijelo jan. kin la, sijelo ni o moli. (jan pi moli ala li wile ala seli.) jan o alasa e sijelo ni kepeken seme? seli o kama. lete li ike. wile mi nanpa wan li ni: mi o seli e jan Kipisi. taso, ona li moli lon tenpo ni. tenpo kama la, moli sin o ken ala. jan ala o kepeken moli tu! jan ante o tawa seli sijelo. mi wile. mi pana e ken wile ni mi tawa jan Apeja. ona o olin ala e wile mi. “lawa insa sina li kama pakala anu seme? sina alasa ala alasa moli e jan? alasa la, mi o pana e sina tawa lawa pi kulupu lawa!” a. jan Apeja li ken ala sona e ante pi ijo ni: musi toki en toki suli li sama ala. mi o toki ala e musi tawa ona. jan seme o seli tan sijelo? jan Apeja o ni a! mi musi…anu seme? ona li sijelo seli la, ona li seli pona li lape seli tan pali mi. <a href=\"#fnref:118\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:119\" role=\"doc-endnote\">\n tenpo lete li tawa mi. tenpo suli lete li kama. ona o pakala! pakala! a. ijo mute li lete e mi. lete ni li pali e pakala. kulupu mama mi la, sina jo e sona nasa ona ni: nasin ona o kepeken pali sewi o ante e jan pi nasin ni ala tawa pini pona sin. kulupu mi pini pi kulupu mama li lukin wile. wile ni li alasa weka e palisa pi kon nasa. (taso, palisa ni li ken palisa pi kon pona tawa mi.) wile ni li alasa pini e kon olin ante. (ona li wile ike tawa mije pi olin mije, tawa meli pi olin meli. ike taso a li nasin pi kulupu pini mi.) wile ni li alasa moli e nasin ante pi sona ken. wile ni li alasa suli taso e mani ona e lon pona ala pi ante jan lon nasin. kulupu ni li pona e wile pona tawa ona taso, tawa kulupu ante ala. a. kon ona li pakala e mi. jan mute ona o pana e jaki. o lon ala! tawa ona la, ni li nasin pana: kon sewi li wile e ni: sina sona e ni: sina o tawa kulupu ni taso lon ken ale.” jaki li ni. ona li wile mama. ante la, ma mute li mama e mi a! tan la, mama o kama ni. o pona e mi. ike toki ona li lon insa kute tawa tenpo sike mute. toki jan pi kulupu ni li toki tawa kulupu lon poki sewi ona, lon tomo kulupu. jan toki li pilin e suili wawa pi ona wan taso li alasa ike e pona tawa jan la, ona li toki suli e nasin ike ni tawa mi mute pi tenpo pini: “kule insa li lon ala! jan o ni taso: sina o….” a. pilin sin li tawa lawa mi sinpin. mi pilin e ni a: mi o toki sin e toki ike ona ala! toki ike ona o awen lon tenpo pini o lon ala tenpo sin. pona. mi o wawa ala e jaki. tawa mi la, mi sitelen ala e ona tawa lipu sin. sona pi ike kulupu la, sina o sona taso e ni: jan toki pi kulupu jaki ni li wile e ike tawa jan pi kon kule. o sama ala ike ni! mi o sama ala. ante o kama. mi weka e mi tan kulupu ni tawa open ante. mi o wile e kin sin pi tenpo sin. ni o tawa ala tawa ike pini ale? pona la, tenpo kama li pakala suwi e ike pini ni. <a href=\"#fnref:119\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:120\" role=\"doc-endnote\">\n ijo seme li kama e pakala pi pona ni: mi en jan Apeja li jan pona tawa ona lon ale? a. ijo ni li tawa nasin pi pana pakala. ona li suli kin. ijo pi pona suli li pini kepeken tenpo wan ala. ijo mute en suli tenpo o tawa pakala pona. taso, sona pini mi li mute mute. tenpo sina li kama lili. tawa mi la, sina pini lukin e sona pini pi mute ale mute mute luka wan! ni li suli li mute pi pona mute! (sina lukin ala e ona ale la, anpa pilin li mi. ni la, sina sama jan Apeja tawa ni: sina tu o wile moli e mi kepeken pali pi olin weka. lukin ala sina pi pali poka o weka e insa pilin mi! mi o moli! moli li mi! a! mi moli! sina pana e tan! weka lukin sina li lon e moli. sina taso li jan ike! mi ken lili e ken pi moli mi la, mi o utala e sina! sina seme li lon? jan seme li open e lipu pali tawa pini lipu taso? ni li nasin pi pilin pakala. mi pana e pali suli tawa lipu! o lukin e ijo lipu ale anu ijo lipu ala! ala! utala mi o ala e sina! mi kama! o nanpa e lon. nanpa li tawa ala! ona li luka luka li luka tu tu li luka tu wan li luka tu li luka wan li luka li tu tu li tu wan li tu li wan li ala! nanpa ala ni li kama la, utala mi li kama kin. utala ni li tawa sina li open seli e pini sina! mi jan ala pi pona taso tawa ni! a! utala o kama! o utala kulupu a! kulupu utala o lon kin. lon ona o musi e utala ken. ni li ken nasin. tawa ken la, kulupu utala ale la, utala sina o weka e ike sina tawa pini! taso, lukin sina li lon la, ale li pona. o wawa ala e nimi pini mi.) pona ale o pini. ni li lon. ijo pi pana ni ike li ni: mi mama e kasi nasa lon tomo pi jan Apeja. kasi la, pilin ona li kama ike. tawa mi la, jan Apeja li olin ala e kasi. kin la, ona li ike pilin tawa kepeken mi. ona li wile e ni: mi kepeken tomo mi taso. taso, tomo ona li suli! tomo mi li lili! mi kepeken tomo mi taso la, mi o mama ala e kasi mute. a, suli wan li tawa jan Apeja li tawa pilin ona. ijo ni li pona ona. jan ale o lon ala lawa ona. jan Apeja li olin taso e jan wan tawa tenpo sin. jan wan la, nimi ona li jan Apeja! <a href=\"#fnref:120\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:121\" role=\"doc-endnote\">\n kulupu pi mi wan en kulupu pi jan Apeja li ijo mute li tawa ma mute. sina wan li sona e tomo sona pi mi tu. sina sona e kulupu jan pi mi tu. mi tu li lon poka mute tawa tenpo. ni li suli kulupu. kulupu ante pi mi tu li tawa mi tu kin. kulupu ni li tan tenpo kama tawa weka. mi tu li lon ma ni a: ona li ken ma Wawinja. ona li ken ma Teja. ona li ken ma Nawata. ona li ken ma Alisona. mi tawa ona ni tawa ni: kulupu mama mi o alasa e mani sin tan pali sin. ni li tawa pi tawa mi li tan pi tawa mi. tenpo li kama suli la, mi o ken tawa ma ale. ma pi lon ala la, mi o tawa kin. o tawa mi. mi wile tawa ma ale pi ma suli lon. taso, weka mani li pini e wile. ni li sama wile ale mi. ma ale la, ma wan li ken suwi suli tan nasa lawa ona. kulupu ma ona o lon e musi ma. seme li musi ona? musi pi musi taso li ken ni: ma Mewika la, jan li wile taso e ni: mun o kama seli. (sina sona ala e ma Mewika la, mi ken ala pona e sona sina.) ma ante la, wile ona li seli ala e mun. ma wan ni pi wile seli ala li ma Kenala. ma ni la, jan lawa ona o sitelen tawa mi, tawa jan Pata kin. (sina sona e jan sama mi. mi jo e jan sama wan taso. jan ni la, nimi ona li Pata!) tawa mi tu la, jan lawa li pana sitelen e nimi ni: “jan pi ma jaki o! o kute e ken ni. ma sina li ma Mewika li jaki. ni li jaki. taso, ona li ken jaki ala! jaki ala li ken tawa ni: pali pi ma mi li pona taso e jaki pi ma jaki sina! ma mi li seme? ona li ma Kenala! ni li ma pi ma suli Alapama li ma pi wawa ale. sina sona e kon. ni li tawa jan sona: ma jaki ale o kama ala. ma li jaki la, jan pi ma sama li kepeken ala kulupu. ni o ante! ante o tawa ni: kulupu utala mi o tawa ma jaki Mewika o anpa e kulupu lawa ona. kulupu ni li weka la, mi o pona e jaki ale! ni li ken kepeken tenpo ala! taso, sina wile e pona ni la, o pana e ijo tu tawa mi. ona li mani ale sina li lipu jo pi tomo suli sina. o pana tan ni: ma Mewika li kama ala li kama sama ma Kenala la, mani pi ma Mewika li kepeken ala wawa! sina wile ala e ni. o pana e mani sina pi tenpo ni. pana la, mi pana tawa sina e mani pi ma Kenala lon tenpo kama. kin la, sina o pana e lipu jo pi tomo sina tawa ni: utala sin mi la, ma Kenala en ma Mewika o utala la, tomo suli sina li pakala tan utala mute. mi wile ala e ni. sina pana e tomo suli tawa mi la, mi ken pona e pakala ona lon pini pi utala sewi mi. ni o lon! pona o tawa sina. taso, o pana kepeken tenpo lili! utala li open lon tenpo suno tu tu! mi tawa!” a. (sitelen pi jan lawa ni li kepeken toki ante li kepeken ala nasin toki lili. mi sona ala e sona toki sina ala. ni la, mi lon e ante toki tawa nimi open.) mi pini lukin e sitelen ni la, mi pana e ijo wile tawa jan lawa! taso, jan Pata li ni ala. jan Pata li pilin e ni: sitelen li musi taso li toki e ma pi lon ala. o sona e lon ni: ma Kenala li kama ala tawa ma Mewika. taso, utala ona li ken open lon tenpo suno ale! ona li open la, mi taso o jo e nasin tawa pona pini! utala o kama! o pona e jaki pi ma mi, jan lawa o! <a href=\"#fnref:121\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:122\" role=\"doc-endnote\">\n nimi “tan” li tan ante pi nasin sitelen tawa linja nimi ni. ona li ante tan ni: kepeken ante pi nimi “tan” li tan pi kon suli ante. (ni li sama linja nimi mi!) nimi “tan” ni li lon monsi pi linja nimi. nimi “tan” ni li open ala e sitelen pi nimi ante. ona li pana e kon ni taso: ni li kama open pi ijo lon. nimi ni li ken kepeken kon mute. ni li tawa ante pi toki ante tawa kon ante. toki mute li kepeken nimi ni tawa nimi kule. toki mute li kepeken nimi ni tawa nimi nanpa. toki wan li kepeken nimi ni sama nimi kasi. toki wan li kepeken nimi ni sama nimi “sama” anu nimi “ni” anu nimi “a.” taso, sona ni li sona lili. sona lili li sona pi toki ante. sina en mi en mi tu li wile sona e ijo sona pi nasin toki lili ni! wile ni mute la, sona sama li kama. ijo li tan la, ijo ni li open e kama pi ijo ante e lon pi ijo ante. mama sina li tan pi lon sina. tan pi lipu musi ni li mi! pali mi li lon e ona. ni la, tan ona li mi li pali sitelen mi. seme li tan sina? sina tan e seme? tan mi en tan jan li tan wile lon anu seme? tan pi ijo ale li seme li tan seme? tan seme la, ijo li lon li ala ala? ala taso li lon ala tan seme? sewi li lon ala lon? jan pi tenpo kama li pali e ma pi lon ala tawa sona ona anu seme? ma mi li ma pi tenpo weka taso anu seme? seme li suli pi lon mi? mi ken ala ken alasa e pona pilin tawa tenpo ale? mi ken ala ken alasa e tan pi awen pi jan suwi? mi o ike pilin lon tenpo suli tan? jan suwi mi o weka o moli tan seme? ale o kama pakala tan seme? mi ken toki. mi ken awen. alasa sona mi li awen. taso, ijo ala li pana e sona tawa wile sona mi. ijo seme li tan pi moli pi jan Apeja? kulupu lawa li alasa e tan ni. alasa ona li alasa ala e jan moli e nasin moli. seme li tan? jan ike li pana ala pana e jaki tawa telo pi jan Apeja? jan ike li pana ala pana e kiwen lili lon insa pi jan Apeja tan ilo moli? nasin moli ni li ken: jan li nasin e jan Apeja. jan ni li kama sona e tawa ale pi jan Apeja. tomo pi jan Apeja la, jan ni li kama sona e nasin open pi lupa tomo. jan ni li tawa lon monsi pi jan Apeja tawa tenpo suno mute mute. jan ni li tan wawa. toki mi li tawa jan Apeja lon tenpo pini ni. mi wile awen e ona. taso, jan Apeja li wile kute ala e toki pona mi. a! ni li nasin ona. ona li wile ala kepeken nimi pona mi tawa nasin ona. ona li wile ala tawa tomo mi tan ken awen ona. jan Apeja li awen lon tomo ona taso. awen tomo la, moli li kama. mi sona e kama. tenpo pimeja pini ni la, mi o tawa tomo jan. jan ni li jan Apeja. mi wile ala e ni: ona li wan taso lon poka pi jan ala. mi kama tawa tomo. mi open e lupa tomo. lupa li open. open ni li weka e len sona tomo. insa tomo li jo e sijelo pi tawa ala. sijelo ni li walo. telo loje li len e sijelo ni. sijelo ni li moli. ona li sijelo pi jan Apeja. pilin mi li tawa lawa mi. pilin ni li ike lili. ni li tan ona: lukin pi sijelo moli li jaki e insa moku mi. jan li lon sewi pi sijelo ni. ilo moli li lon luka ona. kepeken tenpo ala la, mi tawa jan ni. mi tawa e ona tawa anpa supa. supa anpa li jo e jan ni tan pali ni mi. luka mi li tawa lawa ona kin. jan li lape pakala tan luka. ni la, mi pana e jan ni lon supa ante. mi toki ike tawa ona tan pali moli ona. “nimi sina li seme? o pana! sina lon e moli tan seme? o pana!” mi o jo sin e sona len tan jan. jan ni li ike li pali ike. mi ken ike e ona kin tan ike ona. sona suli li lon ona. mi toki e wile ni tawa ona. taso, jan li toki ala. jan la, mi o pakala e sijelo jan tawa ni: mi ken kama sona e sona len ona. pakala li tawa ona. pakala li weka e len ike sona. sona ona li tawa mi. mi sitelen kalama e toki ona tawa ni: jan ale li ken sona e tan pi ike pi jan ni. tawa ni la, mi pini e jan. toki mi pini tawa ona li ni: “uta pona o lon sinpin sina.” tawa ni la, mi pali linja jelo lon sinpin kepeken ilo sitelen mi. ni li pona pini. pini pi jan ni li pini tawa ni: mi weka e insa pilin ona. pini jan li tawa sona la, sona mi li sama ni: a tenpo mun ni o pakala tenpo pi weka mi ale. sona suno sin ni li sike e utala pona. ni li pali la, mi toki tawa kulupu e ni: jan Apeja li moli li kama moli tan jan moli ni. a. pali mi li pona e kama pi lipu ona. a! mi weka e ike jan wan e jan ike wan tan ma. mi o sitelen e lipu pi wawa ni! lipu ni li ken jo e musi ale pi weka pi jan ni. lipu li ken toki tan nimi sitelen pi jan nasa. jan nasa ni li jan pi pali musi li jan pi alasa moli li jan pi lawa jan nasa. mi toki kepeken luka mi tawa ni. luka li toki kin. mi o toki. ale la, ijo ala pi ike mi o tawa lipu. mi ken pana e ona lon tenpo sike pi kama lili. <a href=\"#fnref:122\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:123\" role=\"doc-endnote\">\n jan en kulupu li kama sama kepeken seme? seme li kon? seme li kon ni? mi seme? sina seme? a! a mi musi. ijo li wan tan kama wan. jan li wan e ijo la, ijo tu li ken kama wan kin. mi sama kulupu. ni la, kulupu li mi. kulupu li ken kulupu jan. kulupu jan li tawa jan. jan li kulupu. jan li wan. kulupu li wan. jan li mute. kulupu li mute. kulupu tenpo li tenpo kulupu pi tenpo sama. tenpo jan li lon kulupu kin. tenpo jan li tenpo pi jan lon. jan li weka li moli la, tenpo jan li pini. a. pini li pona ala. tenpo jan kulupu li mute pi poki pi jan tenpo ken. ona li tawa pilin jan nasa. kulupu jan tenpo li mute. kulupu jan tenpo li tawa e jan tawa poki jan ante mute pi tenpo mute ante. (kin la, kalama musi pi jan Misali li kepeken nimi “kulupu jan tenpo!” kalama musi ni li ante toki.) kulupu mi li seme? a. sona pi kulupu mi li nasa ni: mi lon ma mute. kin la, mi tawa ma mute. ma wan ala li ma taso mi. ma mi li mute a. sina sona e ni: mi open lon ma Mewika. open tenpo mi la, jan mama en jan pi pana sona li awen toki e ni tawa mi: “sina o olin o awen olin e ma sina. ona li ma nanpa wan tawa jan! ma sina taso li ma pona.” a a a. ni li lon ala li toki ike. ona li ma ike tawa jan. ma ala li pona. ma pona li lon lawa jan taso. mi wile toki e ni: “kulupu ni li suwi!” taso, mi ken ala toki e ni. mi ken ala toki kin. nasin kulupu li awen weka tan mi, tan ma mi. kulupu li sona ala e mi. kulupu ale li nasa mute. kulupu ale li nasa li nasa ike li tan nasin pakala jan suli. ale li ale. ale li ala. pakala li mi. tenpo la, mi wile kala. kala li tawa kepeken nasin ala li tawa pona kepeken telo. (kala li moku ala moku e kala? alasa sona wile ni li lon lawa mi tan tenpo pini pona suli. sina sona e sona mi anu seme? mi o awen wile moku e telo la, mi ken ala kala.) kala sama li ike ala tawa kala tawa. jan li sama ala ni. jan li kepeken ala pona telo. telo suli jan li kama jo e jaki jan mute. telo suli jan li kama jo e wawa telo pimeja tan pana ike. tomo tawa telo jan li pana ike e ni. kasi ma pi mi ale li seli. ale li seli. kulupu li pilin pi ken ike tan nasa pi kama tenpo. pini tenpo li tawa kulupu. sina la, kama sama en kama wan li sama anu seme? jan pi pali musi li pilin e ni: sama li lon. (nimi pi jan pali o weka! nimi ona li lon lipu mi kepeken nanpa pi mute jaki a!) jan li ken wawa tawa jan pali. jan Miwawa li ni. o pona tawa ona. jan pi wile sona ala li ken wawa. mi jan. mi wawa ala. jan ala li wawa e mi! ni la, mi weka. mi weka tan pali. mi weka tan olin. mi weka tan tomo sona. mi weka tan mama. mi weka tan soweli. mi weka tan kalama. mi weka tan jan. mi weka tan kulupu. weka ni li nasa e lawa. ale li kama ike. taso, ike suli o lon tawa ni: ike mute o open. open pi ike mute li wile lon tawa ni: pona sin ale li lon tan ike mute pini taso. weka kulupu la, mi pilin e pona taso. mi lon e musi sin kepeken nasin jaki ala a! ni li musi mute li pona mute tawa mi. tenpo la, jaki la, sina o awen suwi a. o sona e ni lon insa: ale li pona. o anpa e pilin ike. ni ale o kama ante. mu moli li suli ala. ale li pona. pakala li lon ala. ike ale li seme? lape li lili e lukin a! o lukin ala e ike. o awen suwi. o awen suwi. ona o pona. ale li pona. ma pi mi ale li seli. (ale li pona.) jan mute li kepeken ilo moli. (ale li pona.) jan lili li ken ala moku. (ale li pona.) jan li pakala e sama. (ale li pona.) utala mute li lon tenpo ni. (ale li pona.) jan mute li sewi e nasin mani. (ale li pona.) jan li moli wawa e soweli. (ale li pona.) moli li tawa mi. sewi li tawa anpa. kon mi li tawa pi ma ike seli insa. lape kon la, ona li lon! ale li namako! jan jaki o oko! ma moli li open li open e jan. utala wawa o kama tawa jan. kiwen! kiwen! kiwen li ken kepeken musi mute tan nasin sitelen. o lape taso, lape kon o. o kute mute. jan pi lete ante wawa li wile lape taso ala. o lete ante. o kute mute. pipi lili suwi o, sina sama kasi ko. o jaki jaki e ijo. ona ale li walo. o kute mute. pona a! ni li kalama a! lawa jan li wawa ala! ona o tawa mama! a, a a! o wile ike. o kute mute. kulupu li akesi. kulupu li nasa kin. kulupu li pakala li kepeken pilin sin. sinpin jelo en sinpin telo li kama tawa mi. ante ale li namako li pakala tawa mi. o kute mute. ike la, mi utala. utala ona li lon. jan ale li sama kon. kon taso li lon la, ma ale li pakala. ike la, mi utala. nasin ma suli ni li ken awen e wawa mi. tomo tawa kon en tomo tawa telo li jaki e kili li jaki e kasi. ike la, mi utala. jan li sama nasin wan. nasin wan li moli jan. ona li mama e ma kepeken kiwen. tomo sona la, mi sona ala. jan sama sina li pona ala. pipi ale o utala. ike ona li sama kala. jan ante li sona e ijo pi nanpa lili. ona li wile ala lukin e kon insa mi. kin la, suno en mun li lon sewi li lon ni. ma ona li pona taso. tomo mi li pakala kin. ante mute li tawa ni. pimeja en suno li kama kin. soweli alasa li alasa e mi. a. mu. kulupu lawa li wile e ni: ona li lawa e jan ale. ona li kute e toki sina. nasin ona li ike tawa ken. nasin unpa li jaki. nasin mani o lili. nasin moli li suli. ni li ike ike ike ike ike ike ike ike. nasin olin li ale. nasin lawa li sewi. sina sama akesi. ni li ike ike ike ike ike ike ike ike. sina pipi taso. sina lape taso. sina ike taso. sina ike ike ike ike ike ike ike ike. seme li toki kute sina? “sina pona mute.” “sina suwi mute.” “sina pona lukin.” mi toki ike! nasin lawa o ala. nasin nasa o pakala. o weka e noka ni. nasin ale o anpa. o weka e luka kin. nasin pona o kama. sina ken sona e mi. nasin mi o moli wawa. nasin awen o moli. ni li pona pona pona pona pona pona pona suli! jan li esun lon esun jan. nasin ni li nasa li tan li tan moli li tawa jan. jan esun li esun e jan. seme li suli tawa jan lawa lon ma ni? a a a a a a a a. ona li mani. a. ni li nasin ma. mi wile ala toki. mi ken pilin e pona ken pi pini mi lon tenpo. mi alasa e pini ni lon tenpo mun wan pi tenpo pini. taso, ijo wan li pini e ken pini mi ni. ni kin li tan pona jan. pona ni o tan moli pi jan Apeja. moli ona li open e suwi pi lon mi tawa tenpo awen. a moli ni li pana e palisa kiwen tawa insa pi pilin insa mi a! moli ni li moli e ijo suli mi. jan Apeja o, sina ken ike. sina ken jaki. jan Apeja o, sina lon sijelo mi! sina weka la, ijo sijelo mi pi sijelo mi li weka kin. sona pi moli sina li weka e pona ale. mi sona e weka sina la, mi o tawa tomo sina kepeken tenpo ala. mi open e lupa tomo. mi lukin e kulupu mama sina. ona li sona ala e nimi ni. ni li lon ken. jan pona suli li pana ala e nimi pi jan pona ante tawa kulupu mama. pana nimi li tawa jan pona pi lili taso. mi lon tomo la, mi open e sitelen sina pini. ona li kepeken linja nimi ni lon lipu open ona: “toki pini mi pi ken moli mi li lon insa.” mi en jan pi kulupu mama li open e lipu sitelen sina. linja nimi luka luka tu tu li lon ona li ni: “tawa sina la, mi pana e pona. sina lukin e sitelen ni la, mi moli. mi wile ala e pini ike ni. taso, jan ale o moli lon tenpo. tawa sina mute la, mi pana e ijo mi. o mama e ona tawa tenpo sike sina ale. jan sama o, mi pana e tomo ni. jan mama tu o, mi pana e tomo tawa tu. jan olin o, mi pana e mani mi ale. jan pona o, mi pana e pali musi ni pi pana ala tawa sina la, sina o pana pona e ona tawa jan ale lukin, tawa ma pi ken lukin. o awen pona, jan ale o. mi ken moli. taso, olin mi li tawa sina li ken ala pini. ni o lon.” jan ante la, ijo pana ona li lili. mi kute e pali sin sina la, oko mi li kama suli mute. mi sona e pali sina ante! mi lukin e kulupu lipu pi nimi “lipu lipu!” mi esun e lipu pi nimi “kulupu ni li suwi!” pali sina li ante e nasin sitelen tawa tenpo ale! pali sina li ante e nasin toki lili tawa toki pi lipu musi suli wawa! pali musi ale sina o tawa lukin pi tenpo ale pi jan ale. tenpo mun pini tu la, sina toki e insa pi pali musi sin sina. tenpo pini ni la, sina wile e ijo ken tawa insa ona. mi pana mute e sona pi jan poka e sona pi ma mi e sona pi kulupu mama mi. sina wile pana e ijo tawa pali musi. pona sina la, sina ken e ni: mi ken nimi e pali sina! mi nimi e ona kepeken musi seli! nimi ona li “nasin li nasin weka.” a! mi tu li olin e nimi ni. mi toki la, sina sitelen. pali musi li tan sina, li tan mi kin! pali musi li jo e kon pi weka pona e suli pi pakala pi nasin lawa jan jaki lon tenpo. ale ni li lon. ni la, sina ken sona e jaki sinpin mi tawa pali musi sina tan ni: nimi ona li ante! sina pana e nimi “wan pali” tawa ona! jaki li lon! sina ante e nimi anu seme? sina kepeken ala kepeken pali suwi mi? tawa ni la, mi open lukin e nimi ona. pali musi sina li suli. nimi la, linja ale li tawa insa ona. linja mute en linja nimi mute li lon ona. taso, toki sona mi en sona mi li lon ala ona! pali musi sina li kepeken sona tan tenpo sina taso! ni li musi pakala anu seme? moli sina li open ala open e ike pini tawa olin mi, tawa lawa kama mi, tawa pona pi jan pona mi nanpa wan? mi wile ala. pali musi “wan pali” li jaki lon tenpo ni. taso, mi ken e weka tenpo. mi tawa weka tan kulupu mama sina, tan tomo sina. tenpo mun wan li tawa li weka kin. ni li weka la, mi lukin sin e pali musi “wan pali.” lukin mi nanpa tu li pana ante e sona ni tawa lawa: toki en sona mi li tawa pali sina! taso, kepeken sitelen suwi wawa sina la, sina wan e toki mi e lon pini sina. sitelen sina li pali e musi linja pi jan mute pi mi tu. ni o suwi suwi. nimi ona li awen ike tawa mi. (nimi o kepeken ala nimi “nasin li nasin weka” tan seme?) taso, mi o open e pilin pona mi tawa pali musi “wan pali.” sina wile e ni: jan ale li ken lukin e ona. mi jan pona sina. sina kepeken nimi ni lon lipu sitelen sina pi ken moli. mi jan pona taso. sina wile e ijo la, mi lon e ijo. sina wile e moku la, mi kama jo e moku. sina wile e tomo sin la, mi esun e ona. sina wile e moli la, mi lon e moli. sina wile pana e lipu la, mi alasa pana e lipu tawa ma suli! taso, ike wan taso li tawa pali sina: kon suli en sona suli ale li lon ala ona. mi tu li kepeken tenpo pini pi mi tu taso li kepeken pali pini pi mi tu taso. jan ale ala li sona e ale ni. sona ale ni li weka tan jan lukin la, jan pi mi taso ala li ken ala sona wawa e insa ona e kon ona. ni li pakala. mi o ante e ken pakala ni. sina moli ala la, ni li wile sina taso: jan ale li ken sona e kon lon pali musi sina pini. tawa sona ken ni la, mi open e pona sitelen. nimi mute li lon pali musi “wan pali.” lon poka ona la, mi o pana e nanpa. nanpa ni li tawa ni: pali musi sina li pini la, mi pana kin e sona pini. sona pini ni li pana e sona ante tawa jan lukin. sona pini ni o jo e sona pi nimi kepeken o jo e sona pi jan pi pali musi o jo e sona pi pali pi mi tu. ni li lon la, sona ale li tawa jan lukin. sona ale li kama lon la, pali musi sina o pona taso o ike ala! ni la, mi lon e ni. mi pona e pali sina. taso, mi ante ala e nimi kepeken. insa pi pali musi li awen. ni li nasin. kin la, mi olin e pali pini. nimi nanpa wan li tan sina. nimi nanpa tu li sona pini li tan mi. ni tu o wan. wan la, wile open li lon kin: mi tu li pali e pali musi sina pini. jan ala li pona pilin tawa nasin pali ni. jan mama sina en jan olin sina li wile ala e lon ni pi pali musi “wan pali.” ona tu li toki e ijo ni mute: “sona pini sina li jaki e musi pi jan Apeja! pali musi ‘wan pali’ o lon lipu pi ona taso! o pana ala e ona lon lipu pi pali sina! jan Apeja li wile ala e ni: sina pana e pali musi ona tawa jan! sina pali ike e sitelen pi toki ni! sina jan pona ona ala! sina jan ike! jan ala li wile e sina! sina moli e jan Apeja! o pini e pakala pi pali musi ni o weka wawa tawa tenpo suno ale!” a. toki ona li ken mute. pona mi la, jan li toki pi mute mute la, toki ona li kama sama mu. mu la, mi kute e nimi ala. ni li pona a. pona ante la, kulupu mama li lawa ala e pali sina. mi taso li lawa e ona. lawa li ken e wawa ale a. ona ale li ken ala anpa e wawa mi tan ni. wawa mi li ken e wile mi ale. ale li kama pona, jan Apeja o. o ike pilin ala. sina ken ala ni. sina ken ala tan ni: sina moli a! a. moli sina li ike tawa mi lon tenpo pini li kama ante tawa tenpo ni. pali musi ni li pona e lipu mi. tenpo mun ni la, pilin mi li ante. mi pona pilin tan moli sina. jan seme li moli e sina? mi ken pana e toki pona tawa ona. a. moli jan li ike. taso, moli li open e ken pi pona pali la, mi o pilin taso e ni: moli ni li pona taso tawa mi. sina sama. weka sina en pini sina li open e ken ale ni. sina pona tan ni. pali pini sina li ijo pona taso sina a. ni la, ale li ken. o lape seli.\n ni li pona ala tawa sina anu seme? mi ken ala ken ike tawa sina tan lawa nasa mi? o toki ike ala e ni: “sina pana ala e ike sina ken! nasa sin li ike mute! olin en pona li weka tan lipu! mi sona e ona la, mi o lukin ala!” a. jan musi li mi ala li sina tawa ni. ni li sin ala. sona ale li tawa sina tan open lipu. sina sona ala sona insa? mi sitelen telo e nimi pona e nimi ni: “mi jan pi ike sijelo. mi olin e ijo ala.” <a href=\"#fnref:123\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n </ol>\n</div>\n\njan pi lipu mi\n\njan Alasa\n\nona li jan olin pi jan Apeja tawa tenpo weka. ona li jan pi ma Alaka tawa tenpo ni.\n\njan Alonola\n\nona li jan pi ilo Jutu li jan lawa pi lipu Lipu Tenpo.\n\njan Ankewi\n\nni li jan pi lon ala li jan ike pi lipu kalama tawa Tu Kuntu.\n\njan Apeja\n\njan ni li alasa pini e pali musi pona. pali ona li pini tan moli ona. tenpo ante la, mi sona e ona.\n\njan Elisape Maki\n\nona li jan pi musi pali. jan Salo Talo li kama jo e pali ona kepeken ike li ike e pali.\n\njan Epelema\n\njan Kasiju Kola li pana e toki pali ona la, ona li kepeken nimi ni ante.\n\njan Ikasuninapeli\n\njan ni li lon ala li mama pi jan Pake.\n\njan Iseja\n\njan ni li jan pi pali musi li pali e musi tawa kulupu pi nasin toki lili.\n\njan Jakike\n\njan ni li lon ala li jan ike pi jan Lan.\n\njan Joke\n\njan ni li lon ala li jan pona pi jan Lan.\n\njan Kapesi Pake\n\nni li jan pi lipu musi.\n\njan Kasiju Kola\n\njan ni li pali e toki Asuwilo.\n\njan Kekan San\n\njan ni li jan pi sona nasin mute li toki mute e sona tawa kulupu.\n\njan Kipisi\n\nni li jan olin pi jan Pata.\n\njan Kita\n\nni li jan pali pi lipu kulupu li jan pi pali pona mute.\n\njan Kuntuli\n\njan ni li lon ala li jan suli pi lipu kalama tawa Tu Kuntu.\n\njan Lan\n\njan ni li lon ala li jan sama pi jan Pan.\n\njan Lanpan\n\nona li jan pi kalama musi.\n\njan Leko\n\njan ni li lon poka pi tomo pali mi. kin la, ona li jan pi wile olin ala.\n\njan Lija\n\nona li jan pi kalama musi.\n\njan Majuna\n\nona li jan sona li jan sona mi. ona o kepeken nasin pi pona taso. ona li sona e ijo ale li awen lon tenpo pi mute mute.\n\njan Maliku\n\njan ni li lon kulupu pi nasin toki lili. lipu pu ona li open e nasin Omekapo.\n\njan Misali\n\nni li jan pi ilo Jutu li jan pi kalama musi.\n\njan Misikeke\n\nona li jan mi pi pona sijelo.\n\njan Miwawa\n\nmi sona ala e jan ni. jan Apeja taso li sona e ona.\n\njan Monsuta\n\ntomo sona wan mi la, mi en jan Monsuta li kepeken tomo lili lape sama.\n\njan Napoko\n\nni li jan pi pali musi. taso, jan ni li lon ala kulupu pi nasin toki lili li kepeken toki\nante li moli.\n\njan Nasi\n\nona li jan pi kalama musi.\n\njan Nikoleta\n\nona li jan pi kalama musi.\n\njan Osu\n\nni li jan pi lon ala. ona li lon lipu “jan Osu pi nasa wawa.”\n\njan Owe\n\nni li jan sona pi lipu mute. jan li sitelen mute li pali pi lipu musi. tawa lipu musi\nona wan la, ona li pali kin e toki Toki Sin.\n\njan Pake\n\njan ni li lon ala li jan pi toki musi suwi mi.\n\njan Pan\n\njan ni li lon ala li jan sama pi jan Lan.\n\njan Pata\n\nona li jan sama mi! ona li suwi.\n\njan Penta\n\nona li jan pi pali musi.\n\njan Pijana\n\njan ni li lon tomo sona pi jan Apeja. jan Apeja li wile olin e jan ni. taso, jan ni li\nwile olin e jan wan taso e jan Apeja ala.\n\njan Powe\n\ntenpo weka la, ona li jan olin mi.\n\njan Puke\n\ntomo pi pona sijelo la, jan ni li weka e moku tan insa ona.\n\njan Tana Wakalino\n\njan ni li pali e musi Tominon.\n\njan Tatopun\n\nni li jan pi lon ala li tawa linja nimi suli nanpa wan.\n\njan Tonsi\n\nona li jan pona mi pi tenpo poka. ona li meli ala li mije li kepeken kule kon ante.\n\njan Topija\n\nona li jan pi kalama musi.\n\njan Tu\n\nni li jan pi lon ala li tan lipu kalama tawa Tu Kuntu.\n\njan Sala Talo\n\njan ni li pali e musi Monopoli kepeken nasin ike a.\n\njan Sepulon\n\nona li jan pi kalama musi li jan pi musi ante kin.\n\njan Sete\n\nona li jan poka mi pi ken pona pi ken ike. ona o musi mute.\n\njan Usawi\n\nona li jan pi kalama musi.\n\nkala pona Tonyu\n\nnasin toki lili la, ona li alasa pana e sona mute pi musi kalama e sona mute pi lipu musi tawa kulupu. ona li pali e ijo musi mute pi musi mute kin. ona en kule Atawan li pali e lipu kalama tawa Tu Kuntu.\n\nkon Luna\n\nni li kon pi lon ala li kon pi open tenpo li tan lipu kalama tawa Suwi Moli.\n\nkon Sulo\n\nni li kon pi lon ala li kon pi pini tenpo li tan lipu kalama tawa Suwi Moli.\n\nkule Atawan\n\nnasin toki lili la, ona o awen kama e sona kama suli o awen pali e pali musi mute. \nona en kala pona Tonyu li pali e lipu kalama tawa Tu Kuntu.\n\nkulupu Pata Powe\n\nni li kulupu pi kalama musi.\n\nmi\n\nsina sona e mi.","filePath":"poki/plaintext/2024/08/nasin-Lanpan.md","digest":"573a5d8fde4bf554","rendered":{"html":"<style>\n p {\n line-height: 1.5;\n }\n\n .wan-pali {\n border-collapse: collapse;\n width: 100%;\n line-height: 1.6;\n }\n\n .wan-pali td {\n border: none;\n vertical-align: top;\n }\n\n .wan-pali strong {\n font-size: larger;\n }\n\n .wan-pali p {\n margin: 0;\n padding-left: 1em;\n text-indent: -1em;\n }\n .weka-suli{\n margin-left: 4em;\n margin-bottom: 2em;\n }\n</style>\nmi jan pi ike sijelo. mi olin e ijo ala. selo mi li ike. insa sijelo mi li tawa moli. a. sina wile kute e ni ala. sina ijo suli! sina nasin ken! ken nasin li sina li ilo nasin. nimi li musi anu kiwen. (mi sona lili e nimi mi. nimi mute li tan luka kepeken ilo sitelen. kon nimi li lili tawa mi. kalama pini nimi li suli tawa mi.) jan mute o pona e ike sijelo mi. taso, mi wile pona ala. mi ni tan seme? mi ni tan ni: pilin mi li sama li kiwen li ante ala. jan li pona e sijelo la, jan li ike tawa mi. mi sona ala e ike ona. ike ona li awen lon. pilin sina li kama ala kama ike? sina lukin e nimi tan seme? sina wile ala wile alasa e kon pi nimi mi? wile la, o sona e sona ni: nimi mi ni li ala li ilo. kon ala li ona li lon ona. mi pali e lipu tan weka tenpo tan weka pilin kin. (sona sina o pakala. lawa mi li wile pona e ona ala. lawa mi li olin e ni taso: lipu la, kalama pi linja nimi li pona kute.) ni li tan sina ala ante. ni li tan ante jan. ante jan li musi. musi mi pi ante jan li lon ni: pali pini mi li ike li lili e olin nasin. pali li seme? mi la, ona li pali pi kulupu lawa. a, kulupu lawa li suli. kulupu lawa li pali e nasin mute. kulupu lawa li suli e nasin mute. o pini e pilin pi nasin jan! o pini! mi wile suli ala e nasin jan. ona li lili lon lawa li jaki taso. kulupu lawa li suli tan ijo wan taso ni: ona li pana e pali tawa mi. pali li pini lon tenpo pini. pali li pini la, mi jo ala e mani e tomo. ike. pali li pini tan seme? ona li ni tan ni: mi ike tawa jan ale. mi pali kepeken wile lili kepeken jaki mute. tan seme la, nasin ni o ante? mi olin ala e jan. jan li ike pilin tawa mi. mi wile e ike sama lon jan ante ale. jan mama li wile ante e pilin mi. taso, ona o taso ala e alasa sona. jan ala li ante. sina ala o ante. jan ala li ken ante. mi ken ala kin. ante jan li sin. wile ante li mute. a. ante lon la, jan ala li kute. a. a. a. sina lukin kin. sina awen lukin. a. lukin la, mi pana. pana ni li toki musi. ona li tawa sina. o lukin e sitelen mi. sitelen li jo e musi pi jan pi kama jo. jan ni li wile kama jo e ijo ale. a, jan ni li kama jo e ijo kepeken nasin ike! ni li pona anu ike la, ni li pilin sina. mi open e musi e toki musi lon anpa lipu.\n<blockquote>\nlon ma tomo pi mute suli la, jan li olin e musi. musi mute li lon. jan ni li musi e ona e ona ale e ona nasa e ona…ike. musi li mute. ni li ken lon ma mute. a. taso, ma ni li ante. ma ni li jo e jan pi olin wawa pi nasa pakala. ona li ni tan ni: pilin jan li lon e nasa kulupu lon. nasa kulupu jan li lon e kon. ni li kon lon pi ma tomo ni. ma tomo la, sina o sona e ni: pona mute li lon. pona mute li mute li suli. pona mute li olin soweli li kulupu mama pona li sona pi tenpo pini li ijo mute. ijo mute ni li lon. a! ijo mute li suli ala tawa sina. pona jan li suli ala. pona jan li ilo ala e lawa jaki. jan ale li pilin sama li pilin e ni: ike jan taso li suli tawa kama sona. sina sama ni! mi sona e pilin sona sina. sina ante la, sina pini e lukin sina tawa lipu ni. o pini. mi ken e ni. taso, sina ken ala. sina awen lukin taso. sina ni tan ni: sina wile lukin e ike pakala nasa jaki pi pali wawa pi olin musi mute. ni li pona tawa sina li pona tawa wile jaki sina. sina alasa lukin e lipu ni la, sina o kama sona ike e ike ni. ni la, mi tu o awen tawa lon lipu. o ni kin.\n</blockquote>\npona! mi weka e oko sina tan lipu ante. mi tawa e ona tawa pali musi mi taso. mi taso e lukin sina la, sina lukin weka ala tan mi! a mi open. mi open a. tawa mi la, mi musi musi e musi. a! o awen e sina tawa ni. open li pini. pini li open. musi li open kama li ni:\n<blockquote>\nlukin sina li open e pana musi. o tan e ona tan wile lukin lon lipu….\n</blockquote>\no awen. mi ken toki. taso, wile mi li weka li weka tan ni: open pi wile mi li ike tawa kulupu tenpo. kulupu ni li kulupu wawa suli li kulupu pi mute mute li ken olin ala e mi. ni li lon. kulupu li ken olin e pali mi. ni kin li lon. jan o ken tu e jan e pali ona. a. pali jan la, mi sona e ni: ike en pona li tawa ale li tawa tenpo pini. taso, mi pona taso…ala. taso, mi alasa pona lon pali ale! o pona e mi. sina pona sin. pona sona sin li lon e lon lon e lon pi lon ala. sin mi o kama! sin sina o kama! kama pi mi tu li lon lipu ni pi lukin sina! a. jan olin mi li toki tawa mi e ni lon tenpo suno pini: “sina lukin pona!” mi toki tawa ona e ni lon tenpo suno pini sama: “nimi suwi li tawa tan lupa sinpin sina! selo mi en len mi li pona tawa sina anu seme?” uta pi jan olin li tawa anpa. lawa ona li walo. jan olin li toki e ni tawa mi kepeken kon wawa: “ala. selo sina li pona lili. len sina li jaki lukin. jan li toki e nimi ‘lukin pona’ la, jan li toki e oko!” mi pini. tawa jan olin la, mi toki e ni: “oko mi li pona tawa sina tan seme?” jan olin li tawa e oko ona tawa sewi. mu pi musi ala li tawa tan uta ona. “oko sina li pona tan ni: ona li wawa li lukin e ijo pi lili mute. sina lukin pona. taso, sina sona pona ala kepeken lawa.” mi ike pilin tan toki jaki ona. mi toki suli e ni tawa jan olin: “taso, lupa sina la, ni li tan namako. supa sina li lon kalama taso!” tan ni la, mi jo ala e jan olin. pona! sona pona sin mi li lon. musi ante ni li pini la, mi ken open e musi nanpa wan tawa sina.\n<blockquote>\nlukin sina li open e pana musi. o tan e ona tan wile lukin lon lipu mi. ona li open ni: lon ma tomo pi wan taso la, ni li….\n</blockquote>\na…. mi ike. pakala! mi ken ala pali e toki musi ni. mi ken ala open. tan seme la, mi ken ala? pakala mi en pakala pi jan ale li ken ante li ken sama sin kin. a. pakala ni tu li ken sama kepeken sin. pakala ale li sama lon nasin lon tenpo. mi ale la, pakala li lon e ijo mute. pakala mi li ni. kin la, pakala mi li ni: mi ken sitelen kepeken tenpo suli suli suli taso. open sitelen li nasa li utala e lawa li utala e sijelo. ike sijelo ni li wawa tawa mi. mi wile ala e ona. mi wile anpa e ona. mi wile pona e ona. mi wile e ijo mute. a. tenpo sike mute luka li tawa weka tan mi. tenpo li pona ala pakala mi. pakala li awen awen. tenpo ni la, pakala la, ike la, mute pakala ike la, mi o sona e ni a: mi pakala! lape mi li wile lon kin li lon ala wile lawa mi. mi lape pi mute ike. lape mi li lili pi mute ike la, pilin mi en olin en wile moku mi en wile toki mi en wile sitelen mi en wile lape mi li kama lili. ni li nasin ni: ike wan o pali e ike ante mute. o ante e sitelen. o toki tawa mi, jan lukin o! sina sona ala sona e linja nimi pi suli nanpa wan anu seme? nimi “anu seme” li ken lon linja nimi pi “sona ala sona”…anu seme? ken la, mi kute ala e lawa toki. ni li ken. o pona. jan olin ala mi li pilin sama! mi awen wile alasa kama sona ken lon e linja nimi suli suwi! linja nimi o suli tawa linja nimi ante. linja nimi li seli li namako li wawa li ala li…. ala! a. ona li ala ala! ijo suli li ala ala. linja nimi ni li ijo suli. mi awen: linja nimi li seli li namako li wawa li ale li pona li suwi li wan. pona a. toki musi pi lukin sina li ken awen. o wile ala e ona. o wile e ni! pali ni taso li lon li lon suwi! linja nimi pi suli nanpa wan li kama! mi pali e ni:\n<blockquote>\n“ni li tawa pali musi wan la, nimi pi mute mute o tawa ona la, pilin pi jan pi pana ike pilin o ala tawa lawa jan la, suli pi linja nimi mi li nanpa wan tan pali sitelen la, nimi ona o toki e jan mute musi pi lon ala tawa sitelen musi la, mute nimi ona li tan nimi nanpa suli la, mi pana e nimi ale lon nasin toki mi la, musi pi musi lili li tawa linja nimi la, musi toki pana la, poki noka kiwen pi weka telo sin la, telo weka li mama e kama pi lon nasin la, jan li lon nasa kule pi kule insa la, kule li kule e kule mute pi pona poka pali pi insa sike mi suli la, kama walo pimeja pi weka wile wan li taso suwi e suwi taso oko la, jan musi pi lon ala li kama la, jan ni nanpa wan li jan Tatopun la, jan nanpa tu ni li jan Pan la, jan Tatopun li kama e kama sitelen utala pi tomo utala sewi sin lili lon lili ma tomo pakala pona sike sinpin e pini seli selo pi palisa pali sama tan poki pan pana la, jan Pan li musi uta tawa jan Tatopun tan ni: uta musi kalama la, kulupu lawa li wile suli e kili ma e kili telo e kili kon e kili seli e kili lete e kili seli e kili pini e kili kama la, jan Tatopun li lon la, jan Pan li jan sama la, ona sama li jan sama pi jan poka la, nimi pi jan poka ni li jan Lan la, ona ale li jo e soweli ale ala la, soweli wan la, ona sama li nasa li nasa pona li pona nasa li ijo mute li ijo nasa mute la, ona sama taso la, nanpa suli en nanpa mute o ante o ante ala o awen o awen ala la, jan Tatopun li olin kute e kalama musi “wile soweli” tan jan Nasi la, jan Pan li wile wawa e kute pi kalama musi “ma pi lon ala” tan jan Usawi la, jan Tatopun luka utala e sinpin pi jan Pan la, jan Pan li loje e sinpin pi ona sama la, ona tu ni li open e utala jan lili la, jan Pan li alasa esun e ilo utala suli la, ona li tawa esun ike a la, nimi pi esun ni li esun Ikeja la, jan Pan en jan Lan li ike pilin pi esun jaki lili musi selo poki ala la, jan Lan li alasa pini e utala pi jan Pan pi jan Tatopun la, jan Pan li ni ala la, kulupu lawa li kama weka e jan Pan tan jan Tatopun la, kulupu lawa li suwi ala la, ona li suwi e moli e suwi moli la, ona li kepeken nasin sewi tawa ike la, ona li wile anpa e jan pi kule lawa ante ale la, kulupu lawa ni o weka la, jan Tatopun en jan Pan li kama pilin sama tawa kulupu lawa la, ona tu ni li pini e utala jan lili ona la, jan Tatopun li kepeken wawa nasa la, nasa ona li wawa li lon e kon sin tu la, nimi nanpa wan pi kon ni tu li Sulo la, nimi nanpa tu pi kon mi tu li Luna la, kon ni li pana e sona tenpo la, sona tenpo ni li ken lon e tenpo ante la, ante tenpo ni li jaki tawa lon pi kulupu lawa la, ona ale ni li lon ma la, ma ni li ma Ike la, ma Ike li ma ike la, ike ni li tawa ike ale la, Tatopun li tan pilin pi ma ante ni ala la, jan Pan li kama jo e ilo pi seli utala la, jan Tatopun en jan Pan li pana wawa e kon pi ilo ni la, pakala sike li kama lon la, jan Pan li open e wile ante sitelen tawa ante pi kulupu lawa la, jan Tatopun o lon e kama pi kulupu lawa ante la, jan Lan li open e open ona pi pilin sama tawa ante suli wawa pona ni la, kin la, jan tu wan ni li wile toki utala tawa nasin sitelen tawa jan pi kulupu ni tan lon ni: a akesi la, ala la, alasa la, ale la, ali la, anpa la, ante la, awen la, esun la, ijo la, ike la, ilo la, insa la, jaki la, jan la, jelo la, jo la, kala la, kalama la, kama la, kasi la, ken la, kepeken la, kili la, kin la, kiwen la, ko la, kon la, kule la, kulupu la, kute la, lape la, laso la, lawa la, len la, lete la, lili la, linja la, lipu la, loje la, lon la, luka la, lukin la, lupa la, ma la, mama la, mani la, meli la, mi la, mije la, moku la, moli la, monsi la, mu la, mun la, musi la, mute la, namako la, nanpa la, nasa la, nasin la, nena la, ni la, nimi la, noka la, oko la, olin la, ona la, open la, pakala la, pali la, palisa la, pan la, pana la, pilin la, pimeja la, pini la, pipi la, poka la, poki la, pona la, pu la, sama la, seli la, selo la, seme la, sewi la, sijelo la, sike la, sin la, sina la, sinpin la, sitelen la, sona la, soweli la, suli la, suno la, supa la, suwi la, tan la, taso la, tawa la, telo la, tenpo la, toki la, tomo la, tonsi la, tu la, unpa la, uta la, utala la, walo la, wan la, waso la, wawa la, weka la, wile la, nimi mute mute li pali e nasin pona toki e pona pi nasin toki lon lipu tenpo lon lipu sona lon lipu lipu tawa ni: jan Tatopun li sitelen tawa jan Pan e lipu sitelen pi sona pi tawa wawa li sitelen kepeken ni: lawa pi lawa ala pi lawa pi lawa lon pi lawa lili pi lawa pi lawa pilin pipi pi lawa pi lawa wawa pi lawa pi lawa laso pi lawa taso pi lawa pi lawa len pi lawa pi lawa lete pi lawa mute pi lawa pi lawa lape pi lawa pi lawa linja pi lawa pi lawa loje pi lawa pi lawa lipu pi lawa pi lawa lupa pi lawa pi lawa lukin pi lawa pi lawa luka pi lawa pi lawa lon ala pi suli pi suli mute pi mute pi mute pakala pi pakala pi pakala pakala pi sewi pi pilin pilin pi sewi suwi pi suwi pi suwi suwi pi toki nanpa pi nanpa nanpa pi nanpa ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute mute luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka luka tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu tu wan en mi en mi wan en mi tu en mi tu wan en mi tu tu en mi luka en mi luka wan en mi luka tu wan en mi luka tu tu en mi luka luka en mi luka luka wan en mi luka luka tu wan en mi luka luka tu tu en mi luka luka luka en mi luka luka luka wan en mi luka luka luka tu en mi luka luka luka tu wan en mi luka luka luka tu tu en mi mute en mi mute wan en mi mute tu en mi mute tu wan en mi mute tu tu en mi mute luka en mi mute luka wan en mi mute luka tu en mi mute luka tu wan en mi mute luka tu tu en mi mute luka luka en mi mute luka luka wan en mi mute luka luka tu en mi mute luka luka tu wan en mi mute luka luka tu tu en mi mute luka luka luka en mi mute luka luka luka wan en mi mute luka luka luka tu en mi mute luka luka luka tu wan en mi mute luka luka luka tu tu en mi mute mute en mi mute mute wan en mi mute mute tu en mi mute mute tu wan en mi mute mute tu tu en mi mute mute luka en mi mute mute luka wan en mi mute mute luka tu en mi mute mute luka tu wan en mi mute mute luka tu tu en mi mute mute luka luka en mi mute mute luka luka wan en mi mute mute luka luka tu en mi mute mute luka luka tu wan en mi mute mute luka luka tu tu en mi mute mute luka luka luka en mi mute mute luka luka luka wan en mi mute mute luka luka luka tu en mi mute mute luka luka luka tu wan en mi mute mute luka luka luka tu tu en mi mute mute mute en mi mute mute mute wan en mi mute mute mute tu en mi mute mute mute tu wan en mi mute mute mute tu tu en mi mute mute mute luka en mi mute mute mute luka wan en mi mute mute mute luka tu en mi mute mute mute luka tu wan en mi mute mute mute luka tu tu en mi mute mute mute luka luka en mi mute mute mute luka luka wan en mi mute mute mute luka luka tu en mi mute mute mute luka luka tu wan en mi mute mute mute luka luka tu tu en mi mute mute mute luka luka luka en mi mute mute mute luka luka luka wan en mi mute mute mute luka luka luka tu en mi mute mute mute luka luka luka tu wan en mi mute mute mute luka luka luka tu tu en mi mute mute mute mute en mi mute mute mute mute wan en mi mute mute mute mute tu en mi mute mute mute mute tu wan en mi mute mute mute mute tu tu en mi mute mute mute mute luka en mi mute mute mute mute luka wan en mi mute mute mute mute luka tu en mi mute mute mute mute luka tu wan en mi mute mute mute mute luka tu tu en mi mute mute mute mute luka luka en mi mute mute mute mute luka luka wan en mi mute mute mute mute luka luka tu en mi mute mute mute mute luka luka tu wan en mi mute mute mute mute luka luka tu tu en mi mute mute mute mute luka luka luka en mi mute mute mute mute luka luka luka wan en mi mute mute mute mute luka luka luka tu en mi mute mute mute mute luka luka luka tu wan en mi mute mute mute mute luka luka luka tu tu en mi ale en sina en sina taso en sina wawa en sina weka en sina pona en sina ike en sina noka en sina luka en sina mi en sina sona en sina suli en sina ona en sina suwi en sina pakala en sina lawa en sina laso en sina loje en sina jelo en sina walo en sina pimeja en sina nasa li lon e ni: tawa tenpo ale la, jan Tatopun li anpa wawa e kulupu lawa ike kepeken pona suwi pi jan Pan la, kulupu lawa li kepeken nasin sewi tawa ike la, jan li moli la, pakala sijelo li lon la, nasin jan li wile e ni: jan li wile e ante tawa kulupu la, jan o pakala e jan ni la, nasin lawa li wawa ike la, utala li lon la, jan Jakike li open pona li kama ike taso la, jan Jakike li jan ike pi jan Lan la, jan Pan en jan Tatopun li ken ala anpa e jan Jakike la, ona tu wan li open lukin e toki pi nasin Limili la, nanpa pi toki ni pi nasin Limili li mute mute a la, kulupu la, nasa kulupu jan la, lon pi nasa ni li nasa pakala e pona ken tawa jan pi ilo sona nanpa la, jan li lawa e tomo ale sina la, sike li lon la, sike tu li lon la, sike ni tu li suli li suwi la, palisa li lon la, palisa o lon lupa monsi la, pana palisa li lon e pona pilin la, nasin kulupu li tawa ni la, telo pi palisa ni li tawa weka tan sike tu la, jan la, jan Jakike li jan pona pi lon ala li wile utala taso e pona nasin ale la, jan Lan li ken ala pini la, jan Lan li ike tawa jan Pan lon tenpo pini lili la, jan Pan li kepeken lawa kule la, lawa kule li lon e ni tawa jan tu ni lon la, jan Lan li pona sona e sona pi lawa kule kepeken toki kasi la, jan Pan li toki kin tawa kasi la, nasin pi tu ni li kama sama la, nasin ona li wan la, nasin ni li jo e pilin insa ala pi jan Tatopun la, nimi pi jan tu o wan tawa nimi nasin la, nimi suli sin li kama lon la, jan Pan li tawa nasin ni sin la, jan Lan li tawa nasin ni sin kin la, nimi ona o nasin nimi jan pona la, jan o nimi e ona kepeken nimi jan la, nimi pana li nasin Lanpan la, nasin ni pi ona tu li lon taso e wawa mute pi ante poka pona kulupu la, pona ona sin li tawa tan kulupu suli kasi la, linja nimi ni li ken ala pini la, mi o kulupu e pali sitelen ale pi jan Pan pi jan Lan pi jan Tatopun pi jan Jakike la, jan pona nanpa wan pi jan Lan li jo ala e nimi lon pini pi linja nimi ni la, nimi pi jan pona ni li jan Joke la, jan ale o kepeken wile la, jan ale o lape la, jan ale o moku e kon la, jan ale o kepeken lawa la, jan ale o pini la, kulupu jan li nasa e nasin pi mi ale la, ike mute li tawa open tenpo la, mi ale o wile ante e ike pini ni la, mi ale o ken ala ante e tenpo weka la, jan ala o lawa e lon ona la, jan ala o kama jo e wile ale ona la, tomo sona jan li pana taso e jaki sona la, jan mute pi sewi toki li alasa taso e mani pi jan kute la, ma mi li suli e jan lawa ike la, utala o tawa ike nasin la, weka ike li ken la, musi kalama li musi nanpa tu la, mi wile pali e kalama musi mi sin kepeken nasin toki mi la, jan pi nanpa lili li wile kute e kalama sin musi la, ante toki li lili tawa poki musi ni la, jan pali ante li awen mama e kute suli la, jan pali ni li awen suwi tawa kute pona mi kin la, mi open suli e mute nimi kepeken nimi nanpa mute la, mi jaki e lawa mi kepeken pilin insa pi jaki suli sama la, jaki lawa li awen li weka ala lon tenpo la, tenpo la, mi la, mama jan mi li olin e ike mi la, weka pi soweli mi li wawa e jaki lawa insa la, sona pi pali ala mi li suno e awen pakala tawa ale mi la, sitelen tawa lon sewi li sin e ken oko la, jan sama sina li utala e kon olin la, kon olin o tawa sina kepeken jan nasin pali la, jan li olin e jan la, jan li ken pona la, jan o alasa pona taso tawa ale.”\n</blockquote>\na, sina olin ala olin? mi olin. pali li lon sewi pi lipu ni la, pali li poki e pona. pali li poka e pona. ona li pona. ona taso li pona. jan sama mi li pilin ante lon ike. ike la, jan sama mi li pilin ante. (mi toki e ijo tu kepeken nasin pi ante lili.) a. seme li kon pi nimi “a” tawa sina? pakala. mi kepeken ala nimi pi ante pana tawa nimi “sina” lon linja nimi pini mi. mi wile toki ante e ni: seme li kon pi nimi “a” tawa sina wan? pona. mi toki tawa sina wan taso, tawa jan ante ala! linja nimi suli li lon sewi lipu la, linja nimi li anpa e linja nimi ante ale! nimi “ale” en nimi “ala” li kepeken kalama sama li kepeken kalama pini pi ante lili. mi olin ala e ni. mi sitelen e nimi ike lon tenpo mute tan ni. sama pi nimi “ale” en nimi “ala” la, jan pi mute lili li kepeken nimi “ali.” taso, mi kepeken ala nimi “ali.” mi ni tan seme? mi ni tan ni: nimi “ali” li jo e kalama pini pi jaki kute li tan tenpo sin. tenpo sin li jaki! sin li pana e jan jaki e sin tenpo jaki e nasin pi olin ala. mi o awen kepeken nimi “ale” taso tan pilin ni mi. sina wan en mi li olin e linja nimi mi pi suli nanpa wan. mi tu li olin e ona tan sona suli wawa pona suwi. taso, jan sama mi li pilin sama ala. jan sama mi li ike. jan sama li lawa ala e pilin tawa pona. jan sama li pana e pilin ike ona tawa mi sama ni: mi toki tawa jan Pata lon tenpo tomo. (jan Pata li jan sama mi.) jan Pata li toki e ni: “a, linja nimi li kepeken nimi “ni” lon pini mute la, linja nimi sina li linja nimi wan ala li linja nimi mute! linja nimi mute la, sina pali ala e linja nimi pi suli nanpa wan!” mi pana wawa e luka tawa sinpin pi jan Pata. sinpin li loje tan luka utala. jan Pata li toki sama ni lon tenpo ale. ona li pona pilin tawa pali mi ala. uta ona li pana e mu nasa. jan Pata li awen wile sama mi! mama pi mi tu li olin mute e mi li olin lili e jan Pata. mi jan lili nanpa wan! mi nanpa wan! jan Pata li jan lili nanpa ala. ni la toki pi jan Pata li suli ala. jan ale li sona e ni. ona li ike. ona li ike lukin. len ona li jaki tawa pilin luka. jan Pata li jo ala e mani. a! o pana e ko jaki tawa ona lon pona.\nnoka lili mi li pakala. lupa loje sin li lon ona. lupa ike ni li lon tan kama pi ilo Kipisi! ike. ilo Kipisi li ilo pi tu pana tan jan Kipisi. pakala pi sijelo mi li pona tawa ona. jan Kipisi li wile e ike pilin mi. tenpo mun pini la, jan Kipisi li pana e kiwen seli lon kili moku mi. poki mi pan li jo e ilo moli tan jan Kipisi! ona li olin ala e mi. ona li seme? ona li jan olin pi jan Pata. ona en soweli ona li awen kalama musi mu. toki li tan uta ona. o loje e selo ona. loje la, pona lukin taso li lon taso. a, taso, mi jo ala e ilo pi pana pi kule loje. mi wile wan e ona. mi wile wan kin. mi lon ma lon. mi selo. mi lon. mi wile suli e ni: jan Kipisi li weka wawa. sina o wile e ni. sina sin a li sina e sina. mi mi e mi. taso, jan Kipisi li awen sama li awen sama ike. ona li toki e ni tawa mi lon tenpo mun pini: “a! o toki utala ala. o ala o anpa e pilin ni. o awen suwi! o awen suwi! o pona e lawa sina. sijelo sina li pakala ala li pona! sina pilin e ni tan seme: sijelo sina li kama ike? o toki kin tawa jan Powe. tan seme la, sina weka e ona tan lon sina?” (mi nimi ala nimi e jan Powe? o sona e sona lili ni kin: jan olin pini mi li jan Powe.) jan Kipisi li pini e lupa open. toki ona li pini. oko ona li lukin e oko mi. mi pona. mi toki tawa ona e ni: “sina wile pakala e mi anu seme?! sijelo mi li kama ike li pakala tan pali sina! oko mi li kama wawa ala! noka mi li pana e telo sijelo loje! kiwen uta li tawa anpa li tawa weka tan lupa sinpin mi! mi moli! mi kama moli! moli mi la, sina wile ala wile taso e ni: mi kama olin sin e jan Powe? o toki ala! o ala! a. mi olin pana e ike tawa ona. ona li ike sama li ike mi. a. jan Kipisi o, sina wile tu e mi anu seme? mi tomo ala e soweli alasa mi la, mi o pana lon sina e soweli mi! uta ona li suli! selo ona li sama seli! tomo mi li jo e soweli luka wan. tomo li jo e soweli alasa luka e mi. mi soweli. kin la, mi jan kin! a. sina jan anu seme? sina soweli anu seme? sina kala ala kala? sina waso ala waso? tomo sona tenpo la, mi jo e jan lon tomo mi pi tomo sona suli. nimi ona li jan Monsuta. jan Monsuta li jan. jan Monsuta li akesi kin. pali pi tomo sona li mute mute. jan Monsuta li ken ala pini e pali ale ona. ni li ike. jan Kipisi li alasa pona e ike ni pi jan Monsuta. taso, jan Kipisi li lon e pona ni ala. jan Kipisi li kama lon e ike taso tawa jan Monsuta, tawa jan ante kin. lon ni li lon kin e pilin sin tawa jan Monsuta. jan Monsuta li tan pi pilin ni la, nimi pi pilin ni li tan jan Monsuta kin. pilin ni li ni: ona li pilin Monsuta. pilin Monsuta li pilin ike tan ken ike, tan ken moli sina! a. pakala. pilin Monsuta li tawa mi kin li lon lawa mi kin. o wawa ala.\nsina wile ala kute e toki pakala ni! sina wile kute e toki musi! ijo ni li musi. o musi! mi o musi! lipu suli musi taso li musi pona tawa jan lukin. mi ken pana e musi. musi li ijo ni: “sina sona ala sona e nasin Ojuta? nasin Ojuta li seme? ona li nasin ni: o uta e sike mi!” a. ike. ni li lon ala e musi tan uta. a! nimi “uta” li kama sin a! pona. uta jan li ken toki. luka jan li ken toki kin. insa kute li ken ala sona e toki ale. toki ale ala li tawa kute. sitelen li toki. tawa luka li toki. kule li toki. kalama uta li toki. mu li toki ala toki? toki la, soweli pi jan ala li ken toki. toki ala la, mu jan taso li mu toki. mi mu! mu mu mu li tu. mu li noka e kiwen uta sina. noka li tawa wawa! noka li tawa lawa sina kepeken tenpo pi lili mute. o noka! o noka! o pana e ilo kiwen lon pini noka! ni li lon la, pakala noka li awen suli e pilin pakala! a, ni li pakala musi. (sina sona ala sona e ni: mi awen lape ala?) mi jo e noka tu. sina jo e noka wan anu noka tu anu noka tu wan. noka tu tu li ken. soweli alasa li jo e noka pi nanpa ni. tu tu li nanpa pona. taso, nanpa pona mi li luka luka tu wan. sina pana e tu tawa tu la, sina jo e tu tu. ni li pona. taso, tenpo la, mi pana nasa sin. mi ken pana e tu tawa tu. ni nasa la, mi jo e luka. ni kin li pona mute. jan lili la, mama sina li toki e ijo pi lon ala tawa sina. ona li ni ken: “sewi li laso. kili li loje. mama sina li olin e sina.” a. mama sina li olin ala olin e sina? mama mi li jo ala e olin. o ike. mi jo ala. ni li weka e olin tan kulupu. mi weka e pilin tan olin, tan moli. moli! moli li musi a. ijo ale o moli anu seme? sina o moli anu seme? jan sona li toki e ni: “ale o pini. ale li jo e sina. ni la, sina o pini.” mi nasin nanpa. nasin tawa nasin la, mute jan li alasa pini e kama moli jan. tan seme la, mi ken ala sitelen e nimi pi mute pona? mi toki lon! mi wile ala sitelen e nimi “pona mute.” mi wile sitelen e nimi “mute pona” lon lipu! kon ni tu li ante mute a. lawa li kama nasa. jaki li awen lon sinpin pi lawa insa. mi ike ala ike tan ni? tomo sona suli sin li kama lon tenpo mun tu. mi o tawa ala tawa ona? tawa la, sona mi li awen suli. taso, mi wile ala e sona sin ale. mi wile ala e pali kepeken sona pi tomo sona suli. tawa ala la, mi weka tan jan suwi mi, tan jan pona mi, tan jan pi ken olin mi. ale ni li ike! a! olin li nasa e mi. pona. ijo ni kin li ijo pi lon ala tan mama: “jan ale o olin.” kulupu li suli e kon olin pi wan taso e kule olin pi wan taso. mi la, ni li jaki. olin mute en kon olin mute en kule olin mute li lon. olin jan en olin soweli li ante. olin pi kulupu mama en olin pi jan unpa li ante mute. mije li ken olin meli. mije li ken olin mije. meli li ken olin meli. meli li ken olin mije. jan mute li olin ala e meli e mije. ona li pona kin! ken la, sina meli. ken la, sina mije. ken la, sina ni tu ala. ni la, sina ken sama jan wan ni: ona li kepeken ala nimi “mije” li kepeken ala nimi “meli” tawa kon ona. ona li pona. nimi ona li Tonsi. jan Tonsi li kepeken kon ante. ante mute li ken tawa kon. o sona e ni: kon ale en kon olin ale li pona. tenpo la, mi kute e jan pi pilin ante. ona li sona ala e kon ante e kon olin ante. ona ike li toki la, nimi li weka. uta mi li pana e ni: “toki sina li seme? kute mi li alasa kute e mu e mu e mu. sina pana taso e kalama mu tan seme?” ni li suwi musi. tenpo mute la, toki ike ona li pini. toki ike li pini ala la, mi lon e ni: luka mi li pimeja e oko ona. musi. kon mi li seme lon ni? tenpo ale la, mi toki e ni: “mi mije.” ni li lon anu seme? tan pali pi tenpo mi open la, mama mi tu li toki taso e ni: “sina mije. sina mije mi. ni la, sina lon.” o pana e sona nasa ni: mi pilin mije tan pilin lon anu toki pi mama mi tu anu seme? mi sona ala. ken la, mama mi tu li pana e nimi “meli” tawa mi la, mi kepeken nimi “meli.” mi sona ala. tan seme la, nimi tu taso o lon? mi wile ala. jan Tonsi li sona e nasin ante pona. ona li toki sin e ni: “o ike ala tan pali pi open tenpo. pali nanpa wan li pali tan wile sina taso. pali pi mama sina li lili. nimi sina o tan wile sina. kon sina o tan wile sina. lon sina o tan wile sina. ni kin li lon. ni li nasin.” ni li nimi wawa tawa mi. jan li meli. jan li mije. jan li mije tawa meli. jan li meli tawa mije. jan kin li ken ante kin tawa kule insa ona. ale li pona. a, ike li anpa e pona kepeken tenpo mute tawa ni. kulupu li suli ala e kon jan. kulupu li suli e ike ni: ona li nasin sewi li nasin jan li nasin esun li nasin mani. nasin kulupu li ken ijo seme? ijo ante li wawa e ona. ijo ante li anpa e ona. ijo ante li pakala e mi. ale la, mi o tawa tomo sona kepeken tenpo sike mute. ale la, mi o tawa tomo pali. ale la, tomo pali o pana e sike mani tawa mi. ale la, mi o kepeken sike mani lon tomo esun. ale la, tomo esun o pana e moku e telo tawa mi. ale la, mi o pini e moku e telo lon tomo mi. ale la, tomo mi o jo e jan olin wan e jan lili e soweli. ala! ala! ala! nasin ni la, mi ken ala kama e pona pilin. pona pilin ale li sama esun. ona la, mi o alasa taso e mani sin e ijo ante ala. mi wile ala e mani sin! ni ala li lon e pona! mi wile ala e tomo e tawa esun e jan olin e jan lili e tomo sona e tomo pali sike mani. sike mani li sike utala li sike pakala. ona taso o pakala taso! o taso e pakala ona! nasin pali o, sina kama la, mi o jo ala e ijo mute. mi o jo e ijo pona. mi o utala ala e jan. mi utala taso e ike insa mi tan wile mi ni: ona li lon lawa, li lon insa pilin. insa mi li sona e ante lon ken. ni li ken lon. ala. ni li ken lon ala. a. ni o ala tan ni: kulupu li lon e ni: mi en mi mute li sama ilo, li sama ilo kulupu. jan ala li ken tawa weka tan kulupu. kulupu li awen kulupu e sina. kulupu kulupu o kulupu e mi kulupu. kulupu li anpa e mi sin. pali mi li tan wile mi ala. mi weka tan pali jan mi. mi pali ala la, mi moku ala. mi pali ala la, mi moli. ni li nasin ike! jan pi mani mute li lawa e nasin pali pi kulupu lon. a! ni li awen pakala e wile jan ante ale tawa nasin kulupu. o toki ala e ni: “nasin ni li lon tenpo mute suli.” sina la, ijo li sin la, ijo ni li ike ala ike? sina la, ijo li sin ala la, ijo ni o pona ala pona? ijo sin mute li pona. ijo mute pi sin ala li ike. o kepeken lawa. o pilin e pilin sina lawa. kepeken lawa la, o ken ala e lawa pi jan ante tawa sina. taso, sina o ken e ni. mi kin o ken e ni. jan ala li ken utala. utala jan li tawa wile ni ala li tawa utala taso pi moli suli. mama wan mi li toki lili lon kute e ni: “jan lili o, tenpo kama li kama la, sina alasa e jan meli olin. ni la, sina pali e jan lili sina! sina kama jo e tomo suli sina kin! ale ni li pini la, sina moli. sina moli la, sina tawa tomo suli lon sewi, lon poka pi jan sewi.” mi wile ala e jan lili mi. tan seme la, jan lili sin mute o kama lon? ma ni li jo e jan pi mute suli ike. jan o ken weka e jan lili tan insa sike suli. mi la, ni o ken. taso, ma mi li awen weka e ken ni. ike la, ma mi li ma Mewika. nasin pi ma Mewika li sewi ala li suwi ala tawa mi! ante o lon! mi o olin ala e nasin jan sona sina. tan seme la, mi o sama sina, mama o? mi wile ala e lon sina, mama o! ken ante mi li ken ala ken lon? sina sona e lon ale mi, sina ken ala ken olin e mi? (o pini e wile ante toki sina. sina sona e sina. sina toki e ni: “o kepeken ala nimi ‘olin’ sama nimi ‘wile.’” nimi la, mi kepeken nimi “olin” sama nimi “olin!” o weka wawa e lawa toki ike sina. lawa toki wile li wile kepeken lawa pi toki ante taso. jan li sona e toki sina la, nasin toki ale li pona. pona.) mi sona. sina kama sona e ante ni la, sina kute ala. sina kute la, sina tawa e lawa sina. sina wile ala sona e mi. sina wile ala alasa kama e tenpo ante. sina wile e nasin pi tenpo pini taso. ken pona ante ale mi o pini. nasin li lon ala lon? mi lon. mi jan. mi wile ala jan lon tenpo ni. mi wile akesi. mi wile pipi. mi wile soweli lon tenpo. soweli pi jan ala li ken pona. ona li moku li lape li tawa musi. mi o pali kepeken lawa. mi o sewi e nasin mani. mi o lukin e pakala pi ma mi. mi o sona e ken moli mi e ken pini mi. mi o lukin e moli pi jan pona ale mi. mi o jo e jaki lawa. soweli en mi li sama ale. ijo wan li wile lon. ijo wan li wile ala lon. sina sona e ijo ni: mi ona. jan li pona ala pona? pona ala. sina pilin ala pilin ante? pilin ante la, mi toki e lon pi ike jan. mi pilin ala pilin e pona? pilin ala. ike li kama suli lon insa mi, lon lawa mi. taso, lon pi ike jan li kama. ona li ni: jan li sona e ike pakala jaki ona. taso, jan li kepeken ala sona ona li awen suli e ike pakala jaki ni. kulupu kasi suli mute li seli li moli. jan li awen pakala e ma kasi tawa tomo jan sin, tawa tomo esun sin. jan li awen pakala e soweli mute lon ma moku. jan li awen pana e telo moli lon ma telo. telo moli ni li moli mute e kala mute. ni li tan seme? ni li tan ni: telo moli li telo moli! moli taso li tan ona! linja nimi mi li ken awen kama lon tenpo kama. taso, mi o pini e ona. ike mi li mute. mi wile ala suli e ike mi kin. mi wile taso e ni: mi open e sona sina pi ike ni. ike pilin li ike a. tenpo ale la, mi ike pilin. ni li nasin mi. ijo ala li open e pona lawa. soweli mi li lon e pona lili sin. taso, pona lili sin li weka kepeken tenpo lili. musi pi ilo sona li musi ala tawa mi lon tenpo ni. toki pi jan pona li kama musi ala kin. wile moku li kama lili. (ni li ken pona tawa pona sijelo anu seme? mi sona lili e sijelo jan. sina sona e wile pona tan ni la, o pana.) wile lape li ala. (taso, sina sona e ni. mi toki e ni lon open pi lipu ni. a a a.) nena laso pi ilo nanpa mi li suno ala tan luka mi. a. mi o poki e pilin ale. mi ken ala kama e pona pilin tawa lawa. taso, mi ken kama e ike pilin tawa lawa sina. lawa sina li kama ante li kama ike tan lipu mi la, pali mi li pali pona. ma o moli ala. taso, moli li kama. soweli o pakala ala. taso, pakala li kama. mi o jaki lawa ala. taso, jaki lawa o kama. ni li ike ike. ike li ike e mi. mi o sitelen tan ni. mi o sitelen. sitelen li ala la, mi o toki. toki li ala la, mi o mu. mu li ala la, mi o uta. mi o uta e seme? mi o uta e sike mi! a! ni li kama nanpa tu pi nasin Ojuta! pakala. mi tawa musi. mi toki e ijo pi musi ala. mi sitelen musi. mi pana e sona pi ike taso. ni li ike. ni li musi. ni li ike musi. ni li musi ike. sitelen li suli li musi li musi ala. taso, ona li ilo ala ilo? mi ilo e ona tawa kon ilo lukin jan sina kin. a, jan mute o sona e nimi pana mi lon lipu ni. taso, jan pi mute seme li sona e nasin toki lili? jan pi mute seme li kepeken nasin toki lili? jan pi mute seme li wile lukin e lipu pi mute nimi ni? mute ni li mute ala! ike ni li ni: jan ala li lukin. pona ni li ni: jan ala li lukin ala, mi ken toki e ijo ale tan wile. mi ken sitelen e pilin lon pi wile toki ala. mi ken ala e ijo tawa jan. taso, lipu li ken jo e pilin ni. lipu li jo e ona la, pilin li poki ala li kama pi pona lili. lipu li pona tan ni. jan pona o, wile olin sina li ike e pilin mi. ike pini pilin ni mi li kama pona ala. sina o ike. mama o, pali sina pi tenpo pini li awen pakala e lawa mi e kon mi. sina o ante e pali ni. taso, sina ken ala. ni li sama sina sama ni: ni tu li jaki. soweli o, pona ala li tawa sina. sina awen tawa uta jan. jan li awen moli e sina kepeken ilo moli suli, kepeken nasin ike taso. pakala ale ni li tawa wile moku taso. taso, ona li awen tan mani, tan pilin, tan pali jan ala. soweli o, sina sama ma tan ni: sina en ma li jo e kama pi pona ala. sina tu li pakala. o awen suwi. len noka li sama. ona li lon palisa anpa li lon luka anpa. luka anpa li noka a. mi tawa lon ona. ona li lon mi. taso, pakala lili wan li lon ona la, mi sama jan ale tan ni: mi pana e len noka lon poki pi pakala ijo jaki. ma li sama. soweli li sama. olin en kulupu mama li sama. pona li lon tenpo open. taso, tenpo li weka e pona ale. pona ale li lon tenpo kama ala. ni li sama jan tan moli jan. o awen suwi. pona la, sina sona e ken ike la, ijo ala li ken ante. sona li pana taso e pilin ike. sona ala li sona ilo. ni li lon la, o pana e poki pi pana seli lon poka pi tomo sona sina. (kulupu lawa la, linja nimi pini ni li musi taso.) sona li lon e pakala e ijo ante ala. sina wile pona la, o sona ala. sina wile suwi la, o sona e ijo ala. sona o tawa tan mi. ma pona o lon. tenpo pini la, mi pilin e ni: pali pona mi li ken lon e ma wile pona. a! mi musi. pona ala li ken lon. pona li lon lawa jan taso. lon li ni taso: pakala li tawa ijo ale. o awen suwi. a, mi sitelen e ijo mute! mi toki e musi ante. taso, musi open li tawa sina ala. sina wile ala e ni. sina wile ala e pilin jaki ni mi lon lipu sina! (lipu ni li tawa sina ala li tawa mi.) sina wile e suwi taso e kule suwi taso. sina wile ala e nasin lawa e nasin jan. sina wile taso e musi musi ko. sina wile lukin e lipu pi soweli toki. sina wile jo taso e toki musi pona. taso, ale ni ala li lon. o awen suwi, jan lukin ike o. sina kama jo e wile sina ala. kin la, sina kama jo ala e musi e toki musi pi jan pi kama jo. musi mi li kama ala! mi awen toki e ijo ante. ni li pakala mi. sina awen lukin e lipu la, sina jan pi pona pona. o sona pona e ni: musi sina o kama. lipu anpa la, mi pana e ni. sina awen. mi awen. sitelen li awen lon. nasin kiwen li ken pini. nasin nasin li ken open. ni li seme? jan ala li sona! taso, musi suli li tawa ni. o lukin sona!\n<blockquote>\nlukin sina li open e pana musi. o tan e ona tan wile lukin lon lipu mi. ona li open ni: lon ma tomo pi wan taso la, ni li lon kin: jan wan li taso e jan wile. pali ona li musi. selo li suli. suno li kama lon sewi la, suno li sike e pona lukin ona. taso, pona ona nanpa li sijelo ala. pona suli ona li tan nasin pali. pali ona li pana e mani mute e ijo wile mute tawa jan ni. taso, ona li pali lon ala tomo pali. ona li pali kepeken nasin ni lon nasin. kepeken seme la, jan ni li kama jo e ijo pona wile ale ona? a ijo ni li tawa ona tan ni: ona li kama jo e ijo kepeken nasin len, kepeken nasin pi kama jo ike. kama jo ike ona li awen taso li pini ala tawa nasin pali. nasin pali li suli kin. suli ni li lon e ijo mute tawa kama jo jan! jan pi nasin ni li sona e ken ike pi jan ni. taso, jan li olin taso e ona! jan li kalama kin e nimi ona. kalama li pini ala. pali li pini ala kin. tenpo esun mute en tenpo mun ale la, mi ken kute e nimi ona. nimi ona li Pake. jan Pake li suli pi toki ni musi.\n</blockquote>\n<blockquote>\njan Pake li jo e ijo. taso, ona li wile jo e ijo mute! ona li tawa lon nasin ona. tawa jan pi jan Pake li tawa li wawa li sama li sin. tawa jan pi jan Pake li kama li ala li nasa pilin. ona o olin e kama jo ona. olin ni li tawa ona. jan Pake li kin lon nasin. ona li lukin e tomo nanpa wan. ona li tomo esun. tomo ni la, jan Pake li kama lon. jan Pake li open e alasa ona. alasa ni li alasa kama jo e ijo ale lon tomo esun. luka ona li luka e kili. noka ona li noka e ilo sitelen. uta ona li kama jo e supa ko. tenpo suno wan li tawa weka. tenpo suno li pini la, tomo esun li jo e ijo ala. ijo ale pi tomo esun li lon poki pi jan Pake. jan mute li lon tomo esun lon pini. taso, ona li pini ala e kama jo pi jan Pake. ni li pini ala tan seme? ni li tan ni: jan Pake li kama jo e ijo la, ni li pona mute tawa jan. jan li wile lukin e ni. tawa ona la, weka ijo li ken musi tawa lukin. ni li pini la, jan Pake li tawa tomo ante lon nasin ona. ona li tawa tomo moku li weka e ale tan insa ona. ona li tawa tomo sona li weka e ale ona kin. tomo wawa la, jan Pake li kama jo e ale kin kepeken wawa ona.\n</blockquote>\n<blockquote>\nijo mute li tawa jan Pake. wawa jan mute li tawa jan Pake. taso, wile ona li ken ni ala. wile jo li tawa open pi tenpo kama. open la, ijo mute li lon e ni: jan Pake li wile kama jo e ijo pi ken ale. ijo ni li seme? tenpo nanpa wan la, mama ona li pana e ijo mute tawa jan Pake. kulupu ona pi tenpo open li nasa nasa. kulupu li pali e lipu pi mute suli tawa ni: lipu mute li tawa sinpin jan li tawa oko jan la, jan o kama sona e ale lon lipu. ken ike ni li tawa ni: lipu pana pi kulupu ni li lipu sewi. tenpo esun mute la, mama pi jan Pake li lon e ni: jan Pake o pana e lipu ni lon lupa tomo pi tomo poka ale. ni li awen li awen pana. taso, jan Pake li wile ala e ni. ona li kepeken ala kon pi lipu ni. jan Pake li wile ala toki tawa jan pi toki ala. jan Pake li wile e ijo! a. ijo o mute. ijo o mute e suwi jo. taso, mama en kulupu mama li wile jaki tawa jan Pake. mama ona li ni kin. nimi pi mama ni li jan Ikasuninapeli. jan wan li toki insa e ni: “mi tawa e sitelen lili pi nimi ‘jan Ikasuninapeli’ tawa nimi ante la, mi ken lon e linja nimi sin.” jaki la, jan li ken sona ala e ken pi linja nimi ni sin. ken la, nimi sin ni li lon ala. jan o sike o tawa e nimi tawa seme? taso, open tenpo li ken. pana pi open tenpo li pali e jan Pake tawa jan Pake pi tenpo ni! tenpo ni li tenpo pi ijo wan. ijo wan ni li wile pi kama jo!\n</blockquote>\n<blockquote>\nkepeken pona awen pi jan Ikasuninapeli la, jan Pake li awen tawa tomo pi nasin ona. nasin pini li moli. nasin pini jan o awen lon insa. nasin jan pini o sama ni tawa mute pi jan wawa. jan Pake li wawa ala wawa? wawa ala la, ona o kama jo e ijo ala tawa sin pi tenpo weka. wawa la, jan Pake li suli sin e weka ijo tan kama jo ona. ona o pali seme? ona o awen alasa e ijo mute. nasin open ona li jo ala e ijo tan pali pi jan Pake. jan ni li kama jo e ale e ijo ale e olin pi jan olin. ni li nasa ala tawa nasin ni: jan pi nasin pi jan Pake li sewi ala e ijo ona. jan mute ni li pona tan pali suli pi jan suli pali. jan wan li pana e wawa ni tawa ona mute. jan ni li jan Pake.\n</blockquote>\n<blockquote>\nnasin open ona li jo ala la, jan Pake li tawa nasin suli sin. nasin sin la, ona o awen wawa. nasin sin la, jan ale ala li olin e weka pi ijo ona. mute ona li lili. taso, ike pilin ona li suli li awen lili ala. ona li tawa tomo poki nanpa wan li kama jo e mani ale pi tomo ni la, jan pi tomo poki li luka e sinpin pi jan Pake. jan pi tomo poki li pana e alasa sona toki ni: “ike o ni anu ala anu seme? sina seme? nimi sina li seme?” uta pi jan wawa li tawa ala li toki taso e nimi ni: “nimi mi li Pake. mi weka e mani sina ale tan ni: mi ken weka e ijo sina. mi wile ala e ijo ni. mi olin ala e ona. taso, wawa mi li wawa pi kama jo. mi o mama e wawa mi. o pini e toki ale.” jan pi tomo poki o wile ala kute e ni. ona o toki sin e ni: “sina jaki tawa mi! jan seme li pakala e sina pi tenpo sina? o ante pali! sina kala suli pi telo lili lon tenpo weka. sina kala lili pi telo suli lon tenpo ni! jan sin ni li sama kala la, ona o utala e nasin nasa sina!” jan pi tomo poki li sike e luka ona. taso, jan Pake li pana e musi tan uta. toki ante li lon kin. “sina jo e mu pona. taso, sona wan ni li weka tan insa pi lawa sina: kala suli pi alasa kala la, kala suli pi suli mute li lon kin. kala suli sin ale o moli e kala ante ale. o ala.” toki ni li pini la, jan Pake li noka e monsi pi jan pi tomo poki. jan ante li tawa lon supa noka li pakala sijelo. ijo ona li tawa weka lon poka pi jan Pake.\n</blockquote>\n<blockquote>\nmani pi ijo sin ona li musi ala tawa jan Pake. ona o kama jo kepeken olin ala, kepeken musi ala, kepeken wile ala. weka ijo o lon tan ken taso. mama ona li open e wile ni. mama li awen alasa e ken sin tawa wawa pi jan Pake. tawa jan Pake la, mama li mu e ni: “sina pakala pona e jan ike tan tenpo esun pini. taso, jan mute li open olin ala e sina. tan ni li ni: ona li sona ala e open sina e tenpo weka sina. tan ni la, ona o pona ala tawa wawa sina. ike li tawa ona tan weka mani. jan pi nasin sina ala li sewi taso e ijo ona e ken mani ona. ona li pilin ni taso.” luka pi jan Pake li tawa lon sinpin. “jan Ikasuninapeli o, pilin ona li kama ante kepeken ijo seme ante?” mama li loje e sinpin ona. “jan Pake o! mi mama sina! o kepeken ala nimi mi!” jan Pake li tawa sike e uta ona. “mi o ni. mi nasin e lawa sina. taso, mi o ante e pilin pi jan ni sin o ante kepeken seme?” jan Ikasuninapeli li tawa e noka. ona li toki insa. ona o ni tawa tenpo mute. taso, toki kama ona li ni li musi ala tawa jan Pake: “ante ni li kama tan sina ala. ijo wan ante o lon e ante ni. ona o kulupu lawa jan.” jan Pake li sike e oko. “ala! kulupu lawa li ni ala tawa mi taso. jan sin mute li alasa kama e ni: kulupu lawa li anpa e wawa mi.”\n</blockquote>\n<blockquote>\njan Ikasuninapeli li sona e pilin ike ni. taso, wawa pi mama ni li wawa ni: pilin pi jan Pake ona li ante kepeken toki lili pi jan Ikasuninapeli. toki lili li ni: “o suwi. kulupu lawa jan li kute ala e wile ale jan. o sona e sona sina. kute jan li ala la, kulupu o kute sina tan pana mani. insa kulupu li jan taso. jan ale ni li olin e mani lon poki len ona.” jan Pake li kama sona. “pona. mi tu li pana e mani la, kulupu lawa o seme tawa mi?” uta pi jan Ikasuninapeli li tawa sewi. “a. mama o pali ni. mani li tawa ona. tawa ni la, kulupu lawa jan o pali e utala pona tawa jan. utala pona ni o jo e ken ni: jan ale o ken alasa kama jo e ijo ale tan jan ante. jan o kama jo e ni kepeken weka pi ijo jan. jan wan li kama jo e ijo pi mute mute pi suli taso la, jan wan li jan pi kama jo nanpa wan. pona pi utala ni li ijo tu. ijo pona nanpa wan li ni: utala li lon la, jan ala o pini o pakala e kama jo sina tan ni: weka ijo li tawa utala pona taso! ijo pona nanpa tu li ni: utala pona ni li ken e ni: sina o anpa e jan ante pi nasin pi kama jo. ona ale o anpa tan pali sina la, wawa sina li wawa ale! wawa sina li ale la, jan ale o olin e sina!” jan Pake li kute e ken ni. jan Pake li suwi pilin. ona li olin e nasin mama! “mama o, wile sina o kama. lawa sina o sama. sina sama e mi tawa nasin wawa sina.” ona tu li luka e ona ante. nasin mama li kama lon.\n</blockquote>\n<blockquote>\njan Ikasuninapeli li pana e mani tawa kulupu lawa jan. mani pana ni li lon e nasin pi ken utala. a! tenpo mun tu li tawa weka la, jan suli pi kulupu lawa li toki tawa jan ale e open pi utala pona. utala li lon. utala la, jan ala o ala e wawa pi jan Pake. pali sin li open kin. jan Pake o kama jo e ale ale. ona li tawa nasin sin tu. jan Pake li anpa e jan pi nasin mute ni. ijo ona li weka taso tan pali pi jan Pake. jan pi nasin tu ni li toki e ni: “jan Pake taso li wawa! ona li kama jo kepeken wawa mute!” kulupu lawa lili pi nasin tu ni li toki kin e ni: “jan Pake li jan nanpa wan pi utala pi ma lili ni pi nasin tu ni. jan Pake li anpa e jan ale pi wile kama jo. jan Pake li wawa mute.” ni li kama li pini la, jan Pake li tawa nasin ante li tawa ma ante. ma ante ni li sin li lili taso ala. ma sin la, nimi ona li ma Kalipona. jan Pake li tawa lon ma ni kepeken tenpo esun luka. tawa ona li pini pi wile tawa la, jan Pake li pini e kama jo ona. kama jo li ken ala kama suli li pini la, jan pi ma Kalipona li toki e ni: “jan Pake taso li wawa! ona li kama jo e ijo ale pi mi mute! kama jo ni li kama kepeken wawa mute!” kin la, kulupu lawa lili pi ma Kalipona li toki e ni tawa jan ale pi ma Kalipona: “jan Pake li jan nanpa wan pi utala pi ma ni. utala pona pi ma Kalipona la, jan Pake li anpa e jan ale pi wile kama jo. jan Pake li wawa mute.” jan Pake li wawa e wawa ona kepeken anpa jan kepeken utala pona. taso, wile wawa pi jan Pake li pini li ken ala pini. wile wawa li awen wawa a. tawa ni la, jan Pake li tawa ma Alisona li tawa ma Wijomin li tawa ma Oleken li tawa ma Apeta li tawa ma Wasiton li tawa ma Ontolijo. ma ale pi tawa pi jan Pake la, nasin sama pi ante ala li kama lon li ni: jan Pake li anpa e jan ante ale pi wile kama jo. jan pi ma ni ale li jo ala e ijo. jan Pake li weka e ijo ona ale. jan ale pi ma ale ni li toki taso e ni: “jan Pake taso li wawa.” kulupu lawa lili pi ma ale ni li toki e ni: “jan Pake li wawa mute.” wawa mute li tawa jan Pake tan utala mute ni.\n</blockquote>\n<blockquote>\ntaso, pini utala li kama kin. utala pi pini ni li lon ma suli Nujoka Sisin. jan ale pi wile kama jo li tawa ma suli ni tan ma lili ante ale. jan Pake li anpa e jan ante ni lon utala pona pi ma suli Nujo Sisin la, jan Pake taso o jo e wawa lon ma ale! ni li wile pi nasin mama tan jan Ikasuninapeli. ni li wile wawa taso pi jan Pake. a. kepeken tawa weka pi tenpo mun tu tu la, utala pi ma suli Nujoka Sisin li open. utala pona ni la, jan ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale li alasa anpa e jan ante ale pi wile kama jo! mute pi jan alasa ni li suli. taso, jan Pake li ante ala e pilin ona. pilin ona li awen pona taso. utala pona ni li suwi suli tawa jan Pake. jan ante pi wile kama jo li anpa mute. ona ante ale o tawa nena noka! ante pona kin li tan open pi utala pona. tawa ni la, jan ale o kama olin e jan Pake e wawa pi jan Pake! taso, wawa ale pi wawa taso en olin suli pi jan ale o tawa jan Pake la, jan Pake o pini e utala pona sin ni. ijo mute o weka tan pali wawa pi jan Pake. jan Pake li kama jo e sitelen jan suli Lesi Lipasin e tomo Kaniki e tomo Ken Senta Tomina e tomo lipu kulupu pi ma suli Nujoka Sisin. jan Pake li weka pona e ijo ni. kin la, ona o kama jo e ijo mute tan tomo jan pi ma suli Nujoka Sisin. jan Pake li tawa tomo jan ni la, kulupu jan pi ma suli ni li tawa li sike e jan Pake. tawa jan Pake la, kulupu jan li toki suli e ni kepeken mu uta wan: “jan Pake o! jan Pake o! mi olin e sina! pona! pona! sina wawa a! o kama jo kepeken luka!” kute pi jan Pake la, nimi ona li kalama musi. suno li tawa anpa tan sewi laso. utala pona pi ma suli Nujoka Sisin li pini.\n</blockquote>\n<blockquote>\npini la, jan Pake en mama ona li tawa tomo suli ni: kulupu lawa suli pi ma suli Nujoka Sisin o lawa e ma ale kepeken tomo lawa ni. tomo lawa la, ona tu li lon poka pi jan utala ale. utala pona li pini tawa ni. jan suli pi kulupu lawa ni li toki tawa jan pi wile kama jo. “toki. utala pona li pini pona lon ma suli ni. ona o tawa nasin pi kama jo. sina kama jo e ijo pi mute mute tan jan ante la, sina jan suli pi nasin pi kama jo. jan ale pi alasa utala o pona. taso, jan wan taso li jan nanpa wan tawa ni. mi o nimi e ona.” jan ale li awen li awen kute. kalama ante ala li kama lon. telo sike li tawa tan lawa pi jan Ikasuninapeli. jan Pake li walo e sinpin ona. pipi li tawa sewi. wawa pona ale o tawa jan nanpa wan pi utala pona ni. ona o lon. wawa ale en olin ale la, jan suli pi kulupu lawa li pini e tenpo pi toki ala. jan suli li toki e nimi ni tawa kulupu kute: “ni li jan Pake.” suwi a! jan Pake li pona selo suli tan nimi ni pana! mama ona li musi pilin mute! sinpin ona li jo e telo lawa. kepeken noka la, jan Pake li tawa jan suli pi kulupu lawa li toki olin tawa ona e ni: “a! mi o kama jo suli o tawa ni la, mi ken e kama wawa mi a. tenpo suno ni taso o pona. mi jan nanpa wan pi kama jo tawa sina!” jan suli li kepeken nasa pilin. ona li lili e oko ona. toki ona la, nimi pana pi jan suli li ni: “mi pana e nimi sina tan pali ike. sina wawa ala. sina kama jo e ijo pi mute lili.”\n</blockquote>\nmusi mi li ni. ona o pini ala pini? mi pini. ni li pini tan ni: ale li ike! ale li ike. a. pilin ike li tan nasin ike. pali ike kin li ni. mama mama mi li moli. mama mama tu wan mi li moli. weka ona li lon e pilin sin lon insa mi. pilin la, ale li suli ala. mi o pali tan seme? mi o moku tan seme? mi o telo e mi tan seme? mi o lili e linja lawa mi tan seme? mi o weka e ko moku lili tan kiwen uta mi tan seme? pilin sin moli li awen. taso, pilin ike li tan ike sijelo kin. pakala pi sijelo mi li tan pilin sin. selo mi li pakala weka. kiwen uta li tawa tan uta mi. weka pi kiwen uta li pona ala! jan pi pona sijelo o weka e ona kepeken palisa kiwen suli! weka ni li pali e telo loje e pakala uta lon uta jan mi! a! mi lukin e kasi. kasi li lukin e mi. ona li lon poka noka li lon poka pi noka mi. sike lili kasi li tawa tan kasi. sike ni li tawa selo mi. selo mi la, kama pi sike lili kasi li open e kule loje. loje li lon selo. loje li ijo wan. loje li ijo tu. loje li tawa lon selo. loje li open lili. loje li open suli. loje li awen lon li awen kama. loje li awen kama suli. sike lili kasi li loje e selo mi. loje li lon sijelo ale mi. ni la, sijelo li kama ike kin. jan o tawa e mi tawa tomo pi pona sijelo kama. jan Misikeke li alasa pona e sijelo mi kepeken sike lili pi pona sijelo. ona li kama pona tan pali pi jan Misikeke. mi tawa tomo pi jan Misikeke lon tenpo suno mute. mi tawa. taso, ike sijelo mi li awen. ike sijelo mi li pini ala. pakala ni li awen la, ona li ken moli e mi lon tenpo kama. mi wile ala e ni. a! mi wile ala moli. taso, mi o moli la, mi wile ala moli kepeken ike ni. moli o kama la, mi wile moli tan ijo musi! moli lape kin li ken moli pi ike ala. tenpo awen la, moli pi nena selo loje suli li moli ike nanpa wan tawa mi. selo mi li jo e pilin seli tan ona! nena loje ni li wawa li wawa ike. a! nena selo loje tan uta pi pipi jaki li sama ala. pipi jaki la, nena li lili taso li weka kepeken tenpo wan. ale ni li pini e pona lon sijelo insa. kon mi li weka tan insa. wile lon mi li open awen kama tawa weka tan mi kin. lawa mi li wile lape. taso, lape li awen weka tan ona. (ni li sama tenpo ni a. a!) mi o tawa tomo pona kepeken ilo tawa. mi kama la, mi pana e ilo tawa mi tawa jan ante. ona o tawa sina kin. ilo tawa mi li pona ala lon tenpo ike. tenpo ike li kama pini la, ilo ni li sama ilo moli. jan wan ante li lon tomo ni kin. nimi ona li jan Puke. ike sijelo ona li lon e ike ni: ko moku o tawa tan insa tawa uta jan. ni la, uta pi jan Puke li weka mute e moku pini ona tawa supa. ona li jaki taso. ike sijelo pi jan Puke li moli ala e ona. taso, mi ken weka e ken pi ike sijelo ni la, mi o lon e ike ante ale tawa mi! ike pi ken moli pi jan Puke li awen ike sijelo nanpa wan. mi sona e sona ante ala tawa jan ni. jan Puke la, sona taso mi li nimi ona li ike ona. ni li lon tan ni: ike ona li weka e wile toki tan lawa mi. nasin seme la, mi o alasa kama sona e jan sama ni? tenpo ale la, mi wile ala toki. jan pi sona mi ala la, wile toki mi li lili mute. jan pi sona mi ala li pana e jaki tan insa ona la, mi wile taso e toki ala. o jaki tawa mi! sina lon tomo sama la, sina pali sama mi. mi sona. ike li weka. ike li kama. taso, pona wan li awen ni: ike mi ale li lili lon poka pi ike pi jan Puke. a. ona li lon seme? ona li lon ala lon? lon ona nasa suli pakala li lupa e wile toki mi. ni li nasin! mi wile toki tawa tan lon ni taso: jan li weka tan mi. toki mi li kepeken mute pi mute ala tawa ni. toki li awen weka la, sitelen mi li awen suli. o sona. mi wile taso e ni: moku en telo en tomo en kon li lon. taso, tenpo sin li pana e ijo pi namako taso lon lawa, lon oko. mi jo ala e wile namako ale. tenpo mi la, mi jo taso e selo akesi. o lukin ala e mi. mi ike lukin. lipu mi o ike lukin sama. mi sitelen e ni tan seme? jan nasa taso li toki insa e ni: “pali sitelen mi li suli tawa lawa jan. mi o lon e lipu tan ni.” mi nasa sama ona. pilin mi li lili tawa jan, tawa sina. ike kama mi li lili sama. sina open e lipu ni tawa musi. taso, mi ken ala pana pona e ona! mi open. mi pini. musi ni li weka tan sina sona. sina sona o sona e mi e sona mi. o sona mi. mi lipu e ante tawa sina. mi ken. mi ken e ni! a pona li ni. lipu ante o tawa sina. ni li kama la, ale li open pona lon pilin sina! ni taso o lon. pilin mi en toki mi li ike. musi pi pana mi li ike kin. musi toki mi li toki taso e jan wan ni: ona li jan jan Pake. ona li seme? sina o awen sona e nimi ona tan ijo seme? sina o ni ala ni tan kama jo ona? sina ni tan nasa pilin seme? jan Pake li jan pi musi ala! a! sina wile e ijo pi ante mute. musi jan o kama. sina o kama sona e jan suli ante. jan ni li jan pi musi mute a. tawa ni la, pali mi o pini. tawa ni la, sina o lukin e pali pi jan ante pi mi ala. pona la, mi ken pana e pali ni lon lipu mi. lipu mi li jo ala e pali tan jan wan taso. lipu li kepeken pali pi jan mute! ni li suwi. toki musi li pona li wile sina. mi musi ala. pali pi jan sin li pona e ike ni pi weka musi. mi o supa. jan sin li kama! o lukin. ona sin ni li jan seme? a pona. nanpa wan la, sina sona e ona. nimi ona li tawa open pi lipu ni! ona li jan Kipisi. (ona li ike kin. taso, pali ona li ken pona.) pali ona li seme? ona li ni: jan Kipisi li alasa li alasa wan e sona lili kulupu tan kulupu weka ale. sona lili kulupu ale ni li kama wan la, jan Kipisi li lon e lipu sin kepeken sona lili kulupu. lipu sin ni li pini ala. jan Kipisi o awen sitelen e ona. taso, mi ken weka e len pi pali ni. mi pana e ijo lon pi lipu pi jan Kipisi. tenpo mun pini la, mi toki lon tawa jan Kipisi e ni: “sina wile pana e lipu pali sina tawa mi anu seme? mi wile lukin e ona. mi wile pana e ijo ona tawa jan ante kin. jan ante o olin e ona tan pilin pali mi wawa.” jan Kipisi li mu taso e ni: “ala.” pona la, mi o kepeken ala kon pi mu ona. mi kama jo e lipu sin kepeken ike, sama jan Pake. mi tu ni li sama ala sama? nasin pi mi tu li ken sama. mi tu li jan ike ala li kepeken nasin pi ike lili tawa pali pi pona mute. jan pona li ni. jan pona suli pi pona suli o kute ala e nasin lawa. jan ni o nasin ala kin e nasin lawa. jan Pake li anpa pona e jan tawa nasin ona. wile mi la, mi o sama ona. mi kin o anpa e ijo e jan. jan Pake li kepeken luka ona tawa anpa ni. mi ken kepeken luka. taso, mi o ken kepeken kiwen kin. a pali pi jan Kipisi li ken musi. taso, jan Kipisi li awen musi ala li awen jan pi wile pakala. luka mi li wile lon nena lawa pi jan Kipisi. luka mi li wile lon uta kin pi jan Kipisi. mi o nasin e wile luka. ni la, mi pana wawa e luka tawa lawa ona kepeken pilin pona. ni li pini la, jan Kipisi li lape lon supa anpa. ni li pini la, luka mi li pilin pi jaki lili li jo e lipu sin. ni li pini la, mi weka e mani ale tan len pi jan Kipisi. len li jo e ijo ala la, mi seli e mani. pilin mi mute li ken suwi. taso, seli pi mani pi jan ike li pilin suwi suli. seli wan ni li pini. pini seli la, seli sin li open. mani li seli la, mi o seli kin e tomo ona. tomo li seli la, mi telo e ijo ante lon ma sama. kama ni li kama suwi tawa lukin. mi ken kama jo kepeken ike. ni li awen ike ala tawa mi. mi ike tan ni…anu seme? pali li ike. pali mi li ike. mi ken sitelen kepeken tenpo mun suli. mi ken ante suli e lipu pi ken pini. mi ken alasa sitelen e lipu pi kon insa mi pilin. taso, lipu li tawa mi taso li tawa jan ala ante. mi alasa pana e lipu pali. mi pana e lipu tawa lipu Lipu Monsuta. a lipu Lipu Monsuta li wile ala e lipu mi. (lipu Lipu Monsuta li lipu pi pali musi. ona li jo e lipu pi pilin ike ken. lipu ni li alasa pana e pilin nasa tawa lawa pi jan lukin.) pali o weka. a nasa! mi musi ala anu seme? pali mi li ken ala lon e pilin sin jan anu seme? mi ike ala tawa lipu ni. musi ona li awen mute. mi sona selo e lon ni: weka pali o tan ike mi o tan ijo ala a. lipu ala li lon e mi. lipu ala li jo e mi. lipu ale li ni li sama. mi pona tawa sina, jan Kipisi o! mi sona e alasa ike sina. sina wile suli e jan jan. ni li ike ike. sina jaki jaki. jaki li jaki. taso, jan Kipisi li ken jaki e jaki tawa jaki suli sin! wawa ni li sin kin. ona kin li ken e open pi nasa ike tawa kulupu lipu jan mi. jan ala li ken sama e ike ni. jan Powe li sama ala ike ona. jan Jakike li sama ala ike ona. (jan Jakike li lon ala li musi tawa ike ona taso!) ike ale ni la, lipu pi jan Kipisi li ken ike ala kepeken seme? ni o nasa e lawa jan e lawa mi kin. sona li ni: lipu ni li jo e toki pi jan ante taso. jan ante ni li jan pi kulupu weka. toki ona pi tenpo weka li kama wan tawa sona lili kulupu. tawa ni la, pali pi jan Kipisi li lon ala lipu sin ni. jan Kipisi li jan pali ala. jan Kipisi li jan alasa taso. sin ona li awen weka tawa lukin lipu! a, mu ona li ken pini pona. pini pona ona li ken suwi sama kin. ni li ni tawa mi. weka jan o suwi. o suwi tan sona suwi mi. o sewi e ona. weka suli pi tenpo mute la, jan Pata li lukin ala e jan olin ona. (ni li jan Kipisi.) lukin ala ona la, jan Pata li alasa e jan Kipisi. jan Pata li alasa lon ma nena sewi. jan Pata li alasa lon lape selo supa. jan Pata li alasa lon esun jan. jan Pata li alasa lon kasi kili lete. jan Pata li alasa mute. pilin insa ona li pilin e ni: “jan olin mi li weka li ken moli.” alasa pi jan Pata li alasa ala e jan olin la, pilin insa ona li open nasa. ike li tawa pilin insa. kule li tawa lawa. lawa li tomo poki pi pilin insa jan ale. pilin insa laso pi kule ala li lape kepeken wawa pilin suli. pilin insa li ike taso tan ken ike la, jan Pata li wile toki mi a. wile toki ni li wile pi sona jan. jan Pata li sona ike e ni: sona jan li lili mute taso. taso, wile li wile e sona ken ale. ijo li ken la, wile li wile wile e ona. jan Pata li alasa pona e mi lon tomo sona mi. mi sitelen e lipu lili. jan Pata li lon lupa pi tomo ni la, sitelen li ken pini kepeken tenpo lili taso. luka pi jan Pata li tawa utala wawa. sinpin ona li walo. mi sona e wile toki ona. a. toki ala li tawa mi tan ona. toki ala li nasa kute. mi pilin ike tan weka toki. mi open e toki mi tan weka toki ona. mi toki taso e ni tawa jan Pata: “seme li sin? pona o tawa kulupu mama sina! wan pi jan tu li pona li wawa. jan olin sina la, ona o kama pona kepeken ante kulupu ona.” mi o toki ala e ni. jan Pata li jaki pilin. sinpin walo li kama laso. mi pakala. mi sona e lon ike ona. taso, tenpo awen la, uta mi li pali e nimi pakala taso tawa jan suli. nimi pakala mi li kama e ike pakala mute tawa mi lon tenpo. ni li tan pi pali jaki mute. uta mi li pini e pali open mi. uta mi li pini e olin jan mi. uta mi li pini e pona mi pi kulupu mama. uta mi li pini e sona kama pi tomo sona. uta mi li pini e pona pi jan pona poka. uta mi li pini e sin pi ilo nanpa sona mi. uta mi li pini e pini musi. uta mi li pini e tawa telo lon poki suli seli. uta mi li ken pini e mi. mi sona e pini ken. pini ni li pini pi pona pilin lon pilin insa pi jan Pata. nimi pi uta mi li ike e ona. o pakala e mi. pana wawa pi nimi ni uta li lon e ni: jan Pata li open e ike pilin ona tawa mi. sinpin ona li laso sin. ante kule la, jan Pata li toki mu tawa mi. ni li ni: “seme? mi kute ala kute? mi lukin ala lukin? sina jo ala jo e sona? ale mi li pakala! sijelo li kama moli tan ike lon insa pilin. pilin insa li awen pakala moli. ale mi li moli! ale mi li moli tan weka pi jan olin taso mi. jan Kipisi li ni! mi wile e sona sina tawa ona. mi wile taso e ni! mi wile e ona! jan Kipisi li ale mi. jan Kipisi li lon mi. ona o lon poka. taso, ni li ken ala lon tenpo mi. ona li weka tan nasa. sina sona e ijo. mi wile e sona ni tawa lawa mi. mi o open e alasa sona mi. taso, toki mi li open ala la, sina open toki e toki nasa e toki pakala mute. tan seme la, sina pali e nimi ni? sina sona e pakala lon! sina ike ala ike? sina olin ala olin e pilin ike? sina olin ala olin e ken moli? sina olin ala olin e moli pi jan olin? sina olin ala olin e moli jan? sina sewi ala sewi e ike pakala jaki ni? a! mi wile e ona! mi wile e ona! mi wile e ni taso! ni taso li wile mi! taso, sina alasa ala pona e pakala. sina alasa ala suwi e pilin. sina taso li wile e ni: sina musi e mi tawa musi pi sina taso. ike li sina. mi tawa. o pana e palisa seli tawa lupa pi monsi sina.” ona li tawa tan mi, tan ni. a. pali ni ale li ike kin tawa mi! mi en jan Pata li kama e ike pilin tan toki pi mi tu. ona li toki ike. toki mi kin li ike lili. mi ken pana e ni. pona toki taso li lon ala jan. toki li pona taso ala. toki jan ala li pona taso. tenpo pimeja mute la, mi wile sona e ken pi toki mi. mi toki ante tawa jan Pata la, jan Pata li awen toki tawa mi anu seme? toki pini li ante la, mi toki ala tawa jan Pata lon tenpo mun tu tu. ni o ante. taso, mi sona ala ante e ona. ni la, weka jan li awen ala awen suwi tawa mi? mi o sona. pini li awen ala awen pona kepeken open pi toki ala? jan Pata la, mi toki pi kulupu mama ona tan seme? mi toki e wan kama jan tan seme? mi nasa a. ni taso li lon. pini pi jan Kipisi li pona. sin pi pini ona li pona ala. ken pakala la, mi o moli ala e jan Kipisi. taso, mi ken ala weka e pali moli mi lon ni. moli li awen. ona li awen ike tawa mi. taso, lipu li ken lon luka la, jan li wile pana ala e ona tawa mi la, pini pi jan ni li ken open e pana lipu la, weka ona li suwi kin la, mi ken moli e jan ni kepeken ike ala. mi olin ala e moli. mi olin e pali ante tan pali moli. a. ni kin li lon a: jan moli li weka ala e lipu ona tan oko jan. jan Kipisi li sama. pini pi ale nasa la, mi kama jo e insa pi lipu sin ni tan jan Kipisi. mi lukin e ijo lon insa ona. kon pi lipu sin li jo e linja nimi luka luka tu wan tan kulupu weka. ijo ala li tawa lipu sin ni. lukin mi li pini tawa lipu sin la, sona sin mi li pini tawa kama sona ni: jan Kipisi li pini ala pali e lipu ni. nanpa nimi pi lipu sin li lili. linja nimi taso li lon. kon ante o awen weka. a. mi pakala. jan Powe li toki pi tenpo mute e ni tawa mi: “sina olin pali pi toki insa ala.” o pini e toki ike sina, jan Powe o! mi ken ante e pali pini mi la, jan pi moli pana mi o jan Powe anu seme? a. pali ken o lawa ala e pilin mi. moli li awen ken. jan Powe li ken ni tawa tenpo sin kin. taso, pali pi tenpo ni li pali lili pi lipu sin tan alasa pi jan Kipisi. pali pi jan ante li awen suwi tawa sina la, o lukin e sona lili ona lon anpa.\nni li sona lili kulupu tan lipu sin pi jan Kipisi:\nI. sina lukin e jan pi pona taso la, o moli e ona.\nII. seme li nasin sewi pona pi suli suli? ona li kili lili.\nIII. luka tu li pana e kalama wan. luka wan li pana e kalama tu.\nIV. linja li open pakala la, o loje.\nV. ilo kalama li pan.\nVI. sina wan e mi. ni la, mi kama tu.\nVII. sina o open e mu soweli la, sina o alasa e mun sina insa.\nVIII. sina ken sin e ilo moli utala tawa tenpo pi utala ala.\nIX. sina lon pan suwi linja la, o kon.\nX. tenpo li ken pini. taso, ma li awen sama kiwen mani jelo.\nXI. waso nanpa wan li kama jo e pipi ma. soweli lili nanpa tu li kama jo e moku alasa.\nXII. lipu pi mute ale li tawa sinpin jan la, jan ni o nasin e kon pi lipu ni.\nXIII. mi wile ala mi tan weka ike. mi wile e ale mi. ike li tan ale lon mi. mi wile pona mi. mi wile ike mi. mi wile mi.\n(nasa la, jan Kipisi li nanpa e sona lili kulupu kepeken sitelen nanpa tan toki Lasina.) nasin ni li ken: mi pana tawa pilin mi pi sona lili mute. mi ken pana. mi sona kin e ni: sina wile oko e nimi pana mi ale. taso, ike lili ni li awen kin: mi ken ala sona e sona lili kulupu ni. ona o nasa e lawa. ona o nasa taso. ona o nasa tawa mi, tawa sona mi, tawa lawa mi, tawa pilin mi, tawa toki mi. ike ni li lon a. tan ike pi sona mi la, mi o pana taso e sona lili kulupu. pilin mi pi lon ala o tawa ala lipu mi. nasa pi sona lili kulupu la, ni kin li ken: linja nimi ona o kepeken ala kon. ken la, kon ken ona li tan pilin pi sina taso li tan nasin pi sina taso. tawa tenpo ale la, sona pi kulupu weka ni li musi anu musi lili.\npona! pali pi jan ante en pali pi mi ala li awen musi tawa sina la, pona li tawa sina. pali ante nanpa tu li kama. pali ni li toki mute pi jan Powe. a. jan Powe li toki e toki ijo mute. toki ale ni li toki pi lon ala. ni li lon tan ni: pilin insa pi jan Powe li kepeken sona ala tawa toki ona. ike la, jan Powe li toki e ijo mute pi lon ala tawa ni. toki ni li jaki ike tan weka lon. toki li lon ala taso la, ona li tan nasin pilin pi jan Powe. pilin jan Powe li nimi e nasin pi ona sama la, nasin ni li nasin Powe. toki pi nasin Powe li toki Powe. o awen sona e ni: toki ni ale li ike li pilin pi mi ala. toki ni ale li lon ala. taso, sina wile lukin e nimi tan jan ante. ni la, mi o pana e ijo ni. (mi sona ala e jan mute.) kin la, mi o pana e pona toki mi lon anpa pi toki Powe ale. o lukin nasa e ona ale. ona li lon anpa.\nni li toki Powe pi jan Powe:\nnanpa wan la, nasin toki lili li sama toki Toki Sin tan jan Owe.\n<blockquote>\na. pilin jaki ni li alasa pakala e pona pi nasin toki mi. sina sona ala e ona la, toki Toki Sin li toki pi kulupu lawa ni: ona li lawa pi ma ale li kepeken nasin pi ike suli taso tawa awen lawa. kulupu lawa ni li pali e toki Toki Sin tawa wile lawa ni. (toki Toki Sin en kulupu lawa ni li tan lipu musi pi jan Owe. ona li lon ala.) nasin pi toki Toki Sin li seme? tan seme la, nasin toki lili li sama ona tawa pi mute lili? jan o toki e sama ken ni: toki Toki Sin li kepeken nimi pi mute lili. toki Toki Sin li wile lawa e ken toki e toki pi jan ale. toki Toki Sin li wile wawa e ijo wan taso ni: kulupu lawa ona li kepeken wawa ale li awen wawa tawa tenpo ale. toki Toki Sin li alasa lili e mute pi nimi ona. toki Toki Sin li wile pakala e ken toki pi toki ante ale. toki Toki Sin li wile len e sona ni: ona li ike tawa wawa pi kulupu lawa. ni seme li sama nasin toki lili? ona ale li sama ala. mute nimi li lili tawa toki ni tu. taso, mute nimi pi nasin toki lili li kama suli kepeken tenpo. mute nimi pi toki Toki Sin li awen kama lili. kin la, nasin toki lili li wile lawa e sona ken pi jan toki ona. nasin toki lili li alasa ala pakala e toki ante. nasin toki lili li alasa ala e wawa jan anu wawa kulupu. nasin toki lili li suli e kon pi nimi ona. toki Toki Sin li lili e kon pi nimi ona. toki Toki Sin li wile len e ken ike pi toki pana. nasin toki lili li weka e len pi sona pi ken ike tawa toki pana. nasin toki lili li ilo toki taso. ilo toki li ike tan pali, tan kepeken. ilo toki li pona tan ijo ni kin. toki Toki Sin en nasin toki lili la, ona tu li sama ala a! sama ona li ala li lon ala! o lukin e toki suli tu wan pi toki Toki Sin. toki suli tu wan ni la, mi pali e ante toki tawa nasin toki lili lon anpa. ni li ona mute:\n</blockquote>\n<blockquote>\n“utala li utala ala.”\n“ken li weka pi ken ale.”\n“sona ala li wawa.”\n</blockquote>\n<blockquote>\nkepeken pi nasin toki lili li pana e nasa toki e insa jaki pi pali pi toki Toki Sin. mi la, ante toki ni li musi mute kin. mi pini kepeken toki ni: toki Toki Sin li toki e wile ike taso tawa wawa pi kulupu lawa. nasin toki lili li ilo toki pi ken mute.\n</blockquote>\nnanpa tu la, nasin toki lili li jo e nimi pi mute lili ike. ni la, nasin toki ni li toki pi lon ala.\n<blockquote>\ntoki li ken toki tan seme, kepeken seme? ona o kepeken ni taso: nimi o lon. kon nimi o lon. jan o ken sona e jan ante kepeken nasin toki pi toki ni. ale ni li tawa nasin toki. toki li toki la, mute nimi li suli ala. nimi pi mute ala li ken ala. taso, mute lili li ike ala tawa ken toki, tawa ken sona. ni li nasin pi nasin toki lili. nimi pi mute lili li tawa ona. ni li ken! nimi ona li kepeken kon pi ken suli. nimi li tawa linja nimi pi nasin toki lili la, nimi o kute e lawa toki a. pali sitelen en pali toki li toki tan ni: ona ale li jo e kon tan nimi lon insa ona. jan li wile ala sona e lon ni la, ona li wile taso mu pi musi ala.\n</blockquote>\nnanpa tu wan la, sona pi nasin toki lili li pona e ike lawa tan sijelo jan.\n<blockquote>\njan ala li toki e ni. mama pi nasin toki lili li toki ala e ni kin. jan wan taso pi ma Sumi li ken kepeken nasin sama ni. taso, nasin ona li sama taso ala. ante li tawa ona. nasin ona li seme? o open kepeken ni: jan ni li jan pi pona sijelo. tenpo sike nanpa 2007 la, ona li alasa pali e ni: jan pi pilin lawa ike o sitelen e pilin ona kepeken nasin toki lili. tawa jan pi pona sijelo la, sitelen pi pilin ni li ken pona e ken pona lawa pi jan pi mute lili. ni taso li lon. ni li pali wan pi jan wan pi ma wan. jan ala li toki e ni: “tenpo ale la, nasin toki lili li pona e ike lawa ale.” ni li lon ala. nasin toki ni li toki taso. sina ken pona kepeken nasin toki lili. sina ken ike kepeken nasin toki lili. sina ken musi kepeken nasin toki lili. sina ken nasa kepeken nasin toki lili. nasin toki lili en nasin toki ale li ijo ilo taso. ona li pona taso ala tawa kepeken. sona taso li pona ala e ike ale. ike li tawa lawa la, tenpo en pali en sona en pilin en olin en kon insa o lon tawa weka ona. sona toki taso anu kepeken toki taso li lon ala e pona lawa. taso, sona pi nasin toki lili en kepeken pi nasin toki lili li awen musi tawa jan mute.\n</blockquote>\nnanpa tu tu la, kulupu pi nasin toki lili li pana taso e pilin ike tawa toki pali ante.\n<blockquote>\njan seme li pilin e ni? ona li lon tawa jan seme? sona mi pi kulupu pi nasin toki lili la, ni li lon ala a. toki pali mute li pona. toki pali mute li musi. toki pali mute li musi li pona ala. taso, mi en jan ale pi nasin toki lili o wile e ike tawa toki pali ante anu jan pi toki pali ante. toki pali ala o toki nanpa wan. mi o kepeken nasin toki mi tawa pona pilin, tawa musi lawa, tawa alasa pi kon kule insa, tawa olin toki mi. mi kepeken ala toki wan taso. mi kepeken ala toki pali wan taso. sina jan pi toki pali ante la, mi wile e pona taso tawa sina. (a. sina jan ike la, mi wile ala e pona sina. taso, wile ni li tan ike sina taso li tan ala olin toki sina.)\n</blockquote>\nnanpa luka la, nasin toki lili o sama toki pi ma ale.\n<blockquote>\nmi o toki e ni tawa jan ale, tawa tenpo ale: nasin toki lili li toki pi ma ale ala. nasin toki lili li tawa open musi. nasin toki lili li wile ala anpa e toki ante. nasin toki lili li wile ala wan e toki jan. nasin toki lili li tawa pilin insa li tawa ken musi li tawa ken pi sona len li tawa pona lawa li tawa wile pi olin toki. toki pi ma ale li ante mute. toki pi ma ale li alasa e jan sin tawa suli ona. toki pi ma ale li suli e jan pi kulupu wan tan ni: toki pi ma ale la, kulupu wan li jo e sona open suli en ken suli tan toki open nimi, tan lawa toki. kin la, nasin toki lili o toki pi ma ale tan wile la, nasin toki lili li ike suli tawa wile ni. ni li lon tan ni: nimi pi nasin toki lili li kepeken kon pi mute mute. ni li ken ike tawa wile ni: kule insa pi nasin toki lili li utala mute e wile insa pi toki pi ma ale.\n</blockquote>\ntoki Powe li pini lon ni. pona mi li ni: jan Powe li weka tan mi. olin mi li tawa ona la, sona pi pilin ike ona en sona pi nasin pakala ona li weka tan mi. mi awen wile e olin. taso, weka pi olin ona o awen pi pona taso ken. olin ale li olin ona ala. jan Powe taso li jan olin ike li jan pi sona insa ike sama moli kin. ona o pakala. ale ni li ken pakala. sona open mi li pona e toki taso tawa lukin sina. sina wile ala lukin e nasin mi. nasin lawa li musi ala. toki nanpa li jaki sama. musi pi pakala sijelo li weka e pona tan oko sina. sina wan li wile ala alasa kama sona e jan mi kepeken lukin sina. lukin sina en tenpo sina li lili. tenpo mi li lili. mi kin o sona e ike musi ni pi pali sitelen mi. nasin musi taso li ijo wan ni: mi lon e pali musi soweli. soweli o musi tawa jan la, soweli o toki kepeken toki jan! mi ken lon e ni. ona li tan wile jan. wile sina li ni anu seme? mi pilin suli ala! soweli toki li kama!\n<blockquote>\nsoweli wan li lon. soweli ni li mu mute. mu ona li pona tawa soweli ni. taso, tenpo wan la, ante li tawa soweli. soweli li tawa tomo lili ona la, moku nasa li lon supa moku ona. moku ni li kepeken kule ante. moku pi tenpo soweli pini li kepeken kule jelo taso. kule pi moku nasa li kule laso. soweli li mu e ni: “seme li lon?” taso, pilin insa sin li tawa ala mu. soweli li wile moku. wile la, soweli li moku lili e moku laso nasa. ijo moku li tawa uta pi soweli ni li tawa insa soweli. moku ijo mute li tawa soweli kin. uta soweli li moku ale e moku nasa la, soweli li lape. tenpo pimeja li kama. mun li lon sewi pimeja. soweli li mu e mu lape. ale li pona. taso, kama suno la, soweli li sama ala. suno sin li open e ni: moku nasa laso li tawa lon insa soweli la, nasin mu soweli li ala. nasin mu pi soweli ni li weka. weka ni la, ante ni li tawa soweli: soweli li ken toki! toki open ona li nimi ni: “mi pilin nasa. nasa pilin mi li selo e wile pali. mi o lape kin tawa tenpo suno anu seme?” ni li wawa! soweli li toki e ni kepeken nasin toki jan. jan li lon poka pi tomo lili soweli. jan li kute e toki soweli. taso, toki pi soweli ni li suli ala tawa jan. jan o pilin insa e ni taso: “ona li nasa! jan seme li tawa insa pi tomo soweli ni?” pilin li pini la, jan li toki e ni tawa tomo soweli: “sina o weka tomo ni! tomo li tawa soweli li tawa ala jan! o ike ala tawa tomo pi ijo ante!” soweli li ken kute e nimi ni. tenpo ale la, soweli ale li ken sona e toki jan. taso, soweli ni li ken toki tawa jan ni sama! soweli li tawa e lawa tawa open pi toki ona. toki ona li ni: “jan li toki e seme? jan ala li lon tomo mi.” jan li tawa sewi e linja oko ona. jan li nasa pilin li tawa lupa open pi tomo soweli. lawa jan li lon tomo lili soweli. soweli li musi tan ni. soweli li toki e nasa kepeken ni: “sina seme?” toki soweli ni li lon la, jan li kama ike tawa pilin sinpin. uta jan li pana e mu sama kalama waso. “aaaaa! soweli li toki!” soweli li sike e nena lawa ona. soweli li toki kin e pilin ni: “sina toki e seme? soweli li ken ala toki. ni li weka. mi soweli. ni la, mi toki ala. kin la, soweli ante li lon ala. a! sina kepeken nimi ‘ijo’ tawa soweli. sina ike! soweli li ijo ala!” taso, jan li pini e kute ona. pini kute la, jan li pali ni taso: luka jan li alasa mute e selo soweli. jan li kama jo e soweli ni. kama jo ni li lon. tan ni la, jan li tawa weka li tawa kulupu pi tomo jan. jan mute li lon kulupu tomo ni. pilin jan li awen suwi li kama suli. soweli li lon luka ona. soweli ni li sama ala soweli ale. soweli ni li ken toki. jan li toki suli tawa kulupu e ni: “mi lon! mi lon! o tawa mi! mi alasa wawa e ijo pona! ona li soweli pi ken toki!” jan tu tu li tawa jan toki. jan ale pi kulupu ni li kama ala. tenpo mute la, jan toki li toki e ijo pi musi ala e ijo pakala taso. jan ante nanpa wan li toki e ni: “o lape. soweli ala li toki.” jan ante nanpa tu li toki e ni kin: “ni o suli ala. soweli ale li toki. toki ni li mu. mu li wawa tawa kulupu.” taso, jan toki li awen toki. “ala! lape mi li weka ala. soweli ni toki musi! musi ona li ni: toki ona li mu ala li toki jan! mi ken sona e pilin ona!” oko pi jan ante li tawa sike. ona li open e tawa weka. jan toki li wile e olin tan kulupu ona. tawa ona la, soweli toki li ken e ni. taso, soweli li toki ala. soweli li tawa ala. soweli li wile lape taso. taso, jan toki li wile e toki soweli. wile ike ona la, jan toki li kepeken palisa tawa selo soweli. soweli li toki tan pakala pilin e ni: “a! o pini e kama ike!” jan kulupu li kute e nimi tan soweli toki! jan kulupu li pana e toki ona e ni: “ona li lon ala lon? soweli li ken ala ken toki?” tawa ni la, jan toki li sin e toki ona. ona li ni: “ona li lon! ni li soweli suwi! o sona e wawa ona! mu ala li tan uta soweli ni. uta pi soweli ni li toki e toki jan! kulupu jan li sike e soweli toki. jan ale li lukin e ona. jan ale li luka e ona. taso, soweli li wile ala e luka e lukin jan. soweli li wile e pini pi pakala pilin. jaki la, wile pi soweli ni li tawa jan ala. jan li olin e toki soweli! jan wan li toki e ni tan musi pilin sin ona: “mi mute o nimi e soweli toki! ona taso li mama e musi.” jan ante li pilin sama li toki e ni tawa jan nanpa wan: “nimi o lon! soweli toki o jo e nimi sama mi ale! nimi ona o soweli Awesome!” jan poka li tawa sewi e uta ona. nimi ni li lon uta ona. sike jan li pini la, nimi “soweli Awesome” li tawa kon jan. taso, jan ala li toki tawa soweli. wile soweli li suli ala. nimi pana soweli li suli ala. jan li wile e ni taso: ona li ken kute e nimi toki tan jan ala. jan li pana e soweli toki lon insa pi kulupu jan ni. jan li pali e poki jelo kiwen tawa soweli toki. jan li pana e moku ona ale lon poka pi soweli toki. jan li tawa nena noka ona. jan mute li open toki sewi tawa soweli toki. toki sewi li ni: “soweli o, toki sina li wawa! wawa sina o kama! ike mi o ala! o pana e toki sina tawa mi!” ijo ni li tawa tenpo suno tu. ale la, soweli li awen toki e pilin ike ona ni: “mi wile ala e sina! pali sina o pini! mi wile lon tomo lili mi! mi wile lape taso!” taso, weka tenpo li ante kin e nasin jan tawa soweli toki. ni la, jan li kute ala e soweli kin. jan li kute taso e toki jan. toki soweli li tawa pilin ona li tawa sona ala. jan li alasa ala sona e kama pi toki soweli. jan li ni: ona li pana e sona pi soweli ni tawa ma jan ale. sona ni li tawa ona. tawa ni la, jan ale li tawa soweli toki. soweli toki li wile toki e ken ike e wile ona. a. jan li pilin ala. jan li wile ala sona. jan li wile ala kute. jan li wile lukin taso. jan li pini e toki pi soweli toki tan ni. jan li pana e linja ko loje lon uta pi soweli toki. linja ko li lon uta la, toki ala li tan soweli. jan li ike e soweli. toki li ike nanpa wan tawa soweli. soweli li pilin insa e ni: “tenpo pini la, mi o moku ala e moku nasa. moku laso li pakala e ale. ken toki mi o ala. ona li jaki taso.” tenpo mun ante la, jan li len e soweli kin. poki telo li lon sewi pi soweli ni. tenpo sin la, jan li wile ala lukin kin e soweli. jan ale li sewi ike e soweli tan wile nasin ike ona. soweli li awen lon poki telo len ona tawa tenpo sike mute wan. tenpo sike ni li weka la, soweli li moli. taso, jan li ante ala e nasin ona. soweli li len la, weka soweli li suli ala. jan li awen sike e poki soweli tawa ni lon tenpo ale. ni li nasin jan: jan o pakala e soweli ale.\n</blockquote>\n<blockquote>\nale li pini pona.\n</blockquote>\na mi pini sitelen. pali musi pi toki musi ni li suwi ala suwi e lawa sina? suwi ona li ala tawa sina anu seme? ni li ken anu seme? jan ante li toki tawa mi e nasin sina ni: sina olin mute e toki musi soweli e toki soweli. soweli li toki! ijo seme ante o tawa musi mi? o pini awen. ni taso li tawa sona mi: pali mi ale li ike tawa sina. pali taso pi jan ante li ken musi pona. ni li ken. mi o pini e pana mi pi toki musi e pana mi pi lipu musi. ni li ken tawa ni: sina olin suli e jan ante taso. ken ni la, mi o pana e musi wan ante tawa sina. ni li musi pini pi pana mi. pali musi ni li tan jan mi pi pona pona mute. mi en jan ni li sama ni: mi tu o jan sama pi kulupu mama sama. mi tu li lon poka kepeken tenpo sike mute wan. mi tu li alasa e kon pi lon jan tan pali pi mi tu. ona en mi li tan tomo sona wan pi tenpo sike pini li tawa tomo pali pi tenpo sike ni. ona li pona poki tawa lawa mi. mi sitelen tan pona ona. open pi sitelen pali mi li tan wile ona a! mi tu li tawa ma mute. mi tu li alasa e wile sona pi nasin mute kepeken ona ante. jan ni li jan pi nasin sona mute. kin la, ona li jan pali pi pona pali. jan ni li pali e pali musi suli kepeken tenpo mun ona. pali musi ona li lon e pilin insa ma e pilin suwi olin e pilin alasa jan kepeken pali sitelen. pali musi ona pi pana mi li pali musi ona tan tenpo sike ni. ona li sitelen e pali ni kepeken tenpo suno mute tu wan. ona li sitelen e pali ni lon tomo ona pi ma Alisona. a, nimi ona li kama ala! ni la, mi o sitelen e nimi: ona li jan Apeja. musi. lape pi tomo tawa sewi li pini lili. jan Apeja li pali pona tawa pali musi. mute pi pali ona li suli. jan Apeja li alasa sitelen e pali musi mute lon tenpo sama. taso, pali wan ni taso li kama pini. tan ni la, mi pana e ona taso tawa sina. pali musi ante ona o kama ala o kama ala tan ni: moli li tawa jan Apeja. ike pilin mi li tan moli ni. jan Apeja o ken pana ala e pali musi ni tawa jan lipu kulupu ona. moli li pakala e pana pi lipu sitelen. pona la, jan Apeja li pini sitelen e pali musi ona wan lon tenpo pi moli ala. wile pini ona pi tenpo moli ona li toki e ni tawa mi: mi o kama jo e lipu ona pi pali musi ni. kin la, wile pini ona li toki e ni: mi o kulupu e linja pi pali musi ni tawa ni: ona li tawa lukin pi jan ale a. mi ni kepeken pilin pona taso. mi en jan Apeja li ken sama jan pi kulupu sama li ken sama jan pi kulupu mama sama. mi tu li jo e pilin wan e lawa wan e wile wan tawa tenpo mute pi mi tu. pana ni o taso e pona pi oko ken jan tawa pali musi sitelen. musi ni li tawa pali ni pi jan Apeja tan kon suli mute. mi ken ala nanpa e ona. taso, mi o toki e ken pona mute ni: kepeken linja ale la, jan Apeja li wan e linja tu kepeken kalama pini ona! kulupu pi kalama pini sama la, kulupu linja mute mute luka luka li tawa pali pini lon lipu ni pi jan Apeja. linja ale pi pali musi ni li kepeken tenpo nimi luka luka. selo en insa li wawa lon pali musi ni. taso, ni tu wan li pona lili ona. pona suli ona li kon pi nimi insa. jan Apeja li sitelen kepeken ilo telo e sona nimi e weka jan e weka kon e ante olin e olin tenpo e suli pi suwi soweli e suli pi kulupu ale. pali musi ante o jo ala e kon ni ale tan wawa sama wawa pi jan Apeja. a, toki mi li lon tawa ni. taso, nasa lili wan li lon e pilin mi ni lon ken. ona li ken nasa ni: mi pana e pilin mi e nasin wile mi tawa jan Apeja lon open pi pali musi ni a. sina wan pi wile lukin la, mi o wile e ni tawa sina wan a: pana pi pali mi li lili ala e suwi e wawa tan nimi sitelen pi jan Apeja. ona o pona taso. o pilin e ni: moli pi jan pali ona la, mi pana ala tawa pali ni la, jan ala o sona e sona ale pi insa pi pali musi ni. pana mi li wawa taso tawa poki pi linja musi ona. tenpo la, jan Apeja li sitelen e linja pi ike lili tawa lipu ona la, mi o pana e suwi mi tawa lipu. mi weka e linja ike tawa suwi ni. ni li nasin pi jan pona: ona o ante pona e ike ale sina kepeken tenpo pi suli wile. ni la, nimi mute pi lipu ni li tan mi kin. nasin pi pali ona la, jan o ken toki e ni: mi en jan Apeja li lon e pali musi pi lipu ni! sona mi li mute a tan ni ale. o weka ala e wan nanpa wan pi kama pi pali ni: sona mi li suli tawa pali musi tan pana ni. mi taso li ken toki e kon ale ona. ni li pona mi tawa sina, tawa jan lukin. sona ale o tawa lukin pi pali musi ale. pali musi ni o sama a. taso, pana mute pi nimi “pali musi” o kama ala kama jaki? mi wile e ni ala tawa pilin pi sina wan. nimi pi pali musi ni li pini e open ni pi pilin jaki. o kute e mi: nimi ona li “wan pali.” tan pi nimi ni li nasin pi kama wan li nasin wile pi suli pali. jan Apeja la, jan o pali tawa wan pi jan ona pi kulupu ona kin. pilin ni li tawa nimi pi musi ona pi suwi suli. ike namako o seli o weka tawa kama sinpin ni. ni li nasin ona. musi “wan pali” li sama musi ale ante tawa ni: jan li lukin e ona kepeken sona ken ale ala la, suli pi musi ni li wawa lili. mi wile wawa e musi “wan pali” e sina wan kin. mi pana e pilin mi tawa musi “wan pali” tan wile ni. pilin ni li lon monsi pi pali musi ni. ona li sona pini mi li weka e len pi sona nasa suwi seli pona. sona pini li lon monsi pi pali musi. (jan sona ale o pana e sona ona lon monsi lipu.) taso, mi wile e ni tawa lukin sina: sina o open e lukin kepeken sona pini. linja pi pali musi li jo e kon pi ken mute. sona pini li jo e kon wan. sona pini mi li suli e pona pi musi “wan pali.” sona pona li suli e lawa pona sina kin tan sona mute ona ni: sona pi lon ala en sona pi ike taso o weka tan nasin pi sona pini mi. o lukin e sona pini ale. o lukin e sona pini kepeken tenpo pi mute suli a. lukin sina nanpa wan li open sitelen e kon ale. o lukin pi mute mute kin. ni mute li pini la, lukin sina nanpa luka li pini sitelen e kon ale ken. lukin nanpa luka li wawa sona e ale lon sina la, sina o open oko e linja musi tan ilo sitelen pi jan Apeja. sona pini ale en linja musi ale o wan tan nasin ni. kama wan pi ona ale o lon e musi pi kule suwi tawa lawa oko sina a. ken sina li ni: sina lukin e linja musi kepeken ala sona wawa pi sona pini. ijo ni li ken. ijo mute li ken. kiwen sike ma suli li ken tawa ma ni li ken moli e ijo ale. ni kin li ken. ken pi ijo wan li lon ala e pona pi kama pi ijo wan ni. sona pini mi li weka tan nasin lukin sina la, musi “wan pali” li jo ala e kon lon. kon ona ale li tan sona pi jan pali ona. jan pali ona li moli anu mi. sona pini li weka la, sona pi lipu ni li len tawa sina. sona li len la, kon pi musi “wan pali” li sama kon pi wile sina taso. ni o musi tawa sina lon ken. taso, kon wile pi jan pali o tawa sina anu seme? ona o tawa la, o alasa oko o alasa sona mute e ona. nasin pi ken ante li tawa lawa sina la, o pilin e ni: sina o lukin ala lukin e ijo lili pi lipu suli? kala li pona. lukin ala, o lukin e ale pi lipu ni kin. musi “wan pali” li jo e ijo tu ni: sona pini en linja musi li ona. jan Apeja li awen lon poka mi li kama moli ala la, ona o pilin pi sama taso. sona pini pi moli ona ala o ken tan mi taso ala o ken tan ona kin. taso, moli ona li lon e ken wan taso tawa sona pi monsi lipu. ona o open lon sewi pi lipu kama sin, lon monsi pi lipu suli mi ni. pali pi mi taso li musi ala tawa sina. ni li pakala e pilin mi. wile pini taso mi li ni: musi “wan pali” o musi e pilin sina. mi olin e ona.\n“wan pali”\ntan jan Apeja\n\n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n<table class=\"wan-pali\">\n <tbody><tr>\n <td>\n \n </td>\n <td>\nmi<a href=\"#fn:1\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">1</a> luka<a href=\"#fn:2\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">2</a> e suno<a href=\"#fn:3\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">3</a> kepeken<a href=\"#fn:4\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">4</a> ni<a href=\"#fn:5\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">5</a>:\nkule jelo<a href=\"#fn:6\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">6</a> li lon seme<a href=\"#fn:7\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">7</a> sewi<a href=\"#fn:8\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">8</a>?\npona<a href=\"#fn:9\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">9</a> ali<a href=\"#fn:10\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">10</a> ni li kama moli.<a href=\"#fn:11\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">11</a>\nmani<a href=\"#fn:12\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">12</a> ali sina<a href=\"#fn:13\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">13</a> li tawa<a href=\"#fn:14\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">14</a> mi.<a href=\"#fn:15\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">15</a>\n </td>\n </tr><tr> \n <td>\n 5\n </td>\n <td>\nante olin<a href=\"#fn:16\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">16</a> sina<a href=\"#fn:17\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">17</a> li pakala.\nkin<a href=\"#fn:18\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">18</a> la<a href=\"#fn:19\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">19</a> nasin ike<a href=\"#fn:20\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">20</a> o<a href=\"#fn:21\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">21</a> lon ala.<a href=\"#fn:22\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">22</a> \nmi o kepeken<a href=\"#fn:23\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">23</a> ali lon seli\nla ijo lili li kama tan ni.\npona pakala kin o lon ala.\n </td>\n </tr><tr> \n <td>\n 10\n </td>\n <td>\npona la mi ken moku e kala.<a href=\"#fn:24\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">24</a>\n \nkon<a href=\"#fn:25\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">25</a> ona ni li pakala e mi. \njan mute sin<a href=\"#fn:26\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">26</a> o pana e suwi.\nsina utala la o lon ala.\nwile utala li moli kama.\n </td>\n </tr><tr> \n <td>\n 15\n </td>\n <td>\no pona. o pu.<a href=\"#fn:27\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">27</a> o kute e mu.<a href=\"#fn:28\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">28</a>\no ante. o ku.<a href=\"#fn:29\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">29</a> o lukin e su.<a href=\"#fn:30\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">30</a> \nnasin toki ni<a href=\"#fn:31\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">31</a> o awen lili.<a href=\"#fn:32\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">32</a>\nona li<a href=\"#fn:33\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">33</a> kama namako<a href=\"#fn:34\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">34</a> nimi.\nnanpa<a href=\"#fn:35\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">35</a> seme li ilo e nasin?\n </td>\n </tr><tr> \n <td>\n 20\n </td>\n <td>\njan Apeja<a href=\"#fn:36\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">36</a> pini o weka sin.<a href=\"#fn:37\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">37</a>\n \nsoweli mi<a href=\"#fn:38\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">38</a> li lape lon supa \nsuli laso pi tomo lape<a href=\"#fn:39\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">39</a> la\nluka ona li sike e noka\npalisa<a href=\"#fn:40\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">40</a> mi kepeken utala.<a href=\"#fn:41\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">41</a>\n </td>\n </tr><tr> \n <td>\n 25\n </td>\n <td>\nmusi toki lape li lon lawa.\npini lape ona li pakala. \nsoweli Atan<a href=\"#fn:42\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">42</a> o olin tawa.\nsoweli Mesi<a href=\"#fn:43\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">43</a> o wile sama.\nlinja sike<a href=\"#fn:44\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">44</a> ona li suwi a.\n </td>\n </tr><tr> \n <td>\n 30\n </td>\n <td>\nona tu<a href=\"#fn:45\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">45</a> o tawa tomo insa.\n \njan pona ike<a href=\"#fn:46\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">46</a> li nasa<a href=\"#fn:47\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">47</a> jaki.<a href=\"#fn:48\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">48</a> \nale<a href=\"#fn:49\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">49</a> la uta li tawa sewi.<a href=\"#fn:50\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">50</a>\nkalama pi suli ike li ni:\nona li nasin Ululate<a href=\"#fn:51\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">51</a> mi.\n </td>\n </tr><tr> \n <td>\n 35\n </td>\n <td>\nakesi<a href=\"#fn:52\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">52</a> li pana e lete e\nseli walo<a href=\"#fn:53\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">53</a> pi awen kin seme<a href=\"#fn:54\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">54</a> \ntan jan Miwawa<a href=\"#fn:55\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">55</a> la mi o wawa\no alasa pini e len poka?<a href=\"#fn:56\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">56</a>\nkulupu kalama<a href=\"#fn:57\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">57</a> li wile lon\n </td>\n </tr><tr> \n <td>\n 40\n </td>\n <td>\ne<a href=\"#fn:58\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">58</a> musi kalama<a href=\"#fn:59\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">59</a> tan sike kon.\n \npan tu li lon poki moku kiwen.<a href=\"#fn:60\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">60</a>\nkepeken pan<a href=\"#fn:61\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">61</a> la mi o sitelen<a href=\"#fn:62\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">62</a>\ne nimi lili pi pona oko.<a href=\"#fn:63\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">63</a>\nsina<a href=\"#fn:64\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">64</a> ken tawa sama waso ko<a href=\"#fn:65\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">65</a>.\n </td>\n </tr><tr> \n <td>\n 45\n </td>\n <td>\no kute e nimi pi jan suwi\nmi: ona li jan Pijana<a href=\"#fn:66\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">66</a> li ni: \nnimi li suwi ala li ike.<a href=\"#fn:67\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">67</a>\no lili e nimi jaki ale.<a href=\"#fn:68\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">68</a>\nsuwi o,<a href=\"#fn:69\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">69</a> linja lawa li loje.<a href=\"#fn:70\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">70</a>\n </td>\n </tr><tr> \n <td>\n 50\n </td>\n <td>\nolin sina li pakala mute.<a href=\"#fn:71\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">71</a>\n \ntomo sona sin<a href=\"#fn:72\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">72</a> pi mi tu li lon \ne ike tawa lawa,<a href=\"#fn:73\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">73</a> tawa kon.\nmi pana e pilin tawa sina.<a href=\"#fn:74\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">74</a>\nni la sina kama jo<a href=\"#fn:75\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">75</a> e ona.<a href=\"#fn:76\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">76</a>\n </td>\n </tr><tr> \n <td>\n 55\n </td>\n <td>\nmi tu<a href=\"#fn:77\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">77</a> li poka lon tomo lipu.<a href=\"#fn:78\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">78</a>\nsina la mi o esun e moku.<a href=\"#fn:79\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">79</a> \nuta sina<a href=\"#fn:80\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">80</a> li pana kin e mu.\nmi awen wile olin<a href=\"#fn:81\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">81</a> la mi tu\ne<a href=\"#fn:82\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">82</a> kulupu mi e kama sona\n </td>\n </tr><tr> \n <td>\n 60\n </td>\n <td>\nsewi<a href=\"#fn:83\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">83</a> e pali pi tenpo kama.\n \njan Pijana li toki tawa mi \ne ni: “mi wile e jan olin ni.”\ntaso, olin wile o weka sin<a href=\"#fn:84\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">84</a>\nla sina wile ala<a href=\"#fn:85\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">85</a> e olin\n </td>\n </tr><tr> \n <td>\n 65\n </td>\n <td>\nante.<a href=\"#fn:86\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">86</a> ni la sina o pakala\ne ale lon mi.<a href=\"#fn:87\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">87</a> mi wile weka!<a href=\"#fn:88\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">88</a> \na sina o lon poka mi ala.<a href=\"#fn:89\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">89</a>\nuta lawa mi o tawa anpa.<a href=\"#fn:90\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">90</a>\npilin mi<a href=\"#fn:91\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">91</a> li ken kama pona sin.\n </td>\n </tr><tr> \n <td>\n 70\n </td>\n <td>\ntaso, sina awen ike nasin.<a href=\"#fn:92\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">92</a>\n \nmi ante e tenpo<a href=\"#fn:93\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">93</a> tan kon Luna.<a href=\"#fn:94\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">94</a> \nkon Sulo<a href=\"#fn:95\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">95</a> kin o pana e lupa<a href=\"#fn:96\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">96</a>\nlon wawa nasa pi tenpo pini.\nilo nanpa<a href=\"#fn:97\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">97</a> a pi jan Kuntuli<a href=\"#fn:98\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">98</a>\n </td>\n </tr><tr> \n <td>\n 75\n </td>\n <td>\nli sona e nanpa ali suli.\nsina o mu<a href=\"#fn:99\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">99</a> e ni: “ni li kasi!”<a href=\"#fn:100\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">100</a> \nkasi li seme? ona li selo\npimeja walo<a href=\"#fn:101\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">101</a> li kili telo.\nona li pan moku lape li jo\n </td>\n </tr><tr> \n <td>\n 80\n </td>\n <td>\ne selo sama pipi lili ko.\n \ntenpo taso mi li tawa jan ni: \nona li suwi a li soweli.<a href=\"#fn:102\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">102</a>\nolin li ante<a href=\"#fn:103\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">103</a> li ante pona.\nsona tenpo<a href=\"#fn:104\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">104</a> li lape lon noka.\n </td>\n </tr><tr> \n <td>\n 85\n </td> \n <td>\njan Pijana o,<a href=\"#fn:105\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">105</a> pilin ike mi\ntawa sina li kama lili<a href=\"#fn:106\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">106</a> li \nweka tan lawa. sina pona kin.\ntenpo mute li pona e olin.<a href=\"#fn:107\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">107</a>\npali sin sina<a href=\"#fn:108\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">108</a> o awen pana\n </td>\n </tr><tr> \n <td>\n 90\n </td>\n <td>\ne pona olin<a href=\"#fn:109\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">109</a> tan tenpo mama.<a href=\"#fn:110\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">110</a>\n \na jan ali li jo e kulupu<a href=\"#fn:111\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">111</a> \ne sona sin pi wile len<a href=\"#fn:112\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">112</a> tu tu. \no nimi e jan.<a href=\"#fn:113\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">113</a> ni li namako\nli tawa lon sewi sama waso<a href=\"#fn:114\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">114</a>\n </td>\n </tr><tr> \n <td>\n 95\n </td>\n <td>\nla lon jan<a href=\"#fn:115\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">115</a> li ken jo jan mute.\ntaso<a href=\"#fn:116\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">116</a> li ike. ona li seme? \njan Miwawa<a href=\"#fn:117\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">117</a> li jo e len lete.<a href=\"#fn:118\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">118</a>\ntenpo lete<a href=\"#fn:119\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">119</a> li kama<a href=\"#fn:120\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">120</a> tan seme?\nkulupu<a href=\"#fn:121\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">121</a> li sona ala e tan.<a href=\"#fn:122\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">122</a>\n </td>\n </tr><tr> \n <td>\n 100\n </td>\n <td>\njan Miwawa en kulupu li wan.<a href=\"#fn:123\" class=\"footnote\" rel=\"footnote\">123</a>\n </td>\n </tr>\n</tbody></table>\nsona pini\n<div class=\"footnotes\" role=\"doc-endnotes\">\n <ol>\n <li id=\"fn:1\" role=\"doc-endnote\">\n nimi “mi” li nasa. nimi li ken e jan wan anu jan mute. nanpa jan pi nimi “mi” li ante lon linja nimi ale. sina kepeken nimi “mi” kepeken nimi ante ala la, kon sina li mute mute. pona la, sina kepeken nimi ante lon poka pi nimi “mi” la, ike li tawa weka. sina toki e jan wan la, sina ken toki e nimi “mi wan.” sina toki e jan pi mute mute la, sina ken toki e nimi “mi tu” anu nimi “mi tu wan” anu nimi “mi mute” anu nimi “mi ale” anu ijo ante kin. ni li pona. ike la, jan Apeja li kepeken ala nimi ante lon poka pi nimi “mi.” tan ni la, mi tu li ken ala sona e sona ale pi pali musi ona. nimi “mi” li nimi wan taso. jan “mi” ni li jan wan anu seme? sona ni li ken ala tawa mi tu. pali pi jan Apeja li ilo ala tan pali pakala sama ni. (kin la, lawa toki pi nasin toki lili la, jan o ken ala pana e nimi “li” lon monsi pi nimi “mi” taso. sina wile sona e sona ni la, o lukin e sona pini nanpa luka luka tu wan. nimi “sina” en nimi “mi” o kepeken nasin ni pi nimi “li.”) <a href=\"#fnref:1\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:2\" role=\"doc-endnote\">\n nimi “luka” li musi. mi luka e ijo la, mi ken pana e ijo sama tawa sijelo. luka mi li lon ijo! ante la, mi luka e ijo la, mi ken lon e ijo tu tu wan. nanpa pi tu tu wan li sama nanpa luka. a! ni li nasa! kon seme li lon pali musi ni? jan ala li ken alasa sona e sona suli ni anu sona suli ante pi pali musi ni. ni li lon tan ni: jan Apeja li sitelen e pali musi kepeken tenpo pi lili mute taso. ona li pali ante ala. ale pi jan Apeja li ike. mi jo e luka tu. taso, luka ni li ijo nanpa ala. luka mi li ijo sijelo! a. lon ni li awen: nimi “luka” li musi nasa li nimi nasa kin. soweli mi li jo e luka tu tu. ni li luka tu tu pi nanpa ala kin! a, mi toki musi kepeken nimi “luka.” taso, ken la, soweli mi li jo ala e luka. palisa sijelo ni li lon anpa pi soweli mi. anpa la, ijo ni li luka ala li noka. ona li noka ala noka? mi la, palisa sijelo soweli li ken noka li ken luka kin! <a href=\"#fnref:2\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:3\" role=\"doc-endnote\">\n suno li mun suli lon sewi! suno li pana e suno tawa ma! tomo jan li jo e suno lili. ni li suno jan tan ijo pi pali jan. ilo suno li pana lili e suno tawa tomo. tomo ni li jo e suno ni la, ona li tomo suno. tomo suno a la, mi pilin kin e musi kalama jan! (o pini. ni kin li musi: “kalama pi kala ma li kalama seme?” taso, nasa suli li tawa musi ni. kala ale li lon ala lon e kalama? kala ni taso la, kalama li kama lon tan seme? kala ma li weka tan telo. kala ma li lon ma taso! weka telo la, kala o moli anu seme? weka telo la, kala li tawa kepeken seme? kala ma li pali sin e noka tawa ona sama anu seme? kala ma li tawa sama waso anu seme? kala ma li tawa ala tawa sama soweli? tawa ale ona li tawa pi ken nasa mute. kin la, jan li wile sona e kalama pi kala ni tan wile seme? kalama li pona tawa sona ona anu seme? ona li pona la, ona li pona tan seme? ale ni li nasa lili. nasa ni li lon taso tan musi nimi. musi nimi li ni: sina wan e nimi “kala” e nimi “ma” la, sina pali e nimi “kalama!” ante nimi ni li ijo wan taso musi tawa nasin toki lili. nasin pi mi tu li kepeken kon musi li kon e sin musi pi nimi ale kama ona. mi olin e nasin toki mi tan pona musi ni. musi ni li pini. sina lukin la, sina pona.) mi pilin e ni tan ni: tomo suno li kepeken nimi sama nimi “tomo suno.” nimi “tomo suno” li nimi pi kalama musi pona lon tenpo pini. tenpo sike nanpa 2017 la, kalama musi pi nimi ni li tawa ilo Sotopi. ona li kama lon tan pali pi musi kalama. pali ni pi musi kalama li pali pi jan Lanpan. jan Lanpan li pali e kalama musi wan taso lon ike. mi wile e ni: mi kute e pali musi mute tan jan mute. taso, mi pona pilin tawa pali lon. kalama musi sin wan li lon la, mi o pilin e pona. o kute e kalama musi “tomo suno.” ona li pona tawa mi la, ona li ken pona tawa sina kin. ike mi li ni: mi alasa ala e sona ante pi jan Lanpan. ona li seme? ona li pali e ijo seme ante? ale la, sona pi jan ni li awen weka tan mi. ona li kepeken ala kepeken nimi ante tawa pali ante, tawa kalama musi ona taso? ni li ken. sina o, sina sona anu kama sona e sona sin tawa ni la, o pana tawa mi. sona li pona. a, suno li pona kin. mi olin e ona. jan wan li pilin ante tawa nimi “suno” lon ike. pilin ona li ni lon ken: “o moli e nimi ‘suno.’ nimi ‘suno’ o lon ala. ante la, o kepeken taso nimi ‘kule jelo’ tawa nimi ‘suno.’” jan ni li wile lili e mute nimi anu seme? nimi taso pi mute lili li pona tan seme? nasin ni pi mute lili li ike tawa mi. suno pi kule mute li lon. suno laso li lon. suno loje li lon. suno jelo li lon. suno jelo li suno taso ala. suno li lon. suno li lon pona a. o musi lon poka suno. suno la, mi wile e ni. taso, kama suno li pini e tenpo weka suno e pimeja pi suno ala. (pimeja suno li lon kin.) suno o, sina suwi lukin. oko pona li pona ala pona tawa sina? (tenpo ale la, mi wile toki e nimi “oko pona” e nimi “pona oko” ala.) mi la, sina oko pona. jan pi tenpo weka li sewi e sina. jan pi mute lili li awen e sewi ni. taso, mi ni ala. suno li suno. suno li tawa lon sewi li sama ala sewi. taso, suno li awen wawa tan ni: mi ken lukin e ona ale kepeken kama ona. suno li ken weka. taso, suno o kama kin lon tenpo suno sin tawa nasin ale. lape mi li lili mute tawa tenpo pimeja mute. lape li lili la, mi ken lukin e sina lon open pi lape kama mi. a. ni li musi ala musi e sina? a! (ni li nasa. mi toki tawa suno pi jan ala!) ken sina li ken ala musi anu seme? sona ni li ken ala tawa mi kepeken sona suno mi pi kulupu weka a. taso, ijo ni taso li tawa sona sinpin ken: sona sina li ken pi lukin jan li lon pi kule ale tawa lukin. tan ni la, sina suwi. suno o, sina pona lon sewi. <a href=\"#fnref:3\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:4\" role=\"doc-endnote\">\n nimi “kepeken” li lon nasin toki lili kepeken tenpo ale. taso, nimi ni li kepeken nasin tu tenpo open la, jan li pana e nimi “e” lon monsi pi nimi “kepeken.” ona li pana e nimi “e” tan ni: nimi “kepeken” li jo e nimi pali. nasin seme li pona tawa nasin toki? mi kepeken nimi “kepeken” taso. mi kepeken ala nimi “kepeken e.” ni li lawa toki pona. taso, sina ken toki ante. kin la, sina toki kepeken nimi “kepeken e” la, mi ken awen sona e toki sina. o awen pilin e ni: pilin mi li suli ala tawa ijo ni. sina ken kepeken nasin pi wile sina tawa alasa sona ni kin. sina sama ala mi la, sina ken pona. taso, sina sama ala mi la, mi wile ala toki tawa sina. o awen pona, jan pi wile nasin pakala o. pona la, nimi “kepeken” li ken open e linja nimi kin. kepeken ni li lon nasin toki pona. mi kin li toki kepeken nasin ni pi nimi “kepeken.” (nimi “mi kin” la, nimi “li” o lon ala lon monsi ona? mi o pana e nimi “li” tawa ona. taso, pana ni li ken ike. mi o alasa e sona pi kepeken pona lon tenpo kama sin.) <a href=\"#fnref:4\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:5\" role=\"doc-endnote\">\n nimi “ni” li pali e linja nimi sin. nimi “ni” li ni sama ni: nimi sin li kama lon monsi pi nimi “ni” pini. nimi “ni” ni li pali e selo nimi poki sin. kepeken ante la, jan li kepeken nimi “ni” li ken toki e ijo sin. kepeken ni li sama ni: “mi wile e tomo nena. ona li lon ma ni. ni li pona tawa mi!” nasin toki tu ni li lon. nasin toki nanpa wan li nasin pi nimi “ni” pi pona mute tawa mi. ma kin la, nasin toki nanpa tu pi nimi “ni” li pona lili taso. taso, tenpo ale la, kon pi nimi “ni” li awen sama li ante ala. nimi “ni” ni li ni tawa mi ni la, mi ni e ni sin! sina ni ala ni e nimi “ni” ni? nimi “ni” ni li ni tawa ni la, ni li ni. ni o ni! <a href=\"#fnref:5\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:6\" role=\"doc-endnote\">\n jan Apeja li pali e nimi ni: “kule jelo li lon lon seme sewi?” mi toki e kon pi nimi “sewi” lon linja nimi ni kepeken sona pini nanpa luka tu wan. seme li kon pi nimi “kule jelo” lon linja nimi ni? ken la, jan Apeja li toki e suno kepeken nimi ante. suno li jo e kule jelo. suno li pana e kule jelo kin. taso, ijo ante li jo li pana e kule jelo. ijo ni li ken seme? ona li ken ilo tawa waso anu ilo suno. ijo ken mute li ken lon. ilo tawa waso li wawa e tawa jan. ilo suno li suno e tenpo pimeja. ken la, jan Apeja li wile pana e kon ale ni tawa pali musi ona. sina olin ala olin e kule jelo? mi la, kule ni li pona lili. mi la, kule nanpa wan li loje. loje li suwi tan ni: ona li sama kule pi telo sijelo! kule seme li suli pona tawa sina? o pana e ona tawa mi! kule jelo la, mi olin ala. mi weka e ona tan sinpin. kule ante ale li pona. kule jelo li pona…lili. kule pi ike suli li seme? kule ike ni li kule walo tawa mi. <a href=\"#fnref:6\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:7\" role=\"doc-endnote\">\n nimi “seme” li nimi wawa! nimi “seme” li tawa poki pi nimi ale ken. nimi poki li nimi jan la, nimi “seme” li kepeken selo linja sama linja nimi ni: “mi olin e sina.” o lukin e ante pi linja nimi ni: “seme li olin e sina?” ni kin li lon. ni li linja nimi open: “sina wile e moku.” o lukin e ante pi linja nimi sin ni: “sina wile e seme?” nasin ale la, nimi “seme” li lon linja nimi la, sina o pana e sitelen <?> lon monsi pi linja nimi. sina kepeken nimi “seme” la, nasin toki sina li kama sama wile sona anu alasa sona. seme li pona seme pi nimi “seme” seme tawa nasin seme pi sitelen suli wawa seme ni seme? a! mi pana e nimi “seme” pi mute ike…seme? a!!! nimi “seme” li nimi ilo li ilo nimi. nimi “seme” li jo e poki e selo e ken nimi ale. jan o alasa e weka nimi la, jan kin o pana e nimi “seme” tawa nimi ni weka. weka nimi li pona tawa seme? weka ni li pona tawa ni: pana pi nimi “seme” li open e lon pi wile sona. wile sona ni en alasa sona ni li suli tawa kama sona jan. pali musi pi jan Apeja la, nimi “seme” lon li tawa nimi weka seme? jan Apeja li pali sitelen e ijo seme? linja nimi ona li nasa ni: “kule jelo li lon seme sewi?” kon ona li seme? mi pilin taso e ni: ona li jo ala e kon! (mi jo e kon anu seme?) tenpo mute la, jan li sitelen e ijo jaki pi nimi pakala. jan ni li pana ala e olin tawa pali ona. jan Apeja li sama jan ni li jan ni. pali ona li jo e kon ala. insa pi pali ona li nimi pi musi pakala mute taso. “wan pali” li pali ni kin. o pini lukin e ona! pini li ken pini e lukin pi sona pini mi. taso, ni li pona. tawa mi la, pini lukin pi lipu “wan pali” li pona pona. ike pi pali musi pi jan Apeja li mute. o pini. o pini! pali pi jan Apeja li pali pakala. o taso e ona. ona taso li ike. ni li lon. o pini e lukin sina. taso, sina wile awen lukin e lipu lon la, sina ken lukin e sona pini mi taso. <a href=\"#fnref:7\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:8\" role=\"doc-endnote\">\n nimi “sewi” li jo e kon tu. kon nanpa wan li sewi laso li sewi sama monsi ala. kon nanpa tu li sewi sama kon sewi, sama ma sewi, sama sewi kon. kon tu pi nimi “sewi” li lon. taso, nimi “sewi” li jo e sitelen wan taso. mama pi nasin toki lili li lon e sitelen wan ni pi nimi “sewi.” ona li pana e sitelen ni tawa lipu pu. (sona pi nimi “pu” la, o tawa sona pini nanpa mute luka tu.) taso, kulupu pi nasin toki lili li pali e sitelen ante tawa nimi “sewi.” ona li ni tan seme? wile mute li lon e pali ni pi sitelen sin. wile nanpa wan li tan sitelen pi nimi “anpa.” jan ni li wile e ni: sitelen pi nimi “sewi” li sama sitelen pi nimi “anpa.” sitelen la, nimi “anpa” li jo e sike lili lon anpa ona. sitelen sin pi nimi “sewi” li jo kin e sike lili. sike lili ni li lon sewi pi sitelen pi nimi “sewi.” taso, wile ante li lon e wile pi sitelen sin tawa nimi “sewi.” wile nanpa tu li ni: sitelen open pi nimi “sewi” li tan sitelen sewi lon toki Alapi, lon nasin sewi Isilan. ken la, jan ni li ike pilin tawa nasin sewi Isilan. ike! jan pi mute ala li toki ala e ike pilin ni. jan seme li pana e ike ona? taso, ona li awen pilin sama ni. ona li toki e ni: “ni li sitelen pi nimi “sewi” pi nasin sewi ala.” ona li weka e nasin sewi tan sitelen ona tan seme? pali ona en wile ona li nasa li ike tawa mi. taso, wile pi nanpa pini li lon kin. ona li ni: jan mute pi nasin sewi Isilan li wile ala kepeken sitelen open pi nimi “sewi.” ona li pilin e ni tan ni: sitelen open pi nimi “sewi” li kepeken nimi sewi tan toki Alapi. tawa ona la, nimi sewi o sewi. taso, nimi “sewi” li sewi ala. seme o lon tan ni? lipu su li kepeken sitelen open pi nimi “sewi” li kepeken sitelen sin pi nimi “sewi” kin. (sona pi nimi “su” la, o tawa sona pini nanpa mute luka luka.) mi jo ala e nasin pi pona taso lon lawa mi. taso, mi kepeken sitelen open pi nimi “sewi” lon tenpo ale. nasin sina li ken ante. <a href=\"#fnref:8\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:9\" role=\"doc-endnote\">\n nasin toki mute li lon. nasin toki pi nanpa seme li lon? toki ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale ale mute mute luka luka wan li lon ma. jan ala li toki kepeken toki ale. sina pana e nanpa pi toki pali la, toki pi nanpa seme li lon ma? nanpa ni li suli suli. mi la, ona ale li pona. taso, jan mute li pilin e ni: nasin toki lili li toki pona. ona li pana e nimi “pona” tawa nasin toki lili. ona li pana e nimi ni tan seme? nasin toki lili li pona tan seme? ijo pona seme li lon ona li tawa ona? ona li pona tan mute nimi anu seme? ona li pona tan jan pali ona anu seme? ona li pona tan wile kon ona anu seme? wile kon ona li seme? seme li seme? mi sona ala! lon ken la, nasin toki lili li pona tan nasin sitelen ona. nasin sitelen pi nasin toki lili li sitelen pona li sitelen sitelen anu seme? nasin sitelen ni li pona ala pona tawa sina? sina kepeken nasin sitelen ni anu seme? mi kepeken ala ona. kepeken ala la, lon ona li suli ala tawa mi. lon ona li suli tawa sina anu seme? lon ona taso li ken e pona tawa nasin toki lili anu seme? tan seme la, mi o toki e nimi “toki pona” tawa ona? ona o pona anu seme tawa mi tan ni: mi sona kepeken ona? sona toki li lili. sona toki li lili tawa mi. sona toki o lili tawa sina kin! sona toki li lili ala lili tawa sina? lili ala la, o pini e lukin sina pi lipu ni. o pini lukin e lipu mi e pali mi. lili ala la, pilin sina li sama ala mi. pilin sina li pana e jaki tan ni! taso, sona toki li lili tawa sina la, sina o ken awen lukin e lipu ni e pali mi kin. (mi pali e lipu ante e pali ante. ona li pona tawa sona. o lukin kin e ona. nimi ona li seme? mi jan sina pi pana sona anu seme? sina taso o kama sona e nimi ona! mi o pana ala e nimi! nimi ale li ike! nimi pi lipu ni li seme? nimi ni la, lawa mi li jo ala e ona. weka nimi li pona! ona o pona tawa sina kin. taso, weka nimi li pona ala tawa sina la, o kepeken ilo sona sina tawa kama sona pi nimi pi lipu ni. sina ken alasa e ona. o alasa e nimi ni e nimi pi lipu ni e nimi pi lipu mi ale ante. nimi li ken suli. mi la, ona li suli ala. taso, ken la, ken jan la, jan ale ala li kepeken pilin mi. ni li pona lili. tenpo kama la, jan ale o kama pilin sama mi lon ken.) nasin toki lili li ken ala ken pona tan ijo ante kin? ijo seme li lon e pona ona? mi ken ala jo e sona ni. lawa mi li ken ala jo e ona. ijo pona li nasa. pona li nasa sama. pona la, seme li kon ona? pona li seme la, ike li seme? seme li kon pi ijo ike? ijo o ike tan nasin seme, tan lon seme? jan li ken ala ken sona e ike? jan li ken ala ken sona e pona? sina sona ala sona e ijo ni tu? sina ken ala ken? sina wile ala wile? (mi toki e ijo seme? a. mi toki e nimi pi nasin toki lili.) mi la, nimi pi nasin toki lili o ante. mi la, nasin toki lili li ken lili ala. mi la, nasin toki lili li kepeken kon suli ante. mute nimi li suli ala tawa nimi toki. ni o lon. kin la, o awen kepeken sona ni: nimi “toki pona” li nimi ike. toki ale li pona! tan pona toki ni la, o pana ala e nimi “pona” tawa toki wan taso. pana ni li ike tawa mi. pana ni o ike tawa sina kin. musi mi li tawa pilin ante li tawa ante suli toki la, nimi pi nasin toki lili o ante. mi o toki taso e nimi ni tawa ona: nimi ni li “toki ike.” musi mute li lon mi! ale la, sina wile kepeken sona pi toki ike anu seme? (musi! “toki pona” li kepeken nimi “toki ike” la, jan li ken sona e pona pi nasin toki ante!) <a href=\"#fnref:9\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:10\" role=\"doc-endnote\">\n nimi “ali” en nimi “ale” li nimi tu anu nimi wan anu seme? ona tu li kepeken kon sama anu kon ante anu seme? kon ante la, kon ante ni li kon ante seme? tan seme la, nimi ni tu li lon kin? ona li ante taso tan kalama pini anu seme? kalama pini ante li ken pona tawa pali pi pali musi toki li ken pona tawa pali pi pali musi sitelen. a. mi pini e toki ni. ni li sona. ni li tawa sina. o lukin e ni: open pi nasin toki lili la, nasin toki lili li jo taso e nimi “ale.” nimi “ale” li ale li pona. taso, jan ale li pilin sama ala. ona pi mute ala li pilin e ni: “kalama pini pi nimi ‘ale’ li ike lili tan ni: kalama pini pi nimi ‘ale’ en kalama pini pi nimi ‘ala’ li sama lili. sama lili ni la, jan li ken nasa e sona ona pi kon nimi. sama lili ni la, ken ike ni la, o ante e kalama pini pi nimi ‘ale.’” (ona li toki tawa mama pi nasin toki lili lon tenpo open sama.) tawa ni la, nimi sin li kama lon. nimi ni li nimi “ali.” taso, nimi “ale” li weka ala. seme li lon? kon pana pi nimi “ali” li sama kon pi nimi “ale.” nimi “ali” la, jan li nasa ala e ante pi nimi “ale” pi nimi “ala.” taso, ken nasa ni li tawa pi mute ala. a. kin la, tenpo li nasa e nimi “ali!” jan pi mute pi sona ala li kepeken nimi “ali” tawa nasin kon ante. nasin ante ni li seme? jan ala li sona e nasin ante ni ale! ona li mute mute! ni la, mi kepeken taso nimi “ale.” ona li nimi open li nimi pona. kalama /e/ li kalama suwi kin tawa mi. jan li kepeken nimi “ali” la, mi pilin pi nasa lili tawa ona. tan seme la, nimi “ale” li lon la, jan o wile kepeken nimi “ali?” kepeken la, jan Apeja li kepeken nimi “ali” tan wile pi kalama pini. kalama pini pi nimi “ale” li pana e kalama pi wile ala lon linja nimi ona la, jan Apeja li kepeken nimi ante li kepeken nimi “ali.” mi sona e tan pi pali ni. taso, pali ni li awen ike tawa mi kin. ijo ni tu li ken lon. <a href=\"#fnref:10\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:11\" role=\"doc-endnote\">\n moli li ike. mi la, ona li ike. tan ni la, mi seme tawa moli? tenpo la, mi pilin e ni lon lawa mi: moli li ken sama jan. jan ni li ken jan moli. jan ni li moli ala. (a a a a.) jan ni li pana e moli tawa jan ante, tawa ijo ale ante. ijo ale ante ni en jan ante ni li jan pi open moli li ijo pi kama moli. moli o tawa ona. moli wile la, jan moli o lon e moli. moli kama la, jan moli o pana e moli tawa ona. mi jan. (mi jan anu seme?) jan ale li moli. mama li toki e sona ni lon tenpo open. taso, mi wile ala moli. mi jo ala e wile moli lon kon, lon lawa, lon sijelo. sijelo o lon mute! sijelo mi o awen mute! jan li ken ala ken pini e kama moli? ken ala la, mi mute li pona pilin tawa lon pi mi mute tan seme? a. sina ken toki e ni: “ale li pini. ni li nasin pi ijo ale lon tenpo ale. ijo li pona ala tan mute tenpo ona. ijo li pona tan lon ona.” sina ken toki e ni. ike la, toki sina li toki e ijo lon ala. toki sina li toki taso e ijo pi lon ala! mi wile ala moli! mi sona ala e jan mute. mi sona taso e jan luka luka tu. taso, jan luka luka tu ni li wile ala moli kin. (jan pi pilin sewi li pilin e ni: jan li moli la, jan pi mute ken li ken tawa ma ante anu ma sewi. ni li ken lon. mi sona ala e ken e tan. taso, ni kin li ken: jan li moli la, jan li tawa ma ante ala. ni kin li ken: jan li moli la, jan li moli taso li awen lon ala tawa tenpo ale. jan li moli taso la, mi wile suli e lon mi! lon mi o kama pi suli suli.) a. ike ni li ike lon li lon ike. ona li lon. ona o lon. o lon mi. lon mi o, awen! o pini ala, lon pi jan mi o! taso, jan pi mute seme li pilin ala pilin e ni: ken moli li pona tawa jan? ona li ni seme? pilin ona la, pini pi lon jan li wawa e ijo mute pi lon jan. ni li lon ala lon? ni li ken lon anu seme? lon la, weka lon li suwi ala suwi e lon ni? a! lawa mi li pilin pakala. mi nasin e ijo nasa lon sona pini ni. kin la, mi toki ala e pali musi pi jan Apeja tawa nimi “moli!” a! jan Apeja li wile toki e seme kepeken nimi “moli” ni? jan Apeja li toki e moli pi ijo seme pi jan seme? a. mi lukin sin e linja nimi ni pi jan Apeja. ona li sitelen e ni: “pona ale ni li kama moli.” kama moli ni li moli pi pona ale! (mi o sitelen e nimi ante pi kalama pini ante. mi wile ala. sina ken ala lon e sitelen mi ni. ni la, mi ante lili e linja nimi ona. ni li pona! mi la, kon pi nimi “ale” en kon ni sama li kon sama. kon sama la, jan li weka e nimi wan ni la, jan li ante ala e kon pi linja nimi. ale ni la, linja nimi li awen sama. ale li pona.) pali musi la, jan Apeja o pilin e ni: ijo ale li kama pona ala li kama ike. kin la, jan Apeja o pilin e ni: pona ale li kama weka. a. ni li ike. musi li weka tan luka mi, tan sinpin mi, tan uta mi. (a luka mi li open e pilin ike tawa mi. luka li sitelen e nimi mute kepeken nena suno pi ilo sona mi. sitelen mute li kama lon tan pali pi luka mi. ike ona li tan pali ni. mi ken pini e pali ona. taso, mi pini e pali la, lipu mi li kama pini ala! pini ala li ike. lipu li pini ala la, sina ken ala lukin e lipu mi. sina ken ala lukin la, sina ken ala sona e sona suli pona suwi mute mi! ni la, luka o awen kama pakala! a! pali ale ni li tawa sina, jan lukin o!) mi wile ala e ike mute sin. pona la, weka pona ni li tan pali musi taso! pona la, mi tu li ken lon e weka ike kin. musi la, nimi “weka ike” li nimi pi kalama musi pi jan Nasi! o kute e ona! ona li lon ilo Jutu li lon ilo Sotopi kin. pini pi sona pini ni la, mi tu li sona kin e ni: moli o moli. moli li ken moli la, jan li moli ala li lon tenpo ale! weka moli la, mi ken lukin e lipu ale! ni taso li pona tawa mi. <a href=\"#fnref:11\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:12\" role=\"doc-endnote\">\n mani li seme? ma mute la, ni li ken ante mute. jan li ken kepeken lipu tawa mani. jan li ken kepeken soweli tawa mani. jan li ken kepeken ijo ala tawa mani. mani li lon e nasin mani tan suli pi mute mani. mani li mute. taso, mani li seme? nimi “mani” li seme? kon ona li seme? (toki sona mi pi nimi “seme” li pona tawa sina la, o tawa sona pini nanpa luka tu.) mi tu o open kepeken nasin mani. sona pi nasin mani li kama lon lipu mi. nasin mani li seme? ona li ni mute: jan li lawa e ma ona. jan li jo e wile ijo la, jan o jo e ijo tan esun. mani li suli tawa jan pi nasin mani. nasin mani la, jan li jo ala e mani la, jan li moli. kama mani li kama tan pali jan, tan tenpo jan. jan o pana e pali ona ni e tenpo ona ni tawa jan ante. ni li nasin mani. jan pi mute seme li olin e ona? mi olin ala e nasin lon tenpo suno ni. nasin ante seme li pona? ona li nasin kulupu lon ken. nasin ni li wile pana e moku e telo e tomo tawa jan ale lon kulupu. kulupu li lawa e ma e nasin pali. jan pi mani mute li wile ala e nasin ante tawa mani ona. ona li alasa pini e nasin kulupu. tomo sona mi li sewi e nasin mani lon tenpo sike pini. tomo sona mi li wile e jaki tawa sona pi nasin kulupu. ni li ante lon pona. ona o kama. mi wile e ante. ante ni o tawa tenpo ni. jan mute pi mani mute li kama e mani ona tan ni: ona li kepeken nasin jaki tawa kama mani. ona li kama jo e mani ona kepeken weka mani tan jan ante. o kama, jan pi mani mute o. o pana mute e telo oko tan kama pi ike sina mute! o mu pakala tan pali pakala sin! mani sina li ala. pipi pi tawa waso li moku e len sina ale. suno li weka tan kiwen mani sina. sama seli la, ni ale o moku e selo sina. o sona! ni li mani ni: sina pana ala e ona tawa jan pali sina. uta kalama pi jan anpa li kama wan. kalama ona li kama suli. suli li anpa e sina, jan pi mani mute o. sina alasa moli e jan anpa e jan pi mani ala. taso, alasa sina li wawa ala. pali ale sina li moli. sina lon ma kepeken nasin mani ike. nasin sina li lon e pakala jan. jan pakala li ken ala pona tan nasin ni. ona ale li pini e nasin sina e wawa sina. ni li pini la, sina sama. <a href=\"#fnref:12\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:13\" role=\"doc-endnote\">\n nimi “sina” li nimi musi tawa mi tan ni: lawa toki ona li nasa lili. jan li sitelen nimi “sina” taso la, jan o ken ala pana e nimi “li” lon monsi pi nimi “sina.” lawa toki ni li sama nimi “mi.” lawa toki ni li nasa tawa mi. ona li nasin tawa sina kin anu seme? lawa toki li tan seme? ona li tan ni: mama pi nasin toki lili li wile kepeken lawa toki pi toki Topisin. sama nasin toki lili la, toki Topisin li kepeken ala nimi pi lawa toki lon monsi pi nimi jan tu. nimi jan ni li seme? toki Topisin la, nimi ni li nimi “mi” li nimi “yu.” (toki Topisin la, sitelen lili <y> li kepeken kalama /j/ li sama sitelen lili <j> lon nasin toki lili.) ona tu ni li sama nimi “mi” li sama nimi “sina” lon nasin toki lili. ni li pona ala pona? sina sona e pilin mi. weka pi nimi “li” li pana e lawa toki sin. mi wile e lawa toki pi mute lili. lawa toki mute li pona ala li ike lili tawa mi. kin la, lawa toki ni li lon kin: nimi ante li lon poka pi nimi “mi” anu lon poka pi nimi “sina” la, jan o pana e nimi “li” lon monsi ni pi nimi ante. a! ni li nasa mute! mi ken kama sona e lawa toki kepeken tenpo lili. taso, mi wile ala awen kama sona e ijo! kama sona mi o pini o lon tenpo taso pi pini mute! a! o pini e sona sin! nimi “sina” en nimi “mi” li kepeken lawa toki nasa ni tawa nanpa jan kin. nanpa jan li ken mute tawa nimi ni tu. nimi “sina” en nimi “mi” li ken toki e jan wan anu jan pi mute mute! (sina wile lukin e sona mute pi sona ni la, o tawa sona pini nanpa wan.)</j></y> <a href=\"#fnref:13\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:14\" role=\"doc-endnote\">\n tawa li tawa. (lipu “tawa li tawa” li pali musi tan jan Penta. nimi ni li sama linja nimi mi! ona li lon lipu Lipu Tenpo nanpa jaki. o sona e ni: pali ni li musi ala tawa mi. taso, sina wile lukin e ona la, sina ken lukin e lipu lili ni lon lipu ni: https://liputenpo.org/pdfs/0026jaki.pdf a, ni li pona.) nimi “tawa” li lon e musi toki mute. ni li musi wan: “mi jo e tomo mi e tomo sina. tomo sina li tomo tawa. tenpo ni la, mi pana e tomo tawa sina.” taso, jan o wile sona e ni: tomo pi pana mi li tomo seme? ona li tomo sina anu tomo mi. ni li musi pi nimi ni! kon tu pi nimi “tawa” li pali e nasa! (jan Pata li toki e ni: “nasa o lon ala toki musi sina. o toki taso e ni: ‘mi pana e tomo sina tawa.’ toki ni la, kon wan taso li ken lon toki sina. nasa ale li weka.” ike! sina wile moli e musi ale tan ma tan seme?) toki pi jan Apeja li kepeken kon seme pi nimi “tawa?” mi ken ala taso e kon ken. linja nimi ona la, kon nanpa wan li ken. kon ni li sama ni: “sina pana e ni tawa mi.” taso, kon nanpa tu li ken kin. kon nanpa tu li sama ni: “tawa sina li kon e nasin.” seme li tawa pali musi ni pi jan Apeja? mi ken ala taso e ken! nimi “tawa” li lon monsi pi nimi “li” taso. ike! tenpo ale la, ona li open e pali ni la, mi toki tawa jan Apeja e ni: “o kepeken ala nimi “tawa!” nimi ni li tawa nasa sona taso li nasa e lukin mi tawa sitelen.” jan Apeja li toki e pilin sama mi. ona li poka e poki toki ni. ni li nimi toki ni: “mi o weka mute e kon pi sona ike tan nimi pi pali musi mi.” ni li tan tenpo pini. taso, tenpo ni la, mi ken sona e ni: jan Apeja li kute ala e toki lawa mi tawa pali. pali ona li ken jaki mute tawa sona. tawa ona la, mi tawa e pilin toki insa ni tawa ona: nimi tawa ona li kama tawa lili pilin. lili pilin li pilin pana taso pi pali pi jan Apeja. <a href=\"#fnref:14\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:15\" role=\"doc-endnote\">\n nimi “mi” li nasa li kepeken kon tu. sona pi nasa ni li lon li ken lon lawa sina. sina o wile e sona ni. tawa ni la, o lukin e sona pini nanpa wan. (a, mi pini toki e nimi “mi” lon sona pini! mi o ken ala ken awen e toki ni? awen pi toki ni li musi ala musi? ona li suwi ala suwi e sona awen? mi pini ala pini e toki sona pi nimi “mi” lon lipu mi? ni li ken. mi wile pini. taso, tenpo la, mi awen toki pi mute suli ike.) mi o toki mute e sona lon sona pini ante. mi ni la, mi jaki e kon lipu. <a href=\"#fnref:15\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:16\" role=\"doc-endnote\">\n olin li mute. sina olin ala olin lon tenpo sina? olin la, sina olin e ijo anu jan anu seme? olin li weka tan mi. olin li weka tan jan Apeja. mi tu li sama kin tan weka ni. ni li weka pona li weka pilin. jan mute li wile e olin. olin pi wile ona li olin tan jan ante. taso, ni li jan ale ala. tomo pali sin mi la, mi lon poka pi jan Leko. mi wile pana e ijo ni tawa sona lipu mi: jan Leko li jan pi kon mute li jan pi wile mute li jan pi olin mute. jan Leko li olin e sitelen tawa. jan Leko li olin e pali len. jan Leko li olin e pali pi toki pali. jan Leko li olin lukin e mun kin. ale ni li lon. jan Leko li jan! ona li ijo wan ala. tan ni la, mi wile e ijo ante ona. ni li tawa toki olin. ona li ni: jan Leko li jan pi wile olin ala. mi kama sona e ona lon open la, mi sona ala e nasin ni. ona li seme? wile olin li ken ala ken weka tan jan? mi sona ala e ken ni tawa tenpo pini mi. jan li sin tawa sina la, ona li ken sin e sona sina. sona sin a o pona. jan Leko li pana ni. ona li toki tawa mi e ni: “nasin olin mute li lon li tawa jan. ni li olin mama li olin pi jan sama li olin pi jan pona li olin soweli li olin pi sina sama li olin musi li olin kulupu li olin ma li olin unpa li olin mute!” nasin li nasa pona tawa mi. mi mu e ni: “olin seme li tawa sina?” jan Leko li musi pilin li toki. “olin mute li tawa mi! taso, mi wile ala e jan olin wan. mi wile ala e jan lili mi. wile taso mi li ni: mi o ken pali pona o ken jo e kulupu pona tawa tenpo ale.” ni li sona wawa. ante olin li tawa li ken. jan Apeja li awen wile e olin wan. mi awen wile e olin sama. taso, mi o ken ante e olin wile mi. ni li ante pona anu seme? olin li wawa li pakala mi. ante olin ni li nasa jan kin. <a href=\"#fnref:16\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:17\" role=\"doc-endnote\">\n nimi “sina” li lon ijo ni kin! nimi “sina” li awen nasa. nimi ni li nasa tan ni: nasa pi weka pi nimi “li” en nasa pi nanpa jan li tawa nimi “sina.” (sona ni ale li lon sona pini nanpa wan li lon sona pini nanpa luka luka tu wan. sina wile kama sona e ni la, o tawa sona pini ni tu.) o sona e pona ni: ni li toki pini mi pi nimi “sina” tawa pali musi pi jan Apeja. sama nimi “mi” la, sina wile ala kute e tenpo ale pi nimi ni. mi pini e toki mi tawa ona tu. <a href=\"#fnref:17\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:18\" role=\"doc-endnote\">\n nimi “kin” li lon. jan o pana e ona lon monsi pi nimi ante. ni kin li tawa mi. jan ale li kepeken nimi ni. mi kin li kepeken ona. ona o nimi ilo! nimi “kin” li suli e kon nimi poka. ni li nasin sina kin anu seme? jan Apeja kin li kepeken nimi ni. o sona e tenpo pini ona! open pi nasin toki lili la, nimi “kin” li tawa kulupu toki. taso, pali pi lipu pu la, kon pi nimi “kin” en kon pi nimi “a” li kama wan. nimi tu ni li ken kepeken kon wan taso tawa nasin ni. mi wile ala e ona. pona la, jan ala li toki sama ni. (jan pi nasin pu taso li ken e ona. taso, nasin li musi ala li tawa lili.) tenpo sin li ante e kon ken. ni li tawa lipu ku. lipu ni li mama kin e kon open pi nimi “kin.” a sona pi tenpo open toki li sona wile. ni li nimi open pi nasin toki ni. a tenpo mute la, mi en jan Apeja li toki pi nimi open. sona ona tawa ni la, mi ken ala nanpa e ona. ni li tan olin nimi. mi kin li olin e ni. tan olin nimi la, mi tu li open e sona pi ona ante. olin ni li kama suli li mama e pona mi tawa jan Apeja. mi o wile e ni: jan Apeja li kepeken pilin sama! taso, olin pi jan Apeja li lili. olin mi li lili ala li suli. olin ona o tawa mi! ona o suli tawa. taso, ona li awen lili a. wile mi li tawa ni: olin ale wile li ken sama li ken wan kama. ni li ken kama kin. taso, mi sona e weka ona. jan li nasa. jan li pakala. ale ona li ni kin. mi kin li ni. sina kin o pakala tawa wile. <a href=\"#fnref:18\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:19\" role=\"doc-endnote\">\n nasin pi nimi “la” la, nasin ni la, jan o pana e nimi “la” la, nimi “la” li pali e linja nimi pi suli suli kepeken kon sin ante. nimi seme li sama nimi “la” lon nasin toki lili? ni li lon: nimi ala li sama nimi “la.” nimi seme li sama nimi “la” lon toki ale, lon toki ale ante? ni li lon ala kin. tawa nimi “la” la, nasin toki seme li kepeken kon ona? kon ona li ni: linja nimi tu li ken kepeken kon ona tawa linja nimi poka ante, tawa kulupu nimi poka ante. nimi li lon poka wan pi nimi “la” la, mute pi nimi ni li ken suli anu lili. ni la, kulupu kon ale li ken. sina open alasa wile sona ken e kama kon ni la, o kepeken. o kepeken nimi “la.” nimi ni li nimi wan wawa. jan sin li nasa pilin tawa nimi ni kepeken tenpo lili. ona li pilin e ni tan ni: kepeken pi nimi ni li nasa lili. jan o kepeken ona. kepeken la, jan pi kepeken ni li wawa e nasin ken. lawa jan li ken kama e nasin ale ala. pilin insa jan ale o tawa ala lawa. ma pi mi mute li ma pi sona weka. sona li wile ala lon poka sina. sina wile suli e ken e wawa la, nasin sina ale o sama. o suli o wawa e nasin toki sina tawa ni. <a href=\"#fnref:19\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:20\" role=\"doc-endnote\">\n a ike li seme? ona li ken pona ala. pona li ken ala ken ike? pona o ike ala ike? pona li ike lon ken la, nimi li kon pi nimi “ike” anu seme? o pana e nimi ante tawa nimi “ike.” nimi “nasin ike” li lon. jan li sona ala e sona. mi sona sama. mi sona ala. mi ike anu seme? mi ike tawa sina anu seme? ike mi li lon la, seme li nasin ike? jan li ike ala ike tan moli? jan li ike ala ike tan jo nasa? jan li ike ala ike tan nasa? ken la, kon pi nimi “ike” en kon pi nasin ike li ala li tawa jan wan. ken la, jan ale li kepeken kon ante tawa nimi “ike.” mi sona e ni: nasin pi ken ike li kepeken nanpa sama nanpa pi jan lon. weka moku li ken ike. moku mute li ken ike. mani lili li ken ike. mani mute li ken ike. (kin la, ona li ike.) telo li ken ike. seli li ken ike! ale li ken ike! taso, ike li ken tawa ijo ale la, ijo ala li ike. ni o lon ala. ijo wan o ike…anu seme? ijo ale li ken pona anu seme? pona ala. taso, ma pi ijo pona taso li ken ala ken lon? ma pi ijo pona taso li seme tawa mi mute? ona o ma pi moli ala anu seme? ona o ma pi utala ala anu seme? ken ale li ken tawa lawa jan tan ken ona. ike, ma pi ijo pona taso li nasa. wawa jan li kama ala e open ona. ken la, ike nanpa wan li ni: jan o ken ala e kama pi pona taso. <a href=\"#fnref:20\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:21\" role=\"doc-endnote\">\n nimi “o” li nimi lon. jan li kepeken ona. ona li lon linja nimi mute tawa nasin toki, tawa nasin sitelen. o wawa! nimi “o” li wawa. wawa ni la, kon nimi tu wan li lon tawa nimi “ona.” kon nanpa wan li ni: sina toki tawa jan wan taso anu ijo wan taso la, sina ken toki sama nasin ni: “sina o, mi olin e sina.” (tawa ni la, nimi “o” o lon monsi pi nimi jan.) kon nanpa tu li ni: sina wile ante e pali pi jan ante la, sina ken toki sama nasin ni: “o olin e mi!” (tawa ni la, nimi “o” o lon open pi linja nimi.) pini la, kon nanpa tu wan li ni: sina wile toki e wile sina pi ken lon la, sina ken toki sama ni: “ona o olin e sina.” (nimi “mi” en nimi “sina” li weka la, nimi “o” li tawa poki pi nimi “li” lon linja nimi ni.) sina la, sina o nasin pona e nasin sona ni. sina o, sona pini mi li musi ala musi li pona ala pona tawa sina? musi anu pona o lon pali mi. o nasin e ona. sona jan ale o lon ni. ona li tawa kon ken tu wan. nanpa tu wan li nanpa nasin. ijo ale pi nimi ni li suwi nimi. tawa suwi ni la, mi o awen pana e kon wawa tawa ona. o awen lon poka mi, nimi “o” o. <a href=\"#fnref:21\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:22\" role=\"doc-endnote\">\n mi toki mute pi kalama musi tawa lipu pali mi. mi ni kin tawa sona pini nanpa mute tu. sona ni li tawa olin suli mi pi kalama musi wan. kalama musi ni li seme? nimi ona li “ma pi lon ala.” ona li tan jan Usawi. musi kalama suwi ni li toki e ken olin e ken pi olin pali. ona kin li pana e pilin ni: kulupu jan li ken nasa tawa olin sina la, olin suli wawa li ken lon wawa. musi kalama la, kalama ona li wawa. musi kalama la, nimi ona li tan sitelen wawa. awen la, mi toki ala e ni tawa sina: sina ken kute e kalama suwi ni kepeken seme tawa ona? awen la, ilo ni li tawa ken kute. ona li ilo Jutu! ilo ni pi sitelen tawa li jo wawa e kalama musi mute ni: ona li kalama musi pi nasin toki lili. ilo ante li jo e pona ni kin. ilo ante li ilo Sotopi li ilo Kawapan li ilo Api Musika. (ni ala li ilo ni ale. ijo ante li tawa ni kin.) taso, kalama musi pi nimi “ma pi lon ala” li lon ilo Jutu taso. ni o ante tawa tenpo sin anu seme? ni li tawa nasin pi jan pali taso. pana ilo la, wile ona o lon. mi la, mi pali e musi kalama mi kin lon tenpo pini! mi pali e musi kalama luka luka wan. taso, ilo li wile jo e ona. ona li sitelen e ni: “sina pona tan pana sina. taso, tenpo ni la, ilo ni li ken ala jo e ijo sin. tenpo kama li lon la, ken la, sina ken pana kin e ijo ni. o pona.” a. nasin sitelen nimi li sama ni: “pali sina li ko jaki.” ale o suwi. tawa mi la, mi taso o kute e musi kalama mi. ni li pona. mi taso li kute e pona mi la, mi taso li kama pona tan kute pi ona ale! ike la, ilo li toki e wile ala ona tawa mi la, mi pakala suli e pali mi ale pi musi kalama. a. ike li ni. pona la, kalama musi ante li lon kin. ni li musi pi nimi “mi pilin e ni” tan jan Nasi. ni li musi pi nimi “olin o lawa” tan jan Sepulon. ni li musi pi nimi “toki pona li toki pona” tan jan Topija. ni li musi pi nimi “akesi” tan jan Lija. ni li musi pi nimi “tomo suno” tan jan Lanpan. (sona ante pi jan Lanpan la, o tawa sona pini nanpa tu wan.) mute mute la, ijo ni li lon li kama lon. a. pona kute o tawa ona. o kute pona e ona a. <a href=\"#fnref:22\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:23\" role=\"doc-endnote\">\n nimi “kepeken” li lon ni kin! (sona mute pi nimi “kepeken” la, o tawa sona pini nanpa tu tu.) linja nimi li ni: “mi o kepeken ali lon seli.” mi lili e linja nimi. (nimi “ali” li lon kepeken ike. tan seme la, jan Apeja li sona ala e wawa pi nimi “ale?”) a. mi ken pana e sona ante pi nimi ni anu seme? mi ken ala. ni la, mi nanpa e nimi ni tan seme? mi nasa. taso, sona pana li ijo wan taso. sina o wile sona e kon pi nimi mute ni: “mi o kepeken.” mi wan o weka e sona len pi nimi ni ale. nimi nanpa wan li nimi “mi.” kon ona li ni: jan pi nimi jan ni li mi. jan Apeja la, toki pi mi tu li tawa tenpo pini ni: moli pi mama mi li kama lon. moli mama ni la, mi tu li tawa sin tawa ma Teja. tawa ni li ken e ni: ike mi pilin pi mama mi o tawa tan uta mi. jan Apeja li wile e ni: mi o open pana e toki lon mi tawa jan kulupu. jan kulupu li lon tomo moli pi mama mi. taso, mi pana ala. pilin mi o tawa mi o tawa jan kulupu ala. weka pi toki mi li nasa tawa jan Apeja. mi o toki ala la, jan Apeja li wile e pali ante tan mi. tawa ni la, sina awen wile sona e kon pi nimi mute ni: “mi o kepeken.” nimi nanpa tu li nimi “o.” (o lukin e sona mi mute pi nimi “o” lon sona pini nanpa mute wan.) nimi ni li toki e ni: wile pi jan Apeja li suli li suli tawa mi. ona li wile lawa e pali mi. pali ni li seme? tawa ni la, o lukin e nimi nanpa tu wan. nimi ni li nimi “kepeken.” a. sina ken lukin e wile ni: jan Apeja o alasa lon e pali mi tawa kepeken ken wan. ona li wile e kepeken mi tawa nasa nasin pi tenpo moli mama. ona la, mi o kepeken ijo seme? ijo ni o ijo seli ale. a. sijelo pi mama mi li seli lon tomo moli ona. jan li seli e sijelo tawa mi: mi o jo e poki pi sijelo seli lon tenpo suli. jan Apeja la, mi o awen luka e poki pi mama seli. taso, mi ken ala. mama la, tenpo moli ona kin li jaki pi sona ken ala. mi o weka e mama tan mi. mama seli o weka sama. o lape seli, mama o. taso, lape sina la, o lape seli lon poka pi jan ala. mi pilin pi ike mute. wile pi jan Apeja li wawa ala tawa ni: ona li ante e pilin ike. <a href=\"#fnref:23\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:24\" role=\"doc-endnote\">\n jan Apeja li toki e kala. linja nimi ni li ken sama nimi ni: “mi moku e kala pona.” nimi “o moku e kala pona” li kulupu nimi suli lon tenpo mute tawa kulupu pi mi mute. tenpo sike nanpa 2020 la, jan Maliku pi kulupu pi nasin toki lili li pana e lipu pu ona tawa mama pi nasin toki lili. mama ni li sitelen e nimi ni lon lipu: “o moku e kala pona!” tan ni la, jan li wan e nimi ni tawa nimi pi nasin Omekapo. nimi pi nasin ni li open e toki tawa jan. open seme li open e toki lon pali musi? mi pilin e ni: open toki ala li lon. jan Apeja li wile kepeken nasin nimi ni tan musi taso lon ken. nasin nimi ni li ken wawa. jan pi mute mute li sona e ona li kepeken ona. jan pi musi pali li ante e nasin ni tawa pali ona. nanpa wan la, jan Usawi li lon e linja nimi ni: “o moku e kala ike.” nimi ni li tawa kalama musi “Omekalike” tan jan Usawi. pali ona li toki e ike jan. nanpa tu la, kulupu Pata Powe li pali e kalama musi “Omekapo” tan nasin nimi sama. pali ona li toki e pona pi moku kala e pona pi jan pona. <a href=\"#fnref:24\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:25\" role=\"doc-endnote\">\n kon li tawa nena sinpin li tawa weka tan nena sinpin. sijelo o jo e kon. kon li weka la, sijelo li moli. a, kon li ken sewi kin. ijo li moli la, kon li awen anu seme? jan ale li jo ala jo e kon? soweli li jo ala jo e kon? o pana e sona pi jan sona pi jan sewi. mi sona ala e ni. musi la, sina weka e kon tan jan la, jan o moli. ni o tawa kon tu pi nimi “kon.” mi tawa lon kon kepeken ilo pi tawa waso. mi ken seli e kon kin tawa open wawa. kon o tawa sijelo. insa mi pi alasa kon o kama e kon tawa mi. kon o lon insa ni. insa pi alasa kon li alasa ala e kon la, mi kin li moli. jan o alasa weka e alasa kon ni tawa tenpo pini pi insa kon mi. a. moli li weka tan mi. tawa ni la, mi pali kin e open pi kon lili tawa awen mi. mi o moku e kon. esun kon o sama nasin ni. ona o kama o weka. ona o awen tawa mi, tawa jan, tawa kasi, tawa soweli. <a href=\"#fnref:25\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:26\" role=\"doc-endnote\">\n nimi “sin” li lon. ni li sama ala nimi “nimi sin.” nimi sin li nimi pi tenpo weka ala li nimi pi tenpo pini ala. ijo li sin la, ijo ni li kama lon tenpo ni anu tenpo kama. toki ante la, nimi “sin” li kepeken kon ante. kon ante ni pi toki ante li ni: ijo li sin la, ijo li ike mute li pakala. taso, ni li kon ala pi nasin toki lili tawa nimi “sin.” o pona! nimi “sin” li sin ala li nimi ala li awen musi. sona sin o tawa sina tan ni kin. lipu pu la, nimi “sin” en nimi “namako” li ken sama li ken kepeken kon sama. ni li nasin ala nasin? kulupu la, ni li nasin ala. kon pi nimi “sin” li ante lili tawa nimi “namako.” tenpo ni la, kon ante pi nimi “namako” li awen tawa kulupu li kama kin lon lipu ku. lipu su kin li kepeken kon namako pi nimi “namako.” nimi “sin” la, nimi “namako” li nimi sin. nimi “sin” li tawa open pi nasin toki lili. nimi “namako” li tan tenpo sike kama. awen taso la, kepeken namako li tawa nimi tu ni. linja nimi ni la, sin pi jan mute li namako ala. ni li lon tan seme? ona li ni: jan Apeja li kepeken nimi “sin” li kepeken nimi “namako” kin. nimi ni ale li tawa pali musi ona la, jan Apeja li sona e ante pi kon ona. ni li pona taso pi jan Apeja: ona li sona lili e kon nimi e pali pona nimi sitelen. sitelen ona li awen musi ala. taso, sona kin li lon. jan anu mi o sin ala sin e nimi “sin?” sin la, sin ni o seme? sina wile e nimi sin tawa nimi “sin” anu seme? sina wile e kalama sin tawa nimi “sin” anu seme? kon sin ni o sama nimi “sin” anu seme? sina wile e sin sin ni tan seme? mi pana e musi taso! mi wile ala ante e nasin toki mi! ona o awen! sin pi nasin toki li pakala mute. sin ale li pakala tawa mi. ni la, mi o alasa ante ala. mi wile ante ala. mi sin ala tawa ale la, ale mi li ken awen pona li ken pakala ala. nasin mi la, mi ante e ijo ala tawa ni: mi o sin ala. <a href=\"#fnref:26\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:27\" role=\"doc-endnote\">\n lipu pu li lipu pi pana sona. ona li pana e sona pi nasin toki lili. jan li ken alasa e sona kepeken lipu ni. sona pi wile sona mute li tawa jan tan lipu ni! lipu ni li suli tawa kama sona tan ni: mama pi nasin toki lili li pali e lipu pu. ijo li suli tan jan pi pali ona la, ni li ken pona anu ike. pilin ni li pilin sina. taso, mi la, mama ni li pali e lipu pona. lipu pu li jo e ike lili pi mute lili. (ike lili li ni: nasin toki pi jan pali en nasin toki kulupu li ken ante lili. kin la, jan pali pi lipu pu li sitelen pi ike lili e nimi pi mute lili. selo pi nimi ni li ken ante pi ike lili. taso, ni ale li jaki ala e lipu. ni ale li ike ala e lipu. ale la, lipu ni li pona tawa mi, tawa kulupu. mi lukin ala e lipu pu. taso, jan mute li toki e ni tawa mi: ona li pona. toki ona la, mi pona pilin tawa lipu.) taso, lipu pu li weka la, nasin pi kama sona pi nasin toki lili li kama wan ala. kama wan pi nasin ni li suli li pona suli. ona li pona e suli. ona li suli e pona. lipu ni li suli pona tan ni. a taso, jan li pu la, jan li kepeken lipu pu. nimi “lipu pu” li sama ala nimi “pu.” ona li ijo ante li ante kin. (o lukin kin e sona pini nanpa mute luka tu tu e sona pini nanpa mute luka luka.) mi pu la, mi kepeken lipu pu. (kepeken ni li ken ijo mute. ona li ken pona. ona li ken ike. ona li ken lili taso. taso, kepeken ale pi lipu pu li pu.) mi toki e nimi “lipu pu” la, mi toki taso e lipu! mi toki ala e kepeken pi lipu ni. ike la, mi pilin e ni: jan Apeja li kepeken nimi “pu” la, ona o kepeken nimi “lipu pu” tawa pali ona lon nasin toki pona. jan Apeja li toki e lipu lon linja nimi ni! nimi “pu” taso li toki ala li pana ala e kon ni. jan Apeja li ike toki tan ni. pali musi ona li awen lili tawa nasin tenpo ona. taso, ni la, jan Apeja li jaki e kon pi nimi “pu.” a! ona en nimi ona li ike mute tawa mi mute. ike taso li lon pali musi ni. taso, pali musi en linja nimi li awen kama. <a href=\"#fnref:27\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:28\" role=\"doc-endnote\">\n mu li kalama soweli tan uta soweli anu sijelo soweli. mu li ken toki soweli. mu li ken kalama tan monsi soweli. soweli li pali e telo walo tan nena sijelo la, kalama pi pali ni li mu. soweli li weka e ko jaki tan monsi ona la, kalama pi weka ni li mu. soweli li pana e telo walo tan palisa anpa ona la, pana ni li mu kin. mu li tan uta soweli la, mu li ken toki. ken toki ni li toki soweli. jan ale li sona e ni: soweli en jan li toki kepeken nasin ante, kepeken nasin toki ante. taso, jan pi mute lili la, toki kalama jan li mu kin. ni li nasa! ona li toki e ni: “jan li soweli. soweli li mu la, jan li soweli la, jan li mu sama toki jan kalama.” a! mi sama ala pilin ni. ni li kon ala pi nimi “mu” lon open! mi sona e ken ante pi kon pi nimi ale. nimi ale li ante kepeken tenpo. tenpo li ante lili e kon ale. tenpo suli li ni mute. taso, ni li ante lili ala! ona li ante suli! ni li tan tenpo suli ala kin! ante ni li tan tawa weka pi tenpo lili! kon pi nimi “mu” li kama jo e kalama mute pi mute ike! kalama ala li mu! tenpo esun pini la, jan li toki kin e ni kin tawa mi: “kalama ale li mu.” o ala! ni li nasin pakala! nimi “kalama” en nimi “mu” li kepeken kon sama pi ante ala la, nimi ni tu o lon tan seme? nimi ni tu li sama taso la, nimi wan o kama moli. mi wile ala e moli! (mi sitelen mute e ike pilin mi tawa moli. sitelen ni li lon sona pini nanpa luka luka wan.) mi toki la, mi mu ala. mi pakala e lupa kiwen la, mi mu ala. lupa kiwen li mu ala kin. soweli li weka e kon tan nena sinpin lon tenpo lape la, soweli li mu ala. soweli li pana e kalama wawa e kalama suli tan uta lon tenpo la, soweli li mu! ni li mu. mu ante li nasa jaki li sama kalama! a. mi wan taso. jan mute la, kon pi nimi “mu” li ante. ni li nasin tawa. ni li nasin kulupu. kon nimi open li ken awen taso ala. nimi seme o ante mute e kon ona lon tenpo kama jan? mi alasa sona e ni. ante ken la, kon nimi li ante mute la, tenpo sike tu li kama li weka la, sina ken ala sona nimi mi lon lipu ni. ni li ken anu seme? mi musi ala tawa ni. (o pona. mi musi lili lon tenpo ale.) ante nimi en ante pi kon nimi li pini ala la, pali ale pi kulupu pi nasin toki lili o pakala tawa sona pi tenpo kama. <a href=\"#fnref:28\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:29\" role=\"doc-endnote\">\n lipu ku li lipu nimi. mama pi nasin toki lili li pali e ona. kin la, jan li ken toki e ni: kulupu pi nasin toki lili li pali kin e lipu ku. mama pi nasin toki lili li alasa li wan e sona toki kulupu. mama ni li toki e ni: “sina ale li kepeken nimi seme tawa nasin toki lili? mi pana e kon nimi kepeken toki Inli. kon ni pi toki Inli la, o pana e nimi wan sama pi nasin toki lili anu nimi mute sama pi nasin toki lili.” (sona pi toki Inli la, o tawa sona pini nanpa mute mute mute mute luka luka luka tu wan.) kulupu li pana e kon ona nimi tawa mama pi nasin toki lili. ni la, ona ale en mama ni li pali e lipu ku. sona suli la, nimi suli luka luka tu wan li sin lon lipu ku. lipu ku la, nimi luka luka tu wan ni li nimi ku suli. kin la, lipu ku li pana e nimi “ku.” sama nimi “pu” la, nimi “ku” en nimi “lipu ku” li sama ala! (sona ante pi nimi ni tu la, o lukin kin e sona pini nanpa mute luka tu e sona pini nanpa mute luka luka.) jan li ku la, jan li kepeken lipu ku. jan li lukin e lipu ku la, jan li ku. jan li pana e lipu ku lon poki pi ijo jaki la, jan li ku. jan li tawa e lipu tu tawa poki moku soweli la, jan li ku kin! kepeken ku ale li ku. a. taso, mi wile e ni: o lukin taso e lipu ku. o ike ala e lipu ku. taso, ale la, sina ken ku. nasin ike la, jan pi mute lili li kepeken nimi “lipu ku” sama nimi “ku” tan nasin pi ike lili. nasin toki ni li pona ala tawa mi. nimi “ku” li toki e pali jan. lipu ku li ijo. sina kepeken nimi “ku” la, o toki pona taso. taso, mi wile toki kin e nimi namako pi ku suli lon lipu ku. nimi mute li ken nimi ilo. taso, nimi ante li nimi musi taso li nimi pi ilo ala tawa jan toki. mi pana taso e pilin mi tawa nimi ni: ona li ike tawa pilin pi mi taso. ken la, sina pilin sama ni: nimi ni pi ku suli li ike tawa sina li nimi pi ilo ala. (o sona e ni: mi suli e sitelen pi nimi ni pi ku suli. mi ni tan ni: mi wile ala kepeken ona lon lipu mi!) nanpa wan la, nimi namako ni pi ku suli li nimi “Epiku.” kon pi nimi ni li sama nimi “pona” anu nimi “pona mute.” ni la, ona o lon uta pi jan toki tan seme? ona li lon tan ni: nimi ni li musi taso. musi li ken pona. taso, nasin mi li ni: nimi musi o awen tenpo lili o weka lon tenpo suli. nimi ni kin o weka. nanpa tu la, kalama /n/ li kute ala e lawa kalama pi nasin toki lili. mi toki ala e nimi tawa ijo ni. ona li nimi ala. ona li kalama taso. ona li nimi la, selo pi nimi ni li seme? kalama ona li nasa lili kin. kalama taso ona li ken open taso e nimi pi nasin toki lili kepeken lawa toki. ike suli la, kon pi kalama ni li sama kon pi nimi “a!” kalama ni li ike lili tawa mi tan ni. tan pona la, sina o weka wawa e ona tan mi a! a nanpa tu wan la, nimi “Kokosila” li nimi pi jaki taso. sina kepeken nimi nanpa wan anu kalama nanpa tu la, sina ken pona. sina wile musi. sina wile toki musi. taso, nimi nanpa tu wan li nimi ike li ike e mi. mi pilin e ike suli ni tawa nimi ni tan pilin seme? pilin mi li kama lon tan ni: kon pi nimi nanpa tu wan li sama linja nimi ni: “o toki pona taso.” nimi nanpa tu wan li jo e ilo pi pona ala. a. ona li jo ala e ken ilo. ona li nimi ilo ala li nimi pi ilo ala. ike sin la, kin la, jan li alasa ike e nimi nanpa tu wan tan toki Epelanto. nasin open la, nimi ni li lon e kon ni tawa kulupu pi toki Epelanto: “toki sina o kepeken taso toki Epelanto!” jan li kepeken ante pi nimi ni lon nasin toki lili la, jan li nasin ala e kon pi nimi ni. jan li wile kepeken nimi ni tawa ni: jan li toki kepeken toki pi wile ala. toki Epelanto la, o kepeken nimi nanpa tu wan pi ante ala. nasin toki lili ni la, o kepeken nimi tan nasin toki lili! a! mi ken olin e ike mi tawa nimi nanpa tu wan. sina pona pilin tawa ona la, nasin nimi sina li ken toki e nimi ni. ni li ken. ken la, sina pini e kepeken. ni li ken. mi kute e ni lon tenpo pini: “nimi ni li musi taso!” ni li ken lon. taso, mi sona e jan mute ni: ona li kepeken nimi ni tawa nasin pi musi ala. lipu ante la, lipu Lipu Tenpo nanpa tenpo li jo e lipu lili ni lon insa ona: “nasin ku li pona taso ala.” lipu lili ni li tan jan pi wile nimi ala. jo ona la, kon mute li lon. pona ona li mute. mi pilin sama ala kon ale ona. taso, ona li ken pona sona pi suli ni. sina wile lukin e ona la, sina ken lukin e lipu lili ni lon ni: https://liputenpo.org/pdfs/0016kulupu.pdf taso, ale la, o awen sona e ni: lipu ku li lipu nimi li lipu pi kama sona ala. ona li kama sona e nasin toki lili kepeken ala lipu ku taso. lipu ante li tawa nasin pi kama sona. lipu o lon. a, kama sona pi lipu ku taso li nasin toki ike. <a href=\"#fnref:29\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:30\" role=\"doc-endnote\">\n lipu su li lipu mute pi ante toki. lipu su nanpa wan li “jan Osu pi nasa wawa.” ante toki li tan mama pi nasin toki lili. ante toki su seme li kama lon tenpo kama? mi wile sona e ni! ona o musi! ante toki ni li ken ante toki pi lipu pi jan Owe lon ken! jan li su la, jan li kepeken lipu su. jan li ken lukin e lipu su li ken seli e lipu su li ken pana e telo walo soweli lon sewi pi lipu su. mi ni ala. mi lukin taso e ona. ona li wile ala e telo walo a! taso, jan pi mute lili li kepeken nimi “su” sama nimi “lipu su.” ni li pona ala. “su” li toki e pali jan. lipu su li ijo. o toki pona taso kepeken nimi “su.” (sona mute tawa ni la, o lukin kin e sona pini nanpa mute luka tu e sona pini nanpa mute luka tu tu.) pali musi ona la, jan Apeja li kepeken nimi “su” pi nasin pona ala. jan Apeja li wile toki e ni: “o lukin e lipu su.” a, jan Apeja li kepeken nimi pona la, jan Apeja li kepeken nimi pi kalama pi tenpo suli ike. a. ni li pona tawa mi. kalama pi tenpo suli ike li lon pali musi la, pali musi li weka lon ken. ni la, mi tu o wile ala lukin e pali pakala ni. <a href=\"#fnref:30\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:31\" role=\"doc-endnote\">\n a, nasin li lon. mi ale o toki kepeken nasin toki. ni taso li ken. jan Apeja pi pali musi ni o kepeken nasin toki. nasin toki ona li sama nasin toki mi li sama nasin toki sina. (nasin toki sina li ante la, sina lukin e nimi mi pi lipu ni kepeken nasa!) nasin toki mi li nasin toki lili. taso, nasin li lon nasin toki. nasin insa ni li ante kepeken nasin toki suli sama. suli sama li lon. lili kin li tawa ona. nasin ante ni li tan ante pi lawa toki li tan ante kin pi kon nimi. nasin toki mi la, mi kepeken nasin toki sama. ona li tan kepeken mi ni: nasin toki mi li lili. taso, jan Apeja li nasin ala nasin e ken toki pi nasin ante? ona li ken nasin toki pu anu nasin toki ku anu nasin toki su. ona li ken nasin pi nimi wile ona. ale ni li ken. ona li ken nasin toki pi kepeken pi nimi musi. ni li ken tawa nasin ale ante. taso, pilin mi li awen ni tawa linja nimi wan ni a: jan Apeja li toki taso e nasin toki lili e nasin ala pi toki ante. ni li pona! nasin toki mi li toki nanpa wan. tan seme la, jan o wile kepeken toki ante? <a href=\"#fnref:31\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:32\" role=\"doc-endnote\">\n ijo li lili la, ijo li pona ala pona tan lili ona? pona la, lili pi lili seme li pona ni? pona la, lili pi mute seme li ken open pi pona ala? mi sama ala sama ni? mi sama ni la, ni li seme? a a a. ni li lili. ni la, mi toki pi nimi “lili.” linja nimi open la, ijo seme o awen lili? ijo seme o open awen lili? jan sitelen pali pi pali musi la, ijo pi wile lili li toki pi jan pali sitelen li nasin toki lili. nasin toki ni li tawa mi mute. (ni li sona lon sona pini nanpa mute luka luka wan kin.) ni li sona pini suli tawa mute nimi. ni li mute nimi pi nasin toki mi. mute nimi pi toki mi lo mute seme? a. jan ale pi toki mi li kepeken nanpa ante lon mute nimi. mute ni li ken ale luka luka luka tu wan anu ale mute anu ale mute tu wan anu ale mute luka anu ale mute luka luka luka tu anu mute ante. mute mute li ken lon. jan pi kulupu toki la, ante pi mute nimi li tan nasin ante pi kama sona li tan kama pi tenpo toki sin. toki la, tenpo sin li jo e jan sin e pilin toki sin e nimi sin. ijo ni sin li sin e toki tawa jan pi tenpo toki sin. nimi sin ni li pali e sin ike tawa sina la, sina ken kama ike tawa nimi sin. ni li nasin pi jan Apeja anu seme? ante ni li ken kin: jan sin pi kulupu toki li lon e open pi pilin toki sin la, jan sin o kama sona ala e nasin toki lili. ni li nasin pi jan Apeja anu seme? ona tu li ken kin. sona mi pi jan ni la, jan Apeja li pana e pilin jaki ona tawa jan pi sona lili. jan Apeja li awen pana e pilin jaki tawa nimi namako. ni li ike ona wan. ike mute li tawa ona. pilin mi o sama ona ala. ante pilin pi mi tu li open e utala mute tawa mi, tawa jan Apeja. utala ni li utala toki. utala nimi li utala sijelo kin. nimi jaki li kama. noka li tawa sinpin. kiwen uta li tawa weka tan lupa uta. a. nasin la, ijo pi awen lili taso o ken utala. <a href=\"#fnref:32\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:33\" role=\"doc-endnote\">\n nimi “mi” taso en nimi “sina” taso la, jan o kepeken ala nimi “li.” ni li lawa pi nasin toki lili. ni li lawa tan seme? jan ala li sona. (mi toki mute pi sona ni lon sona pini nanpa luka luka tu wan. sina wile kama e sona ni la, o lukin e sona pini ni.) taso, ona li awen lawa li lawa pona li lawa e toki sina! o lukin e ona! o kute e ona! nimi jan ale li sama ala. nimi “mi” en nimi “sina” li kepeken nasin toki wan. nimi “ona” li kepeken nasin toki ante. nimi “ona” taso la, o pana e nimi “li.” taso, nimi li lon poka pi nimi “mi” li lon poka pi nimi “sina” la, sina o kepeken nimi “li.” sina kepeken ala nimi “li” tawa ni la, sina ike! sina kepeken ala nimi “li” tawa ni la, sina toki ike! a a a a a. ni li nasin toki pona. mi tu o sona ala e lawa ale la, mi tu o kepeken lawa sama. jan pona li kepeken lawa ale. <a href=\"#fnref:33\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:34\" role=\"doc-endnote\">\n namako o tawa moku anu seme? nimi ni kin li sin li awen namako. nimi “sin” li ante. nimi “sin” li sama nimi ni tawa jan pi mute lili. kepeken kon ona li sama tawa jan li ante tawa jan ante. (ken ante pi nimi “namako” pi nimi “sin” la, o tawa sona pini nanpa mute luka wan.) mi tu la, mi tu li lukin e nimi “namako” pi namako ala lon pali musi lipu pi jan Apeja. mi kin li kepeken nimi ni. (mi o sama ala jan Apeja! nasin ona li ike nasin. mi o kama ante lon tenpo.) nimi “namako” li pona tan pona kute ni: kalama tu wan li lon ona. kin la, kalama pini ona li ken musi ante. a mi musi. ni li pana sin e sona pini mi tawa lawa. tenpo mun pini la, mi alasa pali e pan sin lon tomo moku mi. taso, mi jo ala e moku lili wile ale. mi wile e namako tawa pali pan. wile ni li suli. namako li weka la, pan li ken ala kama lon. mi tawa tomo pi jan Apeja tan wile mi ni. mi wile e namako tan ona. “jan Apeja o, sina lon ala lon?” (mi toki uta e ni tawa ona lon lupa tomo ona.) jan ala li toki. mi o toki sin. “sina lon tomo sina anu seme?” toki ala li awen. pilin mi li kama ike tan toki ala. “sina lon! o toki tawa mi, jan poka o! lupa o open! mi wile e ijo!” weka toki li pana e kule loje tawa sinpin mi. o sona e mi e ni: kule ale o lon e pona pilin lon ale lon mi. walo pimeja kin li pona mute. oko mi li ilo lukin. ona li pali sitelen sitelen kepeken lukin! taso, sinpin la, loje li ken kama ike. a sinpin loje li open e ike e tawa luka kepeken mi, kepeken wawa mi. a, ni li open tan weka toki pi jan Apeja. “aaa!” uta mi li mu la, luka en noka li tawa wawa e lupa. lupa li tawa mute. mi weka e len sijelo sewi pi sinpin luka. weka len lili la, luka li wawa taso. luka li luka e kiwen tu. luka ni la, kiwen li tawa lon sewi li pakala a e selo lupa. selo li pakala. lupa li ala li tawa supa anpa. mi lon pilin mi. pilin li lawa e mi. pilin li wawa. tan seme la, mi o tawa lupa ni? jan seme li jo e lupa ni? sona ale li weka. ike mute li ni: mi tawa tomo pi lupa weka la, jan ala li lon ona. a! toki jan li weka tan weka jan! mi kama sona e ike mi. namako taso o lon e pakala tomo mute anu seme? mi ike lon ni. mi tawa e sijelo mi tawa open lupa. taso, jan Apeja li lon. ona li lukin e mi. uta ona li tawa monsi. luka ona li pana e poki tawa ma. tan lawa la, nimi ni li tawa tan ona tawa kute mi. “jan seme li pakala e sina lon tenpo pini?” telo lawa li lon sinpin ona. lawa mi li tawa ma kin. tenpo ale ante la, mi wile e moku lili la, mi tawa ala tomo jan. moku lili li weka tan mi la, mi o tawa tomo esun taso. pona jan la, jan Apeja li wile ala e mani mi tawa pona pi tomo ona. <a href=\"#fnref:34\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:35\" role=\"doc-endnote\">\n nanpa li pona anu ike. jan mute li pilin e ijo ante tawa nanpa. jan mute pi kulupu pi nasin toki lili li ike pilin tawa nanpa. ante la, jan mute pi kulupu pi nasin toki lili li pona pilin tawa nanpa. mi pona pilin tawa ona. ike pilin li tan seme? ni li ken tan ijo mute. jan la, nasin nanpa li ken nasa e lawa. ni li lon. nasin lawa li pali pi pona taso ala. pali mute o tawa ona. ni li musi ala tawa jan mute, tawa mi kin. kin la, nasin mani en nasin ike mute li kepeken nanpa tawa lon ona. nasin ni li ike tawa jan la, nanpa kin li ken ike tawa jan. sona weka la, nasin toki lili li jo e nimi nanpa pi mute lili. nimi nanpa li nimi “ala” li nimi “wan” li nimi “tu.” (jan mute li toki kin e ni: nimi “ala” li nanpa ala li nanpa ala tan ni: nimi “ala” li ala taso! ala li nanpa ala! mi pilin ante. taso, mi wile pana e pilin mute ante tawa sina lon lipu mi.) tenpo la, tawa nanpa la, jan li kepeken nimi “luka” li kepeken nimi “mute” li kepeken nimi “ale.” ni li nasin mi. ni la, nimi tu wan ni li jo e kon mute. (sona mute pi kon mute ante pi nimi “luka” la, o tawa sona pini nanpa tu.) nasin li suwi tawa mi. mute pi nimi nanpa li awen lili. taso, jan li wile kepeken nanpa suli la, jan li ken toki e nanpa ni kepeken nimi lon! a nasin ni li pona. taso, jan ale li pilin sama ala tawa ona. jan sin mute pi nasin toki lili li toki e jaki ni tawa kulupu: “nasin nanpa sin o lon! o suli e mute pi nimi nanpa!” tenpo mute la, jan sin sama li toki e ni kin: “nasin nanpa pi mama pi nasin toki lili li ike! nasin nanpa mi li ante li pona mute mute! kin la, mi pali e nasin nanpa mi kepeken tenpo ala! jan ale o kepeken ona!” ona li wile ante e nasin toki lili kepeken wawa. taso, jan sin ni li toki e ni ale kepeken toki ante. a! ken la, sina wile ante e ijo mute lon toki la, sina o open kama sona e toki pi wile ante sina. a, ale li pona. nasin nanpa pi toki ni li ante kin lon tenpo pini. nimi nanpa ante tu li lon tenpo pini. tenpo ni la, ona tu li nimi moli. nimi nanpa ni li sama nimi “tu wan,” li sama nimi “tu tu.” mi mute li wile ala e ona. sona ni li pona mute li suli tawa sina la, o awen lukin e toki mi lon mi. mi sitelen mute e sona ni lon lipu Lipu Tenpo. mi pana e ona tawa lipu Lipu Tenpo nanpa nanpa. pali mi ni li lon lipu ni: https://liputenpo.org/lipu/nanpa-nanpa/ lipu ni mi li kepeken ni: “sona open nanpa.” pali kin li tawa sona ni li tan jan ante pona. jan Kita li sitelen e lipu pona pi nasin nanpa lon lipu Lipu Kule. ona li toki e nasin nanpa nasa jan lon kulupu. sona ale li ken e pona sin jan tawa jan a. lipu ni li sama. sona nanpa pi toki sama pi nasin toki lili li lon lipu ni kin. nimi pi lipu lili ona li ni: “nasin nanpa mute li lon.” ona li pona tawa lawa sina. o lukin e ona lon lipu ni: https://lipukule.org/post/2021/09/21/nasin-nanpa-mute-li-lon/ taso, sona ante li tawa nanpa. o sona e ni: toki sona li nasa mute li ken nasa e lawa. sina wile ala e ni la, o pini e lukin sina a! a ona li ni: jan pi mute pi kama suli li pilin e ni: ale li nanpa lon ken. ni li seme? ijo li nanpa kepeken nasin nasa wawa seme? ona li ken lon tan ni: ken pi nasa ike la, ma ale pi mi mute li lon ilo sona taso. nasin ni ken li sama ni: jan pi tenpo kama li wile alasa e sona ale pi tenpo pini jan. tawa ni la, jan ni pi tenpo kama li pali e ma pi lon ala tawa ilo sona ona. ni ale la, mi mute li ken lon ilo sona ona taso. ni li lon la, mi nanpa. ni li lon la, sina nanpa. tenpo weka pi jan pi tenpo pini o suli tawa jan pi tenpo kama tan seme? jan ala li sona. sona pi tenpo pini weka li suli tawa ona la, ona li wile pali e ma ilo pi lon ala tawa ilo sona tan seme? jan ala li sona. ona o ni kepeken seme? jan li ken sona e ni. ma ilo pi lon ala o lon kepeken ilo wawa pi tenpo kama jan. ken sona ni li pini e lape mi a. ona li ike. ona li anpa e pali mi. taso, ona li musi lawa kin tawa mi. lipu ante kin la, jan Kekan San li sitelen e lipu sona suli pi sona ni. nimi pi lipu ona li ni: “ale li nanpa.” ona li lipu Lipu Tenpo nanpa tu. sina wile lukin e ona la, o tawa lipu ni: https://liputenpo.org/lipu/nanpa-tu/ <a href=\"#fnref:35\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:36\" role=\"doc-endnote\">\n ni la, jan Apeja li pana e nimi ona lon pali musi. a. jan ala o ni. sina pana e nimi sina lon linja musi la, jan ale li sona e ni: sina olin e sina e jan ante ala. sina pana e nimi sina la, jan ale li sona e ni: sina olin ala e jan ante. mi pana ala e nimi mi tan ni. ona li seme? suwi! ona li weka. weka la, nimi li ken nimi ale li len ala e pali mi. pana nimi li lete e musi seli. jan pi pana nimi o awen lon ma seli! mi jan pi pana nimi ala. mi jan pi wile nimi ala. mi len e nimi mi. nimi li len li weka. o weka! nimi o weka! a! a! (pakala lili li lon. mi pi tenpo kama o, pona li wile lon sona pini ni. o pona e ona lon tenpo kama.) a! a! jan ala en sina ala en mi ala o sona e nimi mi! kin la, mi sona ala e ona lon tenpo ni a! o nasa pona! lipu mi li pona sinpin tan ni! mi esun e nimi mi tawa lipu pali. a! sina pilin e ni: mi sona ala kepeken nimi “esun.” taso, sina…sona pakala! sona nimi mi li wawa kama li kama suli. mi kulupu e nimi ale. mi kute e lipu kalama tawa e toki kalama ale. mi lukin e musi sitelen lipu ale kin. mi jan nanpa wan pi kama sona! lipu ni li insa sike nasin. jan Pata o mama e pona wawa mi! o anpa tan mi! mi anpa e sina! mi anpa e ale! tan seme la, pali pi jan Apeja li lon lipu mi? pali mi li suwi. pali ona li telo jelo (pi) sijelo jan. (nimi “pi” o lon linja nimi pini anu seme? tenpo kama la, mi o toki tawa jan sona Majuna. jan Majuna li kepeken nasin pi pona taso li sona e ijo ale pi nasin toki lili. jan Majuna li lon tenpo mute mute.) pali pi jan Apeja li ike sinpin la, sina wan en sina ale o pini kama sona e pona sinpin pi pali mi. a, jan Apeja li olin mute e ona. o pakala e ona sama! olin ona o tawa lupa pi soweli moku moli. olin ale li awen ala li kama moli. olin seme li ken awen? olin ni li olin mi tawa jan Apeja…ala. mi olin ala e ona! jan seme li toki e ni? mi jan pi olin ala ala. a! pakala. mi kasi pi telo ala. telo ala, palisa mi li tawa anpa li kiwen ala. mi o jo e telo jan. telo li sewi. mi pali ni. mi sewi e telo. mi nanpa e telo mi la, mi o kepeken nanpa pi suli ala. lon mi li musi ala li nasa mute li oko oko. o ni tan seli. selo mi li wile e ni! sina lon seme, jan Apeja o? tenpo mun li kama li weka li kama kin! sina lon seme!? mi len e oko mi. mi lon poka sina tawa tenpo ala. <a href=\"#fnref:36\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:37\" role=\"doc-endnote\">\n kulupu nimi ni li tawa kon ni: jan li lon la, ijo mute pi jan wan ni li lon tenpo ante. jan mute pi jan wan li ken lon tan ni: tenpo mute li jo e jan mute pi jan wan a. jan Apeja pini li lon tenpo pini. jan Apeja li sona e pali e nasin pi jan pini ni. jan Apeja li ken kama sin tawa tenpo pi weka ala. jan Apeja li wile weka e jan Apeja pini. nasin toki ona li ni: wile pi jan Apeja la, ike pi jan Apeja o pini o awen moli. taso, jan Apeja li wile e weka sin tawa jan Apeja pini. weka pi jan pini ni o weka sin la, jan Apeja pini li ken kama kin tawa tenpo pi weka ala a. ona li ken nasa e pali lon pi jan Apeja kepeken ike pini ona. pona o ken e ni: weka sin pi jan Apeja li awen tawa tenpo ale. mi ona e ona tawa wile pona. jan Apeja o kepeken ala nasin pini ona pi ike jan tawa a. <a href=\"#fnref:37\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:38\" role=\"doc-endnote\">\n ni li soweli pi jan Apeja. ona li soweli alasa li kepeken nimi tu ni: ona li soweli Atan li soweli Mesi. (sona ale ni pi soweli ona li lon sona pini nanpa mute mute tu kin li lon sona pini nanpa mute mute tu wan kin.) <a href=\"#fnref:38\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:39\" role=\"doc-endnote\">\n soweli li olin lape. soweli li olin kin e lape ona. soweli pi jan Apeja la, ona tu o wile lape lon poka pi jan Apeja. tawa ken pi nasin lape ni la, soweli ni tu li tawa supa lape pi jan Apeja. ni li nasin pi tenpo pimeja ona ale! supa lape pi jan Apeja li lon tomo lape a. jan li nasa li pakala li ike tan nasin olin la, soweli tu ona li awen pi suwi taso tawa jan Apeja. <a href=\"#fnref:39\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:40\" role=\"doc-endnote\">\n tawa mi la, tawa jan Pata kin la, mama pi mi tu li toki mute e ni lon tenpo pini: “palisa li weka la, jan lili li kama nasa pakala.” pilin ni li ona tawa tenpo ale ni: mi jan lili tawa ona. mama li wile ala e kama pi nasa pakala. ona li wile ni tawa jan lili ona: jan lili o kute e mama ona taso o pali pi wile mama taso o pilin insa pi wile mama taso. tan ni la, pakala monsi li kama li mute mute. palisa li tawa. mama li luka e ona. kepeken palisa la, mama li alasa anpa li alasa ala e ante ale pi mi tu e nasa ale pi mi tu. palisa li tawa kepeken utala. ni li tawa tenpo suli pi tenpo sike mi. ona li pini tan weka tomo. mi weka tan tomo mama la, ona li ken ala pakala e sijelo mi kepeken ilo ike. ilo ona li ijo mute. palisa li awen ike. tan ike ona la, palisa o pana sin e ike pilin tawa mi pi tenpo ni kin. <a href=\"#fnref:40\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:41\" role=\"doc-endnote\">\n utala li ante ala. tenpo jan ale la, jan li utala. jan li utala tan wile moku. jan li utala tan wile pi ma sin. jan li utala tan nasin sewi. jan li utala tan wile pi ken jan. jan li utala tan ijo suli ala. utala li awen. ni li ike. taso, utala li awen. lipu ni la, tenpo pi sitelen mi li tenpo pi utala mute. ma Losi en ma Ukawina li utala. kulupu mute li utala lon ma Sutan. utala pi moli mute li lon ma Pilisin. utala mute li lon ma Mijama. utala ante li lon kin. mi sona e ike ona. a. utala li ken pona tawa ante lawa. utala li ken lon e pona ken. taso, utala li lon e moli jan mute e pakala sijelo mute. ale ni li ike. mi sona e ike ni tan tenpo pini mi. <a href=\"#fnref:41\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:42\" role=\"doc-endnote\">\n soweli Atan li soweli nanpa wan pi jan Apeja! ona li soweli alasa. ona li kama lon tenpo sike nanpa 2019. linja sijelo ona li sike mute li kule jelo pimeja a. ona li soweli suwi. soweli Atan li sona e pali soweli ken mute! <a href=\"#fnref:42\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:43\" role=\"doc-endnote\">\n soweli Mesi li soweli nanpa tu pi jan Apeja! ona li soweli alasa. ona li kama lon tenpo sike nanpa 2023. linja sijelo ona li sike lili li kule walo li kule pimeja li kule ala pi pimeja walo. soweli Mesi li ken tawa noka pi tenpo lili! tawa ona li wawa tawa ni. <a href=\"#fnref:43\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:44\" role=\"doc-endnote\">\n linja sike li tawa nimi ni: ona li tawa nasin sitelen wan pi nasin toki lili. nasin “linja sike” li kama tan ni: nasin sitelen pini li ike lili tawa jan kepeken. nasin sitelen ni li seme? nasin sitelen wan li kepeken nimi “linja pona.” taso, nasin sitelen ni li kepeken ala nimi mute pi pu ala li kepeken ala pini sitelen sike. nasin “linja sike” li ante e ni. jan mute li kepeken nasin ni tawa tenpo sike mute. tenpo ni la, nasin sitelen ante mute li tawa kulupu. nimi ona li “nasin nanpa” li “linja suwi” li “linja wawa” li “linja pimeja” li “linja ante” li ken nimi ante kin. ni li nasin sitelen tawa ilo sona. jan li ken kepeken nena sitelen pi ilo sona tawa pali pi nimi pi nasin toki lili. nasin ni li suli ala suli tawa mi? a. alasa sona sina li suwi e sinpin mi. taso, mi pana ala e ni tan ni: mi kepeken ona ala. mi sona e ni: nasin ni li lon. taso, ona li lon ala ilo sona mi. ona ni li weka tan ilo tawa ni: sina sona ala e sitelen ale pi nasin sitelen pona! sitelen pi nimi pi nasin toki lili li lon ala sona mi. tan ni la, mi kepeken ala sitelen ni tawa lipu mi! mi kepeken taso sitelen Lasina. <a href=\"#fnref:44\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:45\" role=\"doc-endnote\">\n ijo tu ni pi nimi “ona tu” ni li soweli tu pi jan Apeja. nimi ona li soweli Atan li soweli Mesi. (sona ante pi soweli ni la, o tawa sona pini nanpa mute mute tu anu sona pini nanpa mute mute tu wan.) musi toki la, jan pali li pana e nimi nanpa lon monsi pi nimi jan. ni li tu e nimi “ona” lon linja nimi. ni li ken. nanpa li tawa nimi jan ni la, nimi “li” lon. nanpa li weka tawa nimi jan ni la, nimi “li” lon kin. nimi “ona” li kepeken nasin ni. nimi “mi” en nimi “sina” li ante. (sona pi nimi ni la, o tawa sona pini nanpa wan anu sona pini nanpa luka luka tu wan.) soweli tu pi jan pali la, ona tu li ken pona tawa mi. pona lukin ona li mute. pona sona ona li suli. soweli la, ona tu li kepeken sona mute. ni li nasa ala nasa? ona tu li kepeken pali pi mute mute tan toki jan. soweli ni li kute e nimi la, ona li pali e pali wile jan. ona li pali ni tan wile moku anu seme? ni li ken anu seme? soweli li kepeken sona mute la, nimi “jan” o tawa ala tawa soweli ni? a! mi toki e ijo pi nasin jan pi nasin lawa. mi awen toki e ijo ni la, mi ken kama ike! jan lukin li wile ala e toki pi nasin jan. jan lukin li wile taso e ni: ona li lukin e nimi musi tan toki musi. ni li lon. ni o lon. ale mi la, sona soweli li ijo taso pi suli lili. <a href=\"#fnref:45\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:46\" role=\"doc-endnote\">\n jan li pona. jan li ike. nasin ona li mute. nasin pi pona ike li awen ala awen pona? nasin pi ike pona li wile ala wile e awen jan? insa mi li suli e pona ken. insa lawa li sona e ike ken. jan ale li kepeken ken tu. ken tu ni li ike li pona. jan o pona mute. jan o ike mute. taso, suli pi tenpo mi li wawa e sona ni taso tan pali pi kulupu jan: jan ala li pona taso anu ike taso. nasin pi jan ale li tu tawa ni. ni li ike pona ona li pona ike ona. jan li ken ala ken pona lon tenpo pi ike ona? ni li ken lon anu seme? ona li ken la, pona anu ike o suli ala suli? ken la, ijo wan ona li pona tawa jan. ijo wan ante ona li ike tawa jan. mi ken pona. mi ken ike. (mama mi la, mi ike taso. taso, toki ona li toki pona ala.) jan li jan ike la, ona li ike. tawa ni la, mi o kepeken nasin toki ni: jan pona ike li ken pona li awen ike kin. jan ale pi mute ike o jan ike kin tawa mi. mi ike tawa ona. ni li ike pona mi! mi o pona tawa ike tan seme? mi o pona tawa jan ike tan seme? mi o utala e ike ale ona. tawa ni la, utala mi li utala e seli kepeken seli. utala o utala e utala. ike o ike e ike. <a href=\"#fnref:46\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:47\" role=\"doc-endnote\">\n toki open pi nimi “nasa” en nimi open pi nimi “nasa” li nasa. tenpo mute la, jan li pilin e ni: toki open ona li toki Topisin. taso, jan li lukin wawa e lipu mute pi toki Topisin. nimi “nasa” li lon lipu ala. ni li jaki e nasin pilin kulupu. taso, ale li kama pona. lipu wan li kepeken nimi open nasa pi nimi “nasa.” mama pi nasin toki lili li ken kepeken musi tawa jan a anu seme? ni li nasa tawa mi. taso, nasa pi nimi “nasa” li nasa nasa taso ala. nasa ante seme li nasa kin? nasa ni li nasa pi kulupu pali mi! kulupu ni la, pali mi li tawa ona. kulupu li lukin suli e pali mi ale. taso, mi pana e pali ale la, pali ale mi li tawa lipu pi pana ala. ni li lon seme? mi wile sona. mi sitelen e ni tawa kulupu pali: “toki a. mi en sina ale li pali lon poka suwi. ni li kepeken pali pona mute li kepeken tenpo mute kin. sina ale li kama jo e lipu mute tan mi. lipu sitelen pi sina ale la, lipu pali mi li pona lukin li pona kon. taso, sina ale o pana ala e pali mi tawa lipu pi sina ale tan seme? ijo seme anu jan seme li pakala e ken pana ni? o utala e ike ni anu jan ike ni! lipu pali pona o tawa. pali mi li ni. ona o pana sama! o kama lon e ona a!” taso, lipu sitelen sin li kama ala tan ona. mi awen alasa lukin e lipu ona sin. taso, awen alasa mi li awen li pini ala. a. ken la, tenpo mute sin li pona e weka ni pi lipu sitelen. <a href=\"#fnref:47\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:48\" role=\"doc-endnote\">\n nasin sitelen la, sitelen pi nimi “jaki” li jaki lukin! ona li jaki tan seme? (ona li nimi “jaki” li jaki tawa oko jan kin. o ante e kon tu ni.) jaki ona li tan ni: nasin pi pali ona li sama ala lon tenpo ale. sina sitelen e sitelen ni tan ni: o lon e linja mute nasa kepeken ilo sitelen sina. ni taso o lon! jan ante la, sitelen ona pi nimi “jaki” li ken kama ante mute tawa lukin. ni li nasa tawa sona. ni li ike tawa lukin. ni li pona ala tawa nasin sitelen. sitelen pi nimi wan lon o sama tawa tenpo mute anu nimi wan kama kulupu. a, taso, ni li sona pi pakala jan. mi ken ala lukin e sona ona e wile sitelen ona. o ante e ona. a! ni li nasin “pu lukin.” nasin ni taso o wawa lon lawa pi jan sitelen ale. tenpo sin li lon la, mi en jan Apeja o open kama sona e nasin sitelen pini ona. sitelen open li jaki lili tan sijelo sitelen. sijelo ona li ni. mi wile e suwi e ona. suwi sitelen li jaki pona tan sitelen pi nimi “jaki.” ni o seme? a. wile sona ni li wile sona suli! (mi sona ala e selo ken.) <a href=\"#fnref:48\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:49\" role=\"doc-endnote\">\n a! jan Apeja li ken ala nasin e nasin ona tawa sitelen! nasin sitelen en nasin toki li kepeken lawa pi ante mute. ni li tan kepeken pi nimi “ali” li tan kepeken pi nimi “ale.” jan Apeja li olin e nimi nanpa wan li kepeken nimi nanpa tu tan kalama pini ona. ni li pakala tawa mi. mi toki ala e nasin pi jan ante la, mi kepeken nimi “ali” lon tenpo wan taso. olin pi kalama pini o lili tawa jan. jan pi sona mute pi tenpo mute li olin ante e ijo ante tawa olin toki. olin toki ona li kepeken ijo lili tan pona kama toki. taso, seme o tawa nimi “ale” ni? ona li open e linja nimi lon pali musi. nimi linja li open la, kalama pini li suli ala. ni la, jan Apeja li wile kepeken nimi “ale” ni tan wile ante. wile ante ni li seme? mi o sona! mi ken ala sona! a! nimi “ale” en nimi “ali” li tan pali pini tenpo mute. (sina sona ala e sona nimi ni la, o tawa sona pini nanpa luka luka. tawa ni la, sona pi wile sina ale li lon.) taso, kon pi nimi ni li ken ante. tenpo mute suli la, kon tu ona li kon wan. ni li ante kepeken weka tenpo. tenpo sike pini luka wan li lon e ni: jan pi mute ala li kepeken nimi “ali” sama nimi nanpa taso. nasa ni li nasa taso ala tawa nimi ni tu. open pi nasin toki lili la, nimi “ale” li kepeken kon sama nimi “ona mute.” tenpo open ni la, nimi “ona” li ken toki e jan wan taso. a ni li ike! pona la, nasin toki li ante. taso, kepeken ante li awen li ante ala. nimi “ali” li moli ala. nimi “ale” li ken ala anpa e nimi “ali.” ante ona anu sama ona li seme tawa sina? sina sona e olin mi tawa nimi “ale.” taso, jan pi kepeken nimi “ali” li jan jaki ala. jan ni li jan pi nasin toki jaki. nasin toki li ken jaki. jan pi nasin ni li awen suwi li awen pona. (taso, ona li ken jan jaki tan ijo ante a.) lipu musi wan li musi e ante pi nimi ni tu lon insa ona. lipu ni li toki e ante pi nasin toki kepeken ni: kulupu tu li lon kepeken taso nimi “ale” anu nimi “ali.” tan nasin toki ante ni la, kulupu tu ni li utala e ona! ni li nasa suli. nimi pi lipu ni li “ali li ale.” ona li tan jan Kapesi Pake. sona lili pi lipu ni li ken musi. ike la, lipu ni li musi ala tawa mi. ona li suli mute ike. ona li kepeken nimi nasa mute pi pu ala. kepeken pi nimi nasa li ike tawa sona jan. kin la, lipu ni li jo e pakala utala mute e moli jan mute. taso, wile sina li ken e lukin lili tawa ona la, sina ken lukin e ona lon lipu ni: https://tinyurl.com/ali-li-ale-a <a href=\"#fnref:49\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:50\" role=\"doc-endnote\">\n uta li lupa. ona li lupa pi sinpin jan. uta ni li tawa pali mute. uta o open tawa ni: jan o pana e moku tawa sijelo. uta o tawa tan ni: tawa uta o pana e pilin jan tawa oko pi jan lukin ante a. tawa uta li mute. tawa sewi uta li tawa wan tawa ona. uta li tawa sewi la, tawa ni li pana e pilin ante jan tawa sinpin pi jan ni. pilin ni pi pana uta li pilin pona li pilin musi. a! uta pi jan wan li tawa sewi la, jan wan ni li pona pilin. sinpin pi jan wan ni li sama pilin ona. pilin ona o tawa sinpin ona tan tawa uta! kon pi tawa sewi ni li wawa. tawa uta ale li seli suli e pilin len. tawa uta li weka e len tan pilin insa ale. tawa sewi uta li weka e len pi pona insa pilin. ni o tawa sinpin pi jan ale tan wile pi jan Apeja. jan pali Apeja li wile e tawa sewi uta lon tenpo suwi, lon tenpo pona, lon tenpo nasa, lon tenpo jaki. a a a a a! pilin ona li lon e musi taso. jan ala o ni. uta li tawa sewi tawa tenpo pi mute lili lili. ante pi ken tawa ni o lon jan ala. <a href=\"#fnref:50\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:51\" role=\"doc-endnote\">\n nimi suli ni o nasa ala nasa tawa sina? nasin ona o nasa tan weka kon ona la, sina o wile kepeken pilin ni tawa ona: nasin Ululate o poki e kon nimi seme e kepeken nimi seme? o nasin e nasin ni: nasin Ululate li nasin kalama tan ilo kalama Ululate. ilo kalama Ululate li seme? a. ni o suno wile pi sona weka awen. lon pi kalama ni la, mi kepeken ala sona. tawa ilo kalama Ululate la, kalama ante li nasa li nasa pona. ilo kalama o mu e pilin sin. ni li nasa ona. nasin ni li nasa taso ni: jan o pana e mu suli kepeken tenpo pi pini ala. nasin kalama ni li tawa pi wile olin lon kulupu weka. sona pi jan Apeja li kepeken nimi tan seme? ni taso li wile sona nasa nanpa wan mi. ike la, kalama pi sona nasin li ike kute tawa jan ale. sona nasin li tawa ilo kalama mute. ilo kalama o pana e mu e pilin tawa jan. sona nasin ni li ike kalama pi ilo kalama Ululate la, lon nasin Ululate o ike ala ike? nimi li awen len. jan ala o kepeken nimi ona. ona o mu. ona o nasin pi mu ilo. taso, mi o kepeken ala nasin kalama pi sona nimi ala. <a href=\"#fnref:51\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:52\" role=\"doc-endnote\">\n nimi “akesi” li ken tawa soweli pi pona oko ala. kon ken la, ni li kon wan pi nimi ni. jan pi mute lili o kepeken kon ni. a. mi jan ni. mi wile e kon ken ona. soweli tu li pona oko ala la, soweli tu ni li akesi tawa mi. nimi seme ante o tawa kon nimi ni: ona ike lukin pi soweli ale? kon ni li ilo suli tawa kepeken mi pi nasin toki. suli la, wile mi li wile suli e kepeken ni tawa kulupu. a. wile mi ale o moli mute wawa. ni li kon pi nimi “akesi” tawa tenpo pini. taso, tenpo sin li kama la, mama pi nasin toki lili li alasa ante li alasa moli e nasin ni kin. mama li toki mute e ni: “akesi li suwi!” ante nimi ni o lon ala lon? lon ona li tan seme? a. o sona e wile lili ni: jan kulupu o jo e akesi la, jan ni li pilin insa e ni: “akesi mi li pona taso li pona oko. ni la, nimi ‘akesi’ o kepeken ala kon pi ike oko!” kin la, wile pi jan ni kulupu li kama lon. ni li pona pali ona. nimi suwi pi ike ala li awen pona. taso, nasin pi weka pi jan ni li nasa mute tawa kin. mi ike pilin tawa ante pi nasin toki mi. pini la, soweli li ike lukin tawa mi la, nimi seme o tawa soweli ni? a. nimi “ike lukin” li ken. taso, mi wile ala! mi wile kepeken nimi wan tawa ni! mi wile ala kepeken nimi mute tawa ni! <a href=\"#fnref:52\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:53\" role=\"doc-endnote\">\n a, jan Apeja li toki e lipu “seli walo” tan jan Napoko. jan Napoko li jan pi ma Losi li sitelen e lipu mute. jan Napoko li sitelen e lipu suli li sitelen e lipu pi pilin jan nasa. jan mute li ike pilin tawa pali sitelen pi jan Napoko. ni li lon tan seme? jan li ike pilin tan ni: kon en musi toki pi lipu pi jan Napoko li toki e ijo nasa e ijo pi ike lili. mi pilin e ni: jan li toki e ijo ike la, jan li olin ala ike sama. jan Apeja li pana e lipu “seli walo” e pali pi jan Napoko tan seme? ona li pana e ni lon ken ni: jan Apeja li pilin e ni: lipu “seli walo” li sama pali musi ni pi jan Apeja. ni li lon ala lon? sona ni li weka tan lawa mi. mi lukin ala e lipu “seli walo.” ken la, jan Apeja li toki ala e lipu “seli walo.” ken la, jan Apeja li wile e kon pi nimi kule tan nimi “walo” tawa nimi “seli.” a, ni li seli pi pana suno loje anu seme? ona li toki e lipu anu seli ante. ken la, jan Apeja li toki e ijo tu kin! pilin sina li seme? <a href=\"#fnref:53\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:54\" role=\"doc-endnote\">\n mi o toki e ni taso: kon ni pi linja nimi li lon la, mi sona ala e kon ona. sona pini ni taso la, sina ken pali e kon pi wile sina taso. mi ken e pilin ni. o pali e ona. linja nimi li nasa taso. <a href=\"#fnref:54\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:55\" role=\"doc-endnote\">\n jan Miwawa li jan pi lon lawa sina ala. ona li seme? tenpo pini lili pi moli ona ala la, mi pana e wile sona ni tawa jan Apeja. mi toki ni e ni: “mi sona ala e jan ni. nimi ona li lon ala lon? nimi pi jan ni li musi ala musi lon toki? ona li lon li ijo musi ala la, mi sona ala e ona tan seme? sona ni sina li kama lon tenpo seme? sona ona li weka tan jan pi sina ala. pali musi suli sina la, nimi tu wan pi jan ni li lon. o pana sona! pana sona o tawa mi. mi jan sina pi sona nanpa wan. mi jan olin sina! mi….” toki mi ni li pini. mi toki e nasa taso! kute la, jan Apeja li ni ala. nimi toki mi li tawa kute wan ona li tawa weka tan kute wan ona ante. lawa pi jan Apeja li wile ala kute. lawa li kepeken wawa ona tawa pali ante ni: lipu jelo la, jan Apeja li sitelen e sinpin jan kepeken ilo sitelen luka. open pi lipu ni la, nimi ni taso li lon: “nimi ni o tawa jan Miwawa.” nimi ni ante li lon anpa pi lipu sama: “ona li sewi e ma. ona li mama e soweli pakala. ona li lon e moku waso suwi. ona li olin wawa.” mi lukin e jan Apeja. sinpin ona li jo ala e pilin. lawa ale ona li tawa pali sitelen ni. tenpo li weka. jan Apeja li awen lukin ala e mi. mi olin ala e lukin ala ona. tawa ike ona la, mi sike e luka mi. luka mi li sike la, mi open e tawa ona. mi alasa pana e sike luka lon oko pi jan Apeja. taso, luka li ken kama lon poka oko la, jan Apeja li toki pini e ni: “jan li tawa pali mi tan suwi ona. sina o wile ala sona e jan mi ale.” toki ona li pini li poki kin. toki li pini la, jan Apeja li weka e lipu ona. jan Apeja li tawa e lawa ona tawa mi. jan Apeja li tawa weka tan mi kin. a. pana mi pi pali musi ona li pini tan ni kin. a. ni o pona. mi lon e musi toki mute. ijo pi mute ike li tawa jan la, lawa ona li ken ala jo e musi sin. ken ala la, tenpo sin o kama tawa open pi sin sin. tenpo ala la, sona pi jan Miwawa li tawa mi. ijo mute li ken ala tawa sona. taso, pilin pi mi taso la, jan Miwawa li jan ni: ona li lon ala li kepeken pilin wile taso pi kon pi jan Apeja. ni li ante ala. jan ala li pona sama jan Miwawa. jan Apeja la, jan ni li sama pona ken. jan Miwawa li jan ni: pona insa pi jan Apeja li wile jan ni. ni la, sina lukin e nimi pi jan Miwawa lon pali musi ni la, o pana e nimi ante ni tawa ona: “pona taso wile pi jan Apeja li lon.” <a href=\"#fnref:55\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:56\" role=\"doc-endnote\">\n ijo li poka la, ni li ijo sijelo anu ijo pi weka pi suli ala. a. kon ni li sama tawa kon nimi. ijo li lon poka la, ijo ni li weka ala tan ijo ante pi kon nimi wile. jan Apeja la, nimi ona pana li nimi “len poka.” jan pali Apeja o alasa pini e len poka ni. seme? kon pi linja nimi ni li tawa sona ala. jan li pini e len la, ona li seme? len li seme tan pini pi ona sama? jan li ken weka e len. jan li ken kepeken len. jan li ken seli e len. taso, len li pini la, len li kama seme? kin la, nimi “len poka” li kepeken kon seme? mi alasa pini e pana sona. ni li ken wan: len poka li len pi anpa sijelo. taso, sitelen nimi ni pi jan Apeja o tawa lawa ona taso. sitelen nimi li weka tan sona pi mi mute. nimi “len poka” la, weka pi sona ni li ike. taso, mi wile ala awen pana e sona ala tawa sona pini ni. mi wile lape. pali ni li ala e ken lape mi. a. sina lukin e lipu mi lon tenpo lape sina la, o pini lukin. o tawa supa lape sina. sina lon supa lape sina la, o weka e lipu mi. o lili e suno. o open pimeja e oko. o lape! lipu mi li awen. taso, lape li suli tawa tenpo sina ale. o lape pona. sina lete pilin la, o lape seli. <a href=\"#fnref:56\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:57\" role=\"doc-endnote\">\n kulupu kalama li kulupu pi kalama musi pana. pali pi kulupu ni li tawa ni: jan o pana e musi kalama. kulupu ni li lon e nasin pi kalama musi sin tan jan sin pi pali musi. jan pi musi kalama la, kulupu kalama li pana e toki suli e mani tawa open pi kalama musi ona. ni li pona tawa nasin pali. taso, jan mute li wile ala kepeken pali pana pi kulupu ale. kulupu kalama li kulupu ni tawa wile ala ona. ni li lon kin. jan o pali pi wile ona. pali ale li pona tan ijo tu taso. nanpa wan la, ona li tan wile pi jan pali. nanpa tu la, ona li suli ala e nasin pi ike taso tawa kulupu. kulupu kalama li ken sama kulupu pali tan nasin ni. kulupu pali o ijo mute tawa nasin pali. kulupu pali li ike tawa jan pali kepeken tenpo. kulupu pali li pona tawa jan pali kepeken tenpo. jan Apeja o pilin taso e pali ike pi kulupu pali. lawa pi jan Apeja la, kulupu pali ni li jaki e lipu musi pi jan Apeja. jaki pi kulupu mute ni li lon anu seme? ona li lon. taso, suli pi jaki ni li lon ala. jan Apeja li wile e ante ala tawa pali ona ale. kulupu ni li pana e ante lili tawa lipu pana. wile pana ni li ike suli tawa jan Apeja. jan Apeja li mu e ni jaki: “pali mi li jaki ala! pali ale mi li suwi taso! ante pana sina li wile e ike suli a! o weka! o jaki! o ala!” mu jaki ni la, kulupu pali ni li alasa ala pona e pali musi ante pi jan Apeja. <a href=\"#fnref:57\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:58\" role=\"doc-endnote\">\n jan Apeja li kepeken nimi “lon” ni tawa wawa pi nimi pali. kepeken ni pi nimi “lon” li tan nasin ni: nimi “lon” o sama nimi pali. kepeken ni li tawa open pali pi ijo mute. jan li lon e ijo la, jan li kepeken wile ona li kepeken kon ona tawa open ijo. nimi “e” li lon monsi ona la, nimi “lon” ni o open e ijo sin seme? ona o pali e seme? nimi “lon” o lon e seme? ijo wan ni li open pi musi kalama. (sona sin ni la, o tawa sona pini nanpa mute mute luka luka luka tu tu.) ni ale o toki e wawa tan ken jan. jan li pali tawa ijo pi ken lon. jan o lon e nasin e pilin tawa ijo pi lon ala! <a href=\"#fnref:58\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:59\" role=\"doc-endnote\">\n musi kalama li sama kalama musi. ona tu li sama. ni li lon ala lon? musi li kalama la, musi li ijo pona pi ken kute. kalama li musi la, kalama li ijo mu pi nasin ijo suwi. mi la, kulupu nimi ni li kepeken kon sama. o ante e nimi monsi e nimi sinpin tawa wile sina. mute kepeken la, nimi “kalama musi” li suli. mute kepeken la, nimi “musi kalama” li lili. sitelen mi li kepeken nimi nasin tu. taso, nimi “kalama musi” li kepeken nanpa wan tawa mi. sina wan o ken kepeken nasin pi mi ala. ale o pona. <a href=\"#fnref:59\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:60\" role=\"doc-endnote\">\n pan tu li lon poki moku kiwen pi jan Apeja. ni li ken pan suwi anu seme? pan suwi li moku pona anu seme? a. lukin pan li pana e wile moku tawa insa mi. mi sona e tenpo nanpa wan pi jan olin mi. nimi ona li Powe. mi pana tawa ona e pan taso la, jan Powe li kama pi pilin ike. insa pi tomo tawa ona li jaki mute. ona li pona ala tawa jan pi pana moku. taso, ike nanpa wan li ken ike ni: ona li wile lawa e nasin moku mi ale. ni li nasin nanpa wan! nasin ante o ante o ante wawa. o ante ala e nasin mi pi moku ken. ona o ante tawa jan ala. jan Powe li jan ala. mi ante ala e pona mi nanpa wan tawa ona taso. ike! jan seme li pali? mi o pana e sinpin ona. a. lukin pini pi tenpo ni la, ijo mute li pini e olin ike ni. taso, ijo pi pana pini nanpa wan li wile ni: sina wile luka e pan tan sinpin jan. ni li pakala ala e jan. palisa li tawa ni. ni li moli ala e jan. ilo pi pana moli anu soweli suli li ni. pan o musi. jan o wile pini e nasin olin pi mi tu tan olin pan mi la, ni li pona taso! jan pi kama wan o kepeken nasin sama mi o kepeken sona pi tenpo pini mu. o mu, jan Powe o! kulupu sina pi toki Powe li wawa ala a! o lape lon nasin! <a href=\"#fnref:60\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:61\" role=\"doc-endnote\">\n pan li pana e wawa moku tawa jan pi moku ona. kepeken pan li kepeken pi ijo moku ni. (mi wile ala e suli pan. taso, mi o toki e kon pi nimi ni. pan li pona tawa jan Apeja taso. mi o kepeken ala ona a. mi o kepeken telo o kepeken kasi nasa ala.) pan li pona lon ona taso. pan li ken len e moku soweli tawa moku pilin musi. ni li pan. o awen e sona ni insa: nimi “pan” ni li toki ala e jan Pan pi linja nimi suli mi nanpa wan. ijo nanpa wan li jan musi pi lon ala. ijo nanpa tu li moku. jan Pan en pan li ante lili a! <a href=\"#fnref:61\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:62\" role=\"doc-endnote\">\n jan Apeja li sitelen e ni tawa mi mute, tawa jan olin ona pi lukin ken: pilin ona li wawa tan ken olin, tan nasin pi olin ni. jan Apeja li wile sitelen e ken pi pona pilin ona. pona pilin ni en pilin pona ni li tawa jan pi tenpo pini taso. jan ni li suli tawa sona pi tenpo pini ona. taso, jan ni en pilin ona pi jan ni li awen ala li ante. (sona ale pi nasin ni li tawa sona pini nanpa mute mute mute luka wan. o tawa sona pini ante la, sina wile e sona ale.) <a href=\"#fnref:62\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:63\" role=\"doc-endnote\">\n nimi “oko” li sama nimi “lukin” tawa nasin toki mute pi nasin toki lili. kulupu pi nasin toki lili o wile toki kepeken nasin wan ni. tenpo weka la, nimi “oko” li toki taso e insa lukin pi lawa sinpin. taso, kon ona li kama sama pi nimi “lukin.” ni li musi. kon li sama kepeken pona. kin la, nimi tu pi kon wan li lon e musi toki pi kalama pini ante! a! ijo li pona oko la, selo ona li pona li suwi. nimi ni li sama nimi “pona lukin” kin! jan li ken lukin e ijo pi weka mute la, jan li oko pona. nimi ni li sama nimi “lukin pona” kin! (a. kon pi nimi “lukin pona” en kon pi nimi “pona lukin” li ante mute la, jan Powe li weka e ona sama tan nasin pi jan olin mi. pona la, sona toki mi li kama suli tawa tenpo sin. ike la, sona toki ike li tawa mi taso lon tenpo weka mi. jan suwi ale o weka taso tan mi tan seme?) ijo pi pona oko o kama lon kepeken pali mute o tawa sina tan weka pi mani mute lon tenpo sike ni. pona ona la, jan pona mi li jan pi mani suli. <a href=\"#fnref:63\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:64\" role=\"doc-endnote\">\n jan Apeja li toki tawa mi e ni lon tenpo pi moli ona ala: nimi “sina” ni li jan ni: “ona li jan lukin a! mi toki tawa jan lukin mi kepeken pali musi! jan ala o sona kin! taso, tenpo ni la, sina ken sona.” a. sona len ale o pona tawa mi. (a mi olin e sona len. olin ni la, mi toki e ona lon sona pini nanpa ale luka luka tu. o tawa sona pini ni tan wile sina pi olin mi.) mi suli tawa sona pi sona len ni tan seme? a! mi jan nanpa wan tawa jan Apeja. jan ante seme o sona e sona len? suli mi la, jan ala li sona e sona len ni. taso, tenpo ni li tenpo pi pana mi tawa sina wan! mi en sina wan li sona e sona len ni! a. sin ni pi sona len li musi sona. mi jan pi pana sona la, mi kama wawa mute. wawa mi li wawa taso. wawa pi jan ala li tawa jan ante. jan ni o ala. jan ni o anpa tawa sinpin mi! ona o tawa lon nena noka! jan o! o sona e jan suli sina! ona li mi! <a href=\"#fnref:64\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:65\" role=\"doc-endnote\">\n waso ko li ijo pi pali jan tawa musi pi jan lili anu musi pi jan kili. mi kin li ken musi tan tawa ona. jan Apeja li sama ala. ona o olin seli e ona ale. seli ike ona li lili e nanpa pi ijo ni lon ma Mewika. waso li ijo wawa pi tawa sewi. ko li selo sin pi pali ale. taso, waso ko li waso pi sitelen taso. ni ala li musi. <a href=\"#fnref:65\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:66\" role=\"doc-endnote\">\n a. jan ni li suli tawa ale pi jan Apeja. jan Pijana en jan Apeja li tawa tomo sona sama li kute e jan sona sama ale! ona li tu li lon poka pi ona ante tawa tenpo mute. ona tu li kama sona e sona ale pi ona tu. poka ni la, jan Apeja li open kama olin e jan Pijana. taso, jan Pijana li olin e jan wan taso. (kin la, jan wan ni li jan Pijana ala. a a a a.) weka pilin en pali nasa ona li lon e ike insa pi jan Apeja tawa jan Pijana. linja nimi pi pali musi ona la, jan Apeja li wile alasa toki e ijo ike pi jan ni e wile pini ona tawa ona kin. ike taso ni li ken: toki pi pali pakala pi jan Kipisi la, musi pi jan ale li weka tan lipu. taso, ni li ken. sona pini mi li pana e ale tawa weka sona ni! <a href=\"#fnref:66\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:67\" role=\"doc-endnote\">\n nimi ni li ike tan ike pilin pi jan Apeja. jan li ike tawa jan Apeja la, nimi pi jan ni o ike sama. nimi o suwi ala tan pali pilin sama. nimi pi suwi ala o jaki ala. nimi ni li ken ijo pi wawa ala taso. ale o ken. pilin pali la, jan o sama ala pilin pi jan wan. a. taso, linja nimi ni li tan pali musi pi jan Apeja. ijo suli ni pi musi “wan pali” la, jan Apeja li alasa suli e ike ken pi jan Apeja taso. ike ken pi jan Pijana li awen suli suli la, nimi kin pi jan Pijana li pakala e ma musi ona. (ni li tawa jan Apeja. jan ante o kepeken ante pilin lon tenpo ona.) mute pi ike ona o tawa sewi lipu a. mi ona la, pilin ale mi o pakala nasa kin. ma ale en ijo ale li open moli li kama jaki a. (a! mi o wile toki e seme lon sona pini ni?) nimi o ijo. nimi o ilo. nimi o kon. taso, ale la, nimi li mute mute tawa jan. tan ni li pakala pi nasin lawa. ona o ante a. ona li ante ala. <a href=\"#fnref:67\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:68\" role=\"doc-endnote\">\n ni li nimi pi toki jaki! nanpa ken li pali e nasin pi wile ala pona tawa jan. ike ona li ken nasa mute open. nimi jaki ale o sama. nasin musi li tawa mi pi nasin toki lili. jan mute pi kulupu ona li pana e nasin pona e nimi “pona” tawa ona. ijo li pona tan insa ona, tan kon ona, anu seme? ni li tan pi ijo pona la, nasin toki lili li pona ala pona? pilin nasa mi li tan ni: nimi mute pi pona ala li lon nasin toki lili. nimi ni li nimi “ike” li nimi “jaki” li nimi “pakala” li nimi “utala” li nimi “akesi.” nimi pi ike ken li pu ala la, mute pi nimi ni li kama suli mute. (tenpo ni la, jan mute li kepeken kon ante tawa nimi “akesi.” taso, tenpo open ona la, nimi “akesi” li toki e soweli pi pona lukin ala.) nimi ike ni li lon e open pi toki ike anu seme? jan o insa pilin e tan ona kepeken sona suno. pilin mi pi nasa ni ken li wan ala. kon ona li pana e ijo mute tawa mi. ona li ken ike ala tan nimi ni. taso, nimi li ken jaki e nasin toki suli kepeken pali pi wile ala tawa nasin toki a. jan o pini e ike ni ken! <a href=\"#fnref:68\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:69\" role=\"doc-endnote\">\n nimi ni li kepeken kon mute lon lipu pi pali musi. kon wan li pana e pona awen pi jan Apeja tawa jan Pijana. kon wan ante ni li weka pi nimi pi jan Pijana. ni li suli ala suli? kin la, jan Apeja li ken kepeken nimi tu ni tawa ni: ona li ken toki tawa kute pi jan Pijana a. jan Apeja o pana e nimi “suwi” tawa jan Pijana la, jan Apeja li awen ala awen olin e jan Pijana? taso, jan Apeja li pana e nimi “jaki” tawa jan Pijana! ona li olin ala olin kepeken pilin jaki? jan Apeja li wile ala wile e ni: jan Pijana o lukin e pali musi ona? jan Pijana li lukin e musi “wan pali” la, ona pilin e seme? mi la, jan li toki e ike mute ni tawa mi taso kepeken lipu la, mi o pilin ike tawa jan pali pi lipu ni. a. pilin jan o pakala o nasa a. pilin olin en pilin pi olin ala li ante lili. weka olin li ante. pilin pi olin ala li ante lili. wile pi pana pi nimi “suwi” o ijo mute. wile pi pana pi jan Apeja li sama nasin ilo. ona o ilo e kon lukin. wile ona o ni anu ni ala. ale li ken. <a href=\"#fnref:69\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:70\" role=\"doc-endnote\">\n jan Apeja li toki e linja lawa. ni li linja lawa pi jan olin. ni li linja lawa pi jan pi pona lukin suli. ni li linja lawa pi jan Pijana. ona li nasa ala nasa tawa ni: jan li toki selo pi jan ante lon lipu ona? mi ni ala. taso, lawa pi jan Apeja li sitelen wawa e ijo pi wile sitelen ala. sitelen ni li ijo pi wile weka. taso, ona li lon. moli pi jan Apeja li pona tawa pini pi sitelen ike ni. tawa jan Apeja la, linja lawa loje li lon e pona oko. ni en selo jan li ken pona tawa jan, tawa jan Apeja kin. kule loje li tawa linja lawa. loje li kule seli li kule suno li kule kili li kule uta. loje li kule musi nanpa wan pi jan Apeja. (mi la, kule loje li kule pi musi ala. kule pimeja walo li kule nanpa wan tawa mi. mi toki kin e ni lon sona pini nanpa ale wan.) pona loje li pana olin. taso, insa jan li sama ala li ken pi nasin ike kin. jan Apeja li musi pilin tan kule loje ni. taso, selo taso o suli tawa ken olin. jan Apeja li ike tan wile ni. pona la, insa pi jan Pijana li pona suli. ike la, jan Pijana li pana e olin ni tawa jan pi jan Apeja ala. <a href=\"#fnref:70\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:71\" role=\"doc-endnote\">\n jan Apeja li pona ala tawa jan ante ni pi olin ante! pilin pi sama ala o sama ala pakala! olin ona li lon. olin ona li ken ike tan ni taso: jan Apeja o, sina wile e olin ona. (mi wile toki tawa jan moli anu seme? sina wan o sona insa e ni: toki mi pi jan Apeja li tawa musi sitelen taso. mi nasa ala a. mi musi a.) ona li pakala ala tan ni. o nasa ala pi mute ni tawa jan lukin sina a. taso, mi sona kin e sona tan poka pi jan Apeja. poka ona la, pali pi jan Pijana li pakala e insa ona. pakala ni li jaki mute li ike wawa. jan Apeja li ken pilin e ni: “jan Pijana li ken ala olin e jan.” ni li toki pi lon ala. taso, jan Apeja li awen pilin e ona. tenpo sin taso o pona e pakala pilin insa ni. jan pi mute suli la, tenpo ale li suli ala tawa ante pona ni. jan pi mute suli li kama pona ala tan weka olin. ona li awen utala e ike insa ona tawa tenpo ale. <a href=\"#fnref:71\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:72\" role=\"doc-endnote\">\n jan Apeja li tawa tomo sona seme? nimi ona li seme? a, mi sona e nimi pi tomo sona ona. ona li sin tan kama pi jan Apeja. taso, mi wile ala pana e nimi tawa sina. mi wile ala. wile mi li ken ante ala. mi pana ala tan seme? mi pana ala tan ni: mi wile len e sona ni lon tenpo ale. mi wile e ni: sina sona ala e sona ale la, pilin sina li kama ike. sina ike pilin tan len sona mi la, mi pilin pi pona mute! jan Apeja en mi li lon tomo sona sama. taso, mi lon tomo sona lon tenpo sike ante. jan Apeja li tawa tomo sona la, mi weka tan ona. mi suli. ona li lili. lili ona li lili mute kin. tenpo ni la, mi pilin e ni: tomo sona pi mi tu li tomo pi sona ala. mi pana e mani mute e tenpo mute tawa tomo ni. kulupu lawa pi tomo sona ni li olin taso e mani. kulupu lawa ni li olin ala e jan ona pi kama sona. ike mani li tawa jan mute, li tawa jan lawa mute. tawa mi la, tawa sona mi la, ni li nasin pi ma Mewika lon tenpo ni. ken la, tenpo sin li ken ante e ni. taso, ni li mu musi taso. jan ala o ante. nasin ala o ante. jan en nasin li ken moli. taso, ante li tawa ala ijo ni tu. jan pona li wile ala pali. jan ike li jo e wawa ali. (mi sona e ni: mi kepeken nimi “ali” lon linja nimi mi. mi wile ala kepeken ona tawa nasin tenpo mute. taso, nasin ni la, kalama pini ona li sama kalama pini pi nimi “pali.” kalama pini tu li sama la, pilin suwi li tawa lawa, li tawa kute. mi ni tan ni! tenpo ale ante la, nimi “ali” li ike mute mi. ona o ike tawa sina kin lon tenpo pi ni ala.) mi tu o tawa tomo sona tan seme? jan lawa li olin e mani taso la, mi tu li awen lon ona tan seme? mi sona ala e tan. taso, mi tu li awen. mi tu li kute mute kin e pali seli sin pi kulupu ni. <a href=\"#fnref:72\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:73\" role=\"doc-endnote\">\n lawa li kama ike tan pali suli pi tomo sona. tenpo suno ale en tenpo pimeja ale o pana e pali sona pi mute ale. pali mute ni li lili li ala e lape e tenpo. pali mute ni li lili li ala e ken pi tenpo musi tawa jan poka. jan ale pi tomo sona ni li sama anu tawa weka. mi la, pilin ni li awen: jan lawa kulupu pi tomo sona ni li wile pakala e jan ale pi kama sona. wile ni li ken. mi kute e ni tan jan suli ona pi tomo sona mi: “tomo sona li olin nasa e ken sona sina. mute pali o tawa ni: sina ken pakala pilin.” ni ale li lon. a. tenpo pi suno seli li suwi tan ni: ona li tenpo pi sona sin ante ala. tenpo suno seli la, mi ken lape! tenpo suno seli la, mi ken luka e linja sike suwi pi soweli mi. tenpo suno seli la, mi ken musi kepeken sitelen tawa mi! a. taso, tenpo suno seli ale o pini o weka tawa insa. mi o ilo e tenpo! mi o suli e tenpo suwi mi. taso, pali ni o tawa ijo ala. jan ala li ken pini e kama pi tenpo ale a. ni li lon e pilin pi ike mute wawa a. <a href=\"#fnref:73\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:74\" role=\"doc-endnote\">\n ona li pana e pilin tawa jan Pijana! a. pana ni li musi. jan o toki e pilin ona tan pona anu pakala. jan o toki tawa seme? jan Apeja li toki e wile olin ona tawa jan ona pi wile olin. mi ken ala ni. mi o alasa pana e pilin la, sinpin mi li kama loje taso. sike pi jan Apeja li suli anu seme? nasin ona li wawa. pona pilin ona o pakala. pilin li pana la, pilin ike taso li kama a. pilin li pana tan lipu sitelen. pilin li pana tan esun pi suwi moku. pilin li pana tan luka sijelo. ale li pana. ale li pini. o alasa ala e pilin. pilin li ante. pilin li jaki. weka pilin li suli. weka pilin li wawa. weka pilin li pona. mi o weka e ni tan jan Apeja. weka ni li pini e wile pakala olin ona. weka pi pilin ona o moli pona e wile olin ni. wile olin li moli la, jan Apeja o moli ala kin. <a href=\"#fnref:74\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:75\" role=\"doc-endnote\">\n nasin pi kulupu pi nasin toki lili la, jan mute li wile ala kepeken nimi “jo.” wile weka ona li tan ni: kon pi nimi “jo” li tawa nimi ante pi nasin toki lili. ni li ken tawa nasin ni: “tomo mi li jo e moku mi.” ni li ante ona: “moku mi li lon insa pi tomo mi.” ni kin li nasin ona: “mi jo e kon ni.” ni li ante ona: “kon ni li kon mi.” nasin pi nimi “jo” ala, nimi “luka” en nimi “poki” en nimi “insa” en nimi “lon” li tawa kon pi nimi “jo.” nasin ni li nasin mi ala. mi kepeken nimi jo. lipu ale mi li jo e ona. taso, mi olin sona e nasin toki ante. jan li ken sona e toki sina la, sina toki pona. o pona. nasin pi nimi “jo” ala li toki pona kin. o sona pona e ijo ni pi kepeken ona. <a href=\"#fnref:75\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:76\" role=\"doc-endnote\">\n nimi “ona” ni li pilin pi jan Apeja. jan Apeja li awen toki e ni lon pali musi ona: jan Apeja li olin e jan Pijana. jan Pijana li kama sona e olin pi jan Apeja tan toki pi tenpo pini. (toki ni li toki pana pi jan Apeja. tan seme la, mi sitelen e ni? sina wan o sona mute e sona ni a. mi sitelen pi mute jaki anu seme? ona li jaki tawa lukin la, o pini lukin o tawa sona pini ante. o pona.) taso, jan Pijana li pilin sama ala. weka pi pilin sama li ike e pilin pi jan Apeja. <a href=\"#fnref:76\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:77\" role=\"doc-endnote\">\n nimi “mi tu” ni li toki e jan Apeja e jan Pijana. ona tu li lon poka li lon tomo sona sama. ona tu li sona mute e ona sama. ona tu li kepeken pakala pilin pi open olin a. a! nasin nasa pi jan pali Apeja la, olin jan ona li tawa jan poka taso. ni li nasin olin anu seme? ni li ni: “jan wan taso o jan olin sina. taso, jan wan taso ni o jan pi sona sina.” (ni taso o lon. jan li sona ala e jan la, jan o sona e wile ona tawa jan ni kepeken seme a?) taso, jan li ken ala pini kama sona e jan ale. sona jan li lili taso. ni la, jan poka taso o tawa open olin. a. nasin olin li kepeken ala wawa nasa. nasin olin li tan telo tawa pi pilin lawa taso. olin li pilin sijelo. <a href=\"#fnref:77\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:78\" role=\"doc-endnote\">\n lukin lipu li wawa tawa mi. wawa ni li tan pona lipu. mi o pilin ni. pilin ni li tan ni kin: nimi sitelen pi pilin ni li lon lipu ni a! lipu o lon ijo mute. tomo o jo e lipu mute tawa ken lukin. ni li tomo lipu. tomo lipu li tomo ni: ona li jo e lipu pi mute mute tawa oko jan. (mi kepeken linja nimi tu tawa kon nimi wan anu seme?) jan Pijana en jan Apeja li tawa tomo lipu pi tomo sona lon tenpo suno ona ale a. tenpo pi ona tu la, tomo lipu ni li jo e lipu suli e pilin suli. tenpo suli o tawa tomo lipu. taso, pana pilin o ante e ni. jan Pijana li weka wawa e toki pi wile olin pi jan Apeja la, ona ala o tawa tomo lipu kepeken tenpo mun tu. ona tu li tomo lipu lon tenpo mun sin la, ona tu li lon poka pi ona ala. weka pi jan Pijana la, jan Apeja o lon poka pi jan sin. jan sin ni li mi! mi o ike ala tawa jan Pijana tan ni. jan ala o pona tawa jan ale. jan li ike tawa jan wan li pona tawa jan wan kin. pini pi tenpo jan wan li open e tenpo jan ante. ni o pona. pilin pi jan Apeja o tawa ala jan pi wile ala pilin. pilin pi jan Apeja o tawa mi wan taso. <a href=\"#fnref:78\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:79\" role=\"doc-endnote\">\n moku ni li tawa jan Pijana li tan jan Apeja. jan Pijana li kama wile e moku mute lon tomo lipu. ni la, jan Apeja li esun e moku tawa jan Pijana a. taso, wile ni pi jan PijanZ li awen sama ala! ni la, jan Apeja o esun ijo mute mute tawa jan Pijana. jan Pijana li pini e ijo ni. taso, ona li pana ala e ijo tawa jan Apeja. jan Apeja li wile ala e nasin ni. pali ala pi jan Pijana li ike tawa ona. taso, kon ken pi musi “wan pali” la, linja nimi li nasa pi ike lili tan ni: jan Pijana o ike ala ike tan toki moku? o sona insa e ni: jan li esun e moku tawa jan ante la, jan ante o pali e ijo ala! moku pi mani ala li ni: ona li ijo pi mani ala! tawa mi la, jan o olin ala e mi tan moku pana. ijo pana li suli e pilin. taso, jan ala o pali sama jan ante. wile pi pali ni sama li nasa e sona kulupu. ona li nasa e jan Apeja kin. <a href=\"#fnref:79\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:80\" role=\"doc-endnote\">\n uta ni li uta pi jan Pijana. jan Apeja li toki e ona tawa ni: uta pi jan pi jan alasa ale la, uta li lon e kalama. uta ni li lon e kalama tan jan Pijana. uta ona o suli tan kepeken ona. uta li pana ala e toki anu nimi la, uta li pana taso e mu. mu li tan uta ni pi jan Pijana. uta pi jan Pijana li kalama e mu ni mute la, ona o tan ni: lupa sinpin pi jan Pijana li awen open lon tenpo moku! o open ala e uta kepeken tenpo pi moku jan, jan Pijana o! kalama pi tenpo ni li jaki kute. pona pi uta jan o tawa pali ante. <a href=\"#fnref:80\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:81\" role=\"doc-endnote\">\n jan Apeja li sona e weka olin pi jan Pijana tawa ona la, jan Apeja li pini ala olin e jan Apeja. jan Apeja li awen wile olin li awen wile e olin. awen pi olin ni li open pakala e ale pi lon ona kin. jan Apeja li tawa weka e jan pona e sona ken e kulupu e lawa pilin pona tan nasin olin ala. ni li ike suli a. pona lawa li tawa ala jan Apeja. sijelo kin o ike tan nasin nasa mute. jan seme o alasa pona e sijelo ona? pona sijelo o kama. o tawa ona, jan ale o. mi wile awen olin e jan olin mi kin. olin ni li wile awen lon lawa mi. wile olin o pini ala. taso, jan Apeja o wile e pona tawa ona sama la, wile olin ni pi jan Apeja o pini a. wile olin pi jan Apeja o tawa jan ante! jan mute li tawa wile olin. ona o wile olin e jan pi olin wile sama. o ante e wile olin! ante la, jan sin ni li ken olin e jan wan tawa tenpo ona mute. o alasa sona e jan olin sin. <a href=\"#fnref:81\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:82\" role=\"doc-endnote\">\n nimi “tu” ni li tan pana pi nanpa sin lon musi “wan pali.” jan Apeja li kepeken nasin wan pi nimi “tu.” ijo wan li sama ijo tu tan kepeken pi wawa “tu.” jan li tu e ijo la, jan li lili e suli pi ijo ni tawa ni: ijo wan li kama ijo tu. jan Apeja li tu tawa kulupu ona. jan Apeja li wile tu e kulupu ona e kama sona ona e pali ona pi tenpo kama. ni li ken tan ni: jan ale li sona e ike kama pi olin ona lon jan Pijana la, kulupu pona tawa ona tu o kama tu. jan li pona suli tawa jan Pijana la, jan mute ni o weka tan jan Apeja. kin la, jan ni li pona suli tawa jan Apeja la, jan mute o awen weka tan jan Pijana. jaki. pali jan li ken pi nasa mute. mi ni la, mi o weka tan kulupu ale! mi o jo ala e wawa jaki pi kulupu jan ni. jan ale o jo e jaki ni. jan o jo taso e ijo pona. ijo pona o jan Pijana ala. ijo pona o nasin kulupu pona. <a href=\"#fnref:82\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:83\" role=\"doc-endnote\">\n tomo sona pi jan Apeja li kepeken sewi anu seme? jan Apeja li tawa tomo sona mute. tomo sona pi jan Apeja pi mi kin la, ona li tomo sona sewi ala. ken la, tomo sona ni pi linja nimi ni li ante. ona li ken kepeken ni tawa kama sona anu seme? ni li sewi laso anu seme? ni li nasin sewi anu seme? mi o sewi. mi ni la, jan pona mi ala o kama moli. mi sewi la, mi jelo e ma sewi tawa oko jan. mi sewi la, mi pini e utala jan ale. taso, mi sewi la, mi ken ala kute pilin sina lon. mi sewi la, mi o toki lili e ni: “ale sina li pona mute a! mi olin sewi e sina!” mi ni la, pilin ona o ante e ike pi tomo sona sewi. tomo ni o sewi ala e ona sama. ona o awen wile e mani jan lon tenpo pi jan mute ona! lon o tawa ala mi kepeken tenpo ale pi sewi ante ni. ike. mi o weka tan tomo sona. taso, pali pi tenpo kama mi li wile e lipu pali pi tomo sona. ni la, mi o awen lon tomo jaki telo ni. ante ni o lon e musi mute tawa ma. <a href=\"#fnref:83\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:84\" role=\"doc-endnote\">\n a. jan Pijana li jo e olin. olin ni li tawa jan. jan ni li jan ante. ni li olin jan. jan Pijana li wile e jan olin. jan Majuna la, mi kama sona e ni: jan pi wile olin ona li mi. (jan Majuna li jan sona li jan sona mi. ona li lon poka mi tawa tenpo mute. jan Majuna li lon ma kepeken tenpo sike pi mute mute. lon li nasa mute la, ona li ken sona e ijo pi lon mi. mi toki tawa ona kepeken nasa ken ni. mi toki kin e jan Majuna lon sona pini nanpa mute luka luka luka wan. sina wile e sona ante ni la, o tawa sona pini ni.) lawa kule mi li ken nasa e sona mi pi ma mi e sona mi pi jan ante. tawa ni la, jan Majuna li alasa pana e sona tawa mi. open ni li pana. mi olin kama sona e sona jan sin. sona sin la, jan Majuna li toki e ni: jan pi wile olin la, ona li ken kama wile e jan olin wan. jan wan li tawa ni taso. jan wan taso o tawa wile olin ona. ni la, ni li kon pi toki ni tan jan Apeja: jan Pijana li toki tawa jan Apeja e ni: “lawa mi li jo e wile olin.” jan Apeja li kama sona e wile olin ni. taso, ken ike li ni: jan olin ni li jan Apeja ala. jan Apeja li kepeken pilin olin tawa jan Pijana. taso, jan ante li lon olin pi jan Pijana. nasa! ni o suli tawa mi tan seme? jan ni li musi ala tan pali pakala ona. jan Leko li kepeken nasin pona tawa ni. (sina sona ala e jan Leko la, mi toki e sona pi jan ni lon sona pini nanpa luka luka luka wan.) olin jan li ike tawa kute. o pini e nimi ni! ike la, nimi ni li pini ala. toki olin mute li tawa li awen li pakala. pilin pi jan Apeja li pakala kin. tan seme la, jan ala o olin e jan pi olin sama? jan li olin e jan Apeja la, jan Apeja li olin ala e jan ni. jan Apeja li olin e jan Pijana la, jan Pijana li olin ala e jan Apeja. jan Pijana li olin e jan la, jan ni li olin ala e jan Pijana. a. olin pi jan Pijana li weka sin tan ni. ike la, weka sin pi olin ni wan li lon ala e ken pi olin jan ante. <a href=\"#fnref:84\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:85\" role=\"doc-endnote\">\n jan li ken ala lawa e pilin ona ale. jan li ken ala lawa kin e olin wile ona e wile olin ona. jan Pijana la, ona li wile ala e olin sin tan weka pi olin ante. jan Apeja o kama pakala pilin tan ni. ona li wile e olin sin tan weka olin. a. nasin olin li sama ala ni. wile olin pi jan Pijana li tawa jan wan taso ni: nimi ona li jan Sete. jan Pijana li toki mute e olin ona tawa jan Sete. jan ni li lon tomo sona pi jan Pijana kin. jan Pijana li sona lili e jan Sete. taso, tawa jan Pijana la, jan Sete li pona oko tan selo sijelo ona. jan Pijana li mu namako e nimi suli ni: “len pi jan Sete li kepeken kule suwi! uta ona o pana e pilin wawa a. oko ona li kule pi jelo loje! selo ona li wawa li sama linja kasi! mi wile lon ona! mi lon poka ona la, suwi pilin mi o kama suli a! ona o olin ala olin e jan? olin la, olin ona o tawa mi!” ni li musi. jan Sete o seme o tawa ken pi lawa mi anu seme? mi lawa e seme? mi wile lawa e pali musi pona. ni li tawa lipu ni li tawa lipu pini pi jan Apeja kin. pona mi en lawa mi li tawa musi “wan pali” tan wile ni. a. open pi pilin ona la, jan Apeja o alasa ala e pona mi pana. toki ona li ni: “sina seme? sina tawa tomo pali mi kepeken seme? <a href=\"#fnref:85\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">↩</a>\n </li>\n <li id=\"fn:86\" role=\"doc-endnote\">\n toki mi tawa ni li kepeken mute pi ike mute. nimi ni taso li nimi “olin.” jaki a! nasa a! pakala! mute mute pi nimi wan ni li jaki nasa li open pakala e lawa e sinpin e insa kute e oko lukin. jan li wile ala li wile ala e ni e ike ni e ike mi. mi sama. mi wile ala e ike e jaki e nasa e pakala. tawa weka pi ike suli la, mi o ante e sona pini mi. a. ni li ken. sona pini li kepeken musi li kepeken nimi suli ala. (mi sitelen e nimi “sona pini” tawa lipu mi kepeken ike nasin anu seme? mi o ante ala ante e nasin nimi ni? nimi ni o ante anu seme? nimi “sona pini” li suwi ala suwi? ona li ike ala ike tawa kon wile nimi? kon nimi wile li ijo seme? wile mi pi kon nimi li seme? mi toki e seme? mi sona ala tan seme? seme li sona? a! a! a! ale o pini. mi suli e sitelen nimi ni la, linja lawa mi ale o kama kule pi walo pimeja.) mi pana e ante a. tawa sina wan la, pali pi pana mi li nimi pi kalama musi! nimi ona o ken suwi a. kin la, mi wile ala sitelen e ijo sin. nimi pana mi li lili e ken luka e ken oko. ni la, o lukin e nimi pi kalama musi! pakala. mi pana ala e nimi ona! nimi insa ona li kama. taso, sona sina o open kepeken nimi pana tan jan pali pi kalama musi ni. o pona awen. (o awen pona ala!) nimi pi pali ni li “pu ku su.” tawa nimi ni la, kalama musi ni li toki e olin nimi e olin pi lipu pi nasin toki lili! a. ijo sin ni li seme? a. wile sina li wile e nimi pi jan pali pi kalama musi. a, ni o tawa ala sina! ona o ala tan seme? kon li ni: mi kin li sona ala e nimi pi jan pali! taso, ni li jaki ala li ike ala. weka nimi la, pali li ken awen lon. a, jan pali li ken ala e pana ni pi pali ona. taso, mi o pana! ijo li musi mute la, tenpo ale la, jan o pana e ona tawa jan ale ante! mi kepeken ni! ni la, ona li pana. taso, ni li ike tawa pilin sina li ike tawa jan pi wile musi ala la, sina o lukin ala e kalama musi. kin la, sina o wile ala lukin e lipu mi anu lipu ale! oko sina o ken awen lukin e kule ala! ni li wile la, o weka e suno tan oko. wile ante la, suno en kule en nimi en kalama musi li tawa ona sina! a ni li pona a! ni li lon lipu la, nimi insa pi pali kama o kama kin. kin la, ona li ni! o oko!\n<pre class=\"astro-code github-dark\" style=\"background-color:#24292e;color:#e1e4e8; overflow-x: auto;\" tabindex=\"0\" data-language=\"plaintext\"><code> olin mi li suli mute lon </code></pre>\npona alasa pi open kon. \ntoki li awen pana e sona \ntawa mi. ona li suwi poka.\n<pre class=\"astro-code github-dark\" style=\"background-color:#24292e;color:#e1e4e8; overflow-x: auto;\" tabindex=\"0\" data-language=\"plaintext\"><code> nimi pi toki ni li ale. </code></pre>\ntaso, nimi ni li ken ante. \nkulupu li pana e pilin ona \nli ante wawa e toki pona.\n<pre class=\"astro-code github-dark\" style=\"background-color:#24292e;color:#e1e4e8; overflow-x: auto;\" tabindex=\"0\" data-language=\"plaintext\"><code> ante ijo </code></pre>\nli namako taso \nli tawa mi. \nike mi li tan weka jan.\n<pre class=\"astro-code github-dark\" style=\"background-color:#24292e;color:#e1e4e8; overflow-x: auto;\" tabindex=\"0\" data-language=\"plaintext\"><code> sina wile ante e toki. </code></pre>\nni li pona mu. (ona li pona mu!) \nlipu sin li kama li ante. \nni la, sina ku. \ntaso, mi o awen pu.\n<pre class=\"astro-code github-dark\" style=\"background-color:#24292e;color:#e1e4e8; overflow-x: auto;\" tabindex=\"0\" data-language=\"plaintext\"><code> mama pi toki pona li pali e </code></pre>\nlipu musi pi ante toki wile. \nona li suli e toki linja. \nnimi pakala* li lon insa. \ntawa mi, la jaki li moli. \nante lili li sama pini.\n<pre class=\"astro-code github-dark\" style=\"background-color:#24292e;color:#e1e4e8; overflow-x: auto;\" tabindex=\"0\" data-language=\"plaintext\"><code> ante ijo </code></pre>\nli nasa nasin taso \nli akesi* \ne kulupu tan poki jan.\n<pre class=\"astro-code github-dark\" style=\"background-color:#24292e;color:#e1e4e8; overflow-x: auto;\" tabindex=\"0\" data-language=\"plaintext\"><code> sina ante ala e toki. </code></pre>\nni li pona mu. (ona li pona mu!) \nlipu sin li kama li mute. \nni la, mi o su. \ntaso, sina awen ku.\n<pre class=\"astro-code github-dark\" style=\"background-color:#24292e;color:#e1e4e8; overflow-x: auto;\" tabindex=\"0\" data-language=\"plaintext\"><code> *o sona e ni: kalama musi lon sewi lipu la, jan pali ona li kepeken nimi namako nasa pi pu ala. sina sona e pilin mi tawa ni. mi toki mute e pilin mi ni: nimi namako ni li ike tawa kama sona. tenpo la, jan pi kama sin en jan pi wile nimi lili li sona ala e kon ale pi nimi namako nasa ni. tawa ni la, mi ante e nimi tu tawa ni: nimi ale pi kalama musi li kama pu. ante nimi li ken nasa lili. taso, mi pilin e ni: mi o lon e ante ni. sina ken sona e musi kalama la, o wawa pilin tan ante mi. mi lon e ante tawa sina wan! <a href=\"#fnref:86\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">&#8617;</a>\n</li>\n<li id=\"fn:87\" role=\"doc-endnote\">\n nimi “ale lon mi” li nimi pi kalama musi tan kala pona. (nimi “kala pona” li nimi pi jan ni pi kalama musi.) tenpo sike open ona li tenpo sike nanpa 2020. kalama musi ni li wawa. wawa ona li ni: tenpo sike pini la, mi kute taso e kalama pi kalama musi. kalama ni li ken suwi tawa kute. taso, tenpo ni la, mi kute sona e nimi lon kalama musi pi kala pona. nimi ni li suli li open kama e pakala pilin lon insa mi. a. a. nimi ona li lon e ante mi tan suli kon. ona li pona tan ni. kon pi kalama musi ni li ni: ike pi tenpo pini li ken awen ike e tenpo lon. (nimi ku suli pi pu ala li tawa kalama musi ni. taso, ni li ken li pona.) mi kute e musi ni la, pilin insa ni o open lon insa mi: seme li ike mi? a. ike mi li ken ijo ale. mi toki kepeken tenpo suli. taso, mi kama sona ala e sona sitelen pi nasin sitelen suwi. jan pi kulupu mi li kepeken nasin sitelen ni tawa pali ona la, mi ken ala sona e ona. lawa mi li open e pilin insa ni la, lawa li pana sin e toki ike pini mi ale. mi o ante e toki mute mi tan wile. mi o ante e pali mute mi tan wile. ante li ken tan wile mi la, mi o lape mute. ante ni li ken la, mi o lukin e lipu pi mute mute sin. taso, tenpo pini o ante ala tawa ken jan. ni la, ona li alasa len e ale lon mi e ike pi ona sama. jan Apeja li kama moli la, jan pi lukin sijelo ona li toki tawa mi e ken ni: “sijelo ona la, sina ken lukin e ale lon ona.” mi wile lukin sewi. jan o ken lukin e sijelo jan kepeken tenpo mun seme? taso, sijelo ona li musi ala. telo loje li lon. kiwen palisa sijelo li pakala lili. sike kiwen li awen lon insa pilin ona. (sike ni li tan pi moli ona.) ale pi insa ona la, sijelo pi jan Apeja li sijelo taso. mi o moli la, mi o wile e kama ni: moli mi o kama tan musi suli o pana e insa sijelo pi musi sin wawa mute. mi ken esun e jan moli tawa ken moli ni lon ken. <a href=\"#fnref:87\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">&#8617;</a>\n</li>\n<li id=\"fn:88\" role=\"doc-endnote\">\n tan seme la, jan Apeja li wile weka? nimi “mi” pi linja nimi ni li toki ala toki e jan Apeja? nimi “mi” ni li toki ala toki e jan ante? jan ante ante la, jan ni li jan seme? ona anu jan Apeja o weka tan seme, tan ijo seme? seme li ike anu jaki tawa ona mute? ni li musi ala. mi tu o toki e ijo ante e ijo musi e ijo musi ante e ijo ante musi. toki ante ni li ken ni: musi musi li pona li suli tawa sina anu seme? mi la, musi nanpa wan li musi Tominon. musi ni li kepeken lipu tawa musi ona. ona li tan jan Tana Wakalino. jan li musi e musi ni kepeken ni: jan li kepeken lipu mani li kepeken lipu pali ante tawa anpa pi jan ante. mi musi e musi ni lon tenpo sike luka luka. musi seme li pona sama? musi ni li sama ala: ona li musi Monopoli. musi ni la, jan o alasa esun e ma lili pi kule mute o pana e mani tawa jan ante pi jo ma. musi ni li tan jan Sala Talo. jan Sala Talo li jaki e musi pali tan jan Elisape Maki. musi ante li lon. musi wan li musi Katan. musi wan li musi Pantemi. musi Katan la, jan o anpa e jan ante kepeken alasa ijo. jan o alasa e kasi anu kiwen anu pan anu soweli anu ko loje. musi Pantemi la, jan mute o alasa utala e jaki lili sin pi ike sijelo. musi ante li lon kin. musi ni li tan kulupu pi nasin toki lili. musi nanpa wan li musi Soweli. ona li tan jan Iseja. musi Soweli la, jan o tawa e soweli ijo e pipi ijo e akesi ijo e kala ijo e waso ijo lon supa musi. jan tu li musi e musi ni. jan tu ni li alasa anpa e jan ante. kulupu la, musi mute li lon. nimi ona li musi Pipi li musi Pana Kulupu li musi Utala li musi Ako li musi pi mute mute. o musi e ona! musi ale ni li pona. sina musi ala e ona la, o kama musi! pona. toki ante li pini. sin la, o tawa nimi “weka” lon linja nimi pi jan Apeja. nimi weka li jo kon wan. ijo li weka la, ijo li lon poka ala li lon ma ante li ijo pi pilin ala. taso, nimi pi jan Apeja li weka ala. nimi “weka” ona li lon. linja nimi la, kon mute li ken. ni li ken ni: wile weka jan ni li tan weka olin. jan li olin ala e sina la, ken la, sina wile weka. linja nimi mute la, jan Apeja li toki sitelen e jan Pijana. jan Pijana li wile e olin wan e olin ante ala. mi sona e ni: olin ante ni li olin pi jan Apeja. a! ona tu li kepeken pilin olin ante! olin pi jan wan li sama ala olin pi jan ante. ni li ike tawa jan pi pali musi ni. pona la, mi kama jo e jan olin lon tenpo pini. ike la, jan olin ni li weka kin lon tenpo ni. ona li jan Powe. (sina sona e ni. sina sona ala e ni la, o pona e oko sina.) toki ona taso li tawa kute mi li tawa wawa ike. ona mute li ni: “o ante e sina! o esun e kasi kule tawa mi! o pali! o kama jo e mani! o pona e pakala pi tomo lili sina! o pini e tomo sona! o lon e jan lili kepeken mi!” ale ni li ike kute. weka ona li pona mute tawa mi lon tenpo ni. tenpo pini la, weka li ike. taso, tenpo li suwi e pakala ale. toki lili tawa ni li lon. jan seme li toki e ona? ona li ni: “olin pakala li ken pona. kin la, weka olin li awen ala awen ike?” mi la, uta ona li pana e jaki toki. olin pakala mute li ike! weka olin li ike lili. jan Apeja la, weka olin ona li ike lili kin. ike pilin ona o musi. o pini e pilin sina, jan pi tenpo ala o! sina sike e suno kepeken tenpo sike seme? nanpa ni li lili mute! a! mi o wile toki e ona ike. ona la, ike ona li tan pali mi. ni li lon jan Apeja li lon jan Powe kin. mi lon e ike ona tawa ni. sina kin li sama. mi sina e sina. mi ona e ona. pona li lon lawa ona la, mi kama weka e ni. ona li alasa toki pona tawa mi la, mi pini e pona ni kepeken toki utala. ona o wile musi la, mi pana taso e kalama pi ko jaki lon poka pi kute ona. ale ni li lon e ike suli jan ona tawa tenpo. tenpo o, sina ijo pi nasin wile lon wawa. tenpo o pini e mi! mi ken weka kepeken moli weka. moli o weka sinpin tan mi! weka mute li suli lon mi. ni li weka ike li weka pilin li weka moli li weka pona. ale li ante. a! sona sin pi kalama musi li kama! nimi “weka pilin” li nimi pi kalama musi mute tan kulupu Pata Powe. (kulupu ni li olin e nimi pi pu ala anu seme?) kin la, nimi “ale li ante” li nimi pi kalama musi tan jan Nikoleta. ijo tu ni li pona kute tawa mi. taso, kalama musi “weka pilin” li ante toki taso. ante toki taso li ike lili. ijo pali sin li pona mute suli. o tawa sin tawa open. nimi “mi” li suli lon linja nimi pi jan Apeja. suli ona li seme? ken ona nasa li ni: jan Apeja li toki e jan ante kepeken nimi “mi” ni. nimi “mi” ni lon linja toki la, jan pali li sitelen sama ni: pilin pi jan ante li ante tawa lipu li lon kon pi jan ni. ni li lon la, jan ante ni li jan seme? sina pilin e seme tawa ken ni? nimi “mi” li ken ala ken mi? ni li mi la, toki ni li lon seme? mi wile weka ala! o toki ala e ni. tomo pi poka pi mi tu la, jan Apeja taso li jan pi toki ni: “mi ike! mi ike! mi o weka! o weka e mi! o weka e mi tawa tenpo sin!” mi toki ala e ni tawa jan. jan Apeja li taso li toki e wile weka. ni li ken ala mi! ni li ken ona taso! ni taso li ken! ona o ni taso! tan seme la, mi o wile weka? ni o tan pali moli mi anu seme? ni o ala! mi ike pilin ala tan ni. mi o pali e ona. ante li ken la, mi o ante ala e pali pini mi. jan ike o moli. mi ken lon e ni. mi ken la, mi o lon e ni kin. ni taso li lon. pona ken mi li tawa. wile weka pi jan Apeja li kama tan moli ona. (nimi “moli” li ike lili tawa jan sitelen la, ona li sitelen taso e nimi “weka” tawa toki pi moli jan. musi!) ona li moli ala e ona sama. moli li tan jan ante. taso, open ni li lon e wile weka ona anu seme? <a href=\"#fnref:88\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">&#8617;</a>\n</li>\n<li id=\"fn:89\" role=\"doc-endnote\">\n tenpo nanpa wan pi weka pi jan Apeja li ni: ona li tawa weka tan tomo sona ona. tawa weka ni li open e tenpo pi mani lili e tenpo pi moku pi nasa telo. jan Apeja li pali tawa ni: ona li alasa weka e telo wawa pimeja tan anpa ma. ilo ma li tawa pali wawa ni. kin la, jan Apeja li tawa e mani ona ale tawa pali pi tomo tawa. tomo tawa ni li sin ala li awen lon tenpo sike mute mute tu. taso, jan Apeja o wile pona e tomo tawa pakala. pali mute li tawa tomo ona tawa. tenpo mun mute li tawa tomo ni kin. taso, tomo pi ken tawa li tawa ala. tomo ni li ken ala tawa. pali ale en tenpo ale o ante ala e weka tawa. ike li ni. ni li lon pilin pi jan Apeja. pilin ona o open kama ike. ona li lili e toki ona. ona li weka e jan olin ona. (nimi pi jan olin ni li jan Alasa. taso, jan Alasa li suli ala li tawa ma Alaka. jan ala o toki e nimi ona tawa tenpo kama ale.) a…. mi ike. mi toki ike. tawa sina la, mi pana e ijo pi lon ala. ni li lon: jan Apeja li weka e jan olin ona. taso, ijo ale pi sona pini ni lon ala. ona li tawa mi taso. mi kama ike tan weka pi tomo sona. mi o pali tawa pali nasa ike. mi open awen moku e nasa telo. tan seme la, mi wile pona e tenpo pini mi tawa sina? ni li tan: mi wile e pona tan jan wan. jan wan o pona tawa mi! jan wan o olin e mi e pali mi! jan wan o weka ala o awen lon poka mi. mi wile e ni: sina jan wan ni. taso, pakala toki li pakala e ken pi awen sina. tawa mi la, sina o pilin e jaki taso. a. ale o tawa o weka kin. ijo ni li ijo lon: jan Apeja li pini e tomo sona. jan Apeja li pona suli e sijelo ona. jan Apeja li alasa toki tawa mi tan weka mi. taso, mi luka ala e ilo toki tawa toki jan. mi moli e alasa toki ale tan jan Apeja. pali pona ona la, jan Apeja li tawa ma sin. ma ni li ma Alison. ma ni li seli li kepeken moku pona kin tawa jan Apeja. suli la, jan Apeja li open sitelen e pali musi ona lon tomo sona sin pi ma Alisona. ma Alisona li pona e ona. ma ni li ken e open pi pali musi mute. pali musi ni li suli li kepeken lipu pi nanpa mute. pali musi ni li tan jan Apeja. jan Apeja li sitelen e weka olin e kama pi olin sin e nasin pi lawa kule e pona pi jan pi wile unpa ala. lipu ona li kama lon la, kulupu li pana e suwi e musi e mani tawa jan Apeja. nimi ona li tawa suli. tomo lipu ale li kama jo e lipu pali ona. lipu ona li lipu nasin li lipu musi lipu lipu! (tawa lipu pini ni la, jan Apeja li toki e kon pi lipu ante kepeken lipu pi ona sama.) tenpo sike luka taso li weka tawa ni. taso, lon mi li pakala li ante ala. mi awen lon poka pi kulupu mama. tenpo ni pini la, mi kepeken ala ken pali. tomo pali ale li wile e jan pi sona pini ala! a! ken mi li ike. mi sitelen tawa jan Apeja tawa ni: mi wile e alasa ona tawa pona mi. jan Apeja li pona a. ona li sitelen kin li pana e poki pi tomo suli ona tawa mi. mi wile e ni kin. mi tawa ma Alisona. ma sin li open e ken ale tawa mi! kepeken tenpo mun wan la, tomo pali li wile e pali mi tan toki pona pi jan Apeja. kepeken tenpo mun tu la, mi tawa tomo mi sin. kepeken tenpo mun luka la, mi esun e ilo tawa mi e soweli alasa! mi awen lon ma Alison tawa ni: mi o lon poka pi jan Apeja. tawa ni la, mi lon poka ona tawa tenpo pi moli wan ona. moli taso li weka e mi tan ona lon pini tenpo. <a href=\"#fnref:89\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">&#8617;</a>\n</li>\n<li id=\"fn:90\" role=\"doc-endnote\">\n luka ona li sitelen ala la, uta pi jan Apeja li toki suwi li toki telo. uta ona o suno e tomo pimeja pi ilo suno ala. uta ona o wawa e jan utala tawa open pi utala suli moli. jan li kute e nimi tan uta ona la, jan Apeja o tawa e ona tawa ijo ale, tawa nasin ale. wawa toki ona li ni li suli ni. mi alasa sitelen e nimi toki ale ona la, mi o kepeken lipu ale tawa ma ale. taso, lipu ale li tawa sitelen ni la, nimi toki pi jan Apeja li ken ala pini! lipu li ken jo e nimi toki ona tawa ni: toki ona li suli suli mute. ni li wawa ona: pona lipu li tan mute nimi taso tawa pali ona. taso, musi “wan pali” la, jan Apeja li sin e ike ona tawa sinpin lawa ona. uta ni pi linja nimi li uta lawa pi jan Apeja a. uta ona li uta pi tawa anpa. uta anpa li pana e ike pilin ona. ni li suli ala suli? jan seme li wile lukin e nimi taso pi pilin pi jan wan? jan Apeja o esun e pilin sin. jan Apeja li lon ike pilin ni kepeken tenpo pi kule ala. insa ona o nanpa e nasin. ike ona li nasin ona taso anu seme? ona o ante. (a. jan Apeja li ken ante ala tan moli ona. a a a. moli li pini la, moli li pini e ijo ale e ken ante. taso, moli li ante mute tawa pana pi sike jan. jan o tawa tenpo moli taso.) o pilin pi selo seli. o pilin pi sijelo seli. o pilin pi suno seli. o pilin pi selo suno. o pilin pi poki suwi. a. pilin ona li awen la, pilin ona o jaki e ale pi jan Apeja. anpa insa mute li lon ona. sinpin ona li sijelo li sike e ona. ante pilin li suwi. o suwi. o ni. <a href=\"#fnref:90\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">&#8617;</a>\n</li>\n<li id=\"fn:91\" role=\"doc-endnote\">\n tenpo open pi lon mi la, mama wan mi li toki lili e ni tawa ona sama: “jan lili li kepeken ala pilin. pilin ona li lili li ken jaki tan lili. mi mama e jan pi ken ala pilin anu seme? ona o sama jan lili ale! ona o sama! nasa li ike suli!” ni li pona ala tawa insa kute mi. mama li pilin e ni tawa ni: mama li wile e pona pilin mi la, mi ken ala lon e pona pilin pi mute suli lon tenpo mute. ni li tawa open pi wile pi ike pilin mi kin. mama li awen toki e ni tan ni: “o alasa e pona insa sina! o alasa e pona insa sina! o pona! o awen suwi! jan pi pilin pona ala li jan pakala! jan lili mi o pilin pona tawa ni! sina ni ala la, sina wile ike e pona pilin mi!” ni li open ken pi weka olin ona. pilin mi li ken sama ala wile pi mama ni la, ona o olin e mi tan seme? nasin sewi ona li ni: jan lili o nasin e toki ale tan mama. mi nasin ala e wile toki ona la, tawa mama mi la, mi ike e ken sewi kin. a, mi pakala lon tenpo ni! tenpo la, mama mi li tawa e mi tawa jan pi lawa pali. mama li wile sona e tan pi nasa pilin mi. tawa ni la, jan pi lawa pali li alasa suli e sona mi tan pilin. ni li toki ona nanpa wan: “tan seme la, sina jo ala e pilin?” mi pana e lon pi pilin mi tawa ona. taso, ona li wile ala kute. “ijo seme li pilin ike nanpa suli tawa sina?” mi wile ala musi e toki ni. mi toki ala. a. weka toki mi li lon e ken pakala ona tawa pilin mi. pilin mi li sama ala pilin wile. tan ni la, ona ale li alasa ante e lawa mi tawa ni: mi o kama nasa ala. tenpo pini la, mi tawa e luka mi lon poka. mama li alasa pini e ni. tenpo pini la, mi pana e telo uta tawa luka kin. mama li alasa pini e ni kin. tenpo pini la, mi tawa sewi tan supa mi lon tomo sona. mama li alasa pini e nasin ni kepeken pakala. nasin mi li pona ala tawa mama la, ona li weka e moku mi. nasin mi li open ike tawa mama la, ona li ken pana e luka lon sinpin mi. luka pana li ike lili tawa selo sijelo. taso, ona li ike mute tawa pilin. ona li alasa ante e pilin mute la, pilin mi li ante mute tawa ike mama. lawa mi li wile ala sama jan lili ale. lawa mi li lawa kule. jan ante li toki kin e ni tawa mama mi: “jan lili li sama ala. lawa ona li ante li lawa kule.” taso, mama li wile ala sona e ni. pilin ona li ni taso: “ala! ni li jan mi li ijo mi! ijo mi li ante ala li nasa ala! ijo mi li ken pona taso. pona taso li weka la, mi pali pakala. mi pali pakala la, mi o pali mute tawa ante pi ike ni!” a. tawa ona la, nasa mi li ike ona. nasa ale li ike tawa ona anu seme? mi wile sona e ni. kepeken weka pi tenpo sike la, mi jan lili ala. tan ni la, mi kama suli jan. mi jan suli lon tenpo sike ni. jan suli la, mama mi li alasa ala ante e nasa ale mi e ante ale mi. taso, tan nasa mi pini la, olin pi mama mi li awen pi suli ala tawa mi. mi nasa tawa ona la, olin ona li ken ala kama olin nanpa wan. ona li wile lili tawa mi. ni li nasin mama. (pilin o, sina pilin nasa ante tan seme? sina jaki e tenpo mi pi jan lili tenpo!) <a href=\"#fnref:91\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">&#8617;</a>\n</li>\n<li id=\"fn:92\" role=\"doc-endnote\">\n a. jan Pijana li ike taso tawa jan Apeja. nimi “sina” ni li ona! nasin ike ona li tawa pakala pilin pana. ike nasin ona li ike pi pilin sinpin ni: ike nasin ona li ike mute e pilin. jan Pijana o! sina sona ala sona e pilin sinpin? sina jan taso. jan ale li pona li ike. jan ale li pali ike. jan ale li pali pona. ijo ona li alasa sama wile suwi. suli la, ona ale o kama ni. lon li ken lon pona ni. taso, lon li ike taso tawa tenpo, tawa jan. jan ni li jan mute. sina ni ala ni, jan Pijana o? jan ni li wile e ni: “mi wile ala e jan olin…lon tenpo ni. taso, jan ante li wile olin e mi la, mi o wile e jan olin lon tenpo sama!” ni li pilin pi jan Pijana. ona li tawa jan Apeja la, pilin pi jan Apeja li anpa. a. ona li wile ike. ike nasin ni o tan ni: tawa jan Apeja la, weka ante li ike awen. ni li pona ala. jan Apeja li lawa e pilin taso tan jan ante. jan ala o kepeken pilin pi wile pi jan Apeja! jan o ike ala tan kepeken pilin. jan o jan olin ala. ona li ken sama jan pona kin. ni li awen pi mi tu ni: ona li mi li jan Apeja. weka olin li ken. taso, mi tu li pona suli tawa nasin mi pi jan pona. kepeken weka tenpo la, pona pi mi tu o ken tawa olin anu seme? <a href=\"#fnref:92\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">&#8617;</a>\n</li>\n<li id=\"fn:93\" role=\"doc-endnote\">\n tenpo nasin li lon la, mi o utala. ilo nanpa taso li lon e pakala! mi musi. nimi ni lon open pi sona pini ni li tan kalama musi pi jan ante. ale la, mi jo e tenpo. mi pakala e tenpo mi lon ale kin. tenpo li mute. ona li open tan seme? ona o pini kepeken seme? jan Apeja li wile ante e tenpo. ona li toki e wile ni. ona li pilin e ni: “tenpo li ken ante. tenpo li ante e ijo mute. tenpo li ken ante e ijo la, mi o ante e tenpo. mi o ken ante e ijo ale! ante tenpo li ken tawa tenpo. tawa ni la, mi o jo e lupa wawa tawa tenpo wawa. ona o lon. mi ante e tenpo pini la, toki nasa jaki pi tenpo pini mi o lon ala o weka taso. mi ante e tenpo pini la, mi o kama jo e lipu pi pana mani tan utala mani! kin la, mi ken ante e tenpo la, mi o moli e jan ike mi tawa tenpo suli. ona o moli la, ken utala en ken ike ona li tawa mi ala a! ante ni li pona mute. taso, ona ale o awen weka kin.” jan Apeja la, ona o wile ante e tenpo seme? (ken la, pona mi li open weka e wile ale ona tawa ken ni pi ante tenpo.) <a href=\"#fnref:93\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">&#8617;</a>\n</li>\n<li id=\"fn:94\" role=\"doc-endnote\">\n kon Luna li kon lon lipu kalama tawa Suwi Moli. lipu ni la, kon Luna li kon pi open tenpo. kon ni li pana sona e sona pi ike pi tawa tenpo. kon ni li pana e sona ni tawa jan pi suli lili pi lipu Suwi Moli. nimi pi jan ni li jan Pan. jan Pan li jan sama pi jan suli lon lipu ni. nimi pi jan suli li jan Lan. jan Lan en jan Pan li alasa utala e ike pi kulupu ona. kulupu ni li suwi ala li kepeken nasin sewi tawa ike kulupu. kon Luna li wile pona e utala pi jan ni tu. taso, nasin utala li ken kama ike. kon ante li tawa jan tu ni kin. nimi ona li kon Sulo. (sona ante pi kon Sulo li lon sona pini nanpa mute mute mute mute luka luka luka.) kon Luna en kon Sulo li pana e sona ante tawa jan Lan, tawa jan Pan. kon Sulo li wile e ni: jan Pan en jan Lan li ken kepeken ante tenpo tawa pona pi kulupu ona. kon Luna li sona e ni: jan li kepeken tawa tenpo la, ike ante mute li kama kin. mi la, jan Apeja li kepeken kon pi kon Luna tawa pali musi ona tan ni: ale pi insa pi jan Apeja li wile ala e ante wawa. ni li wile pi awen sama. awen sama la, ijo mute pini o awen tawa jan Apeja. ni li ken utala insa. insa pi jan ale li sama kin. insa li ken wile e ante e awen. wile seme o kama nanpa wan? wile insa mi li ken wile ale. wile sina o open e wile lukin sina tawa lipu kalama tawa Suwi Moli la, sina o ken tawa lipu ni: https://wikisource.org/wiki/Suwi_moli kin la, toki open pi nimi pi kon Luna en kon open pi nimi pi kon Luna li ken musi tawa mi tu. ona li tan nimi “luna” pi toki Lasina. kon pi nimi ni li sama nimi “mun” pi nasin toki lili. nimi “luna” pi toki Lasina li tawa toki kepeken wawa pi ma suli Loma. (ma suli Loma li anpa li utala e ma ante lon tenpo pi pini suli.) toki Lasina la, nimi “luna” li nimi pi sewi Luna. ona la, sewi Luna li sewi mun. ona li lawa e mun. ona li sama mun. ona li mun. toki ante la, nimi pi sewi Luna li tawa nimi mun pi toki ante kin. toki ante ni li nimi e mun kepeken nimi “luna” pi toki Lasina. <a href=\"#fnref:94\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">&#8617;</a>\n</li>\n<li id=\"fn:95\" role=\"doc-endnote\">\n kon Sulo li kon lon lipu kalama tawa Suwi Moli. lipu ni la, kon Sulo li kon pi pini tenpo. kon ni li pana sona e sona pi tawa tenpo tawa jan suli pi lipu Suwi Moli. nimi pi jan ni li Lan. ike mute li tawa tan kulupu lawa ona, tan kulupu mama ona kin. jan Lan li ante e ijo mute tan ni. kon Sulo li lon e lupa pi tenpo pi ken ante tawa jan Lan. (sona pi nimi “lupa” ni la, o lukin e sona pini nanpa mute mute mute mute luka luka luka wan.) jan Lan li ken kepeken lupa pi kon Sulo. taso, kepeken ni li lon e ante nasa mute e ante pi pakala kulupu. musi ni pi lipu kalama tawa ni li pona sijelo li pona tawa lawa. mi la, jan Apeja li kepeken kon pi kon Sulo tawa pali musi ona tan ni: lon pi jan Apeja li ken sama nasa pi kon Sulo. nasa ni li ante e tenpo suli. jan Apeja li wile e ante tenpo ni anu seme? mi la, ona li wile. tenpo la, mi wile e tenpo ante sin ni kin! sina wile lukin e ona la, o tawa lipu ni: https://wikisource.org/wiki/Suwi_moli kin la, toki open pi nimi pi kon Sulo en kon open pi nimi pi kon Sulo li musi mute tawa mi. ona li tan nimi “sulo” li kepeken kon sama nimi “suno” tan nasin toki lili. open la, nimi “sulo” li nimi tan toki Asuwilo. toki Aswuilo li toki pali li toki pi ma ale. a. mi o ante e toki mi. ona li toki pi ma ale ala. jan mute li wile e toki sin tawa uta pi jan ale. sina sona e ni! ona li toki Olapi li toki Epelanto li toki Soleso li toki Ito li toki Sona li toki Powapomu li toki Pola li toki Muntolinko li toki Kopasa li toki Intelinwa li toki Kotawa li toki Intelinwe li toki Ulopi li toki Linwa Te Paneta li toki Elepen li toki Pasilinwa li toki Samasa li toki Nijo li toki Intekosa li toki Nowi li toki mute mute. toki pi ma ale ala mute li lon. taso, jan ale ala o toki kepeken ona. ona mute li ike tan pali ona. ona li ante lili e toki tan ma suli Elopa. jan mute kin li pilin e ni: toki pi ma ale li ken moli e toki pi jan toki pi mute ala. ale ni li ike! a pona. taso, ona li awen lon. ale ni la, toki Asuwilo li toki pi ma ale ala li ante pi toki Ito. jan Kasiju Kola li pali e ona lon tenpo sike nanpa 1910. jan Kasiju Kola li wile wan e toki Ito e toki Epelanto. (toki Ito li jan lili pi toki Epelanto li ante e toki Epelanto.) toki Asuwilo li kama la, jan Kasiju Kola li kepeken nimi ante. nimi ante ni li “jan Epelema.” tan seme la, ona li kepeken nimi ante? tan seme la, ona li pali e toki pi ma ale ala sin? ni li ken: jan Kasiju Kola li alasa pakala e suli pi toki Ito li wile weka e ona tan pona jan. ni la, jan Kasiju Kola li ken wawa e toki Epelanto. ni li lon ala lon? ale li ken. taso, mi wan en sina en mi tu o sona e sona weka ni: jan ala li toki kepeken toki Asuwilo. ni li ike ala ike? ike ala li ni: tenpo ni la, sina sona e ijo tu wan pi toki Asuwilo! (mi pilin sin e ni tan weka tenpo: nimi pi kon Sulo li ken tan kalama ante li ken tan toki Asuwilo ala. mi o weka ala weka e sona pi toki Asuwilo? mi sinpin e ni kepeken ante pi lipu mi.) sina wile kama sona e ijo ante pi toki Asuwilo la, sina o tawa lipu open ona! (o sona e ni: jan Kasiju Kola li sitelen e lipu ni kepeken toki Kanse.) wile la, o tawa lipu ni: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:L%27Adjuvilo.pdf <a href=\"#fnref:95\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">&#8617;</a>\n</li>\n<li id=\"fn:96\" role=\"doc-endnote\">\n lupa ni li lupa pi tawa tenpo. lupa li wawa! lupa li tan pana pi ijo wawa ni: ona li kon wawa tan ma pi wawa tenpo a. kon wawa ni li ken e ken sin tawa jan. ken sin ni li tawa tenpo. tawa tenpo la, jan pi ken ni o ken ante e tenpo ona! ni li lon pi lupa ni. kon wawa li pana e lupa wawa ni la, jan o tawa ona tan ni: ona li ken ante e ijo pi tenpo ona. lupa ni li lon ala. ni li sona sin ala. lupa li tawa jan la, wawa lupa li wawa ona a. jan Apeja li kepeken lupa lon pali musi tawa ni: lupa wawa li pana e pilin pi wile pi tenpo ante tan jan Apeja. lupa li kama tan wawa nasa pi pana kon. kon pi pana ni li kon Sulo li kon Luna. a. ni li kon nasa wawa tan lipu kalama tawa Suwi Moli. (sona ale pi tawa tenpo ni en sona ale pi kon wawa pi lupa wawa ni li lon sona pini nanpa mute mute mute mute luka luka tu tu li lon sona pini nanpa mute mute mute mute luka luka luka kin.) <a href=\"#fnref:96\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">&#8617;</a>\n</li>\n<li id=\"fn:97\" role=\"doc-endnote\">\n mi kepeken ilo mute. ilo mute li lon tomo jan. ilo li ken pona e jaki tomo mi. jan ante li ilo ante. ilo ona li seme? ilo sona li ilo ken. ilo sona li ken alasa e sona ale. pali mute sina li tawa ona kin. sina ken lukin e lipu ale kepeken ilo sona. sina ken pali e sitelen sitelen kepeken ilo sona. sina ken toki tawa jan lon ma weka kepeken ilo sona. ale ni li wawa ona. taso, nimi pi ilo ni li mute. jan ante li ken e kepeken nimi “ilo nanpa” tawa ona. nimi ni li ken. nimi ni li tan ni: ilo sona pi tenpo weka li tawa pali nanpa taso. ni li lon pi tenpo weka a. taso, nimi “ilo nanpa” li ken kepeken kon ante ni: ilo ni li pali nanpa li lon luka li kepeken nena lili kule. kon ni li tawa nimi “ilo nanpa” pi pali musi tan jan Apeja. ni li tawa linja nimi ni. ilo nanpa la, ni li ilo nanpa pi kon nanpa tu tawa jan Kuntuli. ni li jan pi lon ala li jan pi lipu kalama tawa. (sona pi jan ni li ijo mute li lon sona pini nanpa mute mute mute mute luka luka luka tu wan. sina wile kama sona e ni la, o tawa sona pini ni.) ilo nanpa pi jan Kuntuli li ken toki toki li ken pana e pilin ona tawa jan. ni li ilo pi wile toki lon lawa pali pi jan Apeja. ona o olin toki nasin e sitelen musi e pali musi pi jan ante. jan Apeja li pilin e ni: ona li toki e pali ante la, pali ona o suli tawa jan lukin. ni li lon anu ala anu seme? kama toki o musi ala tawa mi. taso, jan li ken ante lon pilin ona. ilo li pona tawa sitelen nimi pi jan Apeja. ni la, mi tu li ken sama nasin. ilo mi li suli sama. ilo wan mi li ilo nanpa wan. ni li ilo sona ala. ni li ilo nanpa ala. ona li seme? ona li ilo Jutu. ilo Jutu li kulupu e sitelen tawa mute. sitelen tawa ni li open e musi mi. ona kin li open e sona wile mi. mi ken kute e musi kalama e sona sin e lipu kalama e ijo wawa ante lon ilo Jutu. ni ale o pona e lawa mi lon tenpo pi kama ike. a. jan mute li pali e sitelen tawa lon ilo Jutu. jan mute pi ilo Jutu li musi li ken pona. taso, lipu nanpa wan pi ilo Jutu o kepeken pali pi nasin toki mi o kepeken toki telo suwi o kepeken sona pona ale. jan wan pi ilo Jutu li pona mute tawa mi tan ni. ona li lon kulupu pi nasin toki lili. pali ona li sitelen tawa pi nasin toki mi li sitelen tawa pi sona pi toki ante. mi wile lukin e lipu ona pi ilo Jutu tan ni. tenpo la, jan ni li pana e sona pi ma ale tawa jan lukin. nimi pi sitelen tawa ni li “sona sin.” sitelen tawa pi musi Manka li lon kin. ona li pali e sitelen tawa pi pali pi toki pali. sona pi toki mute li lon sitelen tawa ni. pini la, ona li pana e kalama musi suwi kin tawa sitelen tawa. kalama musi ni li pona kute li kalama musi pi nasin toki lili li kalama musi pi toki Kopasa. ona li pana e sona pi toki Kopasa lon sitelen tawa ona tu. (toki Kopasa li toki pi ma ale. mi toki mute e toki pi ma ale lon sona pini nanpa mute mute mute mute luka luka luka. sina tawa sona pini ni la, sona ni li tawa sina.) jan ni li pali pona tawa kulupu li pali pona tawa ilo Jutu. nimi ona li seme? o kama sona! jan ni li jan Alonola. o lukin! lipu ona pi ilo Jutu li ni: https://www.youtube.com/@Aronora/videos <a href=\"#fnref:97\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">&#8617;</a>\n</li>\n<li id=\"fn:98\" role=\"doc-endnote\">\n jan Kuntuli li jan pi lon ala. ona li tan lipu musi taso li tan pali jan. jan li pali musi e jan ni. nimi ona en ona li lon lipu kalama tawa Tu Kuntu. lipu kalama tawa ni li kama lon tenpo sike nanpa 2021. kule Atawan en kala pona Tonyu li pali e ona. (sitelen lili <y> la, jan li ken kepeken kalama /j/ tawa ona.) tenpo ale la, mi wile ala kepeken nimi namako nasa anu sitelen lili nasa. taso, nasin ni li lon nimi la, mi o kepeken ona. jan ale o kepeken nimi wile tawa jan, tawa kule, tawa kala, tawa ijo, tawa ale. mi sama. lipu Tu Kuntu li pona mute tan ijo mute. nanpa wan la, ona li lipu pi suli nanpa wan lon tenpo sike nanpa 2021. ona li ni tan nimi mute ona. nimi ona li mute mute. jan mute li olin e kon ona kin. kin la, lipu ni li jo e nimi mute pi pu ala. lipu kalama tawa ni la, jan pona pi jan Kuntuli li jan Tu. jan Kuntuli en jan Tu li meli pi olin meli. ona li tawa lon nasin suwi kepeken ilo nanpa, kepeken soweli, kepeken ilo ante. ona tu li tawa tomo pi jan ike Ankewi. kon olin ona la, jan Ankewi li ike tawa jan Kuntuli, tawa jan Tu. pona la, pilin en lawa pi jan Ankewi li ante. kin la, lipu Tu Kuntu li kepeken linja nimi mute pi toki Inli. toki Inli li seme? a. ona li toki pi nimi pi mute mute tan ma Juke. mi sona ala toki kepeken ona. taso, lipu mute li kepeken toki Inli. ken la, lipu Tu Kuntu li jo e nimi pi toki Inli tan ni: lipu li wile poki e musi pi toki ante. jan Pata li toki e ni tawa mi: “toki Inli li lon ma Oselija li lon ma Nusilan li lon ma Alan li lon Kanata kin.” mi weka e nena kute mi. mi pana e toki ni: “toki Inli li lon ma mute tan jan utala pi ma Juke anu seme?” jan Pata li weka e sinpin li toki sin e ni: “lon.” sina ken sona e ni: ma Mewika li kepeken toki Inli kin. tan seme la, jan Pata li pana ala e ma ni? ni li tan ni: ma Mewika li ike. jan Pata o, oko sina li lon lipu mi anu seme? mi wile e oko. sina wile lukin e lipu Tu Kuntu la, o lukin e lipu ni: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Tu_kuntu.pdf</y> <a href=\"#fnref:98\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">&#8617;</a>\n</li>\n<li id=\"fn:99\" role=\"doc-endnote\">\n mu. mu li kalama li kalama tan uta soweli. soweli li mu tawa ken toki. mi la, jan li ken soweli la, jan li mu tan ni: toki kalama li tan uta jan. toki ni li mu tawa open ni. jan o kepeken pilin. pilin jan la, ona li pilin e ni: kalama ale li mu. ale li mu la, nimi tu ni o lon ala tawa mi. ni li nasin pi wile lon anu seme? jan mute li olin e nimi tu ni. taso, kalama pi nimi “mu” li suwi suli. suwi pi nimi “kalama” li lili a. (a, ni li pilin mi. pilin sina li ken ante.) ijo seme ante li ken mu? ona ni li nasin ni a tawa pali toki: nimi pi kama mute li mu tawa mi, tawa jan Apeja. pilin ni li wan e ona tu lon open pona pi mi tu. toki telo pi mute suli li mu kin. jan li toki kepeken kon ala la, jan li mu. toki mute li mu a! pona mi li weka mu tan lipu mi ale. a. taso, mu li lon pali pi jan Apeja. mu ona li lili. taso, ona li lon. jan Apeja li pakala e ken pi linja nimi tawa nasin pi musi ala pi sama ale. musi la, mu wan pi musi “wan pali” li linja nimi ni! nimi “mu” li suli ala li mu tawa lipu sitelen. <a href=\"#fnref:99\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">&#8617;</a>\n</li>\n<li id=\"fn:100\" role=\"doc-endnote\">\n ilo Jutu la, jan Misali li pali e sitelen tawa wan ni: jan Misali li toki e nimi “ni li kasi” lon ona. nimi ni li kama pi tenpo mute. jan li ken musi pilin tawa nimi ona ni. musi ni li ken. jan Apeja la, mi sona e musi weka ona tawa nimi ni. ken la, ona li pali e nimi ni tawa ni: ona li ken musi pakala e uta musi pi jan ante tawa nimi “ni li kasi.” <a href=\"#fnref:100\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">&#8617;</a>\n</li>\n<li id=\"fn:101\" role=\"doc-endnote\">\n jan ale li pilin e ni: kule wan li kule nanpa wan tawa ona. pilin mi li ni: kule mi nanpa wan li pimeja walo. taso, jan Sete li pilin ala ni tawa kule suwi ni. (sina sona ala e jan Sete la, o tawa sona pini ante. nanpa pi sona pini ni li nanpa seme? ona li…. a, nanpa ni li weka tan mi, tan lawa. ni li pona. tawa ni la, o ni taso: sina ken lukin e sona pini ale lon lipu mi. ni li suwi.) kule nanpa wan a tawa jan Sete li kule pi loje walo anu kule jelo. ni li jelo anu seme? walo loje li ike lukin kin. a. ona o olin taso e ijo pi wile olin ala. ni li nasa ona tawa ijo mute. ona li pana e pilin ike ona tawa lipu ona kin. lipu ni li jo e pilin ona tawa kule, tawa nasin ante kin. lipu ni li ni: https://jan-sete.neocities.org/ taso, jan Sete li kama sona e lipu pali ni la, ona li toki e ni: “mi o ala e lipu! ni la, jan ala o sona e pilin mi tan lipu.” tenpo pi ken lukin sina la, sina ken ala ken awen lukin e lipu ni? ken ala la, ale o suwi. mi awen pana e pilin ike ona tawa sina. mi pana e ni lon lipu ni! jan Sete li ken ala weka e nimi tan lipu mi! pilin nasa ona pi nasin ante li seme? ona li ni li mute. nanpa wan la, jan Sete li olin e mani. ona li olin mute e ni. kin la, nanpa tu la, ona li wile ala pini e pali pi tomo sona ona. (ijo ni li ike ala. taso, ona li nasa lili tawa kulupu ona, tawa kulupu mama ona. mi ike pilin ala tawa ona tan ni. tenpo sike ni la, pali pi jan Sete li wile ala e pini lipu pi tomo sona. pini lipu li weka la, jan Sete li awen kama jo e mani suli tan pali nasin ona. o pona!) nanpa tu wan la, jan Sete li nasin e alasa pi kulupu lawa weka. (a! ni li ken lon e toki nasa ike kin! sina ike, jan Sete o! tan seme la, pilin nasin sina o ante tan jan ale?) ale ni li ken li lon. taso, ijo ni li lon kin: ona li pona li jan pona tawa mi lon tenpo sike suli. pona o tawa sina, jan Sete o! taso, pilin mi la, o lili e moku sina pi nasa telo. o pilin insa e ken ike pi nasin Milanta. tenpo kama sina o ike ala e pona nasin e wile musi sina! o mama e linja pi anpa lawa a! <a href=\"#fnref:101\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">&#8617;</a>\n</li>\n<li id=\"fn:102\" role=\"doc-endnote\">\n tenpo li ken ike. sina wan li sona ike la, sina sona ala e ike tenpo. a mi musi tawa sina. sona li suli ala la, ona li ken pona kin. suli o tawa tenpo. taso, ken ike pi tenpo jan li lon. pali o ken pakala. pakala o tawa tenpo jan. ike pilin jan li lon sin tan ni ale. tenpo pi pali pakala pi ike pilin jan li lon li wile e tenpo ni: jan li ken ala lon poka soweli. jan Apeja li ni. jan Apeja o wile e soweli ona. ona li lon poka la, soweli en jan li suwi e ona ante. tenpo pakala o pini tan open pi poka ni a. jan Apeja li suli e ken poka. ona o kama sin. tenpo taso pi jan Apeja li tenpo pana. jan Apeja o wile pana e tenpo taso ona tawa jan pi pana pona ken. jan pi pana ni li lon e pona ona! jan pi pana ni li soweli pi jan Apeja. soweli ona li lon poka la, pona suli o lon a. mi wile e ni. sina wile e ni. jan Apeja li wile sama. tenpo pi jan Apeja li kama tenpo soweli tan ni. kin la, jan Apeja li pana e nimi “jan” tawa soweli ona. soweli li jan ala jan? a! mi o pana e nasin ala! wile pana mi o musi suli tawa sina. pilin ni o tan sina taso. sina ken alasa e nasin ni. awen la, pona soweli li anpa e pona ante. <a href=\"#fnref:102\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">&#8617;</a>\n</li>\n<li id=\"fn:103\" role=\"doc-endnote\">\n kon olin li mute. nasin olin li mute kin. olin ale li awen sama ala. olin ale li tawa nasin ante. kule olin li tawa ni. kon olin en kule olin li tawa mute li tawa jan. pana olin li ken mute. nasin pi pana ni la, jan sona o alasa. ona ale li alasa e tan pi pali olin. olin o jo e pali mute pi jan olin ale. olin li wile e ni e pali ni. pali pi wile ona li seme? wile pi nasin olin o ni: tenpo mute en nasin mute en pilin mute o ante o weka tawa. ni o nasin ala nasin? kon ni en wile ni pi pali olin o pona taso ala. ona li ken pona ni tawa jan mute. ni li ken li ken mute. taso, jan mute ante a la, ale ni o ken ike mute kin. ni li nasin ona. wile olin ni en kama olin ni o tawa ona taso tan seme? ni o lon kepeken seme? tawa ona ni la, olin li pona taso ala. tawa ona ni la, nasin olin en wile olin li ken open e pilin pi nasa suli e pilin pi jaki lili. tenpo ona li suli ala. tenpo ona li tenpo taso ni: lon jan li jo e pali ike mute e ijo suwi pi mute ala. jan Apeja li lon pi kulupu jan ni. ona ale li wile suwi taso. wile ni o lon. wile li ken. a. taso, wile ni o lon taso ala. jan Apeja li tan wile ni a. jan Apeja li wile e ante. mi kin li ni. mi sona e wile pona pi tenpo sin kama a. ona sin o lon. jan Apeja la, olin ona li tawa weka tan olin pi jan ante taso. jan Apeja la, wile olin ona li awen weka ni. weka sin kin o sama pali wile pona ni. weka pi olin ni pi kon wan la, olin pi kon sin li tawa jan Apeja. jan Apeja li ken pona pilin tan kama pi olin sin. olin sin ni li mute mute. ona ni li sin e pona pi jan ale. jan Apeja li ni kin. ona o sin o kama sin. <a href=\"#fnref:103\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">&#8617;</a>\n</li>\n<li id=\"fn:104\" role=\"doc-endnote\">\n mi en jan Apeja li lon tomo sona la, tenpo sona li lon. ni o sona pi pali kama mi. mi wan li kama nasa tan pali mute. jan Apeja li olin taso e pali pi tomo sona tawa tenpo sona ona. ona li pana sona tawa jan Apeja. ni li pona tawa ona a. mi o wile e open ken pi sona mute ni. suli la, ona o tawa jan mute o tawa mi ale. nasin ni li sona. kon ona li sin. taso, kon pi nimi “sona tenpo” li seme? jan Apeja o kama nasin e tenpo anu seme? ona li wile sona e tenpo seme tawa ijo seme? ijo ni li ken kon ona: ona li tenpo e sona la, ona o kama e suli pi sona ken ona. o ala. ala ona li sona tenpo pi seli pilin. pilin ni li kepeken lawa. ni li suli tawa open ni: lawa pi jan ale o tan pilin seli suwi tawa lawa pona. ni li ken e sona tenpo. ona o tawa lawa. taso, lawa pi jan Apeja li nasa. nasa pi jan pali ni li tawa open tenpo ona. nasa ona li lon e kepeken pi nimi nasa e kepeken pi pali pilin insa e kepeken pi wile olin pakala. ona tu wan li pakala e pona insa. ona ale ni li awen lon tenpo pi moli ala. taso, moli pi jan Apeja o pini taso e kepeken jaki. nasa ona li pini sama. a. nasa ni li ken ala ken e tan pi moli ona? nasa pi jan Apeja li mute mute la, nasa ni li ken suli e wile moli tan jan pi pana moli anu seme? ona o ala. ona li ken. ona o tan jan ale a. ike suli li tawa nasa nasa. nasa kin li ike kin. ni li ike ona: wile kulupu li jaki ni: jan o nasa la, jan o len e nasa ni. mi sona e suli pi nasin pona ni. mi ni. nasa mi li mute li lili ala. taso, mi len e ona. len ni la, jan ala li sona e ni: lawa mi li nasa taso. ale li nasa pona. <a href=\"#fnref:104\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">&#8617;</a>\n</li>\n<li id=\"fn:105\" role=\"doc-endnote\">\n ni la, jan Apeja li toki tawa jan Pijana kepeken pali musi ni. mi ken ala sona e ken ni: jan Apeja li wile awen e nimi ni lon pali pona ona. ni li ken: tenpo sin li kama la, jan Apeja o weka nimi linja nimi tan ona. taso, jan Apeja li ken ala ante e pali lon tenpo ni. ni la, linja nimi ona li awen. ni li pona. jan mute en mi wan li ken ni: jan li lon e pali pona li ike pilin tawa pali ni tan ni: ken ike li jaki e lawa jan. ni li jaki e lawa mi. lawa mi li pana e pilin sama ni: “pali sina li pona taso ala! pali sina li ken ike tawa jan wan! ni li ken la, o pini e pali sina. ni li ken la, o pakala taso e pali ale. jan ala o lukin pali jaki. jan li lukin e pali sina la, jan o ala e ona kepeken tenpo lili.” lawa mi o ala! ni li pilin insa jaki. taso, ona li awen. mi o ni taso tawa pilin ike ni: mi pini e kute. pali li ken jaki. tenpo ale la, jan wan li olin ala e pali sina. ni o lon tawa ken. taso, ni o pakala ala e pali ken sina. pali sina o awen o kama kin. weka ante li lon e awen pi pali ona la, jan Apeja li weka pona. sin la, o tawa linja nimi. nimi pi jan Pijana li lon poka pi nimi “o” ni li tawa ante nasin ni: kon pilin pi jan Apeja li kama ante tawa jan Pijana. linja nimi ante la, pakala pilin taso li tawa jan Pijana. taso, nimi sin ni li open e ante. kon sin li kama li ni: pona en olin ante li tan lawa pi jan Apeja, li tan uta pi jan Apeja. ante ni o awen ala awen? pini pi jan Apeja li kama e tenpo pilin sin anu seme? mi tu li sona e moli ona. ona o moli ala la, seme o tawa nasin pi jan Apeja pi jan Pijana? ijo wan ni li ken: ona tu li lili e ike pini. ijo wan ni li ken kin: ijo ala li ante. <a href=\"#fnref:105\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">&#8617;</a>\n</li>\n<li id=\"fn:106\" role=\"doc-endnote\">\n kulupu pi nasin toki lili li toki e jan sin tan pali pi sijelo jan la, ona li jan sin tawa kulupu mama la, kulupu li kepeken nimi “jan lili” tawa ni. mi ni kin. ona li ni kepeken suli ala pi jan sin mama ni. ni li nasin pi jan mute mute. taso, ona o nasin suli o nasin pona anu seme? “jan lili” ni li awen lili ala kepeken tenpo. jan li jan lili tawa mama ona la, jan li jan suli tawa jan ale ante la, ni li ken nasa tan nasin nimi. nasin ni o tawa ala tawa ona? jan pi mute nasa li open kepeken nimi ante tawa kon ni sama. nimi ante ni li nimi “jan kili.” jan kili ni li jo e sijelo kasi ala! nimi ni o tan kon open pi kulupu nimi. jan li jan kili la, ona li kili pi mama pi jan ante. kin la, jan li ken awen kili lon tenpo pi suli ona. (jan li suli li lili lon tenpo sama la, kon pana li ken nasa.) nimi “jan kili” o weka e nimi “jan lili” tawa jan sin pi sijelo jan pi kulupu mama. mi ken wile e ante ni. taso, ona o kama ala tan: mute pi jan pi kepeken nimi “jan lili” li suli mute. jan li lukin e nimi “jan lili” la, ona li lukin e kon wan taso. jan li lukin e nimi “jan kili” la, ona o alasa pilin e kon ken pi nimi ni. tawa ona la, “jan kili” ni li jan sin pi kulupu mama anu jan pi kasi sijelo. musi. <a href=\"#fnref:106\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">&#8617;</a>\n</li>\n<li id=\"fn:107\" role=\"doc-endnote\">\n mi o olin ala e jan. jan ni li jaki mute li jaki tawa mi. mi taso o ante. lawa nasin mi o kepeken pona olin. jan mute li toki e ken pi tenpo mute tawa ni: “tawa weka pi tenpo mute o pona e ike ale.” jan ni li sona ala toki. jan ni li sona ala pilin. sona ona li sona kala. pali musi en linja nimi ni la, jan pali Apeja o kama pilin e sona ike ni a. moli li olin. olin li moli. olin li awen moli. awen ni li tan ni: mi mute li moli e ona. seme o tawa tan ante moli ni? mi o seme tawa sin pi weka ona? ken taso pi mi mute li ni: mi o sama olin kepeken nasin mi. mi ken sama olin. mi sama ona kepeken ni: mi tawa jan. mi sike e jan. mi pana e pilin insa nasa tawa sijelo jan. mi awen lon poka jan. kin la, jan li open pona pilin tawa mi la, mi tawa weka tan ona kepeken wawa ike seli. mi o seli e ken olin ale. o tawa lupa pimeja moli. o weka wawa o awen weka ni. jan Pijana o ni! jan Powe o ni kin! jan Alasa kin o ni: ona o jan pi lon ala. jan pi ken olin en jan pi wile olin li lili e lawa jan. ona ale li seli e wile pona. ona li sike utala. jan li kama jo e olin tawa tenpo lili. tenpo lili li lon e jan lili. taso, olin open li moli kepeken tenpo ala. tenpo sin li tawa ona. tenpo o wile e olin pi awen ala tawa jan lili sin. ale li utala taso e lon pona. <a href=\"#fnref:107\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">&#8617;</a>\n</li>\n<li id=\"fn:108\" role=\"doc-endnote\">\n tan seme la, jan Apeja li toki ike tawa mi? ona li sona e ala pi pali mi tawa tenpo sike ni. ona li wile e ni kepeken ike: mute pi pali mi en mute pi pali ona li nanpa sama. taso, mute ona li ale luka luka! mi wile e tenpo sike ale tawa pali pi nanpa ni. weka pali li tan ike mi ala. ijo ike mute li pakala e nasin pali mi. jan olin pi jan sama mi li moli lon tenpo poka! moli ni li nasa e wile pali. kin la, tomo pali mi li weka e mi tan kulupu mani ona. ni li lili e mani mi. mani mi li lili li weka la, mi ken ala kama e moku e telo e tomo lape. ale ni li jaki e ken pi pali musi. kin la, moli pi jan Apeja li pini kin e wile pali. a. jan Apeja li ken ala sona e ike tan moli ona lon tenpo pi linja nimi ni. jan Apeja li sitelen e ona tawa tenpo pi weka ala. taso, kon ona li awen. o pakala e sina, jan Apeja o! ale o sama sina tan seme? jan ale o sama sina tan seme? o toki ala! pona. moli ona li lon e toki ala ni. a. mi olin e weka ni. taso, weka toki li pana e suwi tawa mi wan. <a href=\"#fnref:108\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">&#8617;</a>\n</li>\n<li id=\"fn:109\" role=\"doc-endnote\">\n nimi tu ni o lon poka pi ona ante kepeken pilin musi anu seme? nimi “pona” li kepeken kon ante tawa nimi “olin.” ona li sama ni: kon pi nimi “lete” en kon pi nimi “seli” li lon kon sama nimi ni tu. a. ilo sitelen pi jan Apeja li pali pakala. ona o sitelen e nimi ante ni taso: “pali sin sina o awen pana e ike olin tan tenpo mama.” (sona pi nimi ante pi linja nimi ni li lon sona pini ante. sona ni o tawa sina tan wile la, o lukin e ona e sona pini ni ala a.) ni li pona. ni li ken. sitelen lili pi nimi “pona” en sitelen lili pi nimi “ike” li lon poka ona. a! jan Apeja li sona ala kepeken ilo ona! tawa ona la, mi o toki taso e ni pi tenpo mun weka: “o ken e ni: mi sitelen e nimi pi wile sina tawa pali musi ni! sitelen nasin sina o weka.” jan Apeja li ken ala e wile ni. ken ala la, pali ona li jo mute e ike suli ni tan sitelen pakala. <a href=\"#fnref:109\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">&#8617;</a>\n</li>\n<li id=\"fn:110\" role=\"doc-endnote\">\n mama pi jan Apeja li pona tawa ona. ni li tenpo mama pi jan Apeja. mama ona li jan tu. mama ale ona li suwi e ona. mama ale ona li olin e ona. tawa tenpo mi ale la, jan ike Apeja o alasa lon e ni: mi kama pakala e pilin mi tan ike mama. jan pona o alasa pakala e pilin sina tan seme? mi alasa ala pakala ni tawa jan Apeja. a. mi o toki ike ala tawa jan pi moli taso. jan pi moli taso o jo e nimi suwi taso. (lawa ni li lon tan seme? jan seme li lon e ona? ona li lawa jaki pi suli utala mi.) tenpo mama li suwi tawa jan mute. suwi ona li suwi. pona pilin ona en suwi pilin ona la, jan o toki e kulupu mama ike e tenpo mama. mi pi ijo ni o toki taso e pona pi lon ala. jan ala o wile kute e pali ike sina. ona ale li kute e suwi e suwi suwi. ona o pilin e ni: ale li pona tawa ijo ale, tawa jan ale! sona pi ni ala li pakala e len nasa ona. sinpin jan li wile pilin e ken suwi. o weka e len sinpin ni. a. mi weka ala weka e ona kepeken sona pini ni? wile mi li ken wile ni: kulupu mama pi jan Apeja li tawa mi. mi wile e kulupu wan. ona o wile e mi. ike kulupu li weka pi jan pali sona. mi jan ni. ona o jo e mi kin. a, kulupu ona li wile weka tan weka pi sona pilin. pona la, ni li ken kama ante li ken kama pona. jan pona o tawa kulupu pona. ona o wile e pona ni a. mi ni a. wile ona li ala la, ona o ante taso a! mi ante tawa wile ona. mi mi e mi. ona li ona e ona. ante ona o kama. o kama tawa mi. <a href=\"#fnref:110\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">&#8617;</a>\n</li>\n<li id=\"fn:111\" role=\"doc-endnote\">\n mi ken ala kulupu. mi ken ala kulupu e jan. kulupu ale li tawa pakala. kulupu mama mi li ni. mama wan mi li tawa weka. mama mi ante li olin pakala e kon mi e sijelo mi. moli ona taso li pini e wile pakala kepeken pali utala. jan Pata li jan sama mi taso. ona kin li tawa ala mi. moli pi jan olin ona li jaki e pilin ona tawa jan ale. (a. mi sona e ni: moli pi jan olin ni li tan pali mi. taso, mi ken awen pilin ike tawa weka pilin pi jan Pata. jan olin li kama li weka. jan sama li tawa tenpo ale a!) kulupu jan li ni. mi ken kulupu taso e soweli. a soweli li lon. ona li olin e sina kepeken pilin jaki ala. sina ken ike mute. taso, olin soweli li awen. sina ken weka e mani sina ale. soweli li awen olin. ona li suwi li pona tan olin awen ni. jan ale li wile e ni e soweli pona. (soweli mute li ike. soweli taso pi ken pona o tawa jan o tawa tomo jan kin. soweli ante o lon weka.) mi wile soweli. mi wile pipi. lon pipi li lili pi pona mute. pipi li moku li lape li moli. ale ni li tawa tenpo suno wan. taso, tenpo suno mi li mute. tenpo mi o jo e pali e pilin e open pakala sijelo. jan li kepeken ike suli. mi o lon ala. mi weka tan ma ni tan wile. mi o ni. taso, pali mi li wile ala ken e pali sin pi wile lon. ni la, mi lon. <a href=\"#fnref:111\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">&#8617;</a>\n</li>\n<li id=\"fn:112\" role=\"doc-endnote\">\n wile sona o suli tawa mi. mi wile e sona la, ni li sona ale a. ma mi lili tawa jan. ma jan li lili sama. lili ma li ken e sona len pi mute ala. sona len o lon o tawa mi! tawa pana pi sona len la, mi o alasa mute e lipu nasa. lipu ni li ken nasa tan kon ni: ona li kepeken nasin pi ike ken li kepeken toki pi weka sona li kepeken nasin pali pi ken jaki. lipu ni li seme? nimi ona li seme? ona li seme? mi jo ala e sona ni tawa lawa lili mi. mi ike! ike! ike! jan ike taso li alasa ala e lipu pi wile ni. mi toki tawa jan Apeja kepeken wile mi pi lipu nasa ni. mi pana e wile ni tawa ona kepeken uta toki ni: “sona len o tawa mi. ona o lon lipu pi ken nasa taso. lipu ni li tawa tenpo weka suli li tawa jan pi wawa sona mute. nimi ona li lon la, o pana.” ike la, mi pana e uta toki ni la, jan Apeja li len e kute ona kepeken luka ona tu. jan utala li tawa mi li weka e mi tawa lupa pi tomo pali pi jan Apeja. jan utala li mu mute ni: “kulupu lawa li lawa e weka sina tan tomo ni! o kute e lawa ona!” ni li musi mute. mi sitelen e lipu mute tawa jan Apeja. taso, jan Apeja li toki ala e lawa sin ni lon lipu ona. a, mi jo ala e lipu sitelen tan jan Apeja. ni o tan pakala pi kulupu pi pana lipu. mi o mani ala e ona tan ike suli ona. awen la, ni li suwi. alasa mi pi sona sin len li awen. <a href=\"#fnref:112\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">&#8617;</a>\n</li>\n<li id=\"fn:113\" role=\"doc-endnote\">\n sina o nimi e jan! jan li jo e nimi. ona li kama jo e nimi tan pana jan. taso, tenpo mute la, pana ni li tan jan ante taso, li ken tan jan mama. mi wile ante. mi wile nasin kala. nimi pi nimi nimi la, mi o nimi e mi! ni li lon e kon ni tawa nasin: nimi mi o kute e pali mi e olin mi e pilin nasin mi. mi weka e nimi open mi tawa ni: ona li tan mama mi li tan jan ala kin. mi o suli ala e nasin mama kepeken nimi mi. nimi pini ni pi awen weka li nimi seme? ona o nimi pi ken ale. (lawa mi li jo ala e nimi pini tawa tenpo sin ni. mi olin e weka. nimi ni o moli o awen moli tawa jan.) mi kepeken nimi mute tawa jan! tenpo weka mi la, nimi pi kepeken mi li Ala li San li Jeko li Elen li Solo li Kinsi li Jose li Asipin li Tensele li Sapilola li Lupi li Pinili li Kentala li Tunpeton li Sepelen li Supalu li Pupu li Kan li Miwawa li Linkon li Pasila li Api li Penson li Molisiki li Eman li Kowi li Juni li Talu li Luka li Apeja li Kijetesantakalu li Jami li Sasali li Alapin li Simon li Winson li Kapa li Ose li Jalan li Nepelen li Pita li Iki li Soso li Tasuju li Papa li Sipi li Oken li Anakin li Asoka li Opiwan li Luke li Waka li Kamilija li Ten li Konoko li Suki li Katala li Lope li Elon li Akali li Jupita li Ana Matana li Inata li Panela li Tako li Jolin li Lupi li Pono li Kalasuno Kakejama li Sesa li Nemo li Nipokako li Linlinsa li Loko li Topo li Mako li Pokiton li Man li Manako li Mimi li Monsuta li Usin li Itatoli li Puke li Amelika li Monsi li Mekumi li Pu li Kewale li Pokemon li Nintento li Tatopun li Akosoloto li Mini li Misisan Papaku li Sasuke li Panta li Mesa li Kasanowa li Pikon Olo li Ukelele. nimi ni li nimi mute. mi o kepeken nimi wan tawa seme? jan o weka e ken nimi tawa seme? jan seme li lawa e lon pi nimi wan? tan pi nimi ken li ni tawa mi: mi wile ala ijo wan. mi wile ijo mute. mi wile jan mute. wile ni la, mi wile e nimi mute. wile o lon. <a href=\"#fnref:113\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">&#8617;</a>\n</li>\n<li id=\"fn:114\" role=\"doc-endnote\">\n waso li ijo pi tawa sewi. waso li mama e waso lili sin tan pana pi sike mama. mi tawa waso lon sewi. mi ni tawa ni: mi tawa kepeken ilo tawa pi tawa waso. waso li ijo pi ken tawa lon sewi. luka ona li jo e kon tawa ken ona suli ni: luka li tawa e kon tawa ni: kon li ken e tawa sin ona. waso mute li lon. taso, waso li musi tawa sona ni. ona li seme e sona weka? sona weka li weka e len pi sona wawa a! ona li ni li ken kama kulupu: waso li akesi. a! mi toki e seme? ona li tan ni: tenpo pakala pi pini mute la, akesi pi suli suli li lon ma li lawa e ma. taso, kiwen sike ma suli li tawa tan pimeja weka suli. kiwen sike li utala e ma ale tan kama ona. kiwen sike suli ni li lon ma la, kalama li pini e ken kute ale. kiwen sike ma suli li kama la, ko seli li len e selo ma. seli wawa li moli e akesi suli ale e akesi mute e soweli mute e pipi pi mute lili e kasi mute e kala pi mute lili. tan pi moli mute ni li weka suno. suno li weka la, kasi pi pana moku li moli kepeken tenpo ala. kasi ni li moli kin la, moli ale ante o kama lon. taso, kulupu mama pi akesi suli ni pini la, akesi lili li kama lon kin. ni li kama lon tan ante pi open lon, tan weka pi akesi ante. kon sona insa pi akesi lili ni li sama kon sona insa pi akesi suli ni. taso, akesi lili li lili a! seli li moli e akesi suli ale la, akesi lili mute li moli ala li awen. tenpo o weka o sin la, akesi lili ni li ante mute tawa ken wawa ni sin: akesi lili li ken tawa lon sewi kepeken luka ona! ante ni en tenpo kama la, akesi lili li ijo ante li kepeken nimi “waso.” ijo ni li waso! o musi. pini ona la, waso ale li waso li akesi kin. <a href=\"#fnref:114\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">&#8617;</a>\n</li>\n<li id=\"fn:115\" role=\"doc-endnote\">\n lon jan la, ale lon jan li wile e ike. ona mute o sewi e ilo sona ona anu ilo nanpa ona. ona li tawa ala nena ma lon noka kepeken palisa kasi. ona li wile taso e nena sike e palisa selo. mi ike pilin tawa ni. mi wile sama ni. wile en pilin li ken ala ken lon kin? ona li lon jan ni la, mi jan ni la, mi o seme? jan o nimi e mi kepeken pali. taso, tenpo suli la, mi pali ala. jan li ken nimi e mi kepeken olin. taso, jan olin mi li jan ala. jan Powe li kama olin ala e mi. jan Powe li wile e olin sijelo. mi wile e olin lawa. jan Powe o mu ni: “o ante e sina.” a, ni o ken ala lon mi. ona li weka pakala e tenpo sike mi! a, selo ona li suwi. ona li jan pi sona lipu mute. uta ona li suwi lukin kin. a. uta o ijo sijelo pi wan taso ala. ijo ale o pona o suwi a. jan Powe li wile e ni pi pali sijelo mi: mi o uta e sike ona. ni li wile mi ala. pilin mi li nasa. nasin Ojuta li jaki tawa mi. olin mi li kama ala tan pali mi ni. tenpo mute la, mi ike e ni tawa tenpo mi. jan Monsuta li ante e ike pilin mi. ona o pana e sike pi sitelen tawa. sike ni li musi pi nena kasi ni: nena li kule e kasi ona kepeken telo anpa. nena pi laso loje en linja pan jelo en sewi laso pi suli lon en supa kili li tawa ni. ni li lon mi. nena ma suli li lon. ona mute o pakala lili e nena noka mi kepeken suli ona. nasin nena li tawa linja. nasin linja li sike e sewi pi ma nena. nena li lete. ma sewi pi nena suli li jo ala e kasi suli. kasi lili linja taso li lon. soweli ale li awen weka. akesi ala li tawa. lon taso o ken e tawa waso. a. lukin mi li oko e waso wan lon sewi. nena li pona li pona e mi. nena suli mute li open seli. <a href=\"#fnref:115\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">&#8617;</a>\n</li>\n<li id=\"fn:116\" role=\"doc-endnote\">\n nimi “taso” o tu taso e linja nimi anu seme? tenpo mute la, jan o kepeken nimi ni sama nasin ni: “taso, sina wile e walo telo seme?” taso, nimi “taso” li ken lon monsi pi nimi ante. nasin ni li ken sama ni: “mi taso o wile e walo telo.” a. ni li lon li pona toki. taso, nasin wan ante li lon. nasin ni li ken e nimi “taso” lon poka pi nimi pali ante ala. jan li toki kepeken nasin ni sama ni: “sina o taso e telo. taso o ike tawa telo walo.” ni li nasa! taso, ona li nasin toki pona. nimi “taso” li kepeken kon pi ante lili tawa nasin nanpa tu wan. jan Apeja li sitelen sama. jan pali la, nimi “taso” li open e linja nimi. (tenpo pi sona pini la, mi sitelen e nimi “jan pali” la, mi o wile toki e jan Apeja. sina sona e ni anu seme? ala la, sina o jan pali ala.) nimi “taso” ona li nimi taso lon open toki. nimi “taso” li taso lon ni. ni li pona ala pona? (a! mi toki sama jan Apeja! mi sitelen kepeken nasin toki nasa ona.) ijo li taso la, ijo ni li wan taso li lon poka ala pi ijo ante. ni la, sina ken kepeken nimi ni tawa kon ante sina pi lipu sina. o taso ala e kon pi nimi “taso!” mi tu taso o wawa e kepeken ona. <a href=\"#fnref:116\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">&#8617;</a>\n</li>\n<li id=\"fn:117\" role=\"doc-endnote\">\n jan Miwawa o, sina seme? (sona mi pi jan ni li lili taso. taso, mi o pana e sona mi ni tawa sina pi awen lukin. sina o kama jo e ona. sina o wile e ona tawa sona pi lawa sona sina a. o kama jo. kama jo ken ni li ken kama pona tawa sina la, sina o tawa sona pini nanpa mute mute luka luka luka. sona pi sona pini ni li lili kin. taso, sina la, ona li ken musi sona lon ken. tan seme la, sina awen lukin e sona pini nanpa ale luka luka luka tu? sona pini ni li ni! o pini e lukin! o tawa sona pini ante! mi pana e ona tawa sina. o tawa ona. o lukin ala e sona pini ni. sona pini ni li pona ala tawa ken sona pi jan Miwawa li sona pini pi ilo ala. o tawa. a! sina awen lukin kepeken ike nasa! oko sina li tawa weka tan seme a? mi pana ala e sona sin e sona pona sin. toki mi taso pi sona pini ni li ni: o lukin ala e sona pini ni. o lukin ala! sona pi sona pini ni li wile e ni taso: sina tawa sona pini ante. sina tawa ala la, sina kute ala e wile ona. sina ike tan ni! sina ike. ni li ken pi lawa sina. sina pilin pi musi mute tan awen lukin sina anu seme? jan ala li musi tan pali ni. mi musi ala tan ni. awen sina li kama ike mute. o tawa. o tawa! o awen ala! ni li toki pi musi ala. o tawa! sina wile e ike anu seme? awen sina o pakala. sina o tawa o wile tawa. tawa sina li awen weka la, mi toki taso e nimi pi mute wan tawa sina. nimi ni li ni: o tawa! mi o open e pana mi ni. o toki ala e ni: mi pana ala e ken sona mi tawa sina lon open. o tawa! o tawa! o tawa! o tawa! o tawa! o tawa! o tawa! o tawa! o tawa! o tawa! pona! sina tawa ala tawa? a! sina tawa ala tan pakala! sona pini ala li ken tawa e sina anu seme? sina ike taso tawa mi. o tawa weka tan sona pini ni. o tawa! sona pi jan Miwawa o lon ijo ante! ijo ni li pana ala e ijo pi jan Miwawa tawa sina. ijo sin ala li kama! sina ken awen lukin e nimi ni mi. ni li ken. mi wile ala e ni. taso, ona li ken. taso, sina o sona mute e ni: tawa ala sina li pakala e ijo wan taso. ijo pakala li tenpo sina. sina jo e tenpo pi mute lili lili lon ma pi mi mute. sina ken kepeken tenpo sina tawa lape. sina ken kepeken tenpo sina tawa alasa sona. sina ken kepeken tenpo sina tawa musi sijelo. ijo mute li ijo pona tawa weka tenpo. ante la, sina ni ala. sina kepeken tenpo sina tawa lukin pi sona pini ni. a. ike sina la, sina kama jo e ijo pona ala e ijo sin ala tan weka tenpo ni. awen sina la, ijo sin taso li ni: sina o kute e nimi ike mi tawa sina. sina kama pakala taso. sina pakala taso e tenpo sina. sama ni la, tawa ala sina la, tenpo li kama jaki li kama lili kin lon sin. sina pakala e tenpo la, tenpo li pakala e sina. jan seme li musi kalama tan uta ona lon tenpo ni? a a a a a a a a a a a a a a a a a a!) <a href=\"#fnref:117\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">&#8617;</a>\n</li>\n<li id=\"fn:118\" role=\"doc-endnote\">\n ni li tenpo lete pi ike pilin mi. suno jaki li seli e ken ona. len lete o lon tan ni. len lete o lon kin tawa kama lete. len ni li seli e sijelo. ona li tawa sijelo la, ona li pona. lete ni li tawa musi pali. lete ni li tawa ni pi kon sona musi pi jan Apeja: lete li sike e nasa ike. len o lon mi tan ni. mi wile ala lete. seli o tawa pilin mi. weka len la, selo mi o sike sike a. len li tawa anpa. luka o luka e ko ken. nena li lon. sike li lon. nena li suli. sike li suli. nena li sike. sike li nena. nena sike en sike nena li kama tan lete pilin sin. mi suwi a. jan o suwi e mani ona. jan o suwi e ilo ona. jan o suwi e sona ona. ni tu wan o suwi ken. suwi ante o tawa mi o tawa jan Apeja pi pali musi. nena o kama kiwen. sike o jo e telo ala. ni li ken tawa lupa sijelo. lupa sijelo o suli tan pali. lupa li jo e telo tawa ni. pona nasa li lon ona mute. palisa o tawa lupa ni. pana palisa li mute e ken pi pona nasa. mi ni. mi kepeken palisa mi. nasin pi kepeken palisa li ni tawa ken mi: mi o luka e palisa kiwen la, mi tawa anpa e nena ike sike tan pilin lete. palisa li pana e telo pi kasi nasa telo tawa lupa lete ni. telo kasi li lili e ike lete. taso, kasi taso li pini e ike lete ale. pilin seli o tawa weka ike ni. ijo mute li ken seli ni. seli kasi li open e pilin seli. kiwen pimeja wawa li open e seli pilin kin. taso, sijelo jan o seli la, seli kama ni li seli pona tawa pilin mi anu seme? a. tawa ni la, jan o jo e sijelo jan. kin la, sijelo ni o moli. (jan pi moli ala li wile ala seli.) jan o alasa e sijelo ni kepeken seme? seli o kama. lete li ike. wile mi nanpa wan li ni: mi o seli e jan Kipisi. taso, ona li moli lon tenpo ni. tenpo kama la, moli sin o ken ala. jan ala o kepeken moli tu! jan ante o tawa seli sijelo. mi wile. mi pana e ken wile ni mi tawa jan Apeja. ona o olin ala e wile mi. “lawa insa sina li kama pakala anu seme? sina alasa ala alasa moli e jan? alasa la, mi o pana e sina tawa lawa pi kulupu lawa!” a. jan Apeja li ken ala sona e ante pi ijo ni: musi toki en toki suli li sama ala. mi o toki ala e musi tawa ona. jan seme o seli tan sijelo? jan Apeja o ni a! mi musi…anu seme? ona li sijelo seli la, ona li seli pona li lape seli tan pali mi. <a href=\"#fnref:118\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">&#8617;</a>\n</li>\n<li id=\"fn:119\" role=\"doc-endnote\">\n tenpo lete li tawa mi. tenpo suli lete li kama. ona o pakala! pakala! a. ijo mute li lete e mi. lete ni li pali e pakala. kulupu mama mi la, sina jo e sona nasa ona ni: nasin ona o kepeken pali sewi o ante e jan pi nasin ni ala tawa pini pona sin. kulupu mi pini pi kulupu mama li lukin wile. wile ni li alasa weka e palisa pi kon nasa. (taso, palisa ni li ken palisa pi kon pona tawa mi.) wile ni li alasa pini e kon olin ante. (ona li wile ike tawa mije pi olin mije, tawa meli pi olin meli. ike taso a li nasin pi kulupu pini mi.) wile ni li alasa moli e nasin ante pi sona ken. wile ni li alasa suli taso e mani ona e lon pona ala pi ante jan lon nasin. kulupu ni li pona e wile pona tawa ona taso, tawa kulupu ante ala. a. kon ona li pakala e mi. jan mute ona o pana e jaki. o lon ala! tawa ona la, ni li nasin pana: kon sewi li wile e ni: sina sona e ni: sina o tawa kulupu ni taso lon ken ale.” jaki li ni. ona li wile mama. ante la, ma mute li mama e mi a! tan la, mama o kama ni. o pona e mi. ike toki ona li lon insa kute tawa tenpo sike mute. toki jan pi kulupu ni li toki tawa kulupu lon poki sewi ona, lon tomo kulupu. jan toki li pilin e suili wawa pi ona wan taso li alasa ike e pona tawa jan la, ona li toki suli e nasin ike ni tawa mi mute pi tenpo pini: “kule insa li lon ala! jan o ni taso: sina o….” a. pilin sin li tawa lawa mi sinpin. mi pilin e ni a: mi o toki sin e toki ike ona ala! toki ike ona o awen lon tenpo pini o lon ala tenpo sin. pona. mi o wawa ala e jaki. tawa mi la, mi sitelen ala e ona tawa lipu sin. sona pi ike kulupu la, sina o sona taso e ni: jan toki pi kulupu jaki ni li wile e ike tawa jan pi kon kule. o sama ala ike ni! mi o sama ala. ante o kama. mi weka e mi tan kulupu ni tawa open ante. mi o wile e kin sin pi tenpo sin. ni o tawa ala tawa ike pini ale? pona la, tenpo kama li pakala suwi e ike pini ni. <a href=\"#fnref:119\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">&#8617;</a>\n</li>\n<li id=\"fn:120\" role=\"doc-endnote\">\n ijo seme li kama e pakala pi pona ni: mi en jan Apeja li jan pona tawa ona lon ale? a. ijo ni li tawa nasin pi pana pakala. ona li suli kin. ijo pi pona suli li pini kepeken tenpo wan ala. ijo mute en suli tenpo o tawa pakala pona. taso, sona pini mi li mute mute. tenpo sina li kama lili. tawa mi la, sina pini lukin e sona pini pi mute ale mute mute luka wan! ni li suli li mute pi pona mute! (sina lukin ala e ona ale la, anpa pilin li mi. ni la, sina sama jan Apeja tawa ni: sina tu o wile moli e mi kepeken pali pi olin weka. lukin ala sina pi pali poka o weka e insa pilin mi! mi o moli! moli li mi! a! mi moli! sina pana e tan! weka lukin sina li lon e moli. sina taso li jan ike! mi ken lili e ken pi moli mi la, mi o utala e sina! sina seme li lon? jan seme li open e lipu pali tawa pini lipu taso? ni li nasin pi pilin pakala. mi pana e pali suli tawa lipu! o lukin e ijo lipu ale anu ijo lipu ala! ala! utala mi o ala e sina! mi kama! o nanpa e lon. nanpa li tawa ala! ona li luka luka li luka tu tu li luka tu wan li luka tu li luka wan li luka li tu tu li tu wan li tu li wan li ala! nanpa ala ni li kama la, utala mi li kama kin. utala ni li tawa sina li open seli e pini sina! mi jan ala pi pona taso tawa ni! a! utala o kama! o utala kulupu a! kulupu utala o lon kin. lon ona o musi e utala ken. ni li ken nasin. tawa ken la, kulupu utala ale la, utala sina o weka e ike sina tawa pini! taso, lukin sina li lon la, ale li pona. o wawa ala e nimi pini mi.) pona ale o pini. ni li lon. ijo pi pana ni ike li ni: mi mama e kasi nasa lon tomo pi jan Apeja. kasi la, pilin ona li kama ike. tawa mi la, jan Apeja li olin ala e kasi. kin la, ona li ike pilin tawa kepeken mi. ona li wile e ni: mi kepeken tomo mi taso. taso, tomo ona li suli! tomo mi li lili! mi kepeken tomo mi taso la, mi o mama ala e kasi mute. a, suli wan li tawa jan Apeja li tawa pilin ona. ijo ni li pona ona. jan ale o lon ala lawa ona. jan Apeja li olin taso e jan wan tawa tenpo sin. jan wan la, nimi ona li jan Apeja! <a href=\"#fnref:120\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">&#8617;</a>\n</li>\n<li id=\"fn:121\" role=\"doc-endnote\">\n kulupu pi mi wan en kulupu pi jan Apeja li ijo mute li tawa ma mute. sina wan li sona e tomo sona pi mi tu. sina sona e kulupu jan pi mi tu. mi tu li lon poka mute tawa tenpo. ni li suli kulupu. kulupu ante pi mi tu li tawa mi tu kin. kulupu ni li tan tenpo kama tawa weka. mi tu li lon ma ni a: ona li ken ma Wawinja. ona li ken ma Teja. ona li ken ma Nawata. ona li ken ma Alisona. mi tawa ona ni tawa ni: kulupu mama mi o alasa e mani sin tan pali sin. ni li tawa pi tawa mi li tan pi tawa mi. tenpo li kama suli la, mi o ken tawa ma ale. ma pi lon ala la, mi o tawa kin. o tawa mi. mi wile tawa ma ale pi ma suli lon. taso, weka mani li pini e wile. ni li sama wile ale mi. ma ale la, ma wan li ken suwi suli tan nasa lawa ona. kulupu ma ona o lon e musi ma. seme li musi ona? musi pi musi taso li ken ni: ma Mewika la, jan li wile taso e ni: mun o kama seli. (sina sona ala e ma Mewika la, mi ken ala pona e sona sina.) ma ante la, wile ona li seli ala e mun. ma wan ni pi wile seli ala li ma Kenala. ma ni la, jan lawa ona o sitelen tawa mi, tawa jan Pata kin. (sina sona e jan sama mi. mi jo e jan sama wan taso. jan ni la, nimi ona li Pata!) tawa mi tu la, jan lawa li pana sitelen e nimi ni: “jan pi ma jaki o! o kute e ken ni. ma sina li ma Mewika li jaki. ni li jaki. taso, ona li ken jaki ala! jaki ala li ken tawa ni: pali pi ma mi li pona taso e jaki pi ma jaki sina! ma mi li seme? ona li ma Kenala! ni li ma pi ma suli Alapama li ma pi wawa ale. sina sona e kon. ni li tawa jan sona: ma jaki ale o kama ala. ma li jaki la, jan pi ma sama li kepeken ala kulupu. ni o ante! ante o tawa ni: kulupu utala mi o tawa ma jaki Mewika o anpa e kulupu lawa ona. kulupu ni li weka la, mi o pona e jaki ale! ni li ken kepeken tenpo ala! taso, sina wile e pona ni la, o pana e ijo tu tawa mi. ona li mani ale sina li lipu jo pi tomo suli sina. o pana tan ni: ma Mewika li kama ala li kama sama ma Kenala la, mani pi ma Mewika li kepeken ala wawa! sina wile ala e ni. o pana e mani sina pi tenpo ni. pana la, mi pana tawa sina e mani pi ma Kenala lon tenpo kama. kin la, sina o pana e lipu jo pi tomo sina tawa ni: utala sin mi la, ma Kenala en ma Mewika o utala la, tomo suli sina li pakala tan utala mute. mi wile ala e ni. sina pana e tomo suli tawa mi la, mi ken pona e pakala ona lon pini pi utala sewi mi. ni o lon! pona o tawa sina. taso, o pana kepeken tenpo lili! utala li open lon tenpo suno tu tu! mi tawa!” a. (sitelen pi jan lawa ni li kepeken toki ante li kepeken ala nasin toki lili. mi sona ala e sona toki sina ala. ni la, mi lon e ante toki tawa nimi open.) mi pini lukin e sitelen ni la, mi pana e ijo wile tawa jan lawa! taso, jan Pata li ni ala. jan Pata li pilin e ni: sitelen li musi taso li toki e ma pi lon ala. o sona e lon ni: ma Kenala li kama ala tawa ma Mewika. taso, utala ona li ken open lon tenpo suno ale! ona li open la, mi taso o jo e nasin tawa pona pini! utala o kama! o pona e jaki pi ma mi, jan lawa o! <a href=\"#fnref:121\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">&#8617;</a>\n</li>\n<li id=\"fn:122\" role=\"doc-endnote\">\n nimi “tan” li tan ante pi nasin sitelen tawa linja nimi ni. ona li ante tan ni: kepeken ante pi nimi “tan” li tan pi kon suli ante. (ni li sama linja nimi mi!) nimi “tan” ni li lon monsi pi linja nimi. nimi “tan” ni li open ala e sitelen pi nimi ante. ona li pana e kon ni taso: ni li kama open pi ijo lon. nimi ni li ken kepeken kon mute. ni li tawa ante pi toki ante tawa kon ante. toki mute li kepeken nimi ni tawa nimi kule. toki mute li kepeken nimi ni tawa nimi nanpa. toki wan li kepeken nimi ni sama nimi kasi. toki wan li kepeken nimi ni sama nimi “sama” anu nimi “ni” anu nimi “a.” taso, sona ni li sona lili. sona lili li sona pi toki ante. sina en mi en mi tu li wile sona e ijo sona pi nasin toki lili ni! wile ni mute la, sona sama li kama. ijo li tan la, ijo ni li open e kama pi ijo ante e lon pi ijo ante. mama sina li tan pi lon sina. tan pi lipu musi ni li mi! pali mi li lon e ona. ni la, tan ona li mi li pali sitelen mi. seme li tan sina? sina tan e seme? tan mi en tan jan li tan wile lon anu seme? tan pi ijo ale li seme li tan seme? tan seme la, ijo li lon li ala ala? ala taso li lon ala tan seme? sewi li lon ala lon? jan pi tenpo kama li pali e ma pi lon ala tawa sona ona anu seme? ma mi li ma pi tenpo weka taso anu seme? seme li suli pi lon mi? mi ken ala ken alasa e pona pilin tawa tenpo ale? mi ken ala ken alasa e tan pi awen pi jan suwi? mi o ike pilin lon tenpo suli tan? jan suwi mi o weka o moli tan seme? ale o kama pakala tan seme? mi ken toki. mi ken awen. alasa sona mi li awen. taso, ijo ala li pana e sona tawa wile sona mi. ijo seme li tan pi moli pi jan Apeja? kulupu lawa li alasa e tan ni. alasa ona li alasa ala e jan moli e nasin moli. seme li tan? jan ike li pana ala pana e jaki tawa telo pi jan Apeja? jan ike li pana ala pana e kiwen lili lon insa pi jan Apeja tan ilo moli? nasin moli ni li ken: jan li nasin e jan Apeja. jan ni li kama sona e tawa ale pi jan Apeja. tomo pi jan Apeja la, jan ni li kama sona e nasin open pi lupa tomo. jan ni li tawa lon monsi pi jan Apeja tawa tenpo suno mute mute. jan ni li tan wawa. toki mi li tawa jan Apeja lon tenpo pini ni. mi wile awen e ona. taso, jan Apeja li wile kute ala e toki pona mi. a! ni li nasin ona. ona li wile ala kepeken nimi pona mi tawa nasin ona. ona li wile ala tawa tomo mi tan ken awen ona. jan Apeja li awen lon tomo ona taso. awen tomo la, moli li kama. mi sona e kama. tenpo pimeja pini ni la, mi o tawa tomo jan. jan ni li jan Apeja. mi wile ala e ni: ona li wan taso lon poka pi jan ala. mi kama tawa tomo. mi open e lupa tomo. lupa li open. open ni li weka e len sona tomo. insa tomo li jo e sijelo pi tawa ala. sijelo ni li walo. telo loje li len e sijelo ni. sijelo ni li moli. ona li sijelo pi jan Apeja. pilin mi li tawa lawa mi. pilin ni li ike lili. ni li tan ona: lukin pi sijelo moli li jaki e insa moku mi. jan li lon sewi pi sijelo ni. ilo moli li lon luka ona. kepeken tenpo ala la, mi tawa jan ni. mi tawa e ona tawa anpa supa. supa anpa li jo e jan ni tan pali ni mi. luka mi li tawa lawa ona kin. jan li lape pakala tan luka. ni la, mi pana e jan ni lon supa ante. mi toki ike tawa ona tan pali moli ona. “nimi sina li seme? o pana! sina lon e moli tan seme? o pana!” mi o jo sin e sona len tan jan. jan ni li ike li pali ike. mi ken ike e ona kin tan ike ona. sona suli li lon ona. mi toki e wile ni tawa ona. taso, jan li toki ala. jan la, mi o pakala e sijelo jan tawa ni: mi ken kama sona e sona len ona. pakala li tawa ona. pakala li weka e len ike sona. sona ona li tawa mi. mi sitelen kalama e toki ona tawa ni: jan ale li ken sona e tan pi ike pi jan ni. tawa ni la, mi pini e jan. toki mi pini tawa ona li ni: “uta pona o lon sinpin sina.” tawa ni la, mi pali linja jelo lon sinpin kepeken ilo sitelen mi. ni li pona pini. pini pi jan ni li pini tawa ni: mi weka e insa pilin ona. pini jan li tawa sona la, sona mi li sama ni: a tenpo mun ni o pakala tenpo pi weka mi ale. sona suno sin ni li sike e utala pona. ni li pali la, mi toki tawa kulupu e ni: jan Apeja li moli li kama moli tan jan moli ni. a. pali mi li pona e kama pi lipu ona. a! mi weka e ike jan wan e jan ike wan tan ma. mi o sitelen e lipu pi wawa ni! lipu ni li ken jo e musi ale pi weka pi jan ni. lipu li ken toki tan nimi sitelen pi jan nasa. jan nasa ni li jan pi pali musi li jan pi alasa moli li jan pi lawa jan nasa. mi toki kepeken luka mi tawa ni. luka li toki kin. mi o toki. ale la, ijo ala pi ike mi o tawa lipu. mi ken pana e ona lon tenpo sike pi kama lili. <a href=\"#fnref:122\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">&#8617;</a>\n</li>\n<li id=\"fn:123\" role=\"doc-endnote\">\n jan en kulupu li kama sama kepeken seme? seme li kon? seme li kon ni? mi seme? sina seme? a! a mi musi. ijo li wan tan kama wan. jan li wan e ijo la, ijo tu li ken kama wan kin. mi sama kulupu. ni la, kulupu li mi. kulupu li ken kulupu jan. kulupu jan li tawa jan. jan li kulupu. jan li wan. kulupu li wan. jan li mute. kulupu li mute. kulupu tenpo li tenpo kulupu pi tenpo sama. tenpo jan li lon kulupu kin. tenpo jan li tenpo pi jan lon. jan li weka li moli la, tenpo jan li pini. a. pini li pona ala. tenpo jan kulupu li mute pi poki pi jan tenpo ken. ona li tawa pilin jan nasa. kulupu jan tenpo li mute. kulupu jan tenpo li tawa e jan tawa poki jan ante mute pi tenpo mute ante. (kin la, kalama musi pi jan Misali li kepeken nimi “kulupu jan tenpo!” kalama musi ni li ante toki.) kulupu mi li seme? a. sona pi kulupu mi li nasa ni: mi lon ma mute. kin la, mi tawa ma mute. ma wan ala li ma taso mi. ma mi li mute a. sina sona e ni: mi open lon ma Mewika. open tenpo mi la, jan mama en jan pi pana sona li awen toki e ni tawa mi: “sina o olin o awen olin e ma sina. ona li ma nanpa wan tawa jan! ma sina taso li ma pona.” a a a. ni li lon ala li toki ike. ona li ma ike tawa jan. ma ala li pona. ma pona li lon lawa jan taso. mi wile toki e ni: “kulupu ni li suwi!” taso, mi ken ala toki e ni. mi ken ala toki kin. nasin kulupu li awen weka tan mi, tan ma mi. kulupu li sona ala e mi. kulupu ale li nasa mute. kulupu ale li nasa li nasa ike li tan nasin pakala jan suli. ale li ale. ale li ala. pakala li mi. tenpo la, mi wile kala. kala li tawa kepeken nasin ala li tawa pona kepeken telo. (kala li moku ala moku e kala? alasa sona wile ni li lon lawa mi tan tenpo pini pona suli. sina sona e sona mi anu seme? mi o awen wile moku e telo la, mi ken ala kala.) kala sama li ike ala tawa kala tawa. jan li sama ala ni. jan li kepeken ala pona telo. telo suli jan li kama jo e jaki jan mute. telo suli jan li kama jo e wawa telo pimeja tan pana ike. tomo tawa telo jan li pana ike e ni. kasi ma pi mi ale li seli. ale li seli. kulupu li pilin pi ken ike tan nasa pi kama tenpo. pini tenpo li tawa kulupu. sina la, kama sama en kama wan li sama anu seme? jan pi pali musi li pilin e ni: sama li lon. (nimi pi jan pali o weka! nimi ona li lon lipu mi kepeken nanpa pi mute jaki a!) jan li ken wawa tawa jan pali. jan Miwawa li ni. o pona tawa ona. jan pi wile sona ala li ken wawa. mi jan. mi wawa ala. jan ala li wawa e mi! ni la, mi weka. mi weka tan pali. mi weka tan olin. mi weka tan tomo sona. mi weka tan mama. mi weka tan soweli. mi weka tan kalama. mi weka tan jan. mi weka tan kulupu. weka ni li nasa e lawa. ale li kama ike. taso, ike suli o lon tawa ni: ike mute o open. open pi ike mute li wile lon tawa ni: pona sin ale li lon tan ike mute pini taso. weka kulupu la, mi pilin e pona taso. mi lon e musi sin kepeken nasin jaki ala a! ni li musi mute li pona mute tawa mi. tenpo la, jaki la, sina o awen suwi a. o sona e ni lon insa: ale li pona. o anpa e pilin ike. ni ale o kama ante. mu moli li suli ala. ale li pona. pakala li lon ala. ike ale li seme? lape li lili e lukin a! o lukin ala e ike. o awen suwi. o awen suwi. ona o pona. ale li pona. ma pi mi ale li seli. (ale li pona.) jan mute li kepeken ilo moli. (ale li pona.) jan lili li ken ala moku. (ale li pona.) jan li pakala e sama. (ale li pona.) utala mute li lon tenpo ni. (ale li pona.) jan mute li sewi e nasin mani. (ale li pona.) jan li moli wawa e soweli. (ale li pona.) moli li tawa mi. sewi li tawa anpa. kon mi li tawa pi ma ike seli insa. lape kon la, ona li lon! ale li namako! jan jaki o oko! ma moli li open li open e jan. utala wawa o kama tawa jan. kiwen! kiwen! kiwen li ken kepeken musi mute tan nasin sitelen. o lape taso, lape kon o. o kute mute. jan pi lete ante wawa li wile lape taso ala. o lete ante. o kute mute. pipi lili suwi o, sina sama kasi ko. o jaki jaki e ijo. ona ale li walo. o kute mute. pona a! ni li kalama a! lawa jan li wawa ala! ona o tawa mama! a, a a! o wile ike. o kute mute. kulupu li akesi. kulupu li nasa kin. kulupu li pakala li kepeken pilin sin. sinpin jelo en sinpin telo li kama tawa mi. ante ale li namako li pakala tawa mi. o kute mute. ike la, mi utala. utala ona li lon. jan ale li sama kon. kon taso li lon la, ma ale li pakala. ike la, mi utala. nasin ma suli ni li ken awen e wawa mi. tomo tawa kon en tomo tawa telo li jaki e kili li jaki e kasi. ike la, mi utala. jan li sama nasin wan. nasin wan li moli jan. ona li mama e ma kepeken kiwen. tomo sona la, mi sona ala. jan sama sina li pona ala. pipi ale o utala. ike ona li sama kala. jan ante li sona e ijo pi nanpa lili. ona li wile ala lukin e kon insa mi. kin la, suno en mun li lon sewi li lon ni. ma ona li pona taso. tomo mi li pakala kin. ante mute li tawa ni. pimeja en suno li kama kin. soweli alasa li alasa e mi. a. mu. kulupu lawa li wile e ni: ona li lawa e jan ale. ona li kute e toki sina. nasin ona li ike tawa ken. nasin unpa li jaki. nasin mani o lili. nasin moli li suli. ni li ike ike ike ike ike ike ike ike. nasin olin li ale. nasin lawa li sewi. sina sama akesi. ni li ike ike ike ike ike ike ike ike. sina pipi taso. sina lape taso. sina ike taso. sina ike ike ike ike ike ike ike ike. seme li toki kute sina? “sina pona mute.” “sina suwi mute.” “sina pona lukin.” mi toki ike! nasin lawa o ala. nasin nasa o pakala. o weka e noka ni. nasin ale o anpa. o weka e luka kin. nasin pona o kama. sina ken sona e mi. nasin mi o moli wawa. nasin awen o moli. ni li pona pona pona pona pona pona pona suli! jan li esun lon esun jan. nasin ni li nasa li tan li tan moli li tawa jan. jan esun li esun e jan. seme li suli tawa jan lawa lon ma ni? a a a a a a a a. ona li mani. a. ni li nasin ma. mi wile ala toki. mi ken pilin e pona ken pi pini mi lon tenpo. mi alasa e pini ni lon tenpo mun wan pi tenpo pini. taso, ijo wan li pini e ken pini mi ni. ni kin li tan pona jan. pona ni o tan moli pi jan Apeja. moli ona li open e suwi pi lon mi tawa tenpo awen. a moli ni li pana e palisa kiwen tawa insa pi pilin insa mi a! moli ni li moli e ijo suli mi. jan Apeja o, sina ken ike. sina ken jaki. jan Apeja o, sina lon sijelo mi! sina weka la, ijo sijelo mi pi sijelo mi li weka kin. sona pi moli sina li weka e pona ale. mi sona e weka sina la, mi o tawa tomo sina kepeken tenpo ala. mi open e lupa tomo. mi lukin e kulupu mama sina. ona li sona ala e nimi ni. ni li lon ken. jan pona suli li pana ala e nimi pi jan pona ante tawa kulupu mama. pana nimi li tawa jan pona pi lili taso. mi lon tomo la, mi open e sitelen sina pini. ona li kepeken linja nimi ni lon lipu open ona: “toki pini mi pi ken moli mi li lon insa.” mi en jan pi kulupu mama li open e lipu sitelen sina. linja nimi luka luka tu tu li lon ona li ni: “tawa sina la, mi pana e pona. sina lukin e sitelen ni la, mi moli. mi wile ala e pini ike ni. taso, jan ale o moli lon tenpo. tawa sina mute la, mi pana e ijo mi. o mama e ona tawa tenpo sike sina ale. jan sama o, mi pana e tomo ni. jan mama tu o, mi pana e tomo tawa tu. jan olin o, mi pana e mani mi ale. jan pona o, mi pana e pali musi ni pi pana ala tawa sina la, sina o pana pona e ona tawa jan ale lukin, tawa ma pi ken lukin. o awen pona, jan ale o. mi ken moli. taso, olin mi li tawa sina li ken ala pini. ni o lon.” jan ante la, ijo pana ona li lili. mi kute e pali sin sina la, oko mi li kama suli mute. mi sona e pali sina ante! mi lukin e kulupu lipu pi nimi “lipu lipu!” mi esun e lipu pi nimi “kulupu ni li suwi!” pali sina li ante e nasin sitelen tawa tenpo ale! pali sina li ante e nasin toki lili tawa toki pi lipu musi suli wawa! pali musi ale sina o tawa lukin pi tenpo ale pi jan ale. tenpo mun pini tu la, sina toki e insa pi pali musi sin sina. tenpo pini ni la, sina wile e ijo ken tawa insa ona. mi pana mute e sona pi jan poka e sona pi ma mi e sona pi kulupu mama mi. sina wile pana e ijo tawa pali musi. pona sina la, sina ken e ni: mi ken nimi e pali sina! mi nimi e ona kepeken musi seli! nimi ona li “nasin li nasin weka.” a! mi tu li olin e nimi ni. mi toki la, sina sitelen. pali musi li tan sina, li tan mi kin! pali musi li jo e kon pi weka pona e suli pi pakala pi nasin lawa jan jaki lon tenpo. ale ni li lon. ni la, sina ken sona e jaki sinpin mi tawa pali musi sina tan ni: nimi ona li ante! sina pana e nimi “wan pali” tawa ona! jaki li lon! sina ante e nimi anu seme? sina kepeken ala kepeken pali suwi mi? tawa ni la, mi open lukin e nimi ona. pali musi sina li suli. nimi la, linja ale li tawa insa ona. linja mute en linja nimi mute li lon ona. taso, toki sona mi en sona mi li lon ala ona! pali musi sina li kepeken sona tan tenpo sina taso! ni li musi pakala anu seme? moli sina li open ala open e ike pini tawa olin mi, tawa lawa kama mi, tawa pona pi jan pona mi nanpa wan? mi wile ala. pali musi “wan pali” li jaki lon tenpo ni. taso, mi ken e weka tenpo. mi tawa weka tan kulupu mama sina, tan tomo sina. tenpo mun wan li tawa li weka kin. ni li weka la, mi lukin sin e pali musi “wan pali.” lukin mi nanpa tu li pana ante e sona ni tawa lawa: toki en sona mi li tawa pali sina! taso, kepeken sitelen suwi wawa sina la, sina wan e toki mi e lon pini sina. sitelen sina li pali e musi linja pi jan mute pi mi tu. ni o suwi suwi. nimi ona li awen ike tawa mi. (nimi o kepeken ala nimi “nasin li nasin weka” tan seme?) taso, mi o open e pilin pona mi tawa pali musi “wan pali.” sina wile e ni: jan ale li ken lukin e ona. mi jan pona sina. sina kepeken nimi ni lon lipu sitelen sina pi ken moli. mi jan pona taso. sina wile e ijo la, mi lon e ijo. sina wile e moku la, mi kama jo e moku. sina wile e tomo sin la, mi esun e ona. sina wile e moli la, mi lon e moli. sina wile pana e lipu la, mi alasa pana e lipu tawa ma suli! taso, ike wan taso li tawa pali sina: kon suli en sona suli ale li lon ala ona. mi tu li kepeken tenpo pini pi mi tu taso li kepeken pali pini pi mi tu taso. jan ale ala li sona e ale ni. sona ale ni li weka tan jan lukin la, jan pi mi taso ala li ken ala sona wawa e insa ona e kon ona. ni li pakala. mi o ante e ken pakala ni. sina moli ala la, ni li wile sina taso: jan ale li ken sona e kon lon pali musi sina pini. tawa sona ken ni la, mi open e pona sitelen. nimi mute li lon pali musi “wan pali.” lon poka ona la, mi o pana e nanpa. nanpa ni li tawa ni: pali musi sina li pini la, mi pana kin e sona pini. sona pini ni li pana e sona ante tawa jan lukin. sona pini ni o jo e sona pi nimi kepeken o jo e sona pi jan pi pali musi o jo e sona pi pali pi mi tu. ni li lon la, sona ale li tawa jan lukin. sona ale li kama lon la, pali musi sina o pona taso o ike ala! ni la, mi lon e ni. mi pona e pali sina. taso, mi ante ala e nimi kepeken. insa pi pali musi li awen. ni li nasin. kin la, mi olin e pali pini. nimi nanpa wan li tan sina. nimi nanpa tu li sona pini li tan mi. ni tu o wan. wan la, wile open li lon kin: mi tu li pali e pali musi sina pini. jan ala li pona pilin tawa nasin pali ni. jan mama sina en jan olin sina li wile ala e lon ni pi pali musi “wan pali.” ona tu li toki e ijo ni mute: “sona pini sina li jaki e musi pi jan Apeja! pali musi ‘wan pali’ o lon lipu pi ona taso! o pana ala e ona lon lipu pi pali sina! jan Apeja li wile ala e ni: sina pana e pali musi ona tawa jan! sina pali ike e sitelen pi toki ni! sina jan pona ona ala! sina jan ike! jan ala li wile e sina! sina moli e jan Apeja! o pini e pakala pi pali musi ni o weka wawa tawa tenpo suno ale!” a. toki ona li ken mute. pona mi la, jan li toki pi mute mute la, toki ona li kama sama mu. mu la, mi kute e nimi ala. ni li pona a. pona ante la, kulupu mama li lawa ala e pali sina. mi taso li lawa e ona. lawa li ken e wawa ale a. ona ale li ken ala anpa e wawa mi tan ni. wawa mi li ken e wile mi ale. ale li kama pona, jan Apeja o. o ike pilin ala. sina ken ala ni. sina ken ala tan ni: sina moli a! a. moli sina li ike tawa mi lon tenpo pini li kama ante tawa tenpo ni. pali musi ni li pona e lipu mi. tenpo mun ni la, pilin mi li ante. mi pona pilin tan moli sina. jan seme li moli e sina? mi ken pana e toki pona tawa ona. a. moli jan li ike. taso, moli li open e ken pi pona pali la, mi o pilin taso e ni: moli ni li pona taso tawa mi. sina sama. weka sina en pini sina li open e ken ale ni. sina pona tan ni. pali pini sina li ijo pona taso sina a. ni la, ale li ken. o lape seli.\n ni li pona ala tawa sina anu seme? mi ken ala ken ike tawa sina tan lawa nasa mi? o toki ike ala e ni: “sina pana ala e ike sina ken! nasa sin li ike mute! olin en pona li weka tan lipu! mi sona e ona la, mi o lukin ala!” a. jan musi li mi ala li sina tawa ni. ni li sin ala. sona ale li tawa sina tan open lipu. sina sona ala sona insa? mi sitelen telo e nimi pona e nimi ni: “mi jan pi ike sijelo. mi olin e ijo ala.” <a href=\"#fnref:123\" class=\"reversefootnote\" role=\"doc-backlink\">&#8617;</a>\n</li></code></pre>\n </li></ol>\n</div>\njan pi lipu mi\njan Alasa\nona li jan olin pi jan Apeja tawa tenpo weka. ona li jan pi ma Alaka tawa tenpo ni.\njan Alonola\nona li jan pi ilo Jutu li jan lawa pi lipu Lipu Tenpo.\njan Ankewi\nni li jan pi lon ala li jan ike pi lipu kalama tawa Tu Kuntu.\njan Apeja\njan ni li alasa pini e pali musi pona. pali ona li pini tan moli ona. tenpo ante la, mi sona e ona.\njan Elisape Maki\nona li jan pi musi pali. jan Salo Talo li kama jo e pali ona kepeken ike li ike e pali.\njan Epelema\njan Kasiju Kola li pana e toki pali ona la, ona li kepeken nimi ni ante.\njan Ikasuninapeli\njan ni li lon ala li mama pi jan Pake.\njan Iseja\njan ni li jan pi pali musi li pali e musi tawa kulupu pi nasin toki lili.\njan Jakike\njan ni li lon ala li jan ike pi jan Lan.\njan Joke\njan ni li lon ala li jan pona pi jan Lan.\njan Kapesi Pake\nni li jan pi lipu musi.\njan Kasiju Kola\njan ni li pali e toki Asuwilo.\njan Kekan San\njan ni li jan pi sona nasin mute li toki mute e sona tawa kulupu.\njan Kipisi\nni li jan olin pi jan Pata.\njan Kita\nni li jan pali pi lipu kulupu li jan pi pali pona mute.\njan Kuntuli\njan ni li lon ala li jan suli pi lipu kalama tawa Tu Kuntu.\njan Lan\njan ni li lon ala li jan sama pi jan Pan.\njan Lanpan\nona li jan pi kalama musi.\njan Leko\njan ni li lon poka pi tomo pali mi. kin la, ona li jan pi wile olin ala.\njan Lija\nona li jan pi kalama musi.\njan Majuna\nona li jan sona li jan sona mi. ona o kepeken nasin pi pona taso. ona li sona e ijo ale li awen lon tenpo pi mute mute.\njan Maliku\njan ni li lon kulupu pi nasin toki lili. lipu pu ona li open e nasin Omekapo.\njan Misali\nni li jan pi ilo Jutu li jan pi kalama musi.\njan Misikeke\nona li jan mi pi pona sijelo.\njan Miwawa\nmi sona ala e jan ni. jan Apeja taso li sona e ona.\njan Monsuta\ntomo sona wan mi la, mi en jan Monsuta li kepeken tomo lili lape sama.\njan Napoko\nni li jan pi pali musi. taso, jan ni li lon ala kulupu pi nasin toki lili li kepeken toki\nante li moli.\njan Nasi\nona li jan pi kalama musi.\njan Nikoleta\nona li jan pi kalama musi.\njan Osu\nni li jan pi lon ala. ona li lon lipu “jan Osu pi nasa wawa.”\njan Owe\nni li jan sona pi lipu mute. jan li sitelen mute li pali pi lipu musi. tawa lipu musi\nona wan la, ona li pali kin e toki Toki Sin.\njan Pake\njan ni li lon ala li jan pi toki musi suwi mi.\njan Pan\njan ni li lon ala li jan sama pi jan Lan.\njan Pata\nona li jan sama mi! ona li suwi.\njan Penta\nona li jan pi pali musi.\njan Pijana\njan ni li lon tomo sona pi jan Apeja. jan Apeja li wile olin e jan ni. taso, jan ni li\nwile olin e jan wan taso e jan Apeja ala.\njan Powe\ntenpo weka la, ona li jan olin mi.\njan Puke\ntomo pi pona sijelo la, jan ni li weka e moku tan insa ona.\njan Tana Wakalino\njan ni li pali e musi Tominon.\njan Tatopun\nni li jan pi lon ala li tawa linja nimi suli nanpa wan.\njan Tonsi\nona li jan pona mi pi tenpo poka. ona li meli ala li mije li kepeken kule kon ante.\njan Topija\nona li jan pi kalama musi.\njan Tu\nni li jan pi lon ala li tan lipu kalama tawa Tu Kuntu.\njan Sala Talo\njan ni li pali e musi Monopoli kepeken nasin ike a.\njan Sepulon\nona li jan pi kalama musi li jan pi musi ante kin.\njan Sete\nona li jan poka mi pi ken pona pi ken ike. ona o musi mute.\njan Usawi\nona li jan pi kalama musi.\nkala pona Tonyu\nnasin toki lili la, ona li alasa pana e sona mute pi musi kalama e sona mute pi lipu musi tawa kulupu. ona li pali e ijo musi mute pi musi mute kin. ona en kule Atawan li pali e lipu kalama tawa Tu Kuntu.\nkon Luna\nni li kon pi lon ala li kon pi open tenpo li tan lipu kalama tawa Suwi Moli.\nkon Sulo\nni li kon pi lon ala li kon pi pini tenpo li tan lipu kalama tawa Suwi Moli.\nkule Atawan\nnasin toki lili la, ona o awen kama e sona kama suli o awen pali e pali musi mute. \nona en kala pona Tonyu li pali e lipu kalama tawa Tu Kuntu.\nkulupu Pata Powe\nni li kulupu pi kalama musi.\nmi\nsina sona e mi.","metadata":{"headings":[],"localImagePaths":[],"remoteImagePaths":[],"frontmatter":{"title":"nasin Lanpan","description":null,"authors":["kapesi Pake"],"proofreaders":null,"date":"2024-08-10T00:00:00.000Z","date-precision":"day","tags":["jan toki lipu li toki e sona ante lon tenpo ante","pakala sijelo","ike pi kulupu mama","ike pi kulupu ma","jan li toki e ni: jan li moli e jan","wile ike la, jan li kama jo e ijo tan jan ante","jan li pilin ike tawa soweli","moku li lon","nanpa li lon","nasin sewi","lipu li pana e nasin tawa lipu ilo"],"original":null,"license":"CC-BY-SA-4.0","sources":["https://github.com/raacz/utala/blob/main/mamtt/lipu-musi/lipu-suli/nasin-Lanpan.md","https://utala.pona.la/mamtt/lipu-musi/lipu-suli/nasin-Lanpan.html"],"archives":null,"preprocessing":null,"accessibility-notes":null,"notes":null},"imagePaths":[]}},"collection":"blog"}},"c/utala_musi_lipu_(2024)":{"prev":{"id":"2024/08/mi-tawa-lon-pimeja","data":{"title":"mi tawa lon pimeja","description":null,"authors":["jan Simiman"],"proofreaders":null,"date":"2024-08-10T00:00:00.000Z","date-precision":"day","original":null,"tags":null,"license":"CC-BY-SA-4.0","sources":["https://github.com/raacz/utala/blob/main/mamtt/lipu-musi/lipu-lili.md","https://utala.pona.la/mamtt/lipu-musi/lipu-lili.html"],"archives":null,"preprocessing":"removed {:weka}","accessibility-notes":null,"notes":null},"body":"pakala. \nsuno li weka. \nmi ken ala supa. \njan ala li lukin li sona la \nkalama li open \nlukin li pini \nmi kute lon pimeja \nmi tawa nasa tan nasa ala \nluka li tawa poka \npoka li tawa sinpin \nsinpin li tawa noka \nnoka li tawa monsi \nsijelo li tawa sike a \n li sitelen e nimi kepeken tawa \nmi tawa lili sama alasa \ntawa suli sama utala \nmi musi lon pimeja \ntawa li nasin \nlawa li kon \npilin li taso \nwawa li suli \nselo li seli \nken li weka \nlape li wile \npona.","filePath":"poki/plaintext/2024/08/mi-tawa-lon-pimeja.md","digest":"c15b7d3952ae52b8","rendered":{"html":"pakala. \nsuno li weka. \nmi ken ala supa. \njan ala li lukin li sona la \nkalama li open \nlukin li pini \nmi kute lon pimeja \nmi tawa nasa tan nasa ala \nluka li tawa poka \npoka li tawa sinpin \nsinpin li tawa noka \nnoka li tawa monsi \nsijelo li tawa sike a \nli sitelen e nimi kepeken tawa \nmi tawa lili sama alasa \ntawa suli sama utala \nmi musi lon pimeja \ntawa li nasin \nlawa li kon \npilin li taso \nwawa li suli \nselo li seli \nken li weka \nlape li wile \npona.","metadata":{"headings":[],"localImagePaths":[],"remoteImagePaths":[],"frontmatter":{"title":"mi tawa lon pimeja","description":null,"authors":["jan Simiman"],"proofreaders":null,"date":"2024-08-10T00:00:00.000Z","date-precision":"day","tags":null,"original":null,"license":"CC-BY-SA-4.0","sources":["https://github.com/raacz/utala/blob/main/mamtt/lipu-musi/lipu-lili.md","https://utala.pona.la/mamtt/lipu-musi/lipu-lili.html"],"archives":null,"preprocessing":"removed {:weka}","accessibility-notes":null,"notes":null},"imagePaths":[]}},"collection":"blog"},"next":{"id":"2024/08/nimi","data":{"title":"nimi","description":null,"authors":["jan Walasa"],"proofreaders":null,"date":"2024-08-10T00:00:00.000Z","date-precision":"day","original":null,"tags":null,"license":"CC-BY-SA-4.0","sources":["https://github.com/raacz/utala/blob/main/mamtt/lipu-musi/lipu-lili.md","https://utala.pona.la/mamtt/lipu-musi/lipu-lili.html"],"archives":null,"preprocessing":"replaced html with markdown code block for layout. Used latin version, the original is sitelen pona","accessibility-notes":null,"notes":null},"body":"```\ntenpo open la\n sewi li pali e mun\n e ma\n e soweli\n e ijo ali\n\nnimi taso li lon ala\nnimi li sama ala mun\n anu ma\n anu soweli\n anu ijo ante\ntan ni:\n nimi li ijo ala\n nimi li kulupu ijo\n\nsewi li wile e nimi la\n sewi li pali e nimi tu\nnimi tu li ni:\n lon en ala\n\ntoki insa sewi li ni:\n nimi tu li pona tan ni:\n tu li mute ala\n\nsona nimi li ni:\n ijo ali li lon\n ali ante li ala\nsona ni li wawa ala tan ni:\n nimi ali li sama\n taso kon ona li ante\n\nnimi tu li jaki tawa mun\n tawa ma\n tawa soweli\n tawa ijo ali\nsona pi kon ona li suli tawa ona\nnimi tu li weka e sona ni\n\nona li toki e ni tawa sewi\nsewi li kute\n li pana e nimi wan tawa mun ali\n tawa ma ali\n tawa soweli ali\n tawa ijo ali\nnimi ni li nimi ali\n\nnimi ali li ken ala toki kepeken toki ni\ntaso ona li ike\n\npilin nimi li ni:\n ijo ali li ante\nnimi ali li wawa ala tan ni:\n soweli li pilin sama tawa soweli ante\n taso nimi ona li ante\n\nnimi ali li jaki tawa mun\n tawa ma\n tawa soweli\n tawa ijo ali\npilin sama li suli tawa ona\nnimi ali li weka e pilin ni\n\nona li toki e ni tawa sewi\nsewi li kute\n\ntenpo suli li pini\n\ntenpo ni la\n sewi li pali e nimi mute\n li pana e wawa pi pali nimi tawa ijo ali\n\nnimi mute li toki ni\nnimi mi li nimi Walasa\n\nni li pona tawa mun\n tawa ma\n tawa soweli\n tawa ijo ali\n\ntenpo ni la\n nimi li lon\n```","filePath":"poki/plaintext/2024/08/nimi.md","digest":"b36db0e2a4a3c94b","rendered":{"html":"<pre class=\"astro-code github-dark\" style=\"background-color:#24292e;color:#e1e4e8; overflow-x: auto;\" tabindex=\"0\" data-language=\"plaintext\"><code>tenpo open la\n sewi li pali e mun\n e ma\n e soweli\n e ijo ali\n\nnimi taso li lon ala\nnimi li sama ala mun\n anu ma\n anu soweli\n anu ijo ante\ntan ni:\n nimi li ijo ala\n nimi li kulupu ijo\n\nsewi li wile e nimi la\n sewi li pali e nimi tu\nnimi tu li ni:\n lon en ala\n\ntoki insa sewi li ni:\n nimi tu li pona tan ni:\n tu li mute ala\n\nsona nimi li ni:\n ijo ali li lon\n ali ante li ala\nsona ni li wawa ala tan ni:\n nimi ali li sama\n taso kon ona li ante\n\nnimi tu li jaki tawa mun\n tawa ma\n tawa soweli\n tawa ijo ali\nsona pi kon ona li suli tawa ona\nnimi tu li weka e sona ni\n\nona li toki e ni tawa sewi\nsewi li kute\n li pana e nimi wan tawa mun ali\n tawa ma ali\n tawa soweli ali\n tawa ijo ali\nnimi ni li nimi ali\n\nnimi ali li ken ala toki kepeken toki ni\ntaso ona li ike\n\npilin nimi li ni:\n ijo ali li ante\nnimi ali li wawa ala tan ni:\n soweli li pilin sama tawa soweli ante\n taso nimi ona li ante\n\nnimi ali li jaki tawa mun\n tawa ma\n tawa soweli\n tawa ijo ali\npilin sama li suli tawa ona\nnimi ali li weka e pilin ni\n\nona li toki e ni tawa sewi\nsewi li kute\n\ntenpo suli li pini\n\ntenpo ni la\n sewi li pali e nimi mute\n li pana e wawa pi pali nimi tawa ijo ali\n\nnimi mute li toki ni\nnimi mi li nimi Walasa\n\nni li pona tawa mun\n tawa ma\n tawa soweli\n tawa ijo ali\n\ntenpo ni la\n nimi li lon</code></pre>","metadata":{"headings":[],"localImagePaths":[],"remoteImagePaths":[],"frontmatter":{"title":"nimi","description":null,"authors":["jan Walasa"],"proofreaders":null,"date":"2024-08-10T00:00:00.000Z","date-precision":"day","tags":null,"original":null,"license":"CC-BY-SA-4.0","sources":["https://github.com/raacz/utala/blob/main/mamtt/lipu-musi/lipu-lili.md","https://utala.pona.la/mamtt/lipu-musi/lipu-lili.html"],"archives":null,"preprocessing":"replaced html with markdown code block for layout. Used latin version, the original is sitelen pona","accessibility-notes":null,"notes":null},"imagePaths":[]}},"collection":"blog"}},"a/jan_Wano_(Ron_Rapahel)":{}}

lon tomo lon tenpo pimeja. jan ni li lon tomo. sinpin pi tomo ni li kiwen li walo pimeja. tomo ni li jo e sinpin sewi loje. lupa pi tomo ni li jelo loje pimeja. lupa ni li tan kasi. jan ni li lon poka mama ona, mama ona li pali e moku. moku ni li kala li kon walo. kon walo ni li tan kasi. kon ni li kama kon kepeken telo seli.

mama ona li pana e moku tawa sike. sike ni li poki tawa moku, taso poki ni li poki ala. sijelo ona li sama mute sike li sama lili poki. jan ni li moku e moku. mama ona li toki e ni. “moku li suwi ala suwi?” ni la jan ni li toki e ni. “suwi”

pini.